Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dirk Stikker: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dirk_Stikker&oldid=46690955 13 mei 2016 Deadstar 18 feb 2003 GerardKuys) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox politicus Nederland | {{Infobox politicus Nederland | ||
| naam = Dirk Stikker | | naam = Dirk Stikker | ||
| afbeelding = | | afbeelding = | ||
| onderschrift = Dirk Stikker in 1964 | | onderschrift = Dirk Stikker in 1964 | ||
| volledige naam = Dirk Uipko Stikker | | volledige naam = Dirk Uipko Stikker | ||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
| tijdvak4 = | | tijdvak4 = | ||
| functie4 = | | functie4 = | ||
| website = | | website = https://www.parlement.com/id/vg09ll9dv7w5/d_u_dirk_stikker | ||
}} | }} | ||
'''Dirk Uipko Stikker''' ([[Winschoten]], [[5 februari]] [[1897]] – [[Wassenaar (gemeente)|Wassenaar]], [[23 december]] [[1979]]) was een [[Nederland]]se [[bankier]], [[topman]], [[liberalisme|liberaal]] [[politicus]] en [[diplomaat]].< | '''Dirk Uipko Stikker''' ([[Winschoten]], [[5 februari]] [[1897]] – [[Wassenaar (gemeente)|Wassenaar]], [[23 december]] [[1979]]) was een [[Nederland]]se [[bankier]], [[topman]], [[liberalisme|liberaal]] [[politicus]] en [[diplomaat]].<!---Lemma overgenomen van de Wikipedia-versie van 13-5-2016.---> | ||
Hij studeerde [[rechten]] aan de [[Rijksuniversiteit Groningen|Rijksuniversiteit]] van [[Groningen (stad)|Groningen]]. Na zijn studie begon hij een carrière bij de [[Twentsche Bank]]. In 1935 werd hij directeur van [[Heineken (brouwerij)|Heineken]]. Als zodanig was hij verantwoordelijk voor de buitenlandse afzet van de bierbrouwerij. Bij een reis in [[Indonesië | Nederlands-Indië]] om te onderzoeken of er op Java een flessenfabriek kon worden gevestigd, leerde hij [[Anthonie Nicolaas Molenaar | Anthonie Molenaar]] kennen, secretaris van de centrale werkgeversorganisatie. In Frankrijk maakte Stikker de periode van het [[Volksfront_(Frankrijk)|Volksfront]] mee, hetgeen bij hem het idee deed postvatten dat de Nederlandse industriële belangen meer gebaat waren bij een overleg- dan bij een conflictmodel. De door Stikker opgezette stichting voor Brouwgerst en het [[Centraal Brouwerij Kantoor]] stonden model voor de latere privaatrechtelijke opzet van de [[Stichting van de Arbeid]]. | Hij studeerde [[rechten]] aan de [[Rijksuniversiteit Groningen|Rijksuniversiteit]] van [[Groningen (stad)|Groningen]]. Na zijn studie begon hij een carrière bij de [[Twentsche Bank]]. In 1935 werd hij directeur van [[Heineken (brouwerij)|Heineken]]. Als zodanig was hij verantwoordelijk voor de buitenlandse afzet van de bierbrouwerij. Bij een reis in [[Indonesië | Nederlands-Indië]] om te onderzoeken of er op Java een flessenfabriek kon worden gevestigd, leerde hij [[Anthonie Nicolaas Molenaar | Anthonie Molenaar]] kennen, secretaris van de centrale werkgeversorganisatie. In Frankrijk maakte Stikker de periode van het [[Volksfront_(Frankrijk)|Volksfront]] mee, hetgeen bij hem het idee deed postvatten dat de Nederlandse industriële belangen meer gebaat waren bij een overleg- dan bij een conflictmodel. De door Stikker opgezette stichting voor Brouwgerst en het [[Centraal Brouwerij Kantoor]] stonden model voor de latere privaatrechtelijke opzet van de [[Stichting van de Arbeid]]. | ||
Kort voor de Duitse bezetting kwam Stikker als bestuurder via Centraal Overleg terecht bij het [[VNO-NCW|Verbond van Nederlandsche Werkgevers]], waarvan in die tijd de Twentse textielfabrikant Herman Gelderman CMzn. voorzitter was. Gelderman was een liberaal van de oude stempel en wierp het idee van structureel overleg met de vakorganisaties verre van zich. Onder de omstandigheden van de bezetting kreeg de lijn-Stikker echter de overhand. Zich oorspronkelijk baserend op het corporatieve model van een Sociale Kamer (of van een 'Arbeidsfront op Nederlandse grondslag' naar het idee van [[Rooms Katholieke Werkliedenverbond|RKWV]]-voorzitter [[Adrianus Cornelis de Bruijn|A.C. de Bruijn]]) kwamen Stikker en Molenaar tot het privaatrechtelijke model dat later de Stichting van de Arbeid zou worden. In de voorbereidingsperiode tijdens bezettingstijd was de Stichting van de Arbeid vooral bedoeld als een 'amfibie': een orgaan dat allereerst met nagenoeg dictatoriale bevoegdheden de naoorlogse spanningen van een dreigende volksopstand zou moeten opvangen en pas daarna de verhoudingen tussen vakbonden en werkgevers in goede banen gaan leiden. | Kort voor de Duitse bezetting kwam Stikker als bestuurder via Centraal Overleg terecht bij het [[VNO-NCW|Verbond van Nederlandsche Werkgevers]], waarvan in die tijd de Twentse textielfabrikant Herman Gelderman CMzn. voorzitter was. Gelderman was een liberaal van de oude stempel en wierp het idee van structureel overleg met de vakorganisaties verre van zich. Onder de omstandigheden van de bezetting kreeg de lijn-Stikker echter de overhand. Zich oorspronkelijk baserend op het corporatieve model van een Sociale Kamer (of van een ''Arbeidsfront op Nederlandse grondslag'' naar het idee van [[Rooms Katholieke Werkliedenverbond|RKWV]]-voorzitter [[Adrianus Cornelis de Bruijn|A.C. de Bruijn]]) kwamen Stikker en Molenaar tot het privaatrechtelijke model dat later de Stichting van de Arbeid zou worden. In de voorbereidingsperiode tijdens bezettingstijd was de Stichting van de Arbeid vooral bedoeld als een 'amfibie': een orgaan dat allereerst met nagenoeg dictatoriale bevoegdheden de naoorlogse spanningen van een dreigende volksopstand zou moeten opvangen en pas daarna de verhoudingen tussen vakbonden en werkgevers in goede banen gaan leiden. | ||
Stikker bleef directeur bij Heineken tot 1948, maar was na de bevrijding eigenlijk vooral politiek actief. Als centraal figuur in de economische zuivering hielp hij mee om vermogensaanslagen tegen ondernemers wegens oorlogswinst af te wenden. Nauw was hij ook betrokken bij de heroprichting op 23 maart 1946 van de Liberale Staatspartij, en wel als een [[Doorbraak_(politiek)|pseudo-doorbraakpartij]] die aanvankelijk [[Partij van de Vrijheid]] heette. Stikker ging de politiek in toen hij voor deze partij werd gekozen tot Eerste Kamerlid in [[1945]]. In 1947 stelde hij 100.000 gulden beschikbaar om een anticommunistische particuliere inlichtingendienst op te richten. Uiteindelijk viel de keuze op de uitbouw van de kort daarvoor opgericht [[Dienst Hacke-Elsinga]], die de verhullende naam [[Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland]] (SOAN) kreeg. De dienst bestreed niet alleen het [[communisme]], maar bespioneerde ook politici van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]], met het oogmerk die te kunnen chanteren. De SOAN ontwikkelde zich al snel tot een van de grootste criminele organisaties die Nederland ooit gekend heeft.<ref>Rudi Harthoorn, ‘’Zelfmoord op laagwater’’, Aspekt, 2015, blz. 451-462.</ref><ref>B. de Graaff en C. Wiebes, Gladio der vrije jongens. Een particuliere geheime dienst in de Koude Oorlogstijd, Sdu Uitgeverij, 1992.</ref> Op [[24 januari]] [[1948]] werd de PvdV opgenomen door de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]. Stikker was de eerste voorzitter van deze partij van ([[24 januari]] [[1948]] tot augustus [[1948]]). | Stikker bleef directeur bij Heineken tot 1948, maar was na de bevrijding eigenlijk vooral politiek actief. Als centraal figuur in de economische zuivering hielp hij mee om vermogensaanslagen tegen ondernemers wegens oorlogswinst af te wenden. Nauw was hij ook betrokken bij de heroprichting op 23 maart 1946 van de Liberale Staatspartij, en wel als een [[Doorbraak_(politiek)|pseudo-doorbraakpartij]] die aanvankelijk [[Partij van de Vrijheid]] heette. Stikker ging de politiek in toen hij voor deze partij werd gekozen tot Eerste Kamerlid in [[1945]]. In 1947 stelde hij 100.000 gulden beschikbaar om een anticommunistische particuliere inlichtingendienst op te richten. Uiteindelijk viel de keuze op de uitbouw van de kort daarvoor opgericht [[Dienst Hacke-Elsinga]], die de verhullende naam [[Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland]] (SOAN) kreeg. De dienst bestreed niet alleen het [[communisme]], maar bespioneerde ook politici van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]], met het oogmerk die te kunnen chanteren. De SOAN ontwikkelde zich al snel tot een van de grootste criminele organisaties die Nederland ooit gekend heeft.<ref>Rudi Harthoorn, ‘’Zelfmoord op laagwater’’, Aspekt, 2015, blz. 451-462.</ref><ref>B. de Graaff en C. Wiebes, ''Gladio der vrije jongens. Een particuliere geheime dienst in de Koude Oorlogstijd'', Sdu Uitgeverij, 1992.</ref> Op [[24 januari]] [[1948]] werd de PvdV opgenomen door de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]. Stikker was de eerste voorzitter van deze partij van ([[24 januari]] [[1948]] tot augustus [[1948]]). | ||
<!--[[Bestand:Dirk Stikker.jpg|thumb|left|Dirk Stikker in 1948]]--> | <!--[[Bestand:Dirk Stikker.jpg|thumb|left|Dirk Stikker in 1948]]--> | ||
| Regel 47: | Regel 47: | ||
== Externe link == | == Externe link == | ||
* [ | * [https://www.parlement.com/9291000/bio/01304 Parlement.com - biografie] | ||
{{Commonscat|Dirk Stikker}} | {{Commonscat|Dirk Stikker}} | ||
| Regel 56: | Regel 56: | ||
{{OpvolgingCombi | {{OpvolgingCombi | ||
| lijst = [[Lijst van Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken|Minister van Buitenlandse Zaken]]<br />1948-1952 | | lijst = [[Lijst van Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken|Minister van Buitenlandse Zaken]]<br />1948-1952 | ||
| vorige = [[Pim van Boetzelaer van Oosterhout|C.G.W.H. van Boetzelaer van Oosterhout]] | | vorige = [[Pim van Boetzelaer van Oosterhout|C. G. W. H. van Boetzelaer van Oosterhout]] | ||
| volgende = [[Johan Willem Beyen|J.W. Beyen]] | | volgende = [[Johan Willem Beyen|J. W. Beyen]] | ||
}} | }} | ||
{{EindOpvolging}} | {{EindOpvolging}} | ||
{{Navigatie secretarissen-generaal NAVO}} | {{Navigatie secretarissen-generaal NAVO}} | ||
{{ | {{authority control|TYP=p|GND=118755331|VIAF=146165206|Wikidata=q194654}} | ||
{{DEFAULTSORT:Stikker, Dirk}} | {{DEFAULTSORT:Stikker, Dirk}} | ||
[[Categorie:Eerste Kamerlid]] | [[Categorie: Eerste Kamerlid]] | ||
[[Categorie:Nederlands bankier]] | [[Categorie: Nederlands bankier]] | ||
[[Categorie:Nederlands diplomaat]] | [[Categorie: Nederlands diplomaat]] | ||
[[Categorie:Nederlands minister van Buitenlandse Zaken]] | [[Categorie: Nederlands minister van Buitenlandse Zaken]] | ||
[[Categorie:Nederlands partijvoorzitter]] | [[Categorie: Nederlands partijvoorzitter]] | ||
[[Categorie:Nederlands topfunctionaris]] | [[Categorie: Nederlands topfunctionaris]] | ||
[[Categorie:PvdV-politicus]] | [[Categorie: PvdV-politicus]] | ||
[[Categorie:Secretaris-generaal van de NAVO]] | [[Categorie: Secretaris-generaal van de NAVO]] | ||
[[Categorie:VVD-politicus]] | [[Categorie: VVD-politicus]] | ||
[[Categorie:Heineken]] | [[Categorie: Heineken]] | ||
[[Categorie: Geboren in Winschoten]] | |||
[[Categorie: Geboren in 1897]] | |||
[[Categorie: Overleden in Wassenaar]] | |||
[[Categorie: Overleden in 1979]] | |||
Huidige versie van 12 nov 2024 om 05:01
| Dirk Stikker | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Dirk Uipko Stikker | |
| Geboren | 5 februari 1897 | |
| Geboorteplaats | Winschoten | |
| Overleden | 23 december 1979 | |
| Overlijdensplaats | Wassenaar | |
| Partij | Partij van de Vrijheid 1946-1948 VVD sedert 1948 | |
| Parlement & Politiek - biografie | ||
Dirk Uipko Stikker (Winschoten, 5 februari 1897 – Wassenaar, 23 december 1979) was een Nederlandse bankier, topman, liberaal politicus en diplomaat.
Hij studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Na zijn studie begon hij een carrière bij de Twentsche Bank. In 1935 werd hij directeur van Heineken. Als zodanig was hij verantwoordelijk voor de buitenlandse afzet van de bierbrouwerij. Bij een reis in Nederlands-Indië om te onderzoeken of er op Java een flessenfabriek kon worden gevestigd, leerde hij Anthonie Molenaar kennen, secretaris van de centrale werkgeversorganisatie. In Frankrijk maakte Stikker de periode van het Volksfront mee, hetgeen bij hem het idee deed postvatten dat de Nederlandse industriële belangen meer gebaat waren bij een overleg- dan bij een conflictmodel. De door Stikker opgezette stichting voor Brouwgerst en het Centraal Brouwerij Kantoor stonden model voor de latere privaatrechtelijke opzet van de Stichting van de Arbeid.
Kort voor de Duitse bezetting kwam Stikker als bestuurder via Centraal Overleg terecht bij het Verbond van Nederlandsche Werkgevers, waarvan in die tijd de Twentse textielfabrikant Herman Gelderman CMzn. voorzitter was. Gelderman was een liberaal van de oude stempel en wierp het idee van structureel overleg met de vakorganisaties verre van zich. Onder de omstandigheden van de bezetting kreeg de lijn-Stikker echter de overhand. Zich oorspronkelijk baserend op het corporatieve model van een Sociale Kamer (of van een Arbeidsfront op Nederlandse grondslag naar het idee van RKWV-voorzitter A.C. de Bruijn) kwamen Stikker en Molenaar tot het privaatrechtelijke model dat later de Stichting van de Arbeid zou worden. In de voorbereidingsperiode tijdens bezettingstijd was de Stichting van de Arbeid vooral bedoeld als een 'amfibie': een orgaan dat allereerst met nagenoeg dictatoriale bevoegdheden de naoorlogse spanningen van een dreigende volksopstand zou moeten opvangen en pas daarna de verhoudingen tussen vakbonden en werkgevers in goede banen gaan leiden.
Stikker bleef directeur bij Heineken tot 1948, maar was na de bevrijding eigenlijk vooral politiek actief. Als centraal figuur in de economische zuivering hielp hij mee om vermogensaanslagen tegen ondernemers wegens oorlogswinst af te wenden. Nauw was hij ook betrokken bij de heroprichting op 23 maart 1946 van de Liberale Staatspartij, en wel als een pseudo-doorbraakpartij die aanvankelijk Partij van de Vrijheid heette. Stikker ging de politiek in toen hij voor deze partij werd gekozen tot Eerste Kamerlid in 1945. In 1947 stelde hij 100.000 gulden beschikbaar om een anticommunistische particuliere inlichtingendienst op te richten. Uiteindelijk viel de keuze op de uitbouw van de kort daarvoor opgericht Dienst Hacke-Elsinga, die de verhullende naam Stichting Opleiding Arbeidskrachten Nederland (SOAN) kreeg. De dienst bestreed niet alleen het communisme, maar bespioneerde ook politici van de Partij van de Arbeid, met het oogmerk die te kunnen chanteren. De SOAN ontwikkelde zich al snel tot een van de grootste criminele organisaties die Nederland ooit gekend heeft.[1][2] Op 24 januari 1948 werd de PvdV opgenomen door de VVD. Stikker was de eerste voorzitter van deze partij van (24 januari 1948 tot augustus 1948).
In 1948 werd Stikker minister van Buitenlandse Zaken in het eerste kabinet-Drees van 7 augustus 1948 tot 15 maart 1951. Hij legde zijn ambt neer op 23 januari 1951 na een motie van afkeuring van zijn eigen partij over het beleid in Nieuw-Guinea. De basis van het kabinet valt weg, en zijn collegae volgen zijn voorbeeld. Hij wordt toch weer minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet-Drees van 15 maart 1951 tot 2 september 1952.
Tijdens zijn tijd als minister van Buitenlandse Zaken speelde Nederland een belangrijke rol in de eerste opzet van de NAVO.
Na zijn post als minister werd Stikker ambassadeur in Londen (1952 - 1958) en hoofd Permanente Vertegenwoordiging bij de Noord-Atlantische Raad en de O.E.E.S. (Organisatie voor Europese Economische Samenwerking), van 15 juni 1958 tot april 1961.
Op 21 april 1961 volgde hij Paul-Henri Spaak op als secretaris-generaal van de NAVO. Hij legde de functie neer op 1 augustus 1964 in verband met zijn slechte gezondheid en werd opgevolgd door Manlio Brosio.
Hij kreeg in 1964 een eredoctoraat van de Brown University in Providence (Rhode Island), Verenigde Staten.
Dirk Stikker overleed op 82-jarige leeftijd.
Trivia
Diverse straten in Nederland zijn naar Dirk Stikker vernoemd, bijvoorbeeld in Winschoten, Arnhem, Landgraaf, Geleen en Goes.
Externe link
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Dirk Stikker op Wikimedia Commons.
| Bronnen, noten en/of referenties
|
| Voorganger: C. G. W. H. van Boetzelaer van Oosterhout |
Minister van Buitenlandse Zaken 1948-1952 |
Opvolger: J. W. Beyen |
| Secretarissen-generaal van de NAVO |  |
|---|
|
Ismay · Spaak · Stikker · Brosio · Luns · Carington · Wörner · Claes · Solana · Robertson · De Hoop Scheffer · Rasmussen · Stoltenberg |
