Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Acne: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
{{Infobox aandoening | {{Infobox aandoening | ||
| <!--Latin = Acne | | <!--Latin = Acne | ||
| Image | | Image = Akne-jugend.jpg | ||
| Caption | | Caption = Acne bij een 14-jarige jongen--> | ||
| DiseasesDB | | DiseasesDB = 10765 | ||
| ICD10 | | ICD10 = {{ICD10|L|70|0|l|60}} | ||
| ICD9 | | ICD9 = {{ICD9|706.1}} | ||
| eMedicineSubj = derm | | eMedicineSubj = derm | ||
| eMedicineTopic = 2 | | eMedicineTopic = 2 | ||
| Regel 12: | Regel 12: | ||
| NHG = M15 | | NHG = M15 | ||
}} | }} | ||
[[Afbeelding:AcneVulgarisUSMIL.jpg|300px|thumb|right|<center> [[Acne]] ''(Acne vulgaris)'' <br>op de [[ribbenkast|borst]] en op het [[gezicht]]. </center>]] | [[Afbeelding:AcneVulgarisUSMIL.jpg|300px|thumb|right|<center> [[Acne]] ''(Acne vulgaris)''<br>op de [[ribbenkast|borst]] en op het [[gezicht]].</center>]] | ||
'''Acne''' (spreek uit als: "aknee") is een verzamelnaam van enige, onderling verschillende [[huidaandoening]]en, die alle te herkennen zijn aan het optreden van puistjes. | '''Acne''' (spreek uit als: "aknee") is een verzamelnaam van enige, onderling verschillende [[huidaandoening]]en, die alle te herkennen zijn aan het optreden van puistjes. | ||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
Meisjes kunnen al rond hun achtste jaar last van puistjes krijgen, jongens meestal pas rond hun veertiende. Hormonen en [[erfelijke aanleg]] kunnen een rol spelen. | Meisjes kunnen al rond hun achtste jaar last van puistjes krijgen, jongens meestal pas rond hun veertiende. Hormonen en [[erfelijke aanleg]] kunnen een rol spelen. | ||
Puistjes zijn meestal het ergst tussen je zestiende en negentiende jaar. Daarna ben je er meestal van af. Maar dat geldt niet voor iedereen: sommige mensen kunnen tot na hun dertigste nog last van | Puistjes zijn meestal het ergst tussen je zestiende en negentiende jaar. Daarna ben je er meestal van af. Maar dat geldt niet voor iedereen: sommige mensen kunnen tot na hun dertigste nog last hebben van ’jeugdpuistjes’.<ref>[http://home.wanadoo.nl/ericck/acneboek/hoe-ontstaan-puistjes.html Hoe ontstaan puistjes?]</ref> Mensen met erge acne kunnen hier levenslang de littekens van meedragen in de vorm van putjes en huidonregelmatigheden. | ||
Acne is ongevaarlijk maar vooral ontsierend, waardoor jongeren er erg onder kunnen lijden. Voor de patiënt kan dit een grote psychische belasting betekenen. | Acne is ongevaarlijk maar vooral ontsierend, waardoor jongeren er erg onder kunnen lijden. Voor de patiënt kan dit een grote psychische belasting betekenen. | ||
== Hoe acne vermijden en hoe ermee omgaan ? == | == Hoe acne vermijden en hoe ermee omgaan? == | ||
Sommige mensen krijgen | Sommige mensen krijgen acne, maar anderen niet. Acne is vaak wel te voorkomen. De grondoorzaak van acne is hormonaal. Ook genetische aanleg lijkt een rol te spelen. Degene die het wel krijgen zijn mogelijk gevoelig voor kleurstoffen en suikers (snoep, cola en bijvoorbeeld de kleurstof [[Annatto]] [E160b] in kaas). Deze stoffen stimuleren de hormonen en zetten deze aan tot het aanmaken van méér talg dan de huid kan afvoeren. Het kan ook zo zijn dat de lever niet optimaal functioneert en alle afvalstoffen in het lichaam niet kan wegvoeren, deze worden dan afgevoerd via de huid. Dit alles samen zorgt voor de vaak vette / glimmende huid die mensen met acne hebben. De hogere talgproductie zorgt voor een opstopping in de talgklier. De ophopende talg gaat vervolgens ontsteken. Consulteer een arts wanneer de acne hinderlijk of ernstig is of na de puberteit blijft bestaan. De huisarts kan vaak al veel doen en zal zo nodig ook naar een [[dermatoloog]] verwijzen. | ||
Bij acne zijn de volgende punten wellicht behulpzaam: | Bij acne zijn de volgende punten wellicht behulpzaam: | ||
| Regel 29: | Regel 29: | ||
# Acne kan (soms ernstige) littekens nalaten. | # Acne kan (soms ernstige) littekens nalaten. | ||
# Het uitknijpen van puistjes wordt afgeraden. Probeer in elk geval geen puistjes uit te knijpen voor ze helemaal "rijp" zijn. Was eerst je huid en je handen en zorg voor ontsmetting achteraf. Uitknijpen met de nagels laat gemakkelijk littekens na en verspreidt bacteriën in het weefsel; bij de drogist zijn speciale instrumentjes te koop waarmee dit veel veiliger kan. Beperk het uitknijpen tot b.v. één keer in de week of laat het over aan een [[schoonheidsspecialist]] die gespecialiseerd is in het behandelen van acne. | # Het uitknijpen van puistjes wordt afgeraden. Probeer in elk geval geen puistjes uit te knijpen voor ze helemaal "rijp" zijn. Was eerst je huid en je handen en zorg voor ontsmetting achteraf. Uitknijpen met de nagels laat gemakkelijk littekens na en verspreidt bacteriën in het weefsel; bij de drogist zijn speciale instrumentjes te koop waarmee dit veel veiliger kan. Beperk het uitknijpen tot b.v. één keer in de week of laat het over aan een [[schoonheidsspecialist]] die gespecialiseerd is in het behandelen van acne. | ||
# | # In de jaren 60 en 70 werd aangetoond dat voedingswaren zoals '''[[chocolade]]''' of '''[[friet]]en''' geen invloed op acne zouden hebben. In een studie kregen personen ofwel een reep chocolade of een reep namaakchocolade met wel 28% gehydrogeneerde oliën, waarvan veel transvetten. Vergeleken hiermee had de echte chocolade geen invloed. De laatste tijd worden er weer onderzoeken naar gedaan en is er aangetoond dat '''zuivelproducten''' toch invloed op de acne-huid kan hebben. In een studie werd het resultaat vrgeleken van het eten van witte chocolade, melkchocolade en pure chocolade. De pure chocolade had geen invloed op het ontstaan van acne, maar de chocolade die melk bevatte, verergerde de acne. Een aanpassing van de voedingswijze kan wel een invloed hebben, vooral voor bij bepaalde allergieën, een matig functionerende lever of wanneer de darmflora uit balans is. | ||
# [[Peeling]]s en cleansers helpen soms, maar kunnen ook de talgklieren irriteren en zo de acne verergeren. Zoek een product dat op de verpakking duidelijk vermeldt dat het niet-comedogeen is. Gebruik bij voorkeur een Ph-neutrale , anti-comedogene cleanser: Dit zorgt ervoor dat je huid niet al te veel van streek raakt en daardoor meer ontstekingen vormt. | # [[Peeling]]s en cleansers helpen soms, maar kunnen ook de talgklieren irriteren en zo de acne verergeren. Zoek een product dat op de verpakking duidelijk vermeldt dat het niet-comedogeen is. Gebruik bij voorkeur een Ph-neutrale, anti-comedogene cleanser: Dit zorgt ervoor dat je huid niet al te veel van streek raakt en daardoor meer ontstekingen vormt. | ||
* Als eerste stap worden lokale middelen (Ph-neutrale en anti-comedogene cleansers, tonic en gels) geadviseerd, eventueel in combinatie met: | * Als eerste stap worden lokale middelen (Ph-neutrale en anti-comedogene cleansers, tonic en gels) geadviseerd, eventueel in combinatie met: | ||
** [[Benzoylperoxide]]: is een middel dat ontsteking tegengaat, maar ook het ontstaan van mee-eters | ** [[Benzoylperoxide]]: is een middel dat ontsteking tegengaat, maar ook het ontstaan van mee-eters | ||
** [[antibioticum|Antibiotica]] in zalf of lotion: [[clindamycine]] (bv. Dalacin-T) of [[erytromycine]] ( | ** [[antibioticum|Antibiotica]] in zalf of lotion: [[clindamycine]] (bv. Dalacin-T) of [[erytromycine]] (o.a. Eryacne, Inderm) | ||
** [[Retinoïden]]: vitamine A-zuurpreparaten, zoals [[tretinoïne]] of [[adapalene]](Differin). | ** [[Retinoïden]]: vitamine A-zuurpreparaten, zoals [[tretinoïne]] of [[adapalene]](Differin). | ||
* In tweede instantie wordt vaak een langdurige (maanden) orale behandeling met antibiotica uit de [[tetracycline]]groep (b.v. [[minocycline]] of [[doxycycline]]) geprobeerd. Dit kan maagdarmklachten veroorzaken, doordat de darmflora uit balans kan raken. | * In tweede instantie wordt vaak een langdurige (maanden) orale behandeling met antibiotica uit de [[tetracycline]]groep (b.v. [[minocycline]] of [[doxycycline]]) geprobeerd. Dit kan maagdarmklachten veroorzaken, doordat de darmflora uit balans kan raken. | ||
* Tenslotte is er een sterk werkend middel, [[isotretinoïne]], (Roaccutane) dat bij veel patiënten uitstekend werkt maar soms ernstige bijwerkingen heeft. Beschreven is onder anderen: [[teratogeen|misvorming]] van de ongeboren vrucht bij zwangerschap. Anticonceptie en zwangerschapstesten bij vrouwen die het gebruiken zijn dan ook verplicht. Het middel kan overigens ook andere ernstige bijwerkingen hebben, die zeldzaam zijn. Niettemin wordt het meestal alleen toegepast onder toezicht van een dermatoloog. | * Tenslotte is er een sterk werkend middel, [[isotretinoïne]], (Roaccutane) dat bij veel patiënten uitstekend werkt maar soms ernstige bijwerkingen heeft. Beschreven is onder anderen: [[teratogeen|misvorming]] van de ongeboren vrucht bij zwangerschap. Anticonceptie en zwangerschapstesten bij vrouwen die het gebruiken zijn dan ook verplicht. Het middel kan overigens ook andere ernstige bijwerkingen hebben, die zeldzaam zijn. Niettemin wordt het meestal alleen toegepast onder toezicht van een dermatoloog. | ||
* Meisjes en vrouwen die niet zwanger wensen te worden, kunnen baat vinden bij een speciale [[anticonceptiepil]]. Het meest doeltreffend zijn orale anticonceptiva met het [[anti-androgeen]] [[cyproteronacetaat]]. | * Meisjes en vrouwen die niet zwanger wensen te worden, kunnen baat vinden bij een speciale [[anticonceptiepil]]. Het meest doeltreffend zijn orale anticonceptiva met het [[anti-androgeen]] [[cyproteronacetaat]]. | ||
* Er zijn voedingssupplementen die helpen de huid helpen te reinigen. Zo zijn B | * Er zijn voedingssupplementen die helpen de huid helpen te reinigen. Zo zijn B vitamine’s en omega-3-olie (’visolie’) goed voor de huid. Sinds een aantal jaar zijn er supplementen op de markt met de stof [[lactoferrine]]. Dit is een ontstekingsremmend eiwit. | ||
Alle behandelingen dienen consequent en langdurig te worden uitgevoerd; de meeste mislukte behandelingen zijn vaak het gevolg ervan dat de patiënt zich onvoldoende aan het regime houdt of dat het gewoonweg niet bij de desbetreffende persoon werkt. Succes kan vaak 1 à 2 maanden op zich laten wachten. | Alle behandelingen dienen consequent en langdurig te worden uitgevoerd; de meeste mislukte behandelingen zijn vaak het gevolg ervan dat de patiënt zich onvoldoende aan het regime houdt of dat het gewoonweg niet bij de desbetreffende persoon werkt. Succes kan vaak 1 à 2 maanden op zich laten wachten. | ||
Als de acne uiteindelijk is genezen, maar er nog littekens zijn, bestaan er methoden om deze weg te schuren. | Als de acne uiteindelijk is genezen, maar er nog littekens zijn, bestaan er methoden om deze weg te schuren. Wanneer de littekens op die manier niet goed te verwijderen zijn, kan soms de [[huidtherapeut]] of [[schoonheidsspecialist]] nog verbetering bereiken door de bovenlaag van de huid af te schaven, dit heet [[peeling]] of [[dermabrasie]]. | ||
== Op acne gelijkende aandoeningen == | == Op acne gelijkende aandoeningen == | ||
| Regel 67: | Regel 67: | ||
[[Categorie:Huidaandoening]] | [[Categorie:Huidaandoening]] | ||
{{stek}} | |||
Huidige versie van 4 okt 2024 om 01:08
| Acne | ||
| ICD-10 | L70.0 | |
| ICD-9-CM | 706.1 | |
| DiseasesDB | 10765 | |
| MedlinePlus | 000873 | |
| eMedicine | derm/2 | |
| NHG-standaard | M15 | |
op de borst en op het gezicht.
Acne (spreek uit als: "aknee") is een verzamelnaam van enige, onderling verschillende huidaandoeningen, die alle te herkennen zijn aan het optreden van puistjes.
Acne vulgaris of jeugdpuistjes komt het meest voor op de schouders, armen, nek en gezicht en berust op een overmatige productie van talg, waardoor mee-eters ontstaan. In deze verstopte en uitgezette talgkliertjes bevindt zich de bacterie Propionibacterium acnes die prikkelende stoffen produceert en ontstekingsverschijnselen oproept. Rode knobbeltjes verschijnen, die na infectie met Staphylococcus aureus ook etterige puisten en abcessen op gezicht en vooral op de rug kunnen vormen. Acne begint ongeveer bij het intreden van de puberteit. Mannen hebben, als ze acne hebben, dit vaak veel heftiger dan vrouwen. De overmatige talgproductie wordt namelijk gestimuleerd door de mannelijke hormonen (androgenen).
Meisjes kunnen al rond hun achtste jaar last van puistjes krijgen, jongens meestal pas rond hun veertiende. Hormonen en erfelijke aanleg kunnen een rol spelen. Puistjes zijn meestal het ergst tussen je zestiende en negentiende jaar. Daarna ben je er meestal van af. Maar dat geldt niet voor iedereen: sommige mensen kunnen tot na hun dertigste nog last hebben van ’jeugdpuistjes’.[1] Mensen met erge acne kunnen hier levenslang de littekens van meedragen in de vorm van putjes en huidonregelmatigheden.
Acne is ongevaarlijk maar vooral ontsierend, waardoor jongeren er erg onder kunnen lijden. Voor de patiënt kan dit een grote psychische belasting betekenen.
Hoe acne vermijden en hoe ermee omgaan?
Sommige mensen krijgen acne, maar anderen niet. Acne is vaak wel te voorkomen. De grondoorzaak van acne is hormonaal. Ook genetische aanleg lijkt een rol te spelen. Degene die het wel krijgen zijn mogelijk gevoelig voor kleurstoffen en suikers (snoep, cola en bijvoorbeeld de kleurstof Annatto [E160b] in kaas). Deze stoffen stimuleren de hormonen en zetten deze aan tot het aanmaken van méér talg dan de huid kan afvoeren. Het kan ook zo zijn dat de lever niet optimaal functioneert en alle afvalstoffen in het lichaam niet kan wegvoeren, deze worden dan afgevoerd via de huid. Dit alles samen zorgt voor de vaak vette / glimmende huid die mensen met acne hebben. De hogere talgproductie zorgt voor een opstopping in de talgklier. De ophopende talg gaat vervolgens ontsteken. Consulteer een arts wanneer de acne hinderlijk of ernstig is of na de puberteit blijft bestaan. De huisarts kan vaak al veel doen en zal zo nodig ook naar een dermatoloog verwijzen.
Bij acne zijn de volgende punten wellicht behulpzaam:
- Acne is, vooral psychisch gezien, geen onschuldige aandoening en heeft een negatief effect op het zelfbeeld van de patiënt, wat soms een ernstige sociale handicap kan worden.
- Acne kan (soms ernstige) littekens nalaten.
- Het uitknijpen van puistjes wordt afgeraden. Probeer in elk geval geen puistjes uit te knijpen voor ze helemaal "rijp" zijn. Was eerst je huid en je handen en zorg voor ontsmetting achteraf. Uitknijpen met de nagels laat gemakkelijk littekens na en verspreidt bacteriën in het weefsel; bij de drogist zijn speciale instrumentjes te koop waarmee dit veel veiliger kan. Beperk het uitknijpen tot b.v. één keer in de week of laat het over aan een schoonheidsspecialist die gespecialiseerd is in het behandelen van acne.
- In de jaren 60 en 70 werd aangetoond dat voedingswaren zoals chocolade of frieten geen invloed op acne zouden hebben. In een studie kregen personen ofwel een reep chocolade of een reep namaakchocolade met wel 28% gehydrogeneerde oliën, waarvan veel transvetten. Vergeleken hiermee had de echte chocolade geen invloed. De laatste tijd worden er weer onderzoeken naar gedaan en is er aangetoond dat zuivelproducten toch invloed op de acne-huid kan hebben. In een studie werd het resultaat vrgeleken van het eten van witte chocolade, melkchocolade en pure chocolade. De pure chocolade had geen invloed op het ontstaan van acne, maar de chocolade die melk bevatte, verergerde de acne. Een aanpassing van de voedingswijze kan wel een invloed hebben, vooral voor bij bepaalde allergieën, een matig functionerende lever of wanneer de darmflora uit balans is.
- Peelings en cleansers helpen soms, maar kunnen ook de talgklieren irriteren en zo de acne verergeren. Zoek een product dat op de verpakking duidelijk vermeldt dat het niet-comedogeen is. Gebruik bij voorkeur een Ph-neutrale, anti-comedogene cleanser: Dit zorgt ervoor dat je huid niet al te veel van streek raakt en daardoor meer ontstekingen vormt.
- Als eerste stap worden lokale middelen (Ph-neutrale en anti-comedogene cleansers, tonic en gels) geadviseerd, eventueel in combinatie met:
- Benzoylperoxide: is een middel dat ontsteking tegengaat, maar ook het ontstaan van mee-eters
- Antibiotica in zalf of lotion: clindamycine (bv. Dalacin-T) of erytromycine (o.a. Eryacne, Inderm)
- Retinoïden: vitamine A-zuurpreparaten, zoals tretinoïne of adapalene(Differin).
- In tweede instantie wordt vaak een langdurige (maanden) orale behandeling met antibiotica uit de tetracyclinegroep (b.v. minocycline of doxycycline) geprobeerd. Dit kan maagdarmklachten veroorzaken, doordat de darmflora uit balans kan raken.
- Tenslotte is er een sterk werkend middel, isotretinoïne, (Roaccutane) dat bij veel patiënten uitstekend werkt maar soms ernstige bijwerkingen heeft. Beschreven is onder anderen: misvorming van de ongeboren vrucht bij zwangerschap. Anticonceptie en zwangerschapstesten bij vrouwen die het gebruiken zijn dan ook verplicht. Het middel kan overigens ook andere ernstige bijwerkingen hebben, die zeldzaam zijn. Niettemin wordt het meestal alleen toegepast onder toezicht van een dermatoloog.
- Meisjes en vrouwen die niet zwanger wensen te worden, kunnen baat vinden bij een speciale anticonceptiepil. Het meest doeltreffend zijn orale anticonceptiva met het anti-androgeen cyproteronacetaat.
- Er zijn voedingssupplementen die helpen de huid helpen te reinigen. Zo zijn B vitamine’s en omega-3-olie (’visolie’) goed voor de huid. Sinds een aantal jaar zijn er supplementen op de markt met de stof lactoferrine. Dit is een ontstekingsremmend eiwit.
Alle behandelingen dienen consequent en langdurig te worden uitgevoerd; de meeste mislukte behandelingen zijn vaak het gevolg ervan dat de patiënt zich onvoldoende aan het regime houdt of dat het gewoonweg niet bij de desbetreffende persoon werkt. Succes kan vaak 1 à 2 maanden op zich laten wachten.
Als de acne uiteindelijk is genezen, maar er nog littekens zijn, bestaan er methoden om deze weg te schuren. Wanneer de littekens op die manier niet goed te verwijderen zijn, kan soms de huidtherapeut of schoonheidsspecialist nog verbetering bereiken door de bovenlaag van de huid af te schaven, dit heet peeling of dermabrasie.
Op acne gelijkende aandoeningen
- Een heel heftig verlopende vorm van acne, met koorts, gewrichtsklachten en grote abcessen heet acne fulminans (komt zelden voor).
- Langdurig gebruik van huidzalven met corticosteroïden kan pustels op en rond de mond veroorzaken. Dit wordt wel dermatitis perioralis genoemd.
- Ook door blootstelling aan dioxine en verwante stoffen kan een sterk op acne gelijkend beeld ontstaan, chlooracne genoemd. Een voorbeeld hiervan is het gelittekende gezicht van de Oekraïense president Joesjtsjenko, die een dioxinevergiftiging opliep.
- Ook rosacea lijkt op acne; hierbij treden wel pusteltjes op en teleangiectasiën maar geen comedonen.
- De zogenaamde majorca-acne is een aan de haarzakjes gerelateerde aandoening van de huid die waarschijnlijk ontstaat door zonlichtexpositie in combinatie met het gebruik van zonnebrandcrèmes.
Referenties
Externe link
- Informatie over medicatie tegen acne (Belgisch Farmaco-therapeutisch Instituut)
- Informatie over de mogelijke oorzaken van acne
- A clear connection?
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Acne op Wikimedia Commons.
Google • Duck Duck Go • free images Google • Flickr free images • Google zonder Wikipedia, blogs en Facebook • Google Wiki's • Google Scholar • Google Books • Vertaal de titel • Google Translated Search • Engels, Frans, Russisch, Grieks • Wikipedia • Toolserver • Wikidata (Reasonator) • Biografisch Portaal • Britannica • IMDb • RKD • ODIS • DNB • Catholic Encyclopedia • Jewish Encyclopedia • Archive.org • Medische studies op PubMed • Wetenschappelijke studies op Sci-Hub • Familysearch •
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Bing Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • tekst herschrijven met scribbr.io •
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • Bing Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • tekst herschrijven met scribbr.io •