Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Denise Tolkowsky: verschil tussen versies
| (32 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Denise_Tolkowsky.jpg|thumb|Denise Tolkowsky]] | [[Bestand:Denise_Tolkowsky.jpg|thumb|Denise Tolkowsky]] | ||
'''Denise Tolkowsky''' (Brighton (GB), [[11 augustus]] [[1918]] – [[Antwerpen]] (B), [[9 maart]] [[1991]]) was een Vlaamse pianiste en componiste. | '''Denise Tolkowsky''' ([[Brighton]] (GB), [[11 augustus]] [[1918]] – [[Antwerpen]] (B), [[9 maart]] [[1991]]) was een Vlaamse pianiste en componiste. | ||
== Familie == | == Familie == | ||
Zij was de dochter van een verafgode vader, [[Samuel | Zij was de dochter van een verafgode vader, [[Samuel Tolkowsky]], een belangrijk sponsor van de [[Koninklijke Vlaamse Opera]] uit een pioniersfamilie van de Antwerpse diamantslijpkunst. Diens grootouders waren afkomstig uit [[Krynki]] en [[Suwalki]] (toen Russisch keizerrijk) op de latere Pools – Wit-Russische grens. Haar bewonderde moeder was de Vlaamse toneelactrice en operazangeres [[Anna Kennes]]. | ||
== Opleiding == | == Opleiding == | ||
| Regel 10: | Regel 10: | ||
== Componiste == | == Componiste == | ||
Zij componeerde | Zij componeerde meerdere balletten, o.a. "Van ’t kwezelke" dat, terwijl zij nog een jonge leerlinge was aan het conservatorium, reeds in 1931 bekroond werd op de Internationale Danswedstrijd te Brussel. | ||
Haar voornaamste werk is "Hulde aan [[Béla | Haar voornaamste werk is "Hulde aan [[Béla Bartók]]" voor fluit, viool, piano en slagwerk. Dit werk werd op het "Internationaal Concours Viotti" in Italië bekroond met de zilveren medaille. | ||
Van haar hand verschenen ook | Van haar hand verschenen ook enkele Nederlandstalige kunstliederen met pianobegeleiding. | ||
Ongetwijfeld behoorde Denise Tolkowsky tot de meest begaafde componisten van haar generatie. | Ongetwijfeld behoorde Denise Tolkowsky tot de meest begaafde componisten van haar generatie. | ||
| Regel 19: | Regel 19: | ||
Grote faam verwerft Denise Tolkowsky door haar optreden op talrijke concerten, o.a. ook met haar echtgenoot, de pianist [[Alex de Vries]], met wie ze werken voor vier handen vertolkte. | Grote faam verwerft Denise Tolkowsky door haar optreden op talrijke concerten, o.a. ook met haar echtgenoot, de pianist [[Alex de Vries]], met wie ze werken voor vier handen vertolkte. | ||
Later zal zij trouwens de [[prijs de Vries-Tolkowsky]] uitloven aan de student van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen, die het hoogst aantal punten behaalt voor de wedstrijd "Hoger diploma" (piano) en aan de laureaten van het [[concours Jong Talent]] te Brussel (alle instrumenten). | Later zal zij trouwens de [[prijs de Vries-Tolkowsky]] uitloven aan de student van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen, die het hoogst aantal punten behaalt voor de wedstrijd "Hoger diploma" (piano) en aan de laureaten van het [[concours Jong Talent]] te Brussel (alle instrumenten). | ||
De [[prijs Gaston Tolkowsky]] zal worden toegekend aan de laureaat van het examen " | De [[prijs Gaston Tolkowsky]] zal worden toegekend aan de laureaat van het examen "Hoger diploma" (orgel) van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen. | ||
Ook de moeder van Denise, [[Anna Kennes]] zal blijven voortleven in de prijs [[Anna Kennes]], uitgeloofd tijdens de "Internationale Zangwedstrijd [[Mina Bolotine]]", ingericht door de "[[Lyrische kunst-Vrienden]]" te [[Antwerpen]]. | Ook de moeder van Denise, [[Anna Kennes]] zal blijven voortleven in de prijs [[Anna Kennes]], uitgeloofd tijdens de "Internationale Zangwedstrijd [[Mina Bolotine]]", ingericht door de "[[Lyrische kunst-Vrienden]]" te [[Antwerpen]]. | ||
== Oorlogsjaren == | == Oorlogsjaren == | ||
Zij huwde met de pianist Alex de Vries in [[1941]] in de synagoge op de hoek van de Oostenstraat en de Van Den Nestlei te Antwerpen, enkele dagen voordat daar een pogrom plaatsvond die dit gebedshuis ontoegankelijk zou maken. Enige tijd later ging het gezin in de clandestiniteit. | Zij huwde met de pianist [[Alex de Vries]] in april [[1941]] in de synagoge op de hoek van de Oostenstraat en de Van Den Nestlei te Antwerpen, enkele dagen voordat daar een pogrom plaatsvond die dit gebedshuis ontoegankelijk zou maken. Enige tijd later ging het gezin in het Gentse in de clandestiniteit. | ||
Hoewel zij tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd aangegeven door een buurman die met de [[SS]] samenwerkte, kon zij ontsnappen.<ref>{{aut|Lieven Saerens}}, [https://books.google.com/books?id=Ok-o6daGPDYC&pg=PA694&dq=tolkowsky ''Vreemdelingen in een wereldstad: een geschiedenis van Antwerpen en zijn joodse bevolking (1880-1944)''] Lannoo, Tielt, 2000, (ISBN 9020941097, ISBN 9789020941098) p. 694</ref> | Hoewel zij tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] werd aangegeven door een buurman die met de [[Algemeene-SS Vlaanderen|SS]] samenwerkte, kon zij ontsnappen.<ref>{{aut|Lieven Saerens}}, [https://books.google.com/books?id=Ok-o6daGPDYC&pg=PA694&dq=tolkowsky ''Vreemdelingen in een wereldstad: een geschiedenis van Antwerpen en zijn joodse bevolking (1880-1944)''] Lannoo, Tielt, 2000, (ISBN 9020941097, ISBN 9789020941098) p. 694</ref> | ||
== Fonds 'Alex de Vries' == | == Fonds 'Alex de Vries' == | ||
Haar echtgenoot Alex de Vries, auteur van een boek over het pianistiek geheugen en gerenommeerd pianoleraar, die kandidaten voor de [[Koningin Elisabeth Wedstrijd]] tot zijn leerlingen mocht rekenen, neemt vrijwillig afscheid van het leven op [[22 mei]] [[1964]]. Die wonde heeft Denise diep getroffen en een blijvend | Haar echtgenoot [[Alex de Vries]], auteur van een boek over het pianistiek geheugen en gerenommeerd pianoleraar, die kandidaten voor de [[Koningin Elisabeth Wedstrijd]] tot zijn leerlingen mocht rekenen, neemt vrijwillig afscheid van het leven op [[22 mei]] [[1964]]. Die wonde heeft Denise diep getroffen en een blijvend litteken veroorzaakt. Maar, moedig en dank zij een merkwaardige intuïtie, heeft zij, alhoewel zwaar aangeslagen, een besluit genomen. Vermits jonge kunstenaars - zoals Alex haar had geleerd – het zo moeilijk hebben, zal zij talentvolle musici bij de aanvang van hun loopbaan helpen. Zij zal ze begeleiden, bijstaan en mogelijkheden bieden. Daarom wordt een ''[[Fonds Alex de Vries]]'' opgericht voor steun aan jonge musici. | ||
[[Gaston Tolkowsky]] is de eerste voorzitter. Later zal [[Henryk Szeryng]] die taak waarnemen. Beiden waren medestichters, samen met [[Emil | [[Gaston Tolkowsky]] is de eerste voorzitter. Later zal [[Henryk Szeryng]] die taak waarnemen. Beiden waren medestichters, samen met [[Emil Gilels]], [[Jean-Pierre Rampal]], [[Carlo Zecchi]], [[Suzanna Rüzickova]] en [[Meiko Miyazawa]]. | ||
Het Fonds Alex de Vries in de Sint-Vincentiusstraat 11 te Antwerpen wordt gedeeltelijk als beroemd muzieksalon ingericht, terwijl in het huis studenten (''[[Kind van het Fonds]]'' genaamd) en musici uit alle hoeken van de wereld afkomstig en zelfs talrijke kunstenaars verblijven en concerteren. Voor haar kennen "muziek en vriendschap" geen grenzen. | Het Fonds Alex de Vries in de Sint-Vincentiusstraat 11 te Antwerpen wordt gedeeltelijk als beroemd muzieksalon ingericht, terwijl in het huis studenten (''[[Kind van het Fonds]]'' genaamd) en musici uit alle hoeken van de wereld afkomstig en zelfs talrijke kunstenaars verblijven en concerteren. Voor haar kennen "muziek en vriendschap" geen grenzen. | ||
| Regel 39: | Regel 39: | ||
== Activiteit voor muziekverenigingen == | == Activiteit voor muziekverenigingen == | ||
Onvermoeibaar gaat, vanaf [[1979]], Denise bedrijvig worden in de internationale vereniging [[Live Music Now]], en neemt er vanaf [[1980]] de functie op van directrice voor de Vlaamse regio. [[Live Music Now]] werd door Sir [[Yehudi Menuhin]] gecreëerd met de bedoeling beginnende musici de mogelijkheid te bieden op concerten op te treden om aldus kwaliteitsuitvoeringen te brengen op plaatsen waar dit tevoren nooit gebeurde zoals in hospitalen, fabrieken, hotels, tehuizen voor ouderen, | Onvermoeibaar gaat, vanaf [[1979]], Denise bedrijvig worden in de internationale vereniging [[Live Music Now]], en neemt er vanaf [[1980]] de functie op van directrice voor de Vlaamse regio. [[Live Music Now]] werd door Sir [[Yehudi Menuhin]] gecreëerd met de bedoeling beginnende musici de mogelijkheid te bieden op concerten op te treden om aldus kwaliteitsuitvoeringen te brengen op plaatsen waar dit tevoren nooit gebeurde zoals in hospitalen, fabrieken, hotels, tehuizen voor ouderen, herstellenden, gehandicapten, enz. Dit werd ervaren als de praxis van het humanisme. | ||
== Koninklijke steun == | == Koninklijke steun == | ||
Denise Tolkowsky was meermaals eredame van [[Koningin Fabiola]]. Bovendien bezocht de | Denise Tolkowsky was meermaals eredame van [[Koningin Fabiola]]. Bovendien bezocht de koningin herhaalde keren en met intense belangstelling het Fonds Alex de Vries. | ||
== Begraafplaats == | == Begraafplaats == | ||
| Regel 54: | Regel 54: | ||
* [[Mark Drobinsky]], cello | * [[Mark Drobinsky]], cello | ||
* [[Mikhail Faerman]], piano | * [[Mikhail Faerman]], piano, eerste laureaat [[Koningin Elisabeth Wedstrijd]] | ||
* [[Mayumi Fujikawa]], viool (opname vioolconcerto [[Lodewijk De Vocht]]) | |||
* [[Maria Meerovich]], piano | * [[Maria Meerovich]], piano | ||
* [[Amira Metodieva]], harp | * [[Amira Metodieva]], harp, medaillepatrones van de [[Unie van Belgische Componisten]] | ||
* [[Meiko Miyazawa]], piano | * [[Meiko Miyazawa]], piano | ||
* [[Miltos Mumulides]], klarinet | * [[Miltos Mumulides]], klarinet | ||
| Regel 68: | Regel 69: | ||
== Voornaamste werken == | == Voornaamste werken == | ||
* Balletten: | * Balletten: | ||
** Van ’t Kwezelke, ([[ | ** Van ’t Kwezelke, ([[1931]]) | ||
** Le Jeu du Coeur; | ** Le Jeu du Coeur; | ||
** Van Aarde en Mensen. | ** Van Aarde en Mensen. | ||
| Regel 85: | Regel 86: | ||
==Verwijzingen== | ==Verwijzingen== | ||
<references/> | <references/> | ||
== Externe link == | |||
[https://www.schoonselhof.be/schoonselhofac/bolotine%20mina.html Mina Bolotine] | |||
[https://www.schoonselhof.be/schoonselhofkm/kennes%20elisa%20anna.html Elisa Anna Kennes] | |||
{{authority control|TYPE=p|ISAAR=au::18493 |Wikidata=Q5257779}} | {{authority control|TYPE=p|ISAAR=au::18493 |Wikidata=Q5257779}} | ||
| Regel 90: | Regel 97: | ||
[[Categorie: Vlaams componist]] | [[Categorie: Vlaams componist]] | ||
[[Categorie: Belgisch componist]] | [[Categorie: Belgisch componist]] | ||
[[Categorie: Belgisch concertocomponist]] | |||
[[Categorie: Belgisch balletcomponist]] | |||
[[Categorie: Cyclus van het dichterlijk lied]] | |||
[[Categorie: geboren in 1918]] | [[Categorie: geboren in 1918]] | ||
[[Categorie: Overleden in 1991]] | [[Categorie: Overleden in 1991]] | ||
| Regel 97: | Regel 107: | ||
[[Categorie: geboren in Brighton]] | [[Categorie: geboren in Brighton]] | ||
[[Categorie: Overleden_in_Antwerpen (stad)]] | [[Categorie: Overleden_in_Antwerpen (stad)]] | ||
[[Categorie: Kunstliedcomponist]] | |||
[[Categorie: Vlaams kunstliedcomponist]] | |||
Huidige versie van 11 jan 2024 om 02:41
Denise Tolkowsky (Brighton (GB), 11 augustus 1918 – Antwerpen (B), 9 maart 1991) was een Vlaamse pianiste en componiste.
Familie
Zij was de dochter van een verafgode vader, Samuel Tolkowsky, een belangrijk sponsor van de Koninklijke Vlaamse Opera uit een pioniersfamilie van de Antwerpse diamantslijpkunst. Diens grootouders waren afkomstig uit Krynki en Suwalki (toen Russisch keizerrijk) op de latere Pools – Wit-Russische grens. Haar bewonderde moeder was de Vlaamse toneelactrice en operazangeres Anna Kennes.
Opleiding
Zij was leerlinge van ondermeer Hendrik Van Schoor (notenleer), Emmanuel Durlet (piano), Edward Verheyden (harmonie) en Karel Candael (contrapunt en fuga) aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen. Ook volgde ze privélessen orkestratie bij Daniel Sternefeld en compositie bij Flor Alpaerts. Vooral deze laatste, een uitzonderlijk begaafd mens, pedagoog, befaamd componist en internationaal gewaardeerd dirigent heeft haar aangespoord te componeren.
Componiste
Zij componeerde meerdere balletten, o.a. "Van ’t kwezelke" dat, terwijl zij nog een jonge leerlinge was aan het conservatorium, reeds in 1931 bekroond werd op de Internationale Danswedstrijd te Brussel. Haar voornaamste werk is "Hulde aan Béla Bartók" voor fluit, viool, piano en slagwerk. Dit werk werd op het "Internationaal Concours Viotti" in Italië bekroond met de zilveren medaille. Van haar hand verschenen ook enkele Nederlandstalige kunstliederen met pianobegeleiding. Ongetwijfeld behoorde Denise Tolkowsky tot de meest begaafde componisten van haar generatie.
Pianiste
Grote faam verwerft Denise Tolkowsky door haar optreden op talrijke concerten, o.a. ook met haar echtgenoot, de pianist Alex de Vries, met wie ze werken voor vier handen vertolkte. Later zal zij trouwens de prijs de Vries-Tolkowsky uitloven aan de student van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen, die het hoogst aantal punten behaalt voor de wedstrijd "Hoger diploma" (piano) en aan de laureaten van het concours Jong Talent te Brussel (alle instrumenten). De prijs Gaston Tolkowsky zal worden toegekend aan de laureaat van het examen "Hoger diploma" (orgel) van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium te Antwerpen. Ook de moeder van Denise, Anna Kennes zal blijven voortleven in de prijs Anna Kennes, uitgeloofd tijdens de "Internationale Zangwedstrijd Mina Bolotine", ingericht door de "Lyrische kunst-Vrienden" te Antwerpen.
Oorlogsjaren
Zij huwde met de pianist Alex de Vries in april 1941 in de synagoge op de hoek van de Oostenstraat en de Van Den Nestlei te Antwerpen, enkele dagen voordat daar een pogrom plaatsvond die dit gebedshuis ontoegankelijk zou maken. Enige tijd later ging het gezin in het Gentse in de clandestiniteit. Hoewel zij tijdens de Tweede Wereldoorlog werd aangegeven door een buurman die met de SS samenwerkte, kon zij ontsnappen.[1]
Fonds 'Alex de Vries'
Haar echtgenoot Alex de Vries, auteur van een boek over het pianistiek geheugen en gerenommeerd pianoleraar, die kandidaten voor de Koningin Elisabeth Wedstrijd tot zijn leerlingen mocht rekenen, neemt vrijwillig afscheid van het leven op 22 mei 1964. Die wonde heeft Denise diep getroffen en een blijvend litteken veroorzaakt. Maar, moedig en dank zij een merkwaardige intuïtie, heeft zij, alhoewel zwaar aangeslagen, een besluit genomen. Vermits jonge kunstenaars - zoals Alex haar had geleerd – het zo moeilijk hebben, zal zij talentvolle musici bij de aanvang van hun loopbaan helpen. Zij zal ze begeleiden, bijstaan en mogelijkheden bieden. Daarom wordt een Fonds Alex de Vries opgericht voor steun aan jonge musici.
Gaston Tolkowsky is de eerste voorzitter. Later zal Henryk Szeryng die taak waarnemen. Beiden waren medestichters, samen met Emil Gilels, Jean-Pierre Rampal, Carlo Zecchi, Suzanna Rüzickova en Meiko Miyazawa. Het Fonds Alex de Vries in de Sint-Vincentiusstraat 11 te Antwerpen wordt gedeeltelijk als beroemd muzieksalon ingericht, terwijl in het huis studenten (Kind van het Fonds genaamd) en musici uit alle hoeken van de wereld afkomstig en zelfs talrijke kunstenaars verblijven en concerteren. Voor haar kennen "muziek en vriendschap" geen grenzen.
Vanaf 1966 is Denise de spil van het Fonds. Om haar draait alles. Zij is de musicienne, maar ook de gastvrouw, die toonkunstenaars van over heel de wereld ontvangt, begeleidt, aanmoedigt, gelukwenst en optredens bezorgt. Zo wordt het "Fonds Alex de Vries" in Antwerpen een uitzonderlijk belangrijke bron van muzikaal leven, zo werden honderden muzikanten bijgestaan, zo werden vele concerten ingericht en door het Fonds bekostigd.
Vanaf 1975 wordt het nieuws omtrent het Fonds kenbaar gemaakt langs een maandschrift "Consonant". Denise de Vries is daar redactiesecretaris, hoofdredacteur, beheerder, drukker, uitgever, verzender en telefoniste.
Activiteit voor muziekverenigingen
Onvermoeibaar gaat, vanaf 1979, Denise bedrijvig worden in de internationale vereniging Live Music Now, en neemt er vanaf 1980 de functie op van directrice voor de Vlaamse regio. Live Music Now werd door Sir Yehudi Menuhin gecreëerd met de bedoeling beginnende musici de mogelijkheid te bieden op concerten op te treden om aldus kwaliteitsuitvoeringen te brengen op plaatsen waar dit tevoren nooit gebeurde zoals in hospitalen, fabrieken, hotels, tehuizen voor ouderen, herstellenden, gehandicapten, enz. Dit werd ervaren als de praxis van het humanisme.
Koninklijke steun
Denise Tolkowsky was meermaals eredame van Koningin Fabiola. Bovendien bezocht de koningin herhaalde keren en met intense belangstelling het Fonds Alex de Vries.
Begraafplaats
Bij haar overlijden in 1991 worden de activiteiten niet verder gezet en wordt het Fonds opgeheven. Zij is begraven op de begraafplaats Schoonselhof (Perk R, rij 4).[2]
Kinderen van het Fonds
Talrijke 'Kinderen van het Fonds' groeiden uit tot betekenisvolle musici. Onder de voormalige beschermelingen van het Fonds vinden we:
- Mark Drobinsky, cello
- Mikhail Faerman, piano, eerste laureaat Koningin Elisabeth Wedstrijd
- Mayumi Fujikawa, viool (opname vioolconcerto Lodewijk De Vocht)
- Maria Meerovich, piano
- Amira Metodieva, harp, medaillepatrones van de Unie van Belgische Componisten
- Meiko Miyazawa, piano
- Miltos Mumulides, klarinet
- Kuniko Nagata, viool
- Luis Quezada, viool
- Henry Raudales, viool
- Galina Stamenova, viool
- Michiko Tsuda, piano
- Cecil Vidal, viool
Voornaamste werken
- Balletten:
- Van ’t Kwezelke, (1931)
- Le Jeu du Coeur;
- Van Aarde en Mensen.
- Vocale muziek: Het Kamp, voor mezzo sopraan en kamerorkest op tekst van Marcel Coole, (1939)
- Talrijke liederen met pianobegeleiding;
- Voor Kamerorkest: Adagio voor snaren;
- Hulde aan Bela Bartok voor fluit viool, piano en slagwerk, 1950.
- Voor piano:
Verwijzingen
- º Lieven Saerens, Vreemdelingen in een wereldstad: een geschiedenis van Antwerpen en zijn joodse bevolking (1880-1944) Lannoo, Tielt, 2000, (ISBN 9020941097, ISBN 9789020941098) p. 694
- º http://www.schoonselhof.be/schoonselhoftz/tolkowsky%20denise.html
Externe link
