Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Moraal: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
 
(3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Het begrip '''moraal''' oftewel '''zeden(lijk)''' geeft de handelingen en gedragingen aan die in een [[maatschappij|maatschappelijke]] context als correct en [[wenselijk]] worden gezien. Het [[filosofisch vakgebied]] van de [[ethiek]] richt zich op de vraag 'wat is een goede moraal?'. Een universele moraal heeft de pretentie altijd en overal te gelden. Iets is '''immoreel''' als het ingaat tegen de wetten van de ethiek. Iets is '''amoreel''' als het niets met goed of kwaad te maken heeft. Zo spreekt men ook over '''zedenloos'''.
Het begrip '''moraal''' betreft menselijke zeden en gebruiken, zoals bijvoorbeeld bestudeerd door een [[Antropologie|antropoloog]] of [[Folklore|folklorist]]. Als zedelijke waardering van menselijke handelingen en gedragingen behoort het tot het studiegebied van de [[ethiek]], die zich richt op de vraag wat goed en kwaad is en wat in de maatschappij het juiste gedrag is. Een universele moraal heeft de pretentie altijd en overal te gelden. Iets is '''immoreel''' als het ingaat tegen de wetten van de ethiek. Iets is '''amoreel''' als het niets met goed of kwaad te maken heeft. Zo spreekt men ook over '''zedeloos'''.


Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zeden''les''. De moraal is dan het [[motief (literatuur)|motief]] van een verhaal, de achterliggende [[gedachte]] of [[aanleiding]]. [[motivatie|Motieven]] worden in elk soort [[literatuur]] gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de [[parabel]] en het [[sprookje]], maar ook in recente vormen, zoals [[stripverhaal|stripverhalen]], wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van [[Suske en Wiske]], die dikwijls over de [[natuur]] en haar [[natuurbescherming|bescherming]] gaan.
Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zeden''les''. De moraal is dan het [[motief (literatuur)|motief]] van een verhaal, de achterliggende [[gedachte]] of [[aanleiding]]. [[motivatie|Motieven]] worden in elk soort [[literatuur]] gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de [[parabel]] en het [[sprookje]], maar ook in recente vormen, zoals [[stripverhaal|stripverhalen]], wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van [[Suske en Wiske]], die dikwijls over de [[natuur]] en haar [[natuurbescherming|bescherming]] gaan.


Iemand kan zich ook '''onzedenlijk gedragen''', zoals ''onzedenlijk betasten'' van een ander, welke daar niet van gediend is. Dit is [[aanranding]] te noemen, wat zowel een [[fysiek]]e als [[mentaal|mentale]] [[persoonlijke aanval|aanval]] is, met alle [[oorzaak en gevolg|gevolgen]] van dien.
==Antropologische visie==
 
Moraal wordt in hoge mate bepaald door traditie en de normen van de samenleving waar iemand deel van uitmaakt. Zo bestuderen antropologen samenlevingen over heel de wereld. Zij beschrijven de zeden, moraal van volkeren, en merken op hoe sterk verschillend of gelijkend deze zijn met die van andere groepen. Wat 'immoreel' is in de ene samenleving kan dus 'normaal' gedrag zijn in een andere samenleving. Antropologe Celia Green maakte bijvoorbeeld een onderscheid tussen 'tribale' (stammen-) en 'territoriale moraal' De laatste bevat tal van verbodsbepalingen die het grondgebied en het eigendom afbakenen en beschermen. Territoriale moraal is echter wel tolerant, zolang een persoon zich niet bemoeit met het eigendom van een ander. Daarentegen is tribale moraal normatief, het legt de normen van het collectieve op aan het individu. Deze normen zijn echter arbitrair, cultureel afhankelijk en 'flexibel', terwijl territoriale moraal zich richt op regels die universeel en absoluut zijn, zoals [[Immanuel Kant|Kants]] '[[categorische imperatief]]' .  
==Voorbeelden van goede moraal==
* De [[politie]] en/of [[kinderbescherming]] [[waarschuwen]] bij aanwijzingen of [[vermoeden]]s over [[kindermishandeling]].
* [[Hulp]] verlenen aan [[mensen]] die men daadwerkelijk in [[nood]] [[zien|ziet]], zoals bij een [[ongeluk]] of [[hartaanval]] e.d.
* Onder meer een [[deur]] openhouden of anderzijds helpen van een [[gehandicapte]] in een [[rolstoel]].
* Sowieso [[afspraak|afspraken]] met anderen nakomen, temeer wanneer dezen [[afhankelijkheid|afhankelijk]] zijn van de afspraak.
 
==Voorbeelden van immoreel zijn==
* [[Kinderen]] van [[asielzoeker]]s die door absurd-langdurige [[procedure]]s reeds meer dan 3 jaar (zelfs tot 12 jaar) in [[Nederland]] [[leven]] ([[opgroeien|opgegroeid]], [[opvoeding|opgevoed]], verworden, en dus een [[mentaal|mentale]], [[sociaal|sociale]], en wat meestal wordt [[bagatelliseren|gebagatelliseerd]], een [[gevoel]]s-[[kwestie]]), en naar een voor hen totaal [[onbekend]] [[staat|land]] terugsturen. Men mag [[stellingname|stellen]] dat ieder kind die ná 8 jaar nog terug wordt gestuurd, een ''immorele'' en zelfs ''[[onmenselijk]]e'' (rigoureuze) [[verandering]] aangedaan wordt, ten aanzien van diens prille [[bestaan]] (z'n [[persoonlijke ontwikkeling]], z'n [[zijn]], z'n [[denken]], z'n [[idee]]ën, z'n [[dromen]], z'n [[vrienden]], z'n [[zekerheid]] en meer). Bij uitstek [[meisje]]s die [[westerse samenleving|verwesterd]] ''zijn'' kunnen absoluut niet naar landen als [[Afghanistan]], [[Pakistan]], [[Jemen]] of [[Iran]] teruggestuurd worden, niet alleen dat het eigen leven als het ware weg wordt gegooid, maar erger nog, dat ze juist dán ''geen leven'' meer hebben (geen [[verleden]] en geen [[toekomst]] dus]]). Hoewel het voor meisjes aanzienlijk [[moeilijk]]er zal zijn, geldt dit uiteraard ook voor [[jongen]]s, welke na 8 jaar eveneens zijn verworden tot wat ze ''zijn''. Dit aangaande laat [[Gerd Leers]], die in de [[lente]] van [[2011]] hierover moest beslissen als [[Minister voor Immigratie en Asiel]], maar weer [[blijk]]en dat zijn [[CDA]] net zo [[rechtse politiek|rechts]] [[redeneren|redeneert]] als bijvoorbeeld de [[VVD]], dat zich [[kenmerk]]t door minder, zo niet weinig [[ervaring]] met gevoelskwesties te hebben, temeer het [[empathie]] betreft. Wat er vanzelfsprekend moet veranderen zijn de ''procedures'' en het ''[[beleid]]'' alsook de belabberde [[grenscontrole|controles]] rondom de [[landsgrens|grenzen]] van [[Europese Unie|Europa]] (vóórdat mensen die grenzen überhaupt bereiken dus).
* Geregeld luidruchtig zijn en [[overlast]] hebben aan [[buren]], temeer wanneer dat meerderen zijn.
* Niet het [[verlof]] [[beperken]] van [[TBS|TBS-ers]] tot diegenen waarvan men het [[absoluut]] [[zeker]] weet dat die géén nieuwe [[misdaad|misdaden]] begaan. Een [[uitgangspunt]] dat in [[principe]] elke TBS-er die [[mogelijkheid]] moet verkrijgen is zeer [[naïef]].


==Zie ook==
==Zie ook==
Regel 26: Regel 16:
[[Categorie:Filosofische terminologie]]  
[[Categorie:Filosofische terminologie]]  
[[Categorie:Levensbeschouwing]]
[[Categorie:Levensbeschouwing]]
[[Categorie:Literatuur]]
[[Categorie:Sociologie]]
[[Categorie:Sociologie]]
[[Categorie:Sociale wetenschap]]
[[Categorie:Sociale wetenschap]]
[[Categorie:Mens en Maatschappij]]
[[Categorie:Mens en Maatschappij]]

Huidige versie van 29 aug 2023 om 16:20

Het begrip moraal betreft menselijke zeden en gebruiken, zoals bijvoorbeeld bestudeerd door een antropoloog of folklorist. Als zedelijke waardering van menselijke handelingen en gedragingen behoort het tot het studiegebied van de ethiek, die zich richt op de vraag wat goed en kwaad is en wat in de maatschappij het juiste gedrag is. Een universele moraal heeft de pretentie altijd en overal te gelden. Iets is immoreel als het ingaat tegen de wetten van de ethiek. Iets is amoreel als het niets met goed of kwaad te maken heeft. Zo spreekt men ook over zedeloos.

Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zedenles. De moraal is dan het motief van een verhaal, de achterliggende gedachte of aanleiding. Motieven worden in elk soort literatuur gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de parabel en het sprookje, maar ook in recente vormen, zoals stripverhalen, wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van Suske en Wiske, die dikwijls over de natuur en haar bescherming gaan.

Antropologische visie

Moraal wordt in hoge mate bepaald door traditie en de normen van de samenleving waar iemand deel van uitmaakt. Zo bestuderen antropologen samenlevingen over heel de wereld. Zij beschrijven de zeden, moraal van volkeren, en merken op hoe sterk verschillend of gelijkend deze zijn met die van andere groepen. Wat 'immoreel' is in de ene samenleving kan dus 'normaal' gedrag zijn in een andere samenleving. Antropologe Celia Green maakte bijvoorbeeld een onderscheid tussen 'tribale' (stammen-) en 'territoriale moraal' De laatste bevat tal van verbodsbepalingen die het grondgebied en het eigendom afbakenen en beschermen. Territoriale moraal is echter wel tolerant, zolang een persoon zich niet bemoeit met het eigendom van een ander. Daarentegen is tribale moraal normatief, het legt de normen van het collectieve op aan het individu. Deze normen zijn echter arbitrair, cultureel afhankelijk en 'flexibel', terwijl territoriale moraal zich richt op regels die universeel en absoluut zijn, zoals Kants 'categorische imperatief' .

Zie ook

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Moraal&oldid=352815"