Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Moraal: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (6 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Het begrip '''moraal''' | Het begrip '''moraal''' betreft menselijke zeden en gebruiken, zoals bijvoorbeeld bestudeerd door een [[Antropologie|antropoloog]] of [[Folklore|folklorist]]. Als zedelijke waardering van menselijke handelingen en gedragingen behoort het tot het studiegebied van de [[ethiek]], die zich richt op de vraag wat goed en kwaad is en wat in de maatschappij het juiste gedrag is. Een universele moraal heeft de pretentie altijd en overal te gelden. Iets is '''immoreel''' als het ingaat tegen de wetten van de ethiek. Iets is '''amoreel''' als het niets met goed of kwaad te maken heeft. Zo spreekt men ook over '''zedeloos'''. | ||
Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zeden''les''. De moraal is dan het [[motief (literatuur)|motief]] van een verhaal, de achterliggende gedachte of aanleiding. Motieven worden in elk soort literatuur gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de [[parabel]] en het [[sprookje]], maar ook in recente vormen, zoals [[stripverhaal|stripverhalen]], wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van [[Suske en Wiske]], die dikwijls over de natuur en haar bescherming gaan. | Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zeden''les''. De moraal is dan het [[motief (literatuur)|motief]] van een verhaal, de achterliggende [[gedachte]] of [[aanleiding]]. [[motivatie|Motieven]] worden in elk soort [[literatuur]] gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de [[parabel]] en het [[sprookje]], maar ook in recente vormen, zoals [[stripverhaal|stripverhalen]], wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van [[Suske en Wiske]], die dikwijls over de [[natuur]] en haar [[natuurbescherming|bescherming]] gaan. | ||
==Antropologische visie== | |||
Moraal wordt in hoge mate bepaald door traditie en de normen van de samenleving waar iemand deel van uitmaakt. Zo bestuderen antropologen samenlevingen over heel de wereld. Zij beschrijven de zeden, moraal van volkeren, en merken op hoe sterk verschillend of gelijkend deze zijn met die van andere groepen. Wat 'immoreel' is in de ene samenleving kan dus 'normaal' gedrag zijn in een andere samenleving. Antropologe Celia Green maakte bijvoorbeeld een onderscheid tussen 'tribale' (stammen-) en 'territoriale moraal' De laatste bevat tal van verbodsbepalingen die het grondgebied en het eigendom afbakenen en beschermen. Territoriale moraal is echter wel tolerant, zolang een persoon zich niet bemoeit met het eigendom van een ander. Daarentegen is tribale moraal normatief, het legt de normen van het collectieve op aan het individu. Deze normen zijn echter arbitrair, cultureel afhankelijk en 'flexibel', terwijl territoriale moraal zich richt op regels die universeel en absoluut zijn, zoals [[Immanuel Kant|Kants]] '[[categorische imperatief]]' . | |||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
| Regel 15: | Regel 16: | ||
[[Categorie:Filosofische terminologie]] | [[Categorie:Filosofische terminologie]] | ||
[[Categorie:Levensbeschouwing]] | [[Categorie:Levensbeschouwing]] | ||
[[Categorie:Sociologie]] | [[Categorie:Sociologie]] | ||
[[Categorie:Sociale wetenschap]] | [[Categorie:Sociale wetenschap]] | ||
[[Categorie:Mens en Maatschappij]] | [[Categorie:Mens en Maatschappij]] | ||
Huidige versie van 29 aug 2023 om 16:20
Het begrip moraal betreft menselijke zeden en gebruiken, zoals bijvoorbeeld bestudeerd door een antropoloog of folklorist. Als zedelijke waardering van menselijke handelingen en gedragingen behoort het tot het studiegebied van de ethiek, die zich richt op de vraag wat goed en kwaad is en wat in de maatschappij het juiste gedrag is. Een universele moraal heeft de pretentie altijd en overal te gelden. Iets is immoreel als het ingaat tegen de wetten van de ethiek. Iets is amoreel als het niets met goed of kwaad te maken heeft. Zo spreekt men ook over zedeloos.
Soms wordt het begrip moraal ook gebruikt in de betekenis van de zedenles. De moraal is dan het motief van een verhaal, de achterliggende gedachte of aanleiding. Motieven worden in elk soort literatuur gebruikt, ingebed in de tekst, vaak op het eerste zicht niet te herkennen, tenzij je het verhaal ontleedt. Oudere voorbeelden zijn de parabel en het sprookje, maar ook in recente vormen, zoals stripverhalen, wordt een moraal ingebracht. Een eenvoudig voorbeeld geldt de recente verhalen van Suske en Wiske, die dikwijls over de natuur en haar bescherming gaan.
Antropologische visie
Moraal wordt in hoge mate bepaald door traditie en de normen van de samenleving waar iemand deel van uitmaakt. Zo bestuderen antropologen samenlevingen over heel de wereld. Zij beschrijven de zeden, moraal van volkeren, en merken op hoe sterk verschillend of gelijkend deze zijn met die van andere groepen. Wat 'immoreel' is in de ene samenleving kan dus 'normaal' gedrag zijn in een andere samenleving. Antropologe Celia Green maakte bijvoorbeeld een onderscheid tussen 'tribale' (stammen-) en 'territoriale moraal' De laatste bevat tal van verbodsbepalingen die het grondgebied en het eigendom afbakenen en beschermen. Territoriale moraal is echter wel tolerant, zolang een persoon zich niet bemoeit met het eigendom van een ander. Daarentegen is tribale moraal normatief, het legt de normen van het collectieve op aan het individu. Deze normen zijn echter arbitrair, cultureel afhankelijk en 'flexibel', terwijl territoriale moraal zich richt op regels die universeel en absoluut zijn, zoals Kants 'categorische imperatief' .