Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gabriël Prinsenberg: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gabriël Prinsenberg &oldid=64886994 2 aug 2023 ‎ Kleon3)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gabri%C3%ABl_Prinsenberg&oldid=64967044 6 aug 2023 ‎ Kleon3 Luwteenstorm)
 
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Gabriël Prinsenberg.jpg|miniatuur|Gabriël Prinsenberg, pionier biografische hulpverlening]]
{{Infobox persoon
{{Infobox persoon
| naam                 = Gabriël Prinsenberg
| naam           = Gabriël Prinsenberg
| geboorteplaats       = [[Gouda]]
| afbeelding    = Gabriël Prinsenberg.jpg
| geboortedatum         = [[2 augustus]] [[1932]]
| onderschrift  =
| beroep               = [[docent]], trainer, [[Counseling|counselor]], [[Schrijver|auteur]]
| geboorteplaats = [[Gouda]]
| bekendvan             = ''Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen''
| geboortedatum = [[2 augustus]] [[1932]]
| afbeelding            =
| nationaliteit  = {{NL}}
| beroep         = [[docent]], trainer, [[Counseling|counselor]], [[Schrijver|auteur]]
| bekendvan     = ''Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen''
}}
}}


'''Gabriël Joseph Antonius Prinsenberg''' ([[Gouda]], [[1932]]) is een [[Nederland]]se [[Sociale agogiek|sociaal agoog]], [[Counseling|counselor]], [[docent]] en [[Schrijver|auteur]]. Hij wordt gezien als pionier van de 'biografische hulpverlening', een methode die een [[Biografiek|biografische werkwijze]] centraal stelt bij [[Maatschappelijk werk|sociale dienstverlening]] in het algemeen en bij [[Psychosociale hulpverlening|psychosociale zorg en hulpverlening]] in het bijzonder.
'''Gabriël Joseph Antonius Prinsenberg''' ([[Gouda]], [[1932]]) is een [[Nederland]]se [[Sociale agogiek|sociaal agoog]], [[Counseling|counselor]], [[docent]] en [[Schrijver|auteur]]. Hij werkt deels vanuit een [[Antroposofie|antroposofische]] invalshoek.<ref>{{Citeer web |url=https://rolandwiese.com/tag/gabriel-prinsenberg/ |achternaam=Wiese |voornaam=Roland |titel=Gabriel Prinsenberg: Lebendige Biographiearbeit |datum=2021-07-27 |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=rolandwiese.com |taal=de-DE}}</ref> Binnen die kring – maar ook daarbuiten – wordt hij gezien als een van de pioniers van de 'biografische hulpverlening', een methode die het [[levensverhaal]] van de cliënt bij de [[psychosociale hulpverlening]] centraal stelt.<ref name="Vlaander">{{aut|Jacoline Vlaander}}, [https://www.biografieberoep.nl/local/userfiles/sweet_uploads/publicaties/2002_Jacoline_Vlaander.pdf 'Beroep: het leven in gesprek brengen'], in: ''Motief. Antroposofie in Nederland'', juni 2002, pp. 2-3 (online paginering).</ref><ref>{{aut|Leo Beth}}, [https://biografiek.nl/files/Biografica1910-2009.pdf 'De herkomst of levensloop van het vak biografiek'], lezing gehouden op 29 maart 2009, online tekst op ''biografiek.nl'', pp. 3-4.</ref> Prinsenberg schreef meerdere boeken over dit onderwerp, waarvan er enkele vertaald zijn in het Duits.


== Levensloop ==
== Levensloop ==
Geboren en getogen in Gouda, begon Prinsenberg zijn leven met een moeizame jeugd. Hij verloor zijn moeder toen hij drie jaar oud was, moest als kind drie jaar kuren in een [[tuberculose]]-instelling en maakte de [[Tweede Wereldoorlog]] mee, inclusief de [[hongerwinter]]. Dank zij een actie van het [[Rode Kruis]] kon hij na de oorlog, samen met duizenden andere longpatiëntjes, naar [[Zwitserland]] om daar aan te sterken.<ref>[https://nos.nl/75jaarbevrijding/bericht/2334673-duizenden-kinderen-naar-zwitserland 'Duizenden kinderen naar Zwitserland'] (75 jaar bevrijding), op ''nos.nl'', geraadpleegd op 2 augustus 2023.</ref> Zijn vader overleed toen hij 16 jaar oud was, waarna hij achterbleef met zijn stiefmoeder. Om in het levensonderhoud te voorzien onderbrak hij zijn schoolopleiding en werkte enige jaren als [[plateelschilder]]. Door de ervaringen in zijn jeugd ontwikkelde hij een interesse in het persoonlijke levensverhaal van mensen ('persoonlijk biografie'). Via een aanvankelijk [[autodidact]]ische en later ook professionele scholing werd hij achtereenvolgens [[Sociaalpedagogische hulpverlening|sociaalpedagogische hulpverlener]], [[maatschappelijk werk]]er, groepspsychtherapeut en methodiekdocent aan [[Hogeschool De Horst]] te [[Driebergen]] en daarna docent, supervisor en trainer aan de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen in [[Amsterdam]].  
Geboren en getogen in Gouda, begon Prinsenberg zijn leven met een moeizame jeugd. Hij verloor zijn moeder toen hij drie jaar oud was, moest als kind drie jaar kuren in een [[tuberculose]]-instelling en maakte tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] de [[hongerwinter]] mee. Dank zij een actie van het [[Het Nederlandse Rode Kruis|Nederlandse Rode Kruis]] kon hij na de oorlog, samen met duizenden andere longpatiëntjes, drie maanden naar [[Zwitserland]] om daar aan te sterken.<ref>{{de}} {{Aut|Dina Sambar}}, 'Als Kriegskind in Nunnningen aufgepäppelt. Der Holländer Gabriël Prinsenberg erinnert sich an drei denkwürdige Monate in der Schweiz', in: ''Basler Zeitung'', 29 november 2015, pag. 21 ([https://www.bazonline.ch/zeitungsarchiv-930530868737 online tekst] op ''bazonline.ch'', zoekterm 'Prinsenberg', geraadpleegd op 5 augustus 2023).</ref>{{Refn|group=noot|In totaal kregen enkele tienduizenden Nederlandse kinderen, verzwakt en getraumatiseerd door de oorlog en de hongerwinter, de kans om in Engeland, Zwitserland en andere Europese landen aan te sterken.<ref>[https://nos.nl/75jaarbevrijding/bericht/2334673-duizenden-kinderen-naar-zwitserland 'Duizenden kinderen naar Zwitserland'] (75 jaar bevrijding), op ''nos.nl'', geraadpleegd op 2 augustus 2023.</ref>}} Zijn vader overleed toen hij 16 jaar oud was, waarna hij achterbleef met zijn stiefmoeder. Om in het levensonderhoud te voorzien onderbrak hij zijn schoolopleiding en werkte enige jaren als [[plateelschilder]] bij de [[Van der Want|aardewerkfabriek Regina]] te Gouda. Mede door de ervaringen in zijn jeugd ontwikkelde hij een interesse in de persoonlijke levensverhalen van mensen ('persoonlijk biografie'). Via een aanvankelijk [[autodidact]]ische en later ook professionele scholing werd hij achtereenvolgens [[Sociaalpedagogische hulpverlening|sociaalpedagogisch hulpverlener]], [[maatschappelijk werk]]er, [[Groepstherapie|groepspsychotherapeut]] en [[methodiek]]docent aan [[Hogeschool De Horst]] te [[Driebergen]], en daarna docent, supervisor en trainer aan de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen in [[Amsterdam]].<ref name="swpbook">[https://www.swpbook.com/auteur/72/gabriel-prinsenberg 'Gabriël Prinsenberg'], op ''swpbook.com'', geraadpleegd op 3 augustus 2023.</ref>


== Werk: pionier van biografische hulpverlening ==
== Werk ==
Prinsenberg kan gezien worden als een pionier van de biografische hulpverlening.<ref name="Vlaander">{{aut|Jacoline Vlaander}}, [https://www.biografieberoep.nl/local/userfiles/sweet_uploads/publicaties/2002_Jacoline_Vlaander.pdf 'Beroep: het leven in gesprek brengen'], in: ''Motief'', juni 2002, pp. 2-3.</ref> Hij leverde een grote bijdrage aan de ontwikkeling van deze benadering. Als jeugdige hulpverlener was hij zich al bewust van het belang van de wederwaardigheden tijdens de levensloop en de invloed daarvan op de persoonlijkheid. Hij merkte dat veel mensen worstelden met het vinden van een richting in hun leven. Tijdens zijn werk als beginnend maatschappelijk werker waren biografische thema's al een steun om mensen te helpen met hun hulpvraag. Op de opleiding voor maatschappelijk werk en andere agogische opleidingen werd hieraan weinig aandacht gegeven. Prinsenberg ontwikkelde zich tot biografisch hulpverlener en later workshopleider. Hij volgde begin jaren tachtig bijeenkomsten voor biografiewerkers bij professor [[Bernard Lievegoed]], psychiater en organisatiedeskundige, en een van de eersten die het belang inzag van een meer psychologische benadering van de menselijke levensloop. Voor [[psychotherapeut]]en startte Prinsenberg een studiegroep over de menselijke levensloop.
Prinsenberg is vooral bekend vanwege zijn belangrijke werk op het gebied van de [[Biografiek|biografische]] hulpverlening.{{Refn|group=noot|Van de agogen en pedagogen die in Nederland 'biografisch' te werk gingen/gaan en daarin een pioniersrol hebben vervuld, kunnen genoemd worden: [[Bernard Lievegoed]], Rinke Visser, Don Dugger, Josien de Vries, Lili Chavannes, Leen en Eva Mees, Aalt van den Berg en Ate Koopmans. Prinsenberg vervulde die rol echter specifiek op het gebied van de hulpverlening.<ref name="Beth3">Beth (2009), ''ibid.'', p. 3.</ref>}} [[Biografiek|Biografische hulpverlening]] is een [[Agogiek (wetenschap)|agogische]] werkwijze waarbij het [[levensverhaal]] van de cliënt met een specifieke hulpvraag centraal staat. De focus ligt op het verkennen van lief en leed dat het leven van een persoon richting heeft gegeven en op welke wijze men daarmee is omgegaan. Biografische hulpverlening helpt de cliënt te begrijpen hoe bepaalde belevenissen uit het verleden nog steeds invloed hebben op het huidige leven en hoe deze kunnen worden verwerkt. Net als bij [[psychotherapie]] is het doel om mensen te helpen bij het omgaan met mentale klachten, zoals depressie, angst, traumatische ervaringen en verslaving, naast het meer algemene doel van [[persoonlijke ontwikkeling]].


=== Biografische hulpverlening ===
Als jeugdige hulpverlener was Prinsenberg zich al bewust van het belang van de wederwaardigheden tijdens de levensloop en de invloed daarvan op de [[persoonlijkheid]]. Op de opleiding voor [[maatschappelijk werk]] en andere agogische opleidingen werd hieraan weinig aandacht gegeven.{{Bron?}} Tijdens zijn werk als beginnend maatschappelijk werker werden biografische thema's in toenemende mate een steun om mensen te helpen met hun hulpvraag. Begin jaren tachtig verdiepte hij zich in het werk van professor Lievegoed, indertijd een bekend antroposofisch psychiater en organisatiedeskundige, en een van de eersten die het belang inzag van een meer psychologische, [[Holisme|holistische]] benadering van de menselijke levensloop.<ref>Beth (2009), ''ibid.'', p. 2.</ref>{{Refn|group=noot|Naast het gedachtegoed van Lievegoed waren belangrijke inspiratiebronnen voor Prinsenberg: [[Wilhelm Dilthey]], [[Charlotte Bühler]], [[Carl Gustav Jung]], [[Viktor Frankl]], [[Romano Guardini]] en de [[humanistische psychologie]].{{Bron?}} Prinsenberg ontwikkelde zich tot biografisch hulpverlener, waarbij met name het [[Groepsdynamica|groepsdynamische]] element en later, met zijn partner Olga Bohnsack, ook het kunstzinnige aspect werd benadrukt.<ref name="Beth3" /> Vanuit zijn [[counseling]]-praktijk ontwikkelde hij een eigen methode, waarbij de cliënt werd aangemoedigd om het eigen levensverhaal te vertellen. Zijn ervaringen uit de praktijk resulteerden in 1992 in de publicatie ''De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen'' en in 2005 in ''Biografisch werken en leren. Het levensverhaal in kaart brengen''.<ref name="Vlaander" />
[[Biografiek|Biografische hulpverlening]] is een [[Agogiek (wetenschap)|agogische]] werkwijze waarbij het levensverhaal van de cliënt met een specifieke hulpvraag centraal staat. De focus ligt op het verkennen van lief en leed dat het leven van een persoon richting heeft gegeven en op welke wijze men daarmee is omgegaan. Het is een methodiek die gebruik maakt van het 'narratieve interview', met gestructureerde verhalen over persoonlijke gebeurtenissen, waarin vooral betekenisvolle ervaringen, belemmeringen en stagnaties worden besproken en daardoor begrip ontstaat wat deze voor de cliënt betekenen. Biografische hulpverlening helpt de cliënt tevens te begrijpen hoe bepaalde belevenissen uit het verleden nog steeds invloed hebben op het huidige leven en hoe deze kunnen worden verwerkt. Door de mogelijkheden van de cliënt te onderzoeken wordt inzicht en zelfsturing bevorderd ten gunste voor een meer gewenste eigen levenswijze.


=== Biografische hulpverlening versus psychotherapie ===
Met enkele collega's richtte hij een [[beroepsvereniging]] op voor psychosociale hulpverleners vanuit de antroposofie.{{Refn|group=noot|De Beroepsvereniging Psychosociale Hulpverleners Antroposofie (BPHA) is in 2023 gefuseerd met de Neder­landse Verenig­ing ter bevorder­ing van Antro­posofis­che Psy­chother­a­pie (NVAP) en heet sindsdien Nederlandse Vereniging ter bevordering van Antroposofische Gespreks- en Psychotherapie (NVAGP).<!--betrokken bij oprichting beroepsverenging vanuit de anthroposofie veranderd in pschosociale hulpverleners vanuit de anthroposfie welke later over ging in beroepsvereniging hulpverleners Anthroposofie --><ref>[https://bpha.nl 'BPHA wordt per 1 juni 2023 de NVAGP'], op ''bpha.nl'', geraadpleegd op 3 augustus 2023.</ref>}} Hij begon een tijdschrift voor deze doelgroep, dat later een vervolg kreeg in de nog bestaande, als emailnieuwsbrief verzonden periodiek ''BioGraphein''.<ref>Zie [http://biographein.blogspot.com biographein.blogspot.com], geraadpleegd op 3 augustus 2023.</ref> Prinsenberg was betrokken bij de oprichting van de opleiding voor psychosociale hulpverlening De Kleine Prins in Den Haag.{{Bron?|Geen onafhankelijke bron voor te vinden.}}{{Refn|group=noot|Spilfiguur bij De Kleine Prins was Cornelie Hermans.<ref name="Beth3" /> De opleiding ging later op in de opleiding [[vaktherapie]] aan de [[Hogeschool Leiden]].{{Bron?}} Samen met zijn levenspartner en beeldend kunstenaar Olga Bohnsack richtte hij het Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst op, dat trainingen en seminars bij zorginstituten in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Bulgarije verzorgde.<ref name="swpbook" /> Daarnaast gaf hij gastcolleges aan opleidingen in binnen- en buitenland, onder andere aan de Hochschule für Künste im Sozialen te [[Otterberg]] (bij [[Bremen (stad)|Bremen]]). Gedurende de eerste twee decennia van de 21e eeuw gaf hij cursussen als [[Hoger onderwijs voor ouderen|HOVO]]-docent (hogere opleiding voor ouderen) bij de [[Universiteit Utrecht]] en de [[Hogeschool Utrecht]]–Amersfoort.<ref>[https://www.swpbook.com/boek/2227/biografisch-leren-en-werken 'Biografisch leren en werken'], op ''swpbook.com'', geraadpleegd op 3 augustus 2023.</ref>
Biografische hulpverlening en [[psychotherapie]] zijn twee verschillende benaderingen om mensen te helpen bij [[Persoonlijke ontwikkeling|persoonlijke groei en ontwikkeling]]. Hoewel beide benaderingen enige gelijkenissen vertonen en er overlappingen zijn, zijn er ook belangrijke verschillen. Biografische hulpverlening is een aanpak waarbij het accent vooral ligt op het onderzoeken van iemands [[levensverhaal]], hoe belangrijke belevenissen het huidig functioneren hebben beïnvloed en welke mogelijkheden er zijn de ervaren stagnaties te overwinnen. Psychotherapie daarentegen, is een bredere term die verschillende benaderingen omvat om mensen te helpen bij het aanpakken van [[Psychische problemen|emotionele of psychische problemen]]. Deze therapie kan verschillende vormen aannemen, waaronder [[cognitieve gedragstherapie]], [[systeemtherapie]] ([[Relatietherapie|relatie- en gezinstherapie]]), narratieve therapie, en dergelijke. Het doel ervan is om mensen te helpen bij het omgaan met mentale klachten, zoals depressie, angst, traumatische ervaringen en verslaving.


Het 'biografisch leren en werken' als methode is goed te integreren binnen de diverse doelstellingen van sociaal-agogische en psychotherapeutische beroepen.
Naast het redigeren van een eigen periodiek en bijdragen aan diverse tijdschriften<ref>{{Citeer web |url=https://www.sociaaldigitaal.nl/bladeren?q=prinsenberg |titel=Sociaal Digitaal |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=www.sociaaldigitaal.nl}}</ref> schreef Prinsenberg meerdere boeken over het vak biografische hulpverlening.<ref>{{Citeer web |url=https://biografiek.nl/over-biografiek/publicaties |titel=Literatuur over biografiek - Biografiek |bezochtdatum=2023-08-01 |werk=biografiek.nl}}</ref><ref name="Van Daele">{{aut|Henk Van Daele}}, [https://wijook.be/wp-content/uploads/2018/01/In-de-middag-van-het-leven.pdf 'In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd' (boekbespreking)], op ''wijook.be'', geraadpleegd op 2 augustus 2023.</ref><ref>{{aut|Ineke van den Berg en Yvonne van Holsteijn}}, [https://www.stroom-coaching.nl/upload/files/CompleteLoopbaanboekBW.pdf 'Biografisch werken. Terugkijken om vooruit te komen'], in: ''Het complete loopbaanboek'', p. 81.</ref><ref>[https://opst-opleidingen.nl/wp-content/uploads/2019/09/OPST-Studiegids-2020-2022-v25919.pdf ''Post hbo-opleiding Psychosomatisch Oefentherapeut OPST,  Studiegids 2020/2022''], p. 13.</ref><ref>{{aut|Erik Vanhee}}, [https://creatiefschrijven.fra1.digitaloceanspaces.com/files/GNHw6uSvWxkALcq2boFYFHvIS3MSwYXCVCOiaNzY.pdf ''Schrijven met dubbel zicht''], p. 36. Guido Vereecke, Antwerpen.</ref> Hij was de eerste auteur die in 1992 met ''De tocht door het laybyrint'' een methodiekboek schreef over dit onderwerp. Ina Brouwer schreef een uitgebreide recensie in het ''Tijdschrift voor geestelijk werk''.<ref>{{aut|Ina Brouwer}}, [https://www.uvh.nl/uvh.nl/up/ZyhszmbKusB_Praktische_Humanistiek_september_1993.pdf 'De normatieve kwaliteit van biografisch werken' (boekbespreking)], in: ''Praktische humanistiek. Tijdschrift voor geestelijk werk'', nr. 9, september 1993, pp. 28-34.</ref> Dit boek werd ook uitgegeven in België, Duitsland en Zwitserland.<ref>{{Citeer web |url=https://oratio-verlag.ch/der-weg-durch-das-labyrinth.html |titel=Der Weg durch das Labyrinth - Oratio Verlag |achternaam=Prinsenberg |voornaam=Gabriël |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=oratio-verlag.ch |taal=de-DE}}</ref> In 2014 verscheen ''In de middag van het leven'', over het ouder worden en het zoveel mogelijk betrekken van ouderen in het leven van alledag.<ref name="Van Daele" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.swpbook.com/auteur/72/gabriel-prinsenberg |titel=Gabriël Prinsenberg - Uitgeverij SWP |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=www.swpbook.com}}</ref><ref>{{aut|José Fransen}}, [https://data.swpportal.com/upload/images/recensie_in_de_middag.pdf 'Over het belang van levensverhalen' (recensie)], op ''data.swpportal.com''.</ref> Zijn publicatie ''Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen'' – waarvan in 2020 de vierde, herziene druk verscheen – kan gezien worden als een [[handboek]] voor deze methode. Prinsenberg werd tevens gevraagd als gastauteur voor publicaties van anderen over dit onderwerp.


=== Prinsenberg en de ontwikkeling van de methodiek biografische hulpverlening ===
== Bibliografie ==
Vanuit zijn [[counseling]]-praktijk ontwikkelde Prinsenberg een eigen methode, waarbij de cliënt werd aangemoedigd om het eigen levensverhaal te vertellen en stelde daarbij vragen om het verhaal te structureren en de belangrijkste momenten vast te stellen die tot stagnaties hebben geleid.<ref name="Vlaander" /> Belangrijke inspiratiebronnen waren hierbij, naast professor Bernard Lievegoed, het gedachtegoed van [[Wilhelm Dilthey]], [[Charlotte Bühler]], [[Carl Gustav Jung]], [[Viktor Frankl]], [[Romano Guardini]] en de [[humanistische psychologie]]. Het geheel van deze denkbeelden resulteerde tot een eclectische methodiek en de breed opgezette publicatie ''Biografisch werken en leren. Het levensverhaal in kaart brengen'' (2005).
 
Met enkele collega’s stichtte hij de Beroepsvereniging van psychosociale hulpverleners,<ref>{{Citeer boek |titel=Psychosociale hulpverlening: de maatschappelijke context |achternaam=de Vries |voornaam=Sjef |url=http://dx.doi.org/10.1007/978-90-313-6294-3_1 |uitgever=Bohn Stafleu van Loghum |plaats=Houten |datum=2008 |pagina=21–50 |isbn=978-90-313-5243-2}}</ref> waarvan de leden biografisch hulpverlenen als belangrijkste methodiek gebruiken. Hij begon een tijdschrift voor deze doelgroep wat later een vervolg kreeg in een online periodiek ''BioGraphein'', dat als email-nieuwsbrief verzonden wordt.<ref>Zie [http://biographein.blogspot.com biographein.blogspot.com].</ref>
 
Prinsenberg was een van de initiatiefnemers van de opleiding voor psychosociale hulpverlening De Kleine Prins in Den Haag (de huidige opleiding [[vaktherapie]] aan de [[Hogeschool Leiden]]).<ref>[https://www.hsleiden.nl/vaktherapie 'Vaktherapie'], op ''hsleiden.nl''.</ref> Ook werd hij gevraagd voor trainingen in binnen- en buitenland aan hulpverleners. Hij deed dat op de eerder genoemde Hogeschool De Horst, de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen en tevens aan de Hochschule für Künste im Sozialen te [[Otterberg]] bij [[Bremen (stad)|Bremen]]. Bij opleidingen voor kunstzinnige therapie in Zeist en Antwerpen gaf hij veelvuldig gastlessen. Daarnaast heeft hij – ook in samenwerking met beeldend kunstenaar Olga Bohnsack – in diverse conferentieoorden als docent en trainer bij zorginstituten in Nederland, België, Frankrijk, Bulgarije en vooral in Duitsland in diverse variaties biografieseminars en een meerjarige opleidingen in biografisch werken gegeven.<ref>{{Citeer web |url=https://rolandwiese.com/tag/gabriel-prinsenberg/ |titel=Gabriel Prinsenberg |datum=2021-07-27 |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=rolandwiese |taal=de-DE}}</ref> Vanuit het door hen opgerichte Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst werden leerroutes ontwikkeld waarbinnen modulen werden aangeboden met betrekking tot coachen in levensloop, levensverhaal en loopbaan zowel voor groepen als individuele deelnemers.
 
Gedurende de eerste twee decennia van de 21e eeuw gaf hij cursussen als [[Hoger onderwijs voor ouderen|HOVO]]-docent (hogere opleiding voor ouderen) bij de [[Universiteit Utrecht]] en de [[Hogeschool Utrecht]]–Amersfoort, en was hij workshopleider. Vanuit het Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst werd een leerroute ontwikkeld waarbinnen modulen werden aangeboden met betrekking tot coachen in levensloop, levensverhaal en loopbaan, zowel voor groepen als individuele deelnemers.
 
== Prinsenberg als auteur ==
Naast het uitgeven van een periodiek en bijdragen in tijdschriften<ref>{{Citeer web |url=https://www.sociaaldigitaal.nl/bladeren?q=prinsenberg |titel=Sociaal Digitaal |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=www.sociaaldigitaal.nl}}</ref> schreef Prinsenberg meerdere boeken over het vak biografische hulpverlening.<ref>{{Citeer web |url=https://biografiek.nl/over-biografiek/publicaties |titel=Literatuur over biografiek - Biografiek |bezochtdatum=2023-08-01 |werk=biografiek.nl}}</ref><ref name="Van Daele">{{aut|Henk Van Daele}}, [https://wijook.be/wp-content/uploads/2018/01/In-de-middag-van-het-leven.pdf 'In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd' (boekbespreking)], op ''wijook.be'', geraadpleegd op 2 augustus 2023.</ref><ref>{{aut|Ineke van den Berg en Yvonne van Holsteijn}}, [https://www.stroom-coaching.nl/upload/files/CompleteLoopbaanboekBW.pdf 'Biografisch werken. Terugkijken om vooruit te komen'], in: ''Het complete loopbaanboek'', p. 81.</ref><ref>[https://opst-opleidingen.nl/wp-content/uploads/2019/09/OPST-Studiegids-2020-2022-v25919.pdf ''Post hbo-opleiding Psychosomatisch Oefentherapeut OPST,  Studiegids 2020/2022''], p. 13.</ref><ref>[https://creatiefschrijven.fra1.digitaloceanspaces.com/files/GNHw6uSvWxkALcq2boFYFHvIS3MSwYXCVCOiaNzY.pdf ''Schrijven met dubbel zicht''], p. 36.</ref> Hij was de eerste auteur die in 1992 met ''De tocht door het laybyrint'' een methodiekboek schreef over dit onderwerp. Ina Brouwer schreef een uitgebreide recensie in het ''Tijdschrift voor geestelijk werk''.<ref>{{aut|Ina Brouwer}}, [https://www.uvh.nl/uvh.nl/up/ZyhszmbKusB_Praktische_Humanistiek_september_1993.pdf 'De normatieve kwaliteit van biografisch werken' (boekbespreking)], in: ''Praktische humanistiek. Tijdschrift voor geestelijk werk'', nr. 9, september 1993, pp. 28-34.</ref> Dit boek werd ook uitgegeven in België, Duitsland en Zwitserland.<ref>{{Citeer web |url=https://oratio-verlag.ch/der-weg-durch-das-labyrinth.html |titel=Der Weg durch das Labyrinth - Oratio Verlag |achternaam=Verlag |voornaam=Oratio |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=oratio-verlag.ch |taal=de-DE}}</ref> In 2014 verscheen ''In de middag van het leven'', over het ouder worden en het zoveel mogelijk betrekken van ouderen in het leven van alledag.<ref name="Van Daele" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.swpbook.com/auteur/72/gabriel-prinsenberg |titel=Gabriël Prinsenberg - Uitgeverij SWP |bezochtdatum=2023-08-02 |werk=www.swpbook.com}}</ref><ref>{{aut|José Fransen}}, [https://data.swpportal.com/upload/images/recensie_in_de_middag.pdf 'Over het belang van levensverhalen' (recensie)], op ''data.swpportal.com''.</ref> Zijn publicatie ''Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen'' – waarvan in 2020 de vierde druk verscheen – kan gezien worden als het standaardwerk voor deze methode. Prinsenberg werd ook gevraagd als gastauteur voor publicaties van anderen over dit onderwerp.
 
=== Bibliografie ===
* 1984 ''Inspannen voor ontspanning. Werkboek voor hulpverlening bij spanningsproblemen''. Uitgeverij Samsom, Alphen aan den Rijn/Brussel
* 1984 ''Inspannen voor ontspanning. Werkboek voor hulpverlening bij spanningsproblemen''. Uitgeverij Samsom, Alphen aan den Rijn/Brussel
* 1992 ''De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen.'' Hogeschool de Horst, Driebergen
* 1992 ''De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen.'' Hogeschool de Horst, Driebergen
Regel 47: Regel 34:
* 1999 {{de}} ''Die Kunst in den helfenden Berufen. Voraussetzungen für das hygienische und therapeutische Gespräch.'' Edition Umkreis Horstedt
* 1999 {{de}} ''Die Kunst in den helfenden Berufen. Voraussetzungen für das hygienische und therapeutische Gespräch.'' Edition Umkreis Horstedt
* 2003 ''Zin in leven. Persoonlijke verhalen over zingeving'' (i.s.m. andere auteurs). Uitgave Trimbos-Instituut, Utrecht
* 2003 ''Zin in leven. Persoonlijke verhalen over zingeving'' (i.s.m. andere auteurs). Uitgave Trimbos-Instituut, Utrecht
* 2005 ''Biografisch leren en werken, het leven in kaart brengen''. Uitgeverij SWP Amsterdam (vierde druk, 2020)
* 2005 ''Biografisch leren en werken. Het leven in kaart brengen''. Uitgeverij SWP Amsterdam (vierde, herziene druk: 2020)
* 2007 'Verklaar dat eens nader' (hoofdstuk over het biografisch gesprek), in: {{aut|Ernst Bohlmeijer, Lausanne Mies, Gerben Westerhof}} (2007): ''De betekenis van levensverhalen. Theoretische beschouwingen en toepassingen in onderzoek en praktijk''. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
* 2007 'Verklaar dat eens nader' (hoofdstuk over het biografisch gesprek), in: {{aut|Ernst Bohlmeijer, Lausanne Mies, Gerben Westerhof}} (2007): ''De betekenis van levensverhalen. Theoretische beschouwingen en toepassingen in onderzoek en praktijk''. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
* 2007 'Biografisch werken en creativiteit', hoofdstuk in: {{aut|Ina Brouwer, Ine van Emmerik, Hans Alma, Margret van Paassen en Antoinette Scholten}} (2007): ''De stille kracht van transcendentie. Wijsheid in beelden, verhalen en symbolen''. Uitgeverij SWP, Amsterdam. Humanistics University Press.
* 2007 'Biografisch werken en creativiteit', hoofdstuk in: {{aut|Ina Brouwer, Ine van Emmerik, Hans Alma, Margret van Paassen en Antoinette Scholten}} (2007): ''De stille kracht van transcendentie. Wijsheid in beelden, verhalen en symbolen''. Uitgeverij SWP, Amsterdam. Humanistics University Press.
* 2010 'Het vertellen van levensverhalen', in: ''Counselling Magazine'', nr. 4 (2010). Uitgeverij Kloosterhof, Neer
* 2010 'Het vertellen van levensverhalen', in: ''Counselling Magazine'', nr. 4 (2010). Uitgeverij Kloosterhof, Neer
* 2014 ''In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd.'' Uitgeverij SWP, Amsterdam
* 2014 ''In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd.'' Uitgeverij SWP, Amsterdam
* 2020: 'Werken aan de eigen biografie', in: ''[[Sozio]]'', nr. 2020-2 (themanummer 'Interventies'). Uitgeverij SWP, Amsterdam<ref>[https://www.sociaaldigitaal.nl/p/werken-aan-de-eigen-biografie/4563 'Werken aan de eigen biografie'], op ''sociaaldigitaal.nl'', geraadpleegd op 3 augustus 2023.</ref>


== Externe link ==
{{Appendix||2=
;Bronnen
* [https://www.swpbook.com/auteur/72/gabriel-prinsenberg Gabriël Prinsenberg] op website uitgeverij SWP
* [https://www.swpbook.com/auteur/72/gabriel-prinsenberg Gabriël Prinsenberg] op website uitgeverij SWP
 
----
== Referenties ==
;Voetnoten
{{References|group=noot}}
----
;Verwijzingen
{{References}}
{{References}}
{{Bibliografische informatie}}
}}
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q121133105}}  


{{DEFAULTSORT:Bladel, Guus}}
{{DEFAULTSORT:Prinsenberg, Gabriël}}
[[Categorie:Psychotherapeut]]
[[Categorie:Nederlands hulpverlener]]
[[Categorie:Nederlands hulpverlener]]
[[Categorie:Psychotherapeut]]
[[Categorie:Nederlands antroposoof]]

Huidige versie van 8 aug 2023 om 04:42

rel=nofollow

Gabriël Joseph Antonius Prinsenberg (Gouda, 1932) is een Nederlandse sociaal agoog, counselor, docent en auteur. Hij werkt deels vanuit een antroposofische invalshoek.[1] Binnen die kring – maar ook daarbuiten – wordt hij gezien als een van de pioniers van de 'biografische hulpverlening', een methode die het levensverhaal van de cliënt bij de psychosociale hulpverlening centraal stelt.[2][3] Prinsenberg schreef meerdere boeken over dit onderwerp, waarvan er enkele vertaald zijn in het Duits.

Levensloop

Geboren en getogen in Gouda, begon Prinsenberg zijn leven met een moeizame jeugd. Hij verloor zijn moeder toen hij drie jaar oud was, moest als kind drie jaar kuren in een tuberculose-instelling en maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog de hongerwinter mee. Dank zij een actie van het Nederlandse Rode Kruis kon hij na de oorlog, samen met duizenden andere longpatiëntjes, drie maanden naar Zwitserland om daar aan te sterken.[4][noot 1] Zijn vader overleed toen hij 16 jaar oud was, waarna hij achterbleef met zijn stiefmoeder. Om in het levensonderhoud te voorzien onderbrak hij zijn schoolopleiding en werkte enige jaren als plateelschilder bij de aardewerkfabriek Regina te Gouda. Mede door de ervaringen in zijn jeugd ontwikkelde hij een interesse in de persoonlijke levensverhalen van mensen ('persoonlijk biografie'). Via een aanvankelijk autodidactische en later ook professionele scholing werd hij achtereenvolgens sociaalpedagogisch hulpverlener, maatschappelijk werker, groepspsychotherapeut en methodiekdocent aan Hogeschool De Horst te Driebergen, en daarna docent, supervisor en trainer aan de Voortgezette Opleiding voor Sociale Beroepen in Amsterdam.[6]

Werk

Prinsenberg is vooral bekend vanwege zijn belangrijke werk op het gebied van de biografische hulpverlening.[noot 2] Biografische hulpverlening is een agogische werkwijze waarbij het levensverhaal van de cliënt met een specifieke hulpvraag centraal staat. De focus ligt op het verkennen van lief en leed dat het leven van een persoon richting heeft gegeven en op welke wijze men daarmee is omgegaan. Biografische hulpverlening helpt de cliënt te begrijpen hoe bepaalde belevenissen uit het verleden nog steeds invloed hebben op het huidige leven en hoe deze kunnen worden verwerkt. Net als bij psychotherapie is het doel om mensen te helpen bij het omgaan met mentale klachten, zoals depressie, angst, traumatische ervaringen en verslaving, naast het meer algemene doel van persoonlijke ontwikkeling.

Als jeugdige hulpverlener was Prinsenberg zich al bewust van het belang van de wederwaardigheden tijdens de levensloop en de invloed daarvan op de persoonlijkheid. Op de opleiding voor maatschappelijk werk en andere agogische opleidingen werd hieraan weinig aandacht gegeven.[bron?] Tijdens zijn werk als beginnend maatschappelijk werker werden biografische thema's in toenemende mate een steun om mensen te helpen met hun hulpvraag. Begin jaren tachtig verdiepte hij zich in het werk van professor Lievegoed, indertijd een bekend antroposofisch psychiater en organisatiedeskundige, en een van de eersten die het belang inzag van een meer psychologische, holistische benadering van de menselijke levensloop.[8]{{Refn|group=noot|Naast het gedachtegoed van Lievegoed waren belangrijke inspiratiebronnen voor Prinsenberg: Wilhelm Dilthey, Charlotte Bühler, Carl Gustav Jung, Viktor Frankl, Romano Guardini en de humanistische psychologie.[bron?] Prinsenberg ontwikkelde zich tot biografisch hulpverlener, waarbij met name het groepsdynamische element en later, met zijn partner Olga Bohnsack, ook het kunstzinnige aspect werd benadrukt.[7] Vanuit zijn counseling-praktijk ontwikkelde hij een eigen methode, waarbij de cliënt werd aangemoedigd om het eigen levensverhaal te vertellen. Zijn ervaringen uit de praktijk resulteerden in 1992 in de publicatie De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen en in 2005 in Biografisch werken en leren. Het levensverhaal in kaart brengen.[2]

Met enkele collega's richtte hij een beroepsvereniging op voor psychosociale hulpverleners vanuit de antroposofie.[noot 3] Hij begon een tijdschrift voor deze doelgroep, dat later een vervolg kreeg in de nog bestaande, als emailnieuwsbrief verzonden periodiek BioGraphein.[10] Prinsenberg was betrokken bij de oprichting van de opleiding voor psychosociale hulpverlening De Kleine Prins in Den Haag.[bron?]{{Refn|group=noot|Spilfiguur bij De Kleine Prins was Cornelie Hermans.[7] De opleiding ging later op in de opleiding vaktherapie aan de Hogeschool Leiden.[bron?] Samen met zijn levenspartner en beeldend kunstenaar Olga Bohnsack richtte hij het Instituut Labyrint voor Biografie en Kunst op, dat trainingen en seminars bij zorginstituten in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Bulgarije verzorgde.[6] Daarnaast gaf hij gastcolleges aan opleidingen in binnen- en buitenland, onder andere aan de Hochschule für Künste im Sozialen te Otterberg (bij Bremen). Gedurende de eerste twee decennia van de 21e eeuw gaf hij cursussen als HOVO-docent (hogere opleiding voor ouderen) bij de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht–Amersfoort.[11]

Naast het redigeren van een eigen periodiek en bijdragen aan diverse tijdschriften[12] schreef Prinsenberg meerdere boeken over het vak biografische hulpverlening.[13][14][15][16][17] Hij was de eerste auteur die in 1992 met De tocht door het laybyrint een methodiekboek schreef over dit onderwerp. Ina Brouwer schreef een uitgebreide recensie in het Tijdschrift voor geestelijk werk.[18] Dit boek werd ook uitgegeven in België, Duitsland en Zwitserland.[19] In 2014 verscheen In de middag van het leven, over het ouder worden en het zoveel mogelijk betrekken van ouderen in het leven van alledag.[14][20][21] Zijn publicatie Biografisch leren en werken. Het levensverhaal in kaart brengen – waarvan in 2020 de vierde, herziene druk verscheen – kan gezien worden als een handboek voor deze methode. Prinsenberg werd tevens gevraagd als gastauteur voor publicaties van anderen over dit onderwerp.

Bibliografie

  • 1984 Inspannen voor ontspanning. Werkboek voor hulpverlening bij spanningsproblemen. Uitgeverij Samsom, Alphen aan den Rijn/Brussel
  • 1992 De tocht door het labyrint. Biografisch werken als methode voor sociale beroepen. Hogeschool de Horst, Driebergen
  • 1994 'Levensloop – Levensverhaal – Loopbaan', in: Handboek Personeelsbeleid in de school. Uitgeverij Samsom H.D. Tjeenk Willink, Alphen aan den Rijn
  • 1995 'Meer kunst in het helpen. Over de voorwaarden voor kunstzinnig handelen en creativiteit & verbale en non-verbale technieken in de hulpverlening' in: Handboek Maatschappelijk Werk. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
  • 1996 De tocht door het labyrint. Biografisch werken als begeleiding op de levensweg, geheel herziene en uitgebreide editie. Uitgeverij Servire, Utrecht
  • 1997 (de) Der Weg durch das Labyrinth. Biographisches Arbeiten. Begleitung auf dem Lebensweg. Novalis Verlag, Schaffhausen
  • 1998 (de) 'Eine andere Art der Familienberatung?', in: Seelenpflege, Heilpädagogik und Sozialtherapie. Dornach
  • 1999 (de) Die Kunst in den helfenden Berufen. Voraussetzungen für das hygienische und therapeutische Gespräch. Edition Umkreis Horstedt
  • 2003 Zin in leven. Persoonlijke verhalen over zingeving (i.s.m. andere auteurs). Uitgave Trimbos-Instituut, Utrecht
  • 2005 Biografisch leren en werken. Het leven in kaart brengen. Uitgeverij SWP Amsterdam (vierde, herziene druk: 2020)
  • 2007 'Verklaar dat eens nader' (hoofdstuk over het biografisch gesprek), in: Ernst Bohlmeijer, Lausanne Mies, Gerben Westerhof (2007): De betekenis van levensverhalen. Theoretische beschouwingen en toepassingen in onderzoek en praktijk. Uitgeverij Bohn Stafleu Van Loghum, Houten
  • 2007 'Biografisch werken en creativiteit', hoofdstuk in: Ina Brouwer, Ine van Emmerik, Hans Alma, Margret van Paassen en Antoinette Scholten (2007): De stille kracht van transcendentie. Wijsheid in beelden, verhalen en symbolen. Uitgeverij SWP, Amsterdam. Humanistics University Press.
  • 2010 'Het vertellen van levensverhalen', in: Counselling Magazine, nr. 4 (2010). Uitgeverij Kloosterhof, Neer
  • 2014 In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd. Uitgeverij SWP, Amsterdam
  • 2020: 'Werken aan de eigen biografie', in: Sozio, nr. 2020-2 (themanummer 'Interventies'). Uitgeverij SWP, Amsterdam[22]

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

Voetnoten
  1. º In totaal kregen enkele tienduizenden Nederlandse kinderen, verzwakt en getraumatiseerd door de oorlog en de hongerwinter, de kans om in Engeland, Zwitserland en andere Europese landen aan te sterken.[5]
  2. º Van de agogen en pedagogen die in Nederland 'biografisch' te werk gingen/gaan en daarin een pioniersrol hebben vervuld, kunnen genoemd worden: Bernard Lievegoed, Rinke Visser, Don Dugger, Josien de Vries, Lili Chavannes, Leen en Eva Mees, Aalt van den Berg en Ate Koopmans. Prinsenberg vervulde die rol echter specifiek op het gebied van de hulpverlening.[7]
  3. º De Beroepsvereniging Psychosociale Hulpverleners Antroposofie (BPHA) is in 2023 gefuseerd met de Neder­landse Verenig­ing ter bevorder­ing van Antro­posofis­che Psy­chother­a­pie (NVAP) en heet sindsdien Nederlandse Vereniging ter bevordering van Antroposofische Gespreks- en Psychotherapie (NVAGP).[9]
rel=nofollow

Verwijzingen
  1. º (de-DE) Wiese, Roland. Gabriel Prinsenberg: Lebendige Biographiearbeit. rolandwiese.com (2021-07-27) Geraadpleegd op 2023-08-02
  2. 2,0 2,1 Jacoline Vlaander, 'Beroep: het leven in gesprek brengen', in: Motief. Antroposofie in Nederland, juni 2002, pp. 2-3 (online paginering).
  3. º Leo Beth, 'De herkomst of levensloop van het vak biografiek', lezing gehouden op 29 maart 2009, online tekst op biografiek.nl, pp. 3-4.
  4. º (de) Dina Sambar, 'Als Kriegskind in Nunnningen aufgepäppelt. Der Holländer Gabriël Prinsenberg erinnert sich an drei denkwürdige Monate in der Schweiz', in: Basler Zeitung, 29 november 2015, pag. 21 (online tekst op bazonline.ch, zoekterm 'Prinsenberg', geraadpleegd op 5 augustus 2023).
  5. º 'Duizenden kinderen naar Zwitserland' (75 jaar bevrijding), op nos.nl, geraadpleegd op 2 augustus 2023.
  6. 6,0 6,1 'Gabriël Prinsenberg', op swpbook.com, geraadpleegd op 3 augustus 2023.
  7. 7,0 7,1 7,2 Beth (2009), ibid., p. 3.
  8. º Beth (2009), ibid., p. 2.
  9. º 'BPHA wordt per 1 juni 2023 de NVAGP', op bpha.nl, geraadpleegd op 3 augustus 2023.
  10. º Zie biographein.blogspot.com, geraadpleegd op 3 augustus 2023.
  11. º 'Biografisch leren en werken', op swpbook.com, geraadpleegd op 3 augustus 2023.
  12. º Sociaal Digitaal. www.sociaaldigitaal.nl Geraadpleegd op 2023-08-02
  13. º Literatuur over biografiek - Biografiek. biografiek.nl Geraadpleegd op 2023-08-01
  14. 14,0 14,1 Henk Van Daele, 'In de middag van het leven. Over het belang van het levensverhaal voor de derde leeftijd' (boekbespreking), op wijook.be, geraadpleegd op 2 augustus 2023.
  15. º Ineke van den Berg en Yvonne van Holsteijn, 'Biografisch werken. Terugkijken om vooruit te komen', in: Het complete loopbaanboek, p. 81.
  16. º Post hbo-opleiding Psychosomatisch Oefentherapeut OPST, Studiegids 2020/2022, p. 13.
  17. º Erik Vanhee, Schrijven met dubbel zicht, p. 36. Guido Vereecke, Antwerpen.
  18. º Ina Brouwer, 'De normatieve kwaliteit van biografisch werken' (boekbespreking), in: Praktische humanistiek. Tijdschrift voor geestelijk werk, nr. 9, september 1993, pp. 28-34.
  19. º (de-DE) Prinsenberg, Gabriël. Der Weg durch das Labyrinth - Oratio Verlag. oratio-verlag.ch Geraadpleegd op 2023-08-02
  20. º Gabriël Prinsenberg - Uitgeverij SWP. www.swpbook.com Geraadpleegd op 2023-08-02
  21. º José Fransen, 'Over het belang van levensverhalen' (recensie), op data.swpportal.com.
  22. º 'Werken aan de eigen biografie', op sociaaldigitaal.nl, geraadpleegd op 3 augustus 2023.
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow