Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Johannes Gerardus Charles Volmer: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Johannes_Gerardus_Charles_Volmer&oldid=53746801)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
Regel 1: Regel 1:
[[File:Johannes Gerardus Charles Volmer.jpg|thumb|J.G.C. Volmer]]
[[File:Johannes Gerardus Charles Volmer.jpg|thumb|J.G.C. Volmer]]
'''Johannes Gerardus Charles (J.G.Ch.) Volmer''' ([[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[21 november]] [[1865]] – [[Nice]], [[6 mei]] [[1935]]) was een Nederlands [[accountant]] en [[Bedrijfskunde|bedrijfskundige]].<ref>Zie voor zijn geboorte en dood: BS Utrecht, [https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-10793-58341-37?cc=2023934&wc=9CMY-JWL:342013301,342722501 geboorten 1865, akte 1934] en het [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015957:mpeg21:p004 overlijdensbericht] in [[Het Vaderland]] van 07-05-1935 (avondeditie, p. 4, kolom 1). Merk op dat de correcte schrijfwijze van zijn voornamen "''Johannus'' Gerardus ''Charlus''" is.</ref> Hij was hoogleraar aan de [[Technische Universiteit Delft|Technische Hogeschool]] in Delft en buitengewoon hoogleraar aan de [[Erasmus Universiteit Rotterdam|Handelshogeschool]] in Rotterdam. Volmer wordt wel beschouwd als de nestor van de Nederlandse [[bedrijfskunde]],<ref>Alnoor Bhiman (1996). ''Management accounting: European perspectives''. p.165. Hij refereert hier aan (Polak, 1934) en (Slot 1979).</ref> en de grondlegger van de systematische studie van de [[Accountant|accountancy]] in Nederland.<ref>Erik Bloemen (1988). ''Scientific management in Nederland, 1900-1930''. p.11.</ref>
'''Johannes Gerardus Charles (J.G.Ch.) Volmer''' ([[Utrecht (stad)|Utrecht]], [[21 november]] [[1865]] – [[Nice]], [[6 mei]] [[1935]]) was een Nederlands [[accountant]] en [[Bedrijfskunde|bedrijfskundige]].<ref>Zie voor zijn geboorte en dood: BS Utrecht, [https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-10793-58341-37?cc=2023934&wc=9CMY-JWL:342013301,342722501 geboorten 1865, akte 1934] en het [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015957:mpeg21:p004 overlijdensbericht] in ''[[Het Vaderland]]'' van 7 mei 1935 (avondeditie, p. 4, kolom 1). Merk op dat de officiële schrijfwijze van zijn voornamen ''Johannus'' Gerardus ''Charlus''is.</ref> Hij was hoogleraar aan de [[Technische Universiteit Delft|Technische Hogeschool]] in Delft en buitengewoon hoogleraar aan de [[Erasmus Universiteit Rotterdam|Handelshogeschool]] in Rotterdam. Volmer wordt wel beschouwd als de nestor van de Nederlandse [[bedrijfskunde]],<ref>Alnoor Bhiman (1996). ''Management accounting: European perspectives''. p.165. Hij refereert hier aan (Polak, 1934) en (Slot 1979).</ref> en de grondlegger van de systematische studie van de [[Accountant|accountancy]] in Nederland.<ref>Erik Bloemen (1988). ''Scientific management in Nederland, 1900-1930''. p. 11.</ref>


== Levensloop ==
== Levensloop ==
Volmer heeft zelf geen universitaire studie afgerond. In de jaren 1880 was hij leraar [[Boekhouding|boekhouden]]. In 1901 stichtte hij samen met [[Théodore Limperg]] en J.F. Bianchi in Nederland het eerste grotere accountantskantoor Volmer & Co.<ref>J. Dane (2001). ''Driekwart eeuw psychotechniek in Nederland: de magie van het testen''. p.19</ref> In 1904 stapte Volmer uit de maatschap die door Limberg en Bianchi nog tot 1921 werd voortgezet.
Volmer heeft zelf geen universitaire studie afgerond. In de jaren 1880 was hij leraar [[Boekhouding|boekhouden]]. In 1901 stichtte hij samen met [[Théodore Limperg]] en J.F. Bianchi in Nederland het eerste grotere accountantskantoor Volmer & Co.<ref>J. Dane (2001). ''Driekwart eeuw psychotechniek in Nederland: de magie van het testen''. p.19</ref> In 1904 stapte Volmer uit de maatschap die door Limberg en Bianchi nog tot 1921 werd voortgezet.


In 1909 werd hij hoogleraar [[Bedrijfskunde|bedrijfshuishoudkunde]] aan de Technische Hogeschool in Delft<ref>[https://web.archive.org/web/20101211010633/http://www.neha.nl/specialcollections/0511volm.php J.G.C. Volmer] Bijzondere Collecties NEHA. Geraadpleegd 7 september 2010.</ref> met als leeropdracht "de bedrijfsleer en het boekhouden". Hierbij sprak hij de inaugurale rede uit genaamd "''Iets over zakenwijsheid''". In 1908 had hij een belangrijke invloed bij de oprichting van de onderwijsorganisatie van Handelshogeschool in Rotterdam.<ref>Jaarboek van de Nederlandse Entomologische Vereniging, 1933-1934. p.66.</ref> Sinds 1914 was hij hier tevens buitengewoon hoogleraar Staatshuishouding, bedrijfsleer en boekhouding. Op 6 januari 1934 ging hij met emeritaat. In 1939 werd hij opgevolgd door [[Johan Frederik ten Doesschate]].
In 1909 werd hij hoogleraar [[Bedrijfskunde|bedrijfshuishoudkunde]] aan de Technische Hogeschool in Delft<ref>[https://web.archive.org/web/20101211010633/http://www.neha.nl/specialcollections/0511volm.php J.G.C. Volmer] Bijzondere Collecties NEHA. Geraadpleegd 7 september 2010.</ref> met als leeropdracht „de bedrijfsleer en het boekhouden”. Hierbij sprak hij de inaugurale rede uit, getiteld ''Iets over zakenwijsheid''. In 1908 had hij een belangrijke invloed bij de oprichting van de onderwijsorganisatie van Handelshogeschool in Rotterdam.<ref>Jaarboek van de Nederlandse Entomologische Vereniging, 1933–1934. p. 66.</ref> Sinds 1914 was hij hier tevens buitengewoon hoogleraar Staatshuishouding, bedrijfsleer en boekhouding. Op 6 januari 1934 ging hij met emeritaat. In 1939 werd hij opgevolgd door [[Johan Frederik ten Doesschate]].


Op 15 februari 1929 werd hij benoemd tot [[Eredoctoraat|doctor honoris causa]] door de universiteit van [[Frankfurt am Main]].<ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110563434:mpeg21:p009 Prof. Volmer doctor honoris causa] in [[De Telegraaf]] van 15-02-1929 (avondeditie, p. 9, kolommen 1-3 onderaan).</ref> Onder zijn studenten waren onder anderen [[Ernst Hijmans]] en [[Vincent Willem van Gogh]].<ref name="FJG 09">Frits J. Gosselink (2009) ''Kroniek van het vakgebied Organisatieadvisering / Organisatiekunde in jaartallen 1900 tot 1965''</ref> Tot zijn promovendi behoorden [[Anton Colijn]], [[Nico Jacob Polak]] en [[Jan Goudriaan]]. Deze laatste zou in 1936 Volmers leerstoel in Delft overnemen.
Op 15 februari 1929 werd hij benoemd tot [[Eredoctoraat|doctor honoris causa]] door de universiteit van [[Frankfurt am Main]].<ref>[http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110563434:mpeg21:p009 Prof. Volmer doctor honoris causa] in ''[[De Telegraaf]]'' van 15 februari 1929 (avondeditie, p. 9, kolommen 1-3 onderaan).</ref> Onder zijn studenten waren onder anderen [[Ernst Hijmans]] en [[Vincent Willem van Gogh]].<ref name="FJG 09">Frits J. Gosselink (2009) ''Kroniek van het vakgebied Organisatieadvisering / Organisatiekunde in jaartallen 1900 tot 1965''</ref> Tot zijn promovendi behoorden [[Anton Colijn]], [[Nico Jacob Polak]] en [[Jan Goudriaan]]. Deze laatste zou in 1936 Volmers leerstoel in Delft overnemen.


Volmer is op 8 december 1886 in Utrecht getrouwd met Hendrika Buschmann (1864-1930).<ref>BS Utrecht, [https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11977-6382-49?cc=2023934&wc=9C99-L2S:342013301,342142401 huwelijken 1886, akte 527].</ref> Uit dit huwelijk werden twee zoons en een dochter geboren. Op 28 december 1931 is hij in [[Wenen]] hertrouwd met Maartje Ales (geb. 1886).<ref>Het huwelijk werd op 17 februari 1932 ingeschreven in Den Haag (huwelijken 1932, serie C, akte 81).</ref> Dit huwelijk bleef kinderloos. Volmer is op 6 mei 1935 in Nice overleden tijdens een vakantie in Frankrijk. Hij werd op 15 mei 1935 begraven op [[Oud Eik en Duinen]] in Den Haag.<ref>Zie de [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015965:mpeg21:p005 annonce] in ''Het Vaderland'' van 11-05-1935 (avondeditie, p. 5, kolom 1-2 onder) en [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015971:mpeg21:p007 Teraardebestelling prof. Volmer] in ''Het Vaderland'' van 15-05-1935 (avondeditie, p. 7, kolommen 3-4).</ref>
Volmer is op 8 december 1886 in Utrecht getrouwd met Hendrika Buschmann (1864-1930).<ref>Burgerlijke stand Utrecht, [https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11977-6382-49?cc=2023934&wc=9C99-L2S:342013301,342142401 huwelijken 1886, akte 527].</ref> Uit dit huwelijk werden twee zoons en een dochter geboren. Op 28 december 1931 is hij in [[Wenen]] hertrouwd met Maartje Ales (geb. 1886).<ref>Het huwelijk werd op 17 februari 1932 ingeschreven in Den Haag (huwelijken 1932, serie C, akte 81).</ref> Dit huwelijk bleef kinderloos. Volmer is op 6 mei 1935 in Nice overleden tijdens een vakantie in Frankrijk. Hij werd op 15 mei 1935 begraven op [[Oud Eik en Duinen]] in Den Haag.<ref>Zie de [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015965:mpeg21:p005 annonce] in ''Het Vaderland'' van 11 mei 1935 (avondeditie, p. 5, kolom 1-2 onder) en [http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010015971:mpeg21:p007 Teraardebestelling prof. Volmer] in ''Het Vaderland'' van 15 mei 1935 (avondeditie, p. 7, kolommen 3-4).</ref>


== Werk ==
== Werk ==
Regel 15: Regel 15:


=== Boekhouden ===
=== Boekhouden ===
In 1892 publiceerde Volmer met P. Katz een geschrift over boekhouden bij de [[Romeinen (volk)|Romeinen]], waarover hij in die tijd al een lovende kritiek ontving.<ref>B.Boon (1894). ''Schetsen over koopmansboekhouding door B. Boon''. S.C. van Doesburgh. p.40</ref> In jaren 1890 maakte hij verder naam met de heruitgave van een serie oude Nederlandsche werkjes over het [[boekhouden]]. Ook bewerkte hij het 16e-eeuwse werk ''Pratique brève pour tenir livres de compte à la guise et manière italienne.'' van Valentin Mennher.
In 1892 publiceerde Volmer met P. Katz een geschrift over boekhouden bij de [[Romeinen (volk)|Romeinen]], waarover hij in die tijd al een lovende kritiek ontving.<ref>B. Boon (1894). ''Schetsen over koopmansboekhouding door B. Boon''. S.C. van Doesburgh. p. 40</ref> In jaren 1890 maakte hij verder naam met de heruitgave van een serie oude Nederlandsche werkjes over het [[boekhouden]]. Ook bewerkte hij het 16e-eeuwse werk ''Pratique brève pour tenir livres de compte à la guise et manière italienne.'' van Valentin Mennher.


In 1895 was hij medeoprichter van de [[Nederlands Instituut van Accountants]], de eerste beroepsvereniging voor accountants in Nederland. Nadien zijn meerdere beroepsverenigingen ontstaan. In 1907 werkte hij zelf ook mee aan het oprichting van de [[Nederlandsche Accountants Vereeniging]].
In 1895 was hij medeoprichter van de [[Nederlands Instituut van Accountants]], de eerste beroepsvereniging voor accountants in Nederland. Nadien zijn meerdere beroepsverenigingen ontstaan. In 1907 werkte hij zelf ook mee aan het oprichting van de [[Nederlandsche Accountants Vereeniging]].


=== Bedrijfshuishoudkunde ===
=== Bedrijfshuishoudkunde ===
Met de aanstelling van Volmer in 1909 maakte de Technische Hogeschool in Delft een begin met het onderwijs in [[Bedrijfskunde|bedrijfsleer]] en [[boekhouden]].<ref>R.L. Schuursma (2000). ''Jaren van opgang''. Balans. p.253</ref> Volmer was de eerste professor, die ingenieurs voorbereidde voor managementfuncties.<ref>Johannes Cornelis Maria van den Ende (1994). ''The turn of the tide: computerization in Dutch society, 1900-1965''. p.60.</ref> Zelf definieerde hij zijn vakgebied als volgt:
Met de aanstelling van Volmer in 1909 maakte de Technische Hogeschool in Delft een begin met het onderwijs in [[Bedrijfskunde|bedrijfsleer]] en [[boekhouden]].<ref>R.L. Schuursma (2000). ''Jaren van opgang''. Balans. p.253</ref> Volmer was de eerste professor, die ingenieurs voorbereidde voor managementfuncties.<ref>Johannes Cornelis Maria van den Ende (1994). ''The turn of the tide: computerization in Dutch society, 1900–1965''. p. 60.</ref> Zelf definieerde hij zijn vakgebied als volgt:


: "[[Bedrijfskunde|Bedrijfshuishoudkunde]] is de wetenschap, die zich bezighoudt met die wetten, die het in- en externe bedrijfsleven. Zij geeft daardoor tevens aanwijzingen met betrekking tot de „wijze, waarop bedrijven moeten worden bestuurd tot het verkrijgen en handhaven van een maximale werkdadigheid der „handelingen, om te komen tot maximal-returns, die zoowel „kunnen blijken uit: 1e. de gunstige verhouding tusschen de „verbruikte hoeveelheid energie en stof eenerzijds en de quantiteiten product anderzijds, als uit 2e. de gunstige verhouding „tusschen gelduitgaven (kosten) en inkomsten (provenuen)."<ref>Tijdschrift voor Diergeneeskunde Vol 49 (1922), p.618</ref>
:[[Bedrijfskunde|Bedrijfshuishoudkunde]] is de wetenschap, die zich bezighoudt met die wetten, die het in- en externe bedrijfsleven. Zij geeft daardoor tevens aanwijzingen met betrekking tot de <!--„-->wijze, waarop bedrijven moeten worden bestuurd tot het verkrijgen en handhaven van een maximale werkdadigheid der <!--„-->handelingen, om te komen tot maximal-returns, die zoowel <!--„-->kunnen blijken uit: 1e. de gunstige verhouding tusschen de <!--„-->verbruikte hoeveelheid energie en stof eenerzijds en de quantiteiten product anderzijds, als uit 2e. de gunstige verhouding <!--„-->tusschen gelduitgaven (kosten) en inkomsten (provenuen).<ref>''Tijdschrift voor Diergeneeskunde'' Vol 49 (1922), p. 618</ref>


Volmer sprak van bedrijfshuishoudkunde voor het vakgebied, wat we nu kennen als [[bedrijfseconomie]]. In die tijd werd de term bedrijfsleer veelvuldig gebruikt. Volmer's opvolger [[Johan Frederik ten Doesschate]] pleitte in zijn afscheidsrede in 1946 voor afschaffing van die term bedrijfsleer.
Volmer sprak van bedrijfshuishoudkunde voor het vakgebied, wat we nu kennen als [[bedrijfseconomie]]. In die tijd werd de term bedrijfsleer veelvuldig gebruikt. Volmers opvolger [[Johan Frederik ten Doesschate]] pleitte in zijn afscheidsrede in 1946 voor afschaffing van die term bedrijfsleer.


=== Taylorisme ===
=== Taylorisme ===
Rond de [[Eerste Wereldoorlog]] raakte Volmer geïnspireerd door de ideeën van [[Frederick Taylor]] en zijn theorie over [[scientific management]], en begon samen met [[Theo van der Waerden]] en [[Jac. van Ginneken]] deze ideeën in Nederland te propageren onder ingenieurs en accountants. De ingenieurs waren vooral geïnteresseerd in de "technische aspecten van het scientific management, zoals planborden en tijd- en bewegingsstudies."<ref>Keetie E. Sluyterman (1993). ''Moret honderd en tien jaar''. p. 20.</ref>
Rond de [[Eerste Wereldoorlog]] raakte Volmer geïnspireerd door de ideeën van [[Frederick Taylor]] en zijn theorie over [[scientific management]], en begon samen met [[Theo van der Waerden]] en [[Jac. van Ginneken]] deze ideeën in Nederland te propageren onder ingenieurs en accountants. De ingenieurs waren vooral geïnteresseerd in de „technische aspecten van het scientific management, zoals planborden en tijd- en bewegingsstudies.<ref>Keetie E. Sluyterman (1993). ''Moret honderd en tien jaar''. p. 20.</ref>


Volmer had hoge verwachtingen van het [[Scientific management|Taylorisme]]. In macro-economisch opzicht vond hij "Taylorisatie noodzakelijk om de bloei van de industrie na de oorlog te garanderen, vooral ook vanwege de te verwachten concurrentie uit Duitsland".<ref>Albert Benschop (1996). ''[http://www.sociosite.net/labor/Taylor/Taylor.html Taylor en het Scientific Management]''. Bezien 8 september 2010.</ref> In het bedrijfsleven verwachtte hij dat het Taylorisme werknemers hogere lonen zou brengen en de werkgevers hogere winsten. Dat enthousiasme werd echter door weinigen gedeeld, daar men dat vooral zag als middel om het werktempo te verhogen.<ref>Joris Van Ruysseveldt, Jacques van Hoof (2006). ''Arbeid in verandering.'' p.83.</ref>
Volmer had hoge verwachtingen van het [[Scientific management|Taylorisme]]. In macro-economisch opzicht vond hij „Taylorisatie noodzakelijk om de bloei van de industrie na de oorlog te garanderen, vooral ook vanwege de te verwachten concurrentie uit Duitsland”.<ref>Albert Benschop (1996). ''[http://www.sociosite.net/labor/Taylor/Taylor.html Taylor en het Scientific Management]''. Geraadpleegd op 8 september 2010.</ref> In het bedrijfsleven verwachtte hij dat het Taylorisme werknemers hogere lonen zou brengen en de werkgevers hogere winsten. Dat enthousiasme werd echter door weinigen gedeeld, daar men dat vooral zag als middel om het werktempo te verhogen.<ref>Joris Van Ruysseveldt, Jacques van Hoof (2006). ''Arbeid in verandering.'' p. 83.</ref>


=== IJzerenvoorraadstelsel ===
=== IJzerenvoorraadstelsel ===
In 1917 legt Volmer samen met E. Schmalenbach de grondslagen voor het ijzerenvoorraadstelsel,<ref>P.H.J. Essers e.a. (2008). ''Fiscaal ondernemingsrecht: jurisprudentiepocket IB en VPB''. p.310.</ref> een [[voorraadbeheer]] methode die in het [[Fiscaal recht|belastingrecht]] is vastgelegd. Dit stelsel houdt in "dat de normale ('gestadig aan te houden') voorraad grond- en hulpstoffen, goederen in bewerking en gerede producten bestendig wordt gewaardeerd naar het prijspeil bij invoering van dit waarderingsstelsel."<ref>L.G.M. Stevens (2009). ''Elementair belastingrecht (theorieboek): voor economen en bedrijfsjuristen''. p.206</ref>
In 1917 legt Volmer samen met E. Schmalenbach de grondslagen voor het ijzerenvoorraadstelsel,<ref>P.H.J. Essers e.a. (2008). ''Fiscaal ondernemingsrecht: jurisprudentiepocket IB en VPB''. p.310.</ref> een [[voorraadbeheer]] methode die in het [[Fiscaal recht|belastingrecht]] is vastgelegd. Dit stelsel houdt in „dat de normale (’gestadig aan te houden’) voorraad grond- en hulpstoffen, goederen in bewerking en gerede producten bestendig wordt gewaardeerd naar het prijspeil bij invoering van dit waarderingsstelsel.<ref>L.G.M. Stevens (2009). ''Elementair belastingrecht (theorieboek): voor economen en bedrijfsjuristen''. p. 206</ref>


== Publicaties ==
== Publicaties ==
Regel 52: Regel 52:


{{Appendix}}
{{Appendix}}
 
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q2583590
{{DEFAULTSORT:Volmer, J.G.Ch.}}
}}
{{DEFAULTSORT:Volmer, Johannes Gerardus}}
[[Categorie:Hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam]]
[[Categorie:Hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam]]
[[Categorie:Hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft]]
[[Categorie:Hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft]]
[[Categorie:Nederlands bedrijfskundige]]
[[Categorie:Nederlands bedrijfskundige]]
[[Categorie: Geboren in Utrecht (stad)]]
[[Categorie: Overleden in Frankrijk]]
[[Categorie: Geboren in 1865]]
[[Categorie: Overleden in 1936]]

Huidige versie van 27 jul 2019 om 16:34

Bestand:Johannes Gerardus Charles Volmer.jpg
J.G.C. Volmer

Johannes Gerardus Charles (J.G.Ch.) Volmer (Utrecht, 21 november 1865Nice, 6 mei 1935) was een Nederlands accountant en bedrijfskundige.[1] Hij was hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft en buitengewoon hoogleraar aan de Handelshogeschool in Rotterdam. Volmer wordt wel beschouwd als de nestor van de Nederlandse bedrijfskunde,[2] en de grondlegger van de systematische studie van de accountancy in Nederland.[3]

Levensloop

Volmer heeft zelf geen universitaire studie afgerond. In de jaren 1880 was hij leraar boekhouden. In 1901 stichtte hij samen met Théodore Limperg en J.F. Bianchi in Nederland het eerste grotere accountantskantoor Volmer & Co.[4] In 1904 stapte Volmer uit de maatschap die door Limberg en Bianchi nog tot 1921 werd voortgezet.

In 1909 werd hij hoogleraar bedrijfshuishoudkunde aan de Technische Hogeschool in Delft[5] met als leeropdracht „de bedrijfsleer en het boekhouden”. Hierbij sprak hij de inaugurale rede uit, getiteld Iets over zakenwijsheid. In 1908 had hij een belangrijke invloed bij de oprichting van de onderwijsorganisatie van Handelshogeschool in Rotterdam.[6] Sinds 1914 was hij hier tevens buitengewoon hoogleraar Staatshuishouding, bedrijfsleer en boekhouding. Op 6 januari 1934 ging hij met emeritaat. In 1939 werd hij opgevolgd door Johan Frederik ten Doesschate.

Op 15 februari 1929 werd hij benoemd tot doctor honoris causa door de universiteit van Frankfurt am Main.[7] Onder zijn studenten waren onder anderen Ernst Hijmans en Vincent Willem van Gogh.[8] Tot zijn promovendi behoorden Anton Colijn, Nico Jacob Polak en Jan Goudriaan. Deze laatste zou in 1936 Volmers leerstoel in Delft overnemen.

Volmer is op 8 december 1886 in Utrecht getrouwd met Hendrika Buschmann (1864-1930).[9] Uit dit huwelijk werden twee zoons en een dochter geboren. Op 28 december 1931 is hij in Wenen hertrouwd met Maartje Ales (geb. 1886).[10] Dit huwelijk bleef kinderloos. Volmer is op 6 mei 1935 in Nice overleden tijdens een vakantie in Frankrijk. Hij werd op 15 mei 1935 begraven op Oud Eik en Duinen in Den Haag.[11]

Werk

Volmer heeft met zijn werk de fundamenten gelegd van de bedrijfskunde en de studie van de accountancy in Nederland.

Boekhouden

In 1892 publiceerde Volmer met P. Katz een geschrift over boekhouden bij de Romeinen, waarover hij in die tijd al een lovende kritiek ontving.[12] In jaren 1890 maakte hij verder naam met de heruitgave van een serie oude Nederlandsche werkjes over het boekhouden. Ook bewerkte hij het 16e-eeuwse werk Pratique brève pour tenir livres de compte à la guise et manière italienne. van Valentin Mennher.

In 1895 was hij medeoprichter van de Nederlands Instituut van Accountants, de eerste beroepsvereniging voor accountants in Nederland. Nadien zijn meerdere beroepsverenigingen ontstaan. In 1907 werkte hij zelf ook mee aan het oprichting van de Nederlandsche Accountants Vereeniging.

Bedrijfshuishoudkunde

Met de aanstelling van Volmer in 1909 maakte de Technische Hogeschool in Delft een begin met het onderwijs in bedrijfsleer en boekhouden.[13] Volmer was de eerste professor, die ingenieurs voorbereidde voor managementfuncties.[14] Zelf definieerde hij zijn vakgebied als volgt:

Bedrijfshuishoudkunde is de wetenschap, die zich bezighoudt met die wetten, die het in- en externe bedrijfsleven. Zij geeft daardoor tevens aanwijzingen met betrekking tot de wijze, waarop bedrijven moeten worden bestuurd tot het verkrijgen en handhaven van een maximale werkdadigheid der handelingen, om te komen tot maximal-returns, die zoowel kunnen blijken uit: 1e. de gunstige verhouding tusschen de verbruikte hoeveelheid energie en stof eenerzijds en de quantiteiten product anderzijds, als uit 2e. de gunstige verhouding tusschen gelduitgaven (kosten) en inkomsten (provenuen).”[15]

Volmer sprak van bedrijfshuishoudkunde voor het vakgebied, wat we nu kennen als bedrijfseconomie. In die tijd werd de term bedrijfsleer veelvuldig gebruikt. Volmers opvolger Johan Frederik ten Doesschate pleitte in zijn afscheidsrede in 1946 voor afschaffing van die term bedrijfsleer.

Taylorisme

Rond de Eerste Wereldoorlog raakte Volmer geïnspireerd door de ideeën van Frederick Taylor en zijn theorie over scientific management, en begon samen met Theo van der Waerden en Jac. van Ginneken deze ideeën in Nederland te propageren onder ingenieurs en accountants. De ingenieurs waren vooral geïnteresseerd in de „technische aspecten van het scientific management, zoals planborden en tijd- en bewegingsstudies.”[16]

Volmer had hoge verwachtingen van het Taylorisme. In macro-economisch opzicht vond hij „Taylorisatie noodzakelijk om de bloei van de industrie na de oorlog te garanderen, vooral ook vanwege de te verwachten concurrentie uit Duitsland”.[17] In het bedrijfsleven verwachtte hij dat het Taylorisme werknemers hogere lonen zou brengen en de werkgevers hogere winsten. Dat enthousiasme werd echter door weinigen gedeeld, daar men dat vooral zag als middel om het werktempo te verhogen.[18]

IJzerenvoorraadstelsel

In 1917 legt Volmer samen met E. Schmalenbach de grondslagen voor het ijzerenvoorraadstelsel,[19] een voorraadbeheer methode die in het belastingrecht is vastgelegd. Dit stelsel houdt in „dat de normale (’gestadig aan te houden’) voorraad grond- en hulpstoffen, goederen in bewerking en gerede producten bestendig wordt gewaardeerd naar het prijspeil bij invoering van dit waarderingsstelsel.”[20]

Publicaties

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Johannes Gerardus Charles Volmer op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Zie voor zijn geboorte en dood: BS Utrecht, geboorten 1865, akte 1934 en het overlijdensbericht in Het Vaderland van 7 mei 1935 (avondeditie, p. 4, kolom 1). Merk op dat de officiële schrijfwijze van zijn voornamen „Johannus Gerardus Charlus” is.
  2. º Alnoor Bhiman (1996). Management accounting: European perspectives. p.165. Hij refereert hier aan (Polak, 1934) en (Slot 1979).
  3. º Erik Bloemen (1988). Scientific management in Nederland, 1900-1930. p. 11.
  4. º J. Dane (2001). Driekwart eeuw psychotechniek in Nederland: de magie van het testen. p.19
  5. º J.G.C. Volmer Bijzondere Collecties NEHA. Geraadpleegd 7 september 2010.
  6. º Jaarboek van de Nederlandse Entomologische Vereniging, 1933–1934. p. 66.
  7. º Prof. Volmer doctor honoris causa in De Telegraaf van 15 februari 1929 (avondeditie, p. 9, kolommen 1-3 onderaan).
  8. º Frits J. Gosselink (2009) Kroniek van het vakgebied Organisatieadvisering / Organisatiekunde in jaartallen 1900 tot 1965
  9. º Burgerlijke stand Utrecht, huwelijken 1886, akte 527.
  10. º Het huwelijk werd op 17 februari 1932 ingeschreven in Den Haag (huwelijken 1932, serie C, akte 81).
  11. º Zie de annonce in Het Vaderland van 11 mei 1935 (avondeditie, p. 5, kolom 1-2 onder) en Teraardebestelling prof. Volmer in Het Vaderland van 15 mei 1935 (avondeditie, p. 7, kolommen 3-4).
  12. º B. Boon (1894). Schetsen over koopmansboekhouding door B. Boon. S.C. van Doesburgh. p. 40
  13. º R.L. Schuursma (2000). Jaren van opgang. Balans. p.253
  14. º Johannes Cornelis Maria van den Ende (1994). The turn of the tide: computerization in Dutch society, 1900–1965. p. 60.
  15. º Tijdschrift voor Diergeneeskunde Vol 49 (1922), p. 618
  16. º Keetie E. Sluyterman (1993). Moret honderd en tien jaar. p. 20.
  17. º Albert Benschop (1996). Taylor en het Scientific Management. Geraadpleegd op 8 september 2010.
  18. º Joris Van Ruysseveldt, Jacques van Hoof (2006). Arbeid in verandering. p. 83.
  19. º P.H.J. Essers e.a. (2008). Fiscaal ondernemingsrecht: jurisprudentiepocket IB en VPB. p.310.
  20. º L.G.M. Stevens (2009). Elementair belastingrecht (theorieboek): voor economen en bedrijfsjuristen. p. 206
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow