Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Cornelis Pot: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cornelis_Pot&oldid=9897232 22 okt 2007 Bemoeial 30 sep 2005) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cornelis_Pot&oldid=52201319 5 sep 2018 Hesselp) |
||
| (Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Cornelis Pot''' ( [[Slikkerveer]], [[8 april]] [[1885]] | <!--[[File:Cornelis Pot, portrait.jpg|thumb|Cor Pot]]--> | ||
'''Cornelis Pot''', doorgaans '''Cor Pot''' en ook '''CP''' (cee-pee), ([[Slikkerveer]], [[8 april]] [[1885]] – aldaar, [[21 april]] [[1977]]) was een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se industrieel, ondernemer en uitvinder van het [[muzieknotatie]]systeem [[Klavarskribo]].<ref>[http://www.klavarvereniging.nl/attachments/article/178/Kaasjager%20-%20Het%20hoe%20en%20waarom%20van%20Klavarskribo.pdf Vierdelige beschrijving van het systeem]. Uit ''Orgelwereld'' (uitgeverij Eisma, Leeuwarden), tweemaandelijks tijdschrift, jrg. 5 nr. 2, okt./nov. 1984 tot jrg. 6 nr. 2, april 1985</ref> Hij trouwde op [[13 december]] [[1911]] met Geertje Neeltje Verheij ([[Nieuw-Lekkerland (dorp)|Nieuw-Lekkerland]], [[27 september]] [[1885]] – [[Leiden]], [[21 mei]] [[1949]]), het huwelijk bleef kinderloos. | |||
== Afkomst == | |||
Cor was de tweede zoon van Adriaan Pot (1857-1932) en Wijndelina Johanna Smit (1863–1953).<ref>[https://www.genealogieonline.nl/genealogie_pot_smit/I1.php Genealogie Pot en Smit]</ref> | |||
Nogal wat van Cor’s voorouders waren betrokken bij de scheepsbouw en aanverwante bedrijven in de regio [[Alblasserdam]] / [[Kinderdijk]] / [[Slikkerveer]] / [[Bolnes]]: Cor’s vader Adriaan Pot was in 1882 mede-oprichter van [[Smit Slikkerveer|''Smit Slikkerveer'']], een fabriek voor zware dynamo's en elektromotoren, en tot 1920 mede-directeur; Cor’s grootvader, eveneens Adriaan Pot genaamd, had een scheepswerf<ref>A. Doedens en L. Mulder, ''De bark 'Sebastiaan Pot' en de laatste gloriedagen van de grote zeilvaart'', Bosch & Keuning nv, Baarn, 1986, p. 7-8. Over een driemaster, gebouwd op de werf "Gebr. B. Pot, Elshout a/d Kinderdijk"</ref><ref>G. H. Knap, ''Mens en bedrijf, 75 jaar Electrotechniek, 75 jaar Smit-Slikkerveer'', 1958, p. 30: "Cornelia Smit, getrouwd met de scheepsbouwer Adriaan Pot. Hun zesde zoon, Adriaan Pot, geboren in 1857 ..."</ref> en [[Roeden|molenroedenfabriek]] in het destijds 'Elshout' geheten deel van Kinderdijk. <br>Van moederszijde kunnen genoemd: Cor’s oom [[Willem Benjamin Smit|Willem Smit]] was de andere oprichter, en naamgever, van ''Smit Slikkerveer''; Cor's grootvader Johannes Smit stichtte in 1869 in Slikkerveer de 'Klinknagelfabriek' (officieel: N.V. Fabriek van Klinknagels en Schroefbouten voorheen Joh. Smit)<ref>Hein Diepeveen, ''De Klinknagelfabriek. Het verhaal van een familiebedrijf te Slikkerveer'', Stichting Oud Ridderkerk, deel 46, 2007.</ref>; een broer van Cor's grootvader, [[Arie Smit (politicus)|Arie Smit]] was in 1875 mede-stichter van de scheepswerf en machinefabriek [[Damen Schelde Naval Shipbuilding|De Schelde]] te Vlissingen; een neef van Cor’s grootvader, Pieter Smit, verhuisde in 1893 z’n scheepswerf van Slikkerveer naar Rotterdam, later de [[P. Smit Jr.|NV Machinefabriek en Scheepswerf van P. Smit Jr.]] oftewel 'Piet Smit'; en ten slotte was nog twee generaties eerder [[Fop Smit]] de grondlegger van zowel de latere sleepdienst [[Smit Internationale|L. Smit & Co.]] als de latere scheepswerf 'L. Smit & Zoon'<ref>[http://www.scheepsbouw-alblasserdam.nl/leen-smit.html Luchtfoto scheepswerf L. Smit & Zoon, Kinderdijk.]</ref> in Kinderdijk. | |||
== | ==Leven == | ||
Cor Pot ging na de 5-jarige hbs in Rotterdam, naar de Delftse Technische Hogeschool. Hij was met kerstmis echter al weer thuis met de boodschap: 'Pa, daar bij die colleges leer ik weinig zinnigs, laat me maar op allerlei plaatsen in de fabriek ervaring opdoen, dat lijkt me belangrijker'. Dertien jaar later<ref>G. H. Knap, ibid., p. 106: "Toen Cor Pot in 1920 tot directeur werd benoemd had hij jaren achtereen zelf als werkman tussen werklieden het bedrijf van de eenvoudigste tot de ingewikkeldste werkzaamheden leren kennen."</ref>, in 1920, volgde Cor z'n vader op als enige directeur (Willem Smit was al in 1914 als mede-directeur teruggetreden). Cor bleef directeur tot 1953. Bij het 50-jarig bestaan van ''Smit Slikkerveer'' in 1932, nam Cor het initiatief <ref>[http://collecties.stadsarchief.rotterdam.nl/Publiek/detail.aspx?xmldescid=2869309 "De Electrozaal was een geschenk van de N.V. Willem Smit & Co. aan de Ridderkerkse burgerij."]</ref> tot het bouwen van de 'Electrozaal' ('Electro' was de gangbare naam voor het bedrijf), een grote toneel-, film- en evenementen-zaal voor de gehele dorpsbevolking. Tot 1980 heeft zich daar een belangrijk deel van het Slikkerveerse verenigingsleven afgespeeld. Cor's vindingrijkheid manifesteerde zich in de meidagen van 1940 op een heel speciale manier. Omdat bij het bombardement op Rotterdam op dinsdag 14 mei veel bankkantoren vernietigd waren, zouden er op zaterdag geen loonzakjes zijn voor het personeel. Hij ontwierp razendsnel een simpel soort noodgeld, liet de bonnetjes drukken en maakte afspraken met de winkeliers in het dorp. Het werkte.<ref>J. Hoek ''Honderd energieke jaren, Smit Slikkerveer 1882-1982'', uitgave: Holec Smit Slikkerveer, 1982, p. 153</ref> Aan het eind van de oorlog was Cor een aantal maanden ondergedoken<ref>G.H. Knap, ibid., p.116</ref> Eerder had hij enige tijd in de Scheveningse strafgevangenis vastgezeten.<ref>W. van Gent en G. de Jong, ''De Geschiedenis van Smit Slikkerveer in een notendop'', uitgave Stichting Oud Ridderkerk, No. 34, p. 83.</ref> | |||
Als voorzitter van de lokale afdeling van de [[Maatschappij tot Nut van 't Algemeen]]<ref>Weekblad De Combinatie, 14 mei 1949, p.2</ref> was Cor de stimulator bij de stichting van een niet-confessionele [[Lagere school]] (de 'Nutsschool') te Slikkerveer.<ref>''Slikkerveer, van dorp tot wijk'', Stichting Oud Ridderkerk, No. 39, 2003, p. 83.</ref> Ook zorgde hij er voor dat er een 'omnibus'-verbinding kwam, in 1923, tussen Ridderkerk-dorp en Slikkerveer-veersteiger, want de reis naar Rotterdam of Dordrecht ging nog meestal over water.<ref>''Ridderkerk - Herdenking 500 jaar'', 1946, p.189. </ref> <br>In de lijn van Cor's interesse in nieuwe dingen, lag zijn enthousiasme voor de neutrale taal [[Esperanto]]. Hij kon het vlot spreken en schrijven, en reisde in zomer 1934 naar Stockholm om deel te nemen aan het ''Universala Kongreso de Esperanto'', het 26e Wereldcongres.<ref>''Klavar Nieuws'', Sept. 1934, No.7, p. 4.</ref> | |||
[[ | |||
[[ | Cor's belangstelling voor grote maatschappelijke vraagstukken richtte zich in het bijzonder op hervormingsideeën die voortbouwden op het werk van de Amerikaanse econoom [[Henry George (econoom)|Henry George]] (rond 1880). In 1956 behoorde Cor tot de deelnemers aan het wereldcongres in Hannover van de beweging <ref>[[:en:The IU]]</ref> die deze ideeën in een eigentijdse vorm wil uitdragen. Eerder, in 1945, had hij zijn eigen opvattingen al vastgelegd in boekvorm <ref>C. Pot, ''Welvaart met "Kapitalisme" en "Communisme" - Gedachten over vragen van den dag'', 112 pp.</ref>. Stukken van hem op dit gebied<ref>[https://search.socialhistory.org/Record/ARCH02430 inventarisnummers 215-217 binnen een groter persoons-archief]</ref> zijn opgenomen in het archief van het [[Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis]] (IISG) te Amsterdam. | ||
== Klavarskribo == | |||
Het door Cor Pot ontworpen en op woensdag 4 november 1931 aan muziekrecensenten gepresenteerde alternatief 'Klavarskribo' voor het – in zijn ogen – nodeloos ingewikkelde traditionele muziekschrift, komt inhoudelijk aan de orde in [[Klavarskribo|dit lemma]]. Andere aspecten, rond de ontwikkeling van dit project door de jaren heen en in relatie tot de persoon van de ontwerper en levenslange animator, promotor en financier van dit project, volgen hier. | |||
In zijn jeugdjaren kreeg Cor zowel pianoles als vioolles, vanzelfsprekend gebruikmakend van het wereldwijd verbreide traditionele muziekschrift. Terugkijkend op die tijd schreef hij in 1941, bij het 10-jarig jubileum van Klavar, in een stukje getiteld "Hoe Klavarskribo ontstond"<ref>''Klavar Nieuws'' October 1941, No. 25, p.1-3</ref> : "''Intussen liet mij de gedachte niet los dat er toch een eenvoudiger muziekschrift mogelijk moest zijn dan het bestaande. Waarom velerlei schrijfwijze voor één en dezelfde klank? Waarom velerlei balksystemen? Al was het dan alleen maar voor de praktijk. Want duidelijk herinner ik mij, dat ik als kind eens een gesprek van ouderen bijwoonde, waarvan mij steeds is bijgebleven, dat voor ras-echte musici een fis en een ges niet hetzelfde waren! Al was dit voor een pianist wel zo, een violist en een zanger maakten onderscheid!! / Met deze onbegrepen dooddoener liet ik mij, als duizenden vóór mij, voorlopig uit het veld slaan. Later is mij duidelijk geworden, dat niemand het antwoord op die vraag kon geven.''". <br> In 1933 heeft hij ''zijn'' antwoord uiteengezet in een boekje (38 pp.) met de niet mis te verstane titel "''Het Kruizen en Mollen DOGMA en de natuurlijke basis van ons Toonstelsel''". Later verschenen, door anonieme medewerkers geschreven, "''Wat is Klavarskribo?''" (1941, 64 pp.), "''Eenvoudige muziekleer voor Klavarskribo - ten gebruike bij het Klavar-onderricht en voor zelfstudie''" (1939, 89 pp.), "''Toontheorie en Notenschrift''" (1947, 64 pp.). En nog later, van de hand van W. J. Kaasjager: "''Algemene Muziekleer voor Klavarskribo''" (1955, 216 pp.). | |||
Veel energie - en geld - stak Cor in demonstratie-bijeenkomsten op verschillende plaatsen in Nederland: Arnhem, Roosendaal, Breda, Delft, Haarlem, Tilburg, ... . Drie jaar achter elkaar in het (vooroorlogse) 'De Doelen' in Rotterdam, en op zaterdagmiddag 24 September 1938 in de (stampvolle) Grote Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw. Voor wat het buitenland betreft, sloeg het virus met name over naar Engeland. <ref>Uit gegevens op de site "The British Newspaper Archive" blijkt dat er tussen 1940 en 1951 in rond 25 verschillende bladen wel 800 keer geadverteerd is.</ref> Op een zakenreis naar de Verenigde Staten in 1949, slaagde Cor erin om stukjes over Klavar geplaatst te krijgen in het weekblad ''TIME'' (September 19, 1949, p.46) en in het dagblad ''The New York Times'' (September 14, 1949). | |||
{{Appendix}} | |||
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q12346259 }} | |||
{{DEFAULTSORT:Pot, Cornelis}} | |||
[[Categorie:Nederlands ondernemer]] | [[Categorie:Nederlands ondernemer]] | ||
Huidige versie van 7 sep 2018 om 00:05
Cornelis Pot, doorgaans Cor Pot en ook CP (cee-pee), (Slikkerveer, 8 april 1885 – aldaar, 21 april 1977) was een Nederlandse industrieel, ondernemer en uitvinder van het muzieknotatiesysteem Klavarskribo.[1] Hij trouwde op 13 december 1911 met Geertje Neeltje Verheij (Nieuw-Lekkerland, 27 september 1885 – Leiden, 21 mei 1949), het huwelijk bleef kinderloos.
Afkomst
Cor was de tweede zoon van Adriaan Pot (1857-1932) en Wijndelina Johanna Smit (1863–1953).[2]
Nogal wat van Cor’s voorouders waren betrokken bij de scheepsbouw en aanverwante bedrijven in de regio Alblasserdam / Kinderdijk / Slikkerveer / Bolnes: Cor’s vader Adriaan Pot was in 1882 mede-oprichter van Smit Slikkerveer, een fabriek voor zware dynamo's en elektromotoren, en tot 1920 mede-directeur; Cor’s grootvader, eveneens Adriaan Pot genaamd, had een scheepswerf[3][4] en molenroedenfabriek in het destijds 'Elshout' geheten deel van Kinderdijk.
Van moederszijde kunnen genoemd: Cor’s oom Willem Smit was de andere oprichter, en naamgever, van Smit Slikkerveer; Cor's grootvader Johannes Smit stichtte in 1869 in Slikkerveer de 'Klinknagelfabriek' (officieel: N.V. Fabriek van Klinknagels en Schroefbouten voorheen Joh. Smit)[5]; een broer van Cor's grootvader, Arie Smit was in 1875 mede-stichter van de scheepswerf en machinefabriek De Schelde te Vlissingen; een neef van Cor’s grootvader, Pieter Smit, verhuisde in 1893 z’n scheepswerf van Slikkerveer naar Rotterdam, later de NV Machinefabriek en Scheepswerf van P. Smit Jr. oftewel 'Piet Smit'; en ten slotte was nog twee generaties eerder Fop Smit de grondlegger van zowel de latere sleepdienst L. Smit & Co. als de latere scheepswerf 'L. Smit & Zoon'[6] in Kinderdijk.
Leven
Cor Pot ging na de 5-jarige hbs in Rotterdam, naar de Delftse Technische Hogeschool. Hij was met kerstmis echter al weer thuis met de boodschap: 'Pa, daar bij die colleges leer ik weinig zinnigs, laat me maar op allerlei plaatsen in de fabriek ervaring opdoen, dat lijkt me belangrijker'. Dertien jaar later[7], in 1920, volgde Cor z'n vader op als enige directeur (Willem Smit was al in 1914 als mede-directeur teruggetreden). Cor bleef directeur tot 1953. Bij het 50-jarig bestaan van Smit Slikkerveer in 1932, nam Cor het initiatief [8] tot het bouwen van de 'Electrozaal' ('Electro' was de gangbare naam voor het bedrijf), een grote toneel-, film- en evenementen-zaal voor de gehele dorpsbevolking. Tot 1980 heeft zich daar een belangrijk deel van het Slikkerveerse verenigingsleven afgespeeld. Cor's vindingrijkheid manifesteerde zich in de meidagen van 1940 op een heel speciale manier. Omdat bij het bombardement op Rotterdam op dinsdag 14 mei veel bankkantoren vernietigd waren, zouden er op zaterdag geen loonzakjes zijn voor het personeel. Hij ontwierp razendsnel een simpel soort noodgeld, liet de bonnetjes drukken en maakte afspraken met de winkeliers in het dorp. Het werkte.[9] Aan het eind van de oorlog was Cor een aantal maanden ondergedoken[10] Eerder had hij enige tijd in de Scheveningse strafgevangenis vastgezeten.[11]
Als voorzitter van de lokale afdeling van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen[12] was Cor de stimulator bij de stichting van een niet-confessionele Lagere school (de 'Nutsschool') te Slikkerveer.[13] Ook zorgde hij er voor dat er een 'omnibus'-verbinding kwam, in 1923, tussen Ridderkerk-dorp en Slikkerveer-veersteiger, want de reis naar Rotterdam of Dordrecht ging nog meestal over water.[14]
In de lijn van Cor's interesse in nieuwe dingen, lag zijn enthousiasme voor de neutrale taal Esperanto. Hij kon het vlot spreken en schrijven, en reisde in zomer 1934 naar Stockholm om deel te nemen aan het Universala Kongreso de Esperanto, het 26e Wereldcongres.[15]
Cor's belangstelling voor grote maatschappelijke vraagstukken richtte zich in het bijzonder op hervormingsideeën die voortbouwden op het werk van de Amerikaanse econoom Henry George (rond 1880). In 1956 behoorde Cor tot de deelnemers aan het wereldcongres in Hannover van de beweging [16] die deze ideeën in een eigentijdse vorm wil uitdragen. Eerder, in 1945, had hij zijn eigen opvattingen al vastgelegd in boekvorm [17]. Stukken van hem op dit gebied[18] zijn opgenomen in het archief van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) te Amsterdam.
Klavarskribo
Het door Cor Pot ontworpen en op woensdag 4 november 1931 aan muziekrecensenten gepresenteerde alternatief 'Klavarskribo' voor het – in zijn ogen – nodeloos ingewikkelde traditionele muziekschrift, komt inhoudelijk aan de orde in dit lemma. Andere aspecten, rond de ontwikkeling van dit project door de jaren heen en in relatie tot de persoon van de ontwerper en levenslange animator, promotor en financier van dit project, volgen hier.
In zijn jeugdjaren kreeg Cor zowel pianoles als vioolles, vanzelfsprekend gebruikmakend van het wereldwijd verbreide traditionele muziekschrift. Terugkijkend op die tijd schreef hij in 1941, bij het 10-jarig jubileum van Klavar, in een stukje getiteld "Hoe Klavarskribo ontstond"[19] : "Intussen liet mij de gedachte niet los dat er toch een eenvoudiger muziekschrift mogelijk moest zijn dan het bestaande. Waarom velerlei schrijfwijze voor één en dezelfde klank? Waarom velerlei balksystemen? Al was het dan alleen maar voor de praktijk. Want duidelijk herinner ik mij, dat ik als kind eens een gesprek van ouderen bijwoonde, waarvan mij steeds is bijgebleven, dat voor ras-echte musici een fis en een ges niet hetzelfde waren! Al was dit voor een pianist wel zo, een violist en een zanger maakten onderscheid!! / Met deze onbegrepen dooddoener liet ik mij, als duizenden vóór mij, voorlopig uit het veld slaan. Later is mij duidelijk geworden, dat niemand het antwoord op die vraag kon geven.".
In 1933 heeft hij zijn antwoord uiteengezet in een boekje (38 pp.) met de niet mis te verstane titel "Het Kruizen en Mollen DOGMA en de natuurlijke basis van ons Toonstelsel". Later verschenen, door anonieme medewerkers geschreven, "Wat is Klavarskribo?" (1941, 64 pp.), "Eenvoudige muziekleer voor Klavarskribo - ten gebruike bij het Klavar-onderricht en voor zelfstudie" (1939, 89 pp.), "Toontheorie en Notenschrift" (1947, 64 pp.). En nog later, van de hand van W. J. Kaasjager: "Algemene Muziekleer voor Klavarskribo" (1955, 216 pp.).
Veel energie - en geld - stak Cor in demonstratie-bijeenkomsten op verschillende plaatsen in Nederland: Arnhem, Roosendaal, Breda, Delft, Haarlem, Tilburg, ... . Drie jaar achter elkaar in het (vooroorlogse) 'De Doelen' in Rotterdam, en op zaterdagmiddag 24 September 1938 in de (stampvolle) Grote Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw. Voor wat het buitenland betreft, sloeg het virus met name over naar Engeland. [20] Op een zakenreis naar de Verenigde Staten in 1949, slaagde Cor erin om stukjes over Klavar geplaatst te krijgen in het weekblad TIME (September 19, 1949, p.46) en in het dagblad The New York Times (September 14, 1949).
Bronnen, noten en/of referenties
|
