Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
(13 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
Regel 1:
'''Jaap Ypey''' ([[Amsterdam]], [[14 juni]] [[1916]] - [[Obergurgl]], [[1 februari]] [[1986]]) was een [[Nederland]]se [[archeoloog]], vooral gespecialiseerd in de [[Merovingen|Merovingische tijd]]. In Nederland is hij vooral bekend van het grote [[Franken (volk)|Frankische]] grafveld van [[Rhenen]]. Ook kreeg hij vooral bekendheid door zijn restauratie van het metalen voorwerp.
{{DEFAULTSORT:Ypey, Jaap}}'''Jaap Ypey''' ([[Amsterdam]], [[14 juni]] [[1916]] – [[Obergurgl]], [[1 februari]] [[1986]]) was een [[Nederland]]se [[archeoloog]], vooral gespecialiseerd in de [[Merovingen|Merovingische tijd]]. In Nederland is hij vooral bekend van het grote [[Franken (volk)|Frankische]] grafveld van [[Rhenen]]. Ook kreeg hij bekendheid door zijn restauratie van archeologische metalen voorwerpen
__TOC__
[[Bestand:JaapYpey1985Hoogland-2.jpg|thumb|Jaap Ypey in 1985]]
== Biografie ==
== Biografie ==
===Levensloop===
===Levensloop===
In 1934 behaalde hij het HBS-B diploma; daarna ging hij voor tekenleraar studeren. In 1939 behaalde hij de Middelbare akte tekenen en kunstgeschiedenis, en het diploma Tekenleraar. Op 25 juni 1942 is hij getrouwd met A.M. Janssen, in Baarn, de woonplaats van zijn vrouw. Het jonge stel betrok daarop een woning aan de Stille Veerkade te Den Haag.<br /> In juni 1950 verhuisde het jonge gezin naar Amersfoort, vanwege de werkzaamheden bij de [[Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek | R.O.B.]]<br />
In 1934 behaalde hij het HBS-B diploma; daarna ging hij voor tekenleraar studeren. In 1939 behaalde hij de Middelbare akte tekenen en kunstgeschiedenis, en het diploma Tekenleraar. Op 25 juni 1942 trouwde hij met A. M. Janssen, in Baarn, de plaats waar zij woonde. Het jonge stel betrok daarop een woning aan de Stille Veerkade te Den Haag. Door zijn werkzaamheden bij de [[Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek | R.O.B.]] verhuisden zij in juni 1950 naar Amersfoort. Begin 1980 verhuisden zij naar Hoogland.
Begin 1980 werd er verhuisd naar Hoogland.<br />
Op 1-2-1986 kwam Jaap Ypey plotseling te overlijden ten gevolge van een sneeuwlawine in zijn geliefde wintersportoord Obergurgl.
Op 1 februari 1986 overleed Jaap Ypey plotseling ten gevolge van een sneeuwlawine tijdens een vakantie.
===Werk===
===Werk===
*Op 1 januari 1947 werd hij aangenomen als een van de eerste werknemers bij de R.O.B., door de toenmalige directeur dhr P. Glazema.
*Op 1 januari 1947 werd hij aangenomen als een van de eerste werknemers bij de R.O.B., door de toenmalige directeur P. Glazema.
*Hij is begonnen als tekenaar en restaurator, en werd rond 1964 benoemd tot Hoofd Laboratorium, welke functie hij bleef bekleden tot aan zijn pensionering.
*Hij begon als tekenaar en restaurator, en werd rond 1964 benoemd tot Hoofd Laboratorium. Hij bekleedde die functie tot aan zijn pensionering.
*Op 28 augustus 1981 is zijn afscheid van de R.O.B. groot gevierd, met vele collega's uit binnen- en buitenland.
*Op 28 augustus 1981 werd zijn afscheid van de R.O.B. groot gevierd, met vele collega’s uit binnen- en buitenland. Zijn studies en werk zette hij echter voort.
*Hij vervulde een '''pioniersrol''' op het gebied van de restauratie van archeologische voorwerpen
*Hij vervulde een belangrijke rol bij de invulling van het indertijd nieuwe vak van archeologisch restaurator.
*door zijn invloed kreeg het vak van archeologisch restaurator inhoud en aanzien (* zie ook: "in memoriam Jacob Ypey, door prof. W v.Es" in Antiek 20, 1986).
*Hij introduceerde o.a. het röntgenapparaat in de archeologie in Nederland (1962).
*Hij introduceerde het röntgenapparaat in de archeologie in Nederland.(1962).
*Hij heeft vooral bekendheid gekregen, in binnen- en buitenland, door de restauratie van metalen voorwerpen. Daarnaast werden onder zijn leiding ook opmerkelijke resultaten bereikt op het gebied van aardewerk-, textiel-, glas- en houtconservering.
*Hij heeft vooral bekendheid gekregen, in binnen- en buitenland, door de restauratie van metalen voorwerpen.
*Specialisatie '''damascering''': zijn vertrouwdheid met de kunst van het smeden (hij heeft o.a. meerdere jaren als kunstsmid gewerkt) heeft tot fundamentele publicaties op het gebied van gedamasceerde wapens uit de vroege middeleeuwen en de Vikingtijd geleid.
*Specialisatie '''damascering''': zijn vertrouwdheid met de kunst van het smeden (hij heeft o.a. meerdere jaren als kunstsmid gewerkt) heeft tot fundamentele publicaties op het gebied van gedamasceerde wapens geleid.
*Hij was niet alleen een kundig restaurator, echter ook een onderzoeker van formaat. Zijn publicaties verschenen in vele Nederlandse en buitenlandse tijdschriften.
*Hij was niet alleen een zeer kundig restaurator, echter ook een onderzoeker van formaat en een productief auteur. Zijn publicaties zijn in vele Nederlandse en buitenlandse tijdschriften verschenen (zie Bibliografie).
*'''Onderscheidingen e.d.'''<br />- De waardering voor zijn werk was vooral ook in Duitsland groot, getuige zijn opname als corresponderend lid van het toonaangevende Duitse Archeologische Instituut, op de geboortedag van [[Johann Joachim Winckelmann|Winckelmann]], 9 december 1960.[https://www.dainst.org/de/dai/mitglieder]<br />- In 1969, op 9 januari, werd de Mr.J. W. Frederiksprijs aan Jaap Ypey uitgereikt voor zijn van grote vakkennis getuigende publicatie "''Archeologica uit de collectie Mr. J. W. Frederiks in bruikleen aan het museum Boymans-van Beuningen''".
*'''Onderscheidingen e.d.'''
*'''Specialisatie Rhenen'''<br />De bewerking van het grafveld Rhenen (1951) liep als een rode draad door zijn hele carrière heen. Hij heeft verschillende artikelen over Rhenen geschreven, o.a in 1964 over een bijzonder merovingisch slot van een kist uit een vrouwengraf (no. 413); daarvoor in 1956 reeds verscheen er in de serie Het geheim van de spade, een fraai fotoboek met daarin al vele objecten uit dit grafveld. Overigens is dit boekje bijna hetzelfde als "Kunst en schoonheid uit de vroege Middeleeuwen" uit 1955. In 1973 en 1978 publiceerde hij 2 overzichtsartikelen in respectievelijk de duitse en de franse taal. Ook in 1980 en 1983 verschenen er 2 artikelen over Rhenen (in het duits).<br />[[File:1979a.JPG|thumb|Nieuwjaarskaart 1979 Jaap Ypey]]Daarnaast waren voorwerpen uit dit grafveld regelmatig het onderwerp van de handgemaakte ''nieuwjaarskaarten'' (linoleumsnedes), welke hij elk jaar aan familie en vrienden en zijn uitgebreide kennissenkring bij de vele instellingen en musea verstuurde.<br /><br />Het door Jaap Ypey samengestelde manuscript voor de grote overzichtscatalogus- eigenlijk zijn levenswerk, de bekroning van zijn wetenschappelijk oeuvre- was bijna af en werd in 1983 ter correctie naar Duitsland gestuurd. Daar wilde de correctie echter niet vlotten door allerlei omstandigheden. Ook door het plotselinge overlijden van Ypey in 1986 is het manuscript daarna een tijdlang uit zicht geraakt; pas in 2009 in het kader van het project "odyssee" van het ministerie van OCW ("Reviving Rhenen") werd er weer echt beweging in gebracht. Een remmende factor hierin waren ook nieuwe vondsten, de nieuwere archeologische inzichten, wijze van documenteren, wijze van tekenen (normalisatie-niveau) enz enz.<br />In oktober 2014 is -ruim 60 jaar na de eigenlijke opgraving- deze 700 pagina's dikke catalogus gepubliceerd. [http://www.sidestone.com/library/das-graeberfeld-auf-dem-donderberg-bei-rhenen-katalog katalogus Rhenen].<br /> De gehele catalogus is op de website van de uitgever in te zien.
**Opname als corresponderend lid van het Duitse Archeologische Instituut, op de geboortedag van [[Johann Joachim Winckelmann|Winckelmann]], 9 december 1960.<ref>https://www.dainst.org/de/dai/mitglieder</ref>
[[File:JaapYpey-lezing.jpg|thumb|Jaap Ypey]]
**In 1969, op 9 januari, werd de Mr. J. W. Frederiksprijs aan Jaap Ypey uitgereikt voor zijn publicatie "''Archeologica uit de collectie Mr. J. W. Frederiks in bruikleen aan het museum Boymans-van Beuningen''".
*'''Specialisatie Rhenen'''<br />De bewerking van het grafveld Rhenen (1951) liep als een rode draad door zijn hele carrière heen. Hij heeft verschillende artikelen over Rhenen geschreven, o.a. in 1964 over een bijzonder merovingisch slot van een kist uit vrouwengraf no. 413; daarvoor verscheen in 1956 in de serie ''Het geheim van de spade'' al een fraai fotoboek met vele objecten uit dit grafveld. In 1973 en 1978 publiceerde hij twee overzichtsartikelen in respectievelijk het Duits en het Frans. Ook in 1980 en 1983 verschenen er twee artikelen over Rhenen (in het Duits).<br />[[Bestand:1979a1.JPG|thumb|Nieuwjaarskaart 1979 Jaap Ypey]]Daarnaast waren voorwerpen uit dit grafveld regelmatig het onderwerp van zijn handgemaakte ''nieuwjaarskaarten'' (linoleumsnedes).<br /><br />In 1983 was het door Jaap Ypey samengestelde manuscript voor de grote overzichtscatalogus bijna af en werd ter correctie naar Duitsland gestuurd. Daar wilde dit werk echter door allerlei omstandigheden niet vlotten. Pas in 2009 kwam er weer echt beweging in, in het kader van het project ’odyssee’ van het ministerie van OCW (’Reviving Rhenen’). Een remmende factor in de voortgang waren ook nieuwe vondsten, nieuwere archeologische inzichten, een vernieuwde wijze van documenteren en tekenen (normalisatie-niveau) enz.<br />In oktober 2014, ruim zestig jaar na de eigenlijke opgraving, werd deze 700 pagina’s dikke catalogus uitgegeven. [http://www.sidestone.com/library/das-graeberfeld-auf-dem-donderberg-bei-rhenen-katalog katalogus Rhenen].<br /> De gehele catalogus is op de website van de uitgever in te zien.<ref>{{de}} Annette Wagner, Jaap Ypey, [https://www.scribd.com/fullscreen/106361343 ''das Gräberfeld auf dem Donderberg bei Rhenen''] Sidestone Press, Leiden, ISBN 978-90-8890-077-8</ref>
[[Bestand:JaapYpey-lezing.jpg|thumb|bij zijn afscheid van de R.O.B. 1981]] op scribd.com
===Lezingen===
===Lezingen===
In aanvulling op zijn publicaties hield hij ook vele lezingen, waarvan een aantal in het buitenland.<br />Een kleine selectie:<br />- 1962 Philips technisch-wetenschappelijk röntgen-congres 12/13 okt.: "''met het röntgen-apparaat in de archeologie''" <br />- 1972 Freiburg tijdens ATM (= Arbeitsgemeinschaft des Technisches Museumpersonal)-tagungen: "''Erfahrungen bei der Behandlung von Leder, Holz, Glas und Metallgegenständen im Labor zu amersfoort''."<br />- 1979 Fachtagung über Damaszenerstahl, Schloss Rheydt - Mönchengladbach: "''Frühmittelalterliche Waffen mit Damast''"<br />- 1982, okt., Boulogne sur Mer<br />- 1983 lezing over Rhenen (zie: De Vallei, 7-2-1983)<br />[[File:1964 Maquette Doornenburg04.jpg|thumb|Maquette Doornenburg 1968 gemaakt door Jaap Ypey]]
In aanvulling op zijn publicaties hield hij ook vele lezingen, waarvan een aantal in het buitenland.
Een kleine selectie:
* 1962 Philips technisch-wetenschappelijk röntgen-congres 12/13 okt.: "''met het röntgen-apparaat in de archeologie''"
* 1972 Freiburg tijdens ATM (= Arbeitsgemeinschaft des Technisches Museumpersonal)-Tagungen: "''Erfahrungen bei der Behandlung von Leder, Holz, Glas und Metallgegenständen im Labor zu Amersfoort''."
* 1979 Fachtagung über Damaszenerstahl, Schloss Rheydt – Mönchengladbach: "''Frühmittelalterliche Waffen mit Damast''"
* 1983 lezing over Rhenen (zie: De Vallei, 7-2-1983)<br />[[Bestand:1964 Maquette Doornenburg04.jpg|thumb|Maquette Doornenburg 1964 gemaakt door Jaap Ypey]]
===Maquettes===
===Maquettes===
een selectie van door hem gebouwde maquettes:
een selectie van door hem gebouwde maquettes:
* 12e eeuwse boerderij de lisidunahof, Oud-Leusden)(1985)<ref>{{pdf}}[http://www.archeologischdepotutrecht.nl/media/1396/archeologische-kroniek-1985-1987.pdf]</ref>
* 12e eeuwse boerderij de Lisidunahof, Oud-Leusden) (1985)<ref>http://www.archeologischdepotutrecht.nl/media/1396/archeologische-kroniek-1985-1987.pdf</ref>
* Doornenburg 1963-1964-1968)(enige jaren geleden gerestaureerd door Anton van de Water)
* Doornenburg 1963-1964-1968) (enige jaren geleden gerestaureerd door Anton van de Water)
Hieronder een selectie van de belangrijkste artikelen.
;1955
*''Kunst en schoonheid uit de vroege Middeleeuwen; de merovingische grafvelden van Alphen, Rhenen en Maastricht''; inl. door P. Glazema, Amersfoort
;1957
*''Een zeldzaam laat-Merovingisch glas in het rijen-grafveld te Bergeijk, Noord-Brabant'' - Bijl.: Beschrijving der buidelbekers, BROB 8, 1957-8, 82-91.
;1961
*''Das Bergen von stark angegriffenem Glas während einer Ausgrabung mit Hilfe einer Kunstharzlösung'', BROB 10-1, 1960-1, 363-367.
;1963
*''Eine Riemenzunge mit anglo-karolingischem Tierornament aus der Waal bei Rossum, Prov. Gelderland, und ein Steigbügelfragment von Huizum, Prov. Friesland'', BROB 12-3, 1962-3, 177-186.
*''Archaeology with the X-ray Apparatus'', Medica Mundi 9, 1963, 72-76.
*''Ein merowingerzeitliches Kastenschloss in einem Frauengrab aus Rhenen'', Prov. Utrecht, BROB 14, 1964, 84-88.
*''Eine Schleifkammer mit Staubabzug'', Arbeitsblätter für Restauratoren 9, 1976, Heft 2, Gruppe 17, 15-17.
;1978
*''La chronologie du cimetière franc de Rhenen (Pays-Bas - province d'Utrecht)'' in: M. Fleury et P. Périn (éd.), Problèmes de chronologie relative et absolue concernant les cimétières mérovingiens d’entre Loire et Rhin, Paris 1978 (Bibliothèque de l'Ecole des hautes études, IVe section, 326), 51-57 (ROB-overdrukken, 120).
;1980
*''A Sword with Damascened Blade from Dorestad, Hoogstraat I'', in: W.A. van Es/W.J.H. Verwers, Excavation at Dorestad 1, The Harbour: Hoogstraat I, ’s-Gravenhage 1980 (Nederlandse Oudheden, 9) 190-206.
;1981
*''Kunst en schoonheid uit de vroege Middeleeuwen; de merovingische grafvelden van Alphen, Rhenen en Maastricht''; inl. door P. Glazema, Amersfoort; 1955<ref>http://www.limburgserfgoed.nl/detail/RCE/document/74577</ref>
*''Une garniture de ceinturon de Boulogne-sur-Mer (Pas-de Calais)''. Septentrion 11, 1981, 114-116.
*''Das Bergen von stark angegriffenem Glas während einer Ausgrabung mit Hilfe einer Kunstharzlösung'', BROB 10-1, 1960-1, p. 363-367.
*''Eine Riemenzunge mit anglo-karolingischem Tierornament aus der Waal bei Rossum, Prov. Gelderland, und ein Steigbügelfragment von Huizum, Prov. Friesland'', BROB 12-3, 1962-3, p. 177-186.<ref>http://www.dbng.nl/nl/details?searchkey1=rel&searchterm1=069130639&searchtype1=and&searchterm2=&searchterm3=&item=40</ref>
;1982
*''Archaeology with the X-ray Apparatus'', Medica Mundi 9, 1963, 72-76.<ref>http://www.bcin.ca/Interface/openbcin.cgi?submit=submit&Chinkey=64186</ref>
*''Een HILTIPREHT-zwaard uit Elst(U.)?'' Westerheem 31 ,1982, 48-52. (ROB-overdrukken 173).
*''Ein merowingerzeitliches Kastenschloss in einem Frauengrab aus Rhenen'', Prov. Utrecht, BROB 14, 1964, p. 84-88.
*''Twee aardewerkstempels bevorderd tot Ibero-Keltische fibulae'', Numaga 14, 1967, p. 104-113 (ROB-overdrukken, 5).
*''Das fränkische Gräberfeld zu Rhenen'', provincie Utrecht, BROB 23, 1973 (1975), p. 289-312.
;1983
*''Mondharpen'', Antiek 11, 1976-1977, p. 209-231 (ROB-overdrukken, 97).<ref>http://www.worldcat.org/title/mondharpen/oclc/63401824/editions?referer=di&editionsView=true</ref>
*''Rekonstruktionsversuch der Schwertklinge von Sutton Hoo''. Archäologisch Korrespondenzblatt 13, 1983, 495-498. (ROB-overdrukken 204).
*''Eine Schleifkammer mit Staubabzug'', Arbeitsblätter für Restauratoren 9, 1976, Heft 2, Gruppe 17, p. 15-17.<ref>http://www.bcin.ca/Interface/openbcin.cgi?submit=submit&Chinkey=52842</ref>
*''A Sword with Damascened Blade from Dorestad, Hoogstraat I'', in: W.A. van Es/W.J.H. Verwers, Excavation at Dorestad 1, The Harbour: Hoogstraat I, ’s-Gravenhage 1980 (Nederlandse Oudheden, 9) 190-206.<ref>http://www.dorestadonthuld.nl/Gouden_eeuw.html</ref>
;1985
*''Een HILTIPREHT-zwaard uit Elst (U.)?'' Westerheem 31 ,1982, p. 48-52. (ROB-overdrukken 173).
*(met W.J.H.Willems en P.B.Hallebeek) ''Ein angelsächsisches Schwert aus der Maas bei Wessem, Provinz Limburg (Niederlande'') . Archäologisches Korrespondenzblatt 15, 1985, 103-113. (ROB-overdrukken 246).
*''Europäische Waffen mit Damaszierung''. Archäologisches Korrespondenzblatt 12, 1982, p. 381-388. (R0B-overdrukken 176) .
*''Rekonstruktionsversuch der Schwertklinge von Sutton Hoo''. Archäologisch Korrespondenzblatt 13, 1983, 495-498. (ROB-overdrukken 204).<ref>http://zenon.dainst.org/Record/000443698/HierarchyTree?hierarchy=000099473&recordID=000443698</ref>
;1986
*''Een paar “gouden” fibulae “uit de Rijn”'', Antiek 20, no. 9, april 1986, p. 578-583 (ROB-overdrukken, 258).<ref>http://www.dbng.nl/nl/details?searchkey1=rel&searchterm1=069130639&searchtype1=and&searchterm2=&searchterm3=&item=3</ref>
*''Een paar “gouden” fibulae “uit de Rijn”'', Antiek 20, no. 9, april 1986, 578-583 (ROB-overdrukken, 258).
*''Des armes européennes avec damas soudé'', in: Actes du Colloque sur l’art des invasions en Hongrie et en Wallonie (1991).
;1991
*''Des armes européennes avec damas soudé'', in: Actes du Colloque sur l’art des invasions en Hongrie et en Wallonie (1979).
== Necrologieën ==
== Necrologieën ==
*Es, W.A. van, 1986: In memoriam Jacob Ypey (14.6.1916-1.2.1986), Antiek 20, 584
*Es, W. A. van, 1986: In memoriam Jacob Ypey (14.6.1916-1.2.1986), Antiek 20, 584
*Kalee, C.A., 1986: In memoriam J. Ypey, Westerheem 35, 212
*Kalee, C. A., 1986: In memoriam J. Ypey, Westerheem 35, 212
*Westphal, H., 1986: Nachruf, Arbeitsblätter für Restauratoren 19, Gruppe 24, 155
*Westphal, H., 1986: Nachruf, Arbeitsblätter für Restauratoren 19, Gruppe 24, 155
*Dijkman, W., 1986: De conservering van archeologische vondsten: een hommage aan Jaap Ypey (1916-1986), Bonnefans 2, 49-50
*Dijkman, W., 1986: De conservering van archeologische vondsten: een hommage aan Jaap Ypey (1916-1986), Bonnefans 2, 49-50
*Périn, Patrick, 1995: À la mémoire de Jaap Ypey (1916-1986): L’Habitat Rural du Haut Moyen Age (France, Pays-Bas, Danemark et Grande-Bretagne), par Claude Lorren et Patrick Perin
*Périn, Patrick, Claude Lorren, 1995: À la mémoire de Jaap Ypey (1916-1986): L’Habitat Rural du Haut Moyen Age (France, Pays-Bas, Danemark et Grande-Bretagne.
* [[Leeuwarder courant]], [https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=LC&date=19860204&v2=true&id=LC-19860204-17007# Dood Jaap Ypey verlies voor archeologie] 04-02-1986
In 1934 behaalde hij het HBS-B diploma; daarna ging hij voor tekenleraar studeren. In 1939 behaalde hij de Middelbare akte tekenen en kunstgeschiedenis, en het diploma Tekenleraar. Op 25 juni 1942 trouwde hij met A. M. Janssen, in Baarn, de plaats waar zij woonde. Het jonge stel betrok daarop een woning aan de Stille Veerkade te Den Haag. Door zijn werkzaamheden bij de R.O.B. verhuisden zij in juni 1950 naar Amersfoort. Begin 1980 verhuisden zij naar Hoogland.
Op 1 februari 1986 overleed Jaap Ypey plotseling ten gevolge van een sneeuwlawine tijdens een vakantie.
Werk
Op 1 januari 1947 werd hij aangenomen als een van de eerste werknemers bij de R.O.B., door de toenmalige directeur P. Glazema.
Hij begon als tekenaar en restaurator, en werd rond 1964 benoemd tot Hoofd Laboratorium. Hij bekleedde die functie tot aan zijn pensionering.
Op 28 augustus 1981 werd zijn afscheid van de R.O.B. groot gevierd, met vele collega’s uit binnen- en buitenland. Zijn studies en werk zette hij echter voort.
Hij vervulde een belangrijke rol bij de invulling van het indertijd nieuwe vak van archeologisch restaurator.
Hij introduceerde o.a. het röntgenapparaat in de archeologie in Nederland (1962).
Hij heeft vooral bekendheid gekregen, in binnen- en buitenland, door de restauratie van metalen voorwerpen. Daarnaast werden onder zijn leiding ook opmerkelijke resultaten bereikt op het gebied van aardewerk-, textiel-, glas- en houtconservering.
Specialisatie damascering: zijn vertrouwdheid met de kunst van het smeden (hij heeft o.a. meerdere jaren als kunstsmid gewerkt) heeft tot fundamentele publicaties op het gebied van gedamasceerde wapens uit de vroege middeleeuwen en de Vikingtijd geleid.
Hij was niet alleen een kundig restaurator, echter ook een onderzoeker van formaat. Zijn publicaties verschenen in vele Nederlandse en buitenlandse tijdschriften.
Onderscheidingen e.d.
Opname als corresponderend lid van het Duitse Archeologische Instituut, op de geboortedag van Winckelmann, 9 december 1960.[1]
In 1969, op 9 januari, werd de Mr. J. W. Frederiksprijs aan Jaap Ypey uitgereikt voor zijn publicatie "Archeologica uit de collectie Mr. J. W. Frederiks in bruikleen aan het museum Boymans-van Beuningen".
Specialisatie Rhenen De bewerking van het grafveld Rhenen (1951) liep als een rode draad door zijn hele carrière heen. Hij heeft verschillende artikelen over Rhenen geschreven, o.a. in 1964 over een bijzonder merovingisch slot van een kist uit vrouwengraf no. 413; daarvoor verscheen in 1956 in de serie Het geheim van de spade al een fraai fotoboek met vele objecten uit dit grafveld. In 1973 en 1978 publiceerde hij twee overzichtsartikelen in respectievelijk het Duits en het Frans. Ook in 1980 en 1983 verschenen er twee artikelen over Rhenen (in het Duits). Nieuwjaarskaart 1979 Jaap YpeyDaarnaast waren voorwerpen uit dit grafveld regelmatig het onderwerp van zijn handgemaakte nieuwjaarskaarten (linoleumsnedes).
In 1983 was het door Jaap Ypey samengestelde manuscript voor de grote overzichtscatalogus bijna af en werd ter correctie naar Duitsland gestuurd. Daar wilde dit werk echter door allerlei omstandigheden niet vlotten. Pas in 2009 kwam er weer echt beweging in, in het kader van het project ’odyssee’ van het ministerie van OCW (’Reviving Rhenen’). Een remmende factor in de voortgang waren ook nieuwe vondsten, nieuwere archeologische inzichten, een vernieuwde wijze van documenteren en tekenen (normalisatie-niveau) enz. In oktober 2014, ruim zestig jaar na de eigenlijke opgraving, werd deze 700 pagina’s dikke catalogus uitgegeven. katalogus Rhenen. De gehele catalogus is op de website van de uitgever in te zien.[2]
bij zijn afscheid van de R.O.B. 1981
op scribd.com
Lezingen
In aanvulling op zijn publicaties hield hij ook vele lezingen, waarvan een aantal in het buitenland.
Een kleine selectie:
1962 Philips technisch-wetenschappelijk röntgen-congres 12/13 okt.: "met het röntgen-apparaat in de archeologie"
1972 Freiburg tijdens ATM (= Arbeitsgemeinschaft des Technisches Museumpersonal)-Tagungen: "Erfahrungen bei der Behandlung von Leder, Holz, Glas und Metallgegenständen im Labor zu Amersfoort."
1979 Fachtagung über Damaszenerstahl, Schloss Rheydt – Mönchengladbach: "Frühmittelalterliche Waffen mit Damast"
1983 lezing over Rhenen (zie: De Vallei, 7-2-1983) Maquette Doornenburg 1964 gemaakt door Jaap Ypey
Maquettes
een selectie van door hem gebouwde maquettes:
12e eeuwse boerderij de Lisidunahof, Oud-Leusden) (1985)[3]
Doornenburg 1963-1964-1968) (enige jaren geleden gerestaureerd door Anton van de Water)
Hieronder een selectie van de belangrijkste artikelen.
Kunst en schoonheid uit de vroege Middeleeuwen; de merovingische grafvelden van Alphen, Rhenen en Maastricht; inl. door P. Glazema, Amersfoort; 1955[7]
Das Bergen von stark angegriffenem Glas während einer Ausgrabung mit Hilfe einer Kunstharzlösung, BROB 10-1, 1960-1, p. 363-367.
Eine Riemenzunge mit anglo-karolingischem Tierornament aus der Waal bei Rossum, Prov. Gelderland, und ein Steigbügelfragment von Huizum, Prov. Friesland, BROB 12-3, 1962-3, p. 177-186.[8]
Archaeology with the X-ray Apparatus, Medica Mundi 9, 1963, 72-76.[9]
Ein merowingerzeitliches Kastenschloss in einem Frauengrab aus Rhenen, Prov. Utrecht, BROB 14, 1964, p. 84-88.
Twee aardewerkstempels bevorderd tot Ibero-Keltische fibulae, Numaga 14, 1967, p. 104-113 (ROB-overdrukken, 5).
Das fränkische Gräberfeld zu Rhenen, provincie Utrecht, BROB 23, 1973 (1975), p. 289-312.
Mondharpen, Antiek 11, 1976-1977, p. 209-231 (ROB-overdrukken, 97).[10]
Eine Schleifkammer mit Staubabzug, Arbeitsblätter für Restauratoren 9, 1976, Heft 2, Gruppe 17, p. 15-17.[11]
A Sword with Damascened Blade from Dorestad, Hoogstraat I, in: W.A. van Es/W.J.H. Verwers, Excavation at Dorestad 1, The Harbour: Hoogstraat I, ’s-Gravenhage 1980 (Nederlandse Oudheden, 9) 190-206.[12]
Een HILTIPREHT-zwaard uit Elst (U.)? Westerheem 31 ,1982, p. 48-52. (ROB-overdrukken 173).
Europäische Waffen mit Damaszierung. Archäologisches Korrespondenzblatt 12, 1982, p. 381-388. (R0B-overdrukken 176) .
Rekonstruktionsversuch der Schwertklinge von Sutton Hoo. Archäologisch Korrespondenzblatt 13, 1983, 495-498. (ROB-overdrukken 204).[13]
Een paar “gouden” fibulae “uit de Rijn”, Antiek 20, no. 9, april 1986, p. 578-583 (ROB-overdrukken, 258).[14]
Des armes européennes avec damas soudé, in: Actes du Colloque sur l’art des invasions en Hongrie et en Wallonie (1991).
Necrologieën
Es, W. A. van, 1986: In memoriam Jacob Ypey (14.6.1916-1.2.1986), Antiek 20, 584
Kalee, C. A., 1986: In memoriam J. Ypey, Westerheem 35, 212
Westphal, H., 1986: Nachruf, Arbeitsblätter für Restauratoren 19, Gruppe 24, 155
Dijkman, W., 1986: De conservering van archeologische vondsten: een hommage aan Jaap Ypey (1916-1986), Bonnefans 2, 49-50
Périn, Patrick, Claude Lorren, 1995: À la mémoire de Jaap Ypey (1916-1986): L’Habitat Rural du Haut Moyen Age (France, Pays-Bas, Danemark et Grande-Bretagne.
Zie Jaap Ypey - Bibliografie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.