Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is een door het Vlaams gewest opgemaakt ruimtelijk structuurplan dat de gewenste toekomstige ruimtelijke ordening in Vlaanderen coördineert. De opmaak van het RSV is verankerd in de wetgeving (vanaf 2010 de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening)

Voorgeschiedenis

In de jaren '70 werden de gewestplannen goedgekeurd. Dit zijn zoneringsplannen, die vertrekken uit de modernistische gedachte van functiescheiding. De gewestplannen hebben echter verschillende nadelen, zo zijn ze weinig flexibel, en bieden ze geen antwoord op een veranderende maatschappij.

De economische structuur transformeerde langzaam van een Fordistische naar een post-fordistische maatschappij. Gezinsverdunning zorgde ervoor dat een andere woontypologie nodig was. Vlaanderen kende een sterke stadsvlucht, waardoor steeds meer mensen gingen wonen op het platteland, wat er enerzijds toe leidde dat de open ruimte volgebouwd raakte, en anderzijds mee aan de basis lag van de steeds langere structurele files.

Gewestplannen konden aangepast worden door middel van de opmaak van algemene plannen van aanleg (APA) en Bijzondere Plannen van Aanleg (BPA). Die laatsten werden opgemaakt op lokaal niveau, en waren daarom geen geschikt instrument om bovenlokale dynamieken te sturen. APA's konden dit in theorie wel, maar werden zelden opgemaakt, zowel door een gebrek aan politieke daadkracht, als door een gebrek aan overkoepeldende ruimtelijke visie.

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Het eerste RSV dateert uit 1997 en werd opgemaakt door de nood aan een overkoepelende ruimtelijke visie in Vlaanderen. Het heeft de ambitie de gewenste toekomstige ruimtelijke ontwikkeling in Vlaanderen vast te leggen.

Zoals elk structuurplan, bestaat het RSV uit drie delen: het 'informatief deel', het 'richtinggevend deel' en het 'bindend deel'.

Het informatief deel moet beschouwd worden als de wetenschappelijke onderbouwing die nodig is een beleid te kunnen voeren: het inventariseert niet enkel de bestaande ruimtelijke indeling van Vlaanderen, maar onderzoekt ook alle te verwachten maatschappelijke/ruimtelijke tendensen in Vlaanderen.

Het richtinggevend deel bevat de toekomstvisie. Als voorbeeld kan de 'gedeconcentreerde bundeling' worden aangehaald: de visie dat de demografische groei moet worden opgevangen in de bestaande woonkernen (bundeling), maar niet in één megastad, maar wel door de uitbouw over een polycentrisch netwerk dat wordt gecreëerd door de verdere uitbouw van een aantal gelecteerde bestaande kernen (gedeconcentreerde ontwikkeling).

De visie die in het RSV is vastgelegd is niet altijd doorvertaald naar acties, maar is evenmin vrijblijvend: structuurplannen van een lagere orde (provinciaal, gemeentelijk) mogen niet strijdig zijn met het RSV, en hetzelfde geldt voor ruimtelijke uitvoeringsplannen.

Het bindend deel legt een aantal acties vast die verplicht moeten worden uitgevoerd. Zo wordt bv. de visie van de gedeconcentreerde bundeling vertaald naar een 60/40- doelstelling: 60% van de nieuwe woningen moeten in de kernen worden gebouwd, slechts 40% mag nog op het platteland worden gebouwd, zodat de stedelijke kernen effectief sterker zullen groeien dan het platteland.

Het RSV legt echter niet enkel regels vast omtrent wonen, maar bepaalt ook welke kernen economisch moeten ontwikkeld worden, legt de uitbouw van de hoofdwegenstructuur vast, voorziet hoe landbouw en natuur kunnen ontwikkelen, etc.

Herzieningen en opvolger

Het oorspronkelijke plan liep van 1997 tot 2007. Het RSV werd een eerste keer geactualiseerd in 2004. Na het verstrijken van de planhorizon in 2007, is men gestart met een tweede herziening. Deze tweede en laatste herziening werd van kracht in 2010, waarmee het plan moest meekunnen tot 2012. Tegen dan had een nieuw structuurplan de taak moeten overnemen.

De Vlaamse Regering heeft op 28 januari 2011 het proces gestart dat moet leiden tot de vaststelling van een Beleidsplan Ruimte Vlaanderen dat op termijn het RSV moet vervangen, en dat een antwoord moet bieden op onder meer de vergrijzing van de maatschappij, maar ook bv. aan klimaatverandering.

Externe links

• Officiële website van het RSV

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: