Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Boukman Dutty: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boukman_Dutty&oldid=29118655)
 
Geen bewerkingssamenvatting
 
Regel 3: Regel 3:


== Afkomst ==
== Afkomst ==
Boukman Dutty was een [[slavernij|slaaf]] die zichzelf had leren lezen en schrijven. Volgens sommige wetenschappers betekent zijn voornaam 'man van het boek', waarmee dan de [[koran]] zou zijn bedoeld.<ref>Diouf, S.A., Kamara, S. (1998) ''Servants of Allah: African Muslims Enslaved in the Americas''. New York University Press, p. 153</ref> Hij was op het eiland [[Jamaica]] werkzaam als ''commandeur'' (slavendrijver) en later als koetsier. Omdat hij had geprobeerd andere slaven te leren lezen was hij door zijn Britse eigenaar verkocht aan een [[plantage]] op het [[Frankrijk|Franse]] [[Saint-Domingue]]. Hij wordt beschreven als iemand met een groot gestalte, een krijgerachtig uiterlijk en indrukwekkende emotionele uitbarstingen. Deze eigenschappen maakten hem tot een effectieve leidersfiguur.<ref>Thornton, J.K. (1992) "[http://www.uhpress.hawaii.edu/journals/jwh/jwh042p181.pdf 'I Am the Subject of the King of Congo': African Political Ideology and the Haitian Revolution]" ''Journal of World History'', Vol. 4, No. 2</ref>
Boukman Dutty was een [[slavernij|slaaf]] die zichzelf had leren lezen en schrijven. Volgens sommige wetenschappers betekent zijn voornaam ’man van het boek’, waarmee dan de [[koran]] zou zijn bedoeld.<ref>Diouf, S.A., Kamara, S. (1998) ''Servants of Allah: African Muslims Enslaved in the Americas''. New York University Press, p. 153</ref> Hij was op het eiland [[Jamaica]] werkzaam als ''commandeur'' (slavendrijver) en later als koetsier. Omdat hij had geprobeerd andere slaven te leren lezen was hij door zijn Britse eigenaar verkocht aan een [[plantage]] op het [[Frankrijk|Franse]] [[Saint-Domingue]]. Hij wordt beschreven als iemand met een groot gestalte, een krijgerachtig uiterlijk en indrukwekkende emotionele uitbarstingen. Deze eigenschappen maakten hem tot een effectieve leidersfiguur.<ref>Thornton, J.K. (1992) [http://www.uhpress.hawaii.edu/journals/jwh/jwh042p181.pdf ’''I Am the Subject of the King of Congo''’: African Political Ideology and the Haitian Revolution], ''Journal of World History'', Vol. 4, No. 2</ref>


== Vergadering in de Mezyplantage ==
== Vergadering in de Mezyplantage ==
Regel 9: Regel 9:


== Vodouceremonie in het Bois Caïman ==
== Vodouceremonie in het Bois Caïman ==
Een week later, op [[21 augustus]] 1791, leidde Boukman Dutty als ''hougan'' (priester) samen met de priesteres [[Cécile Fatiman]] de vodouceremonie in het Bois Caïman. Boukman voorspelde daar dat de slaven Jean-François, Biassou, en Jeannot een verzetsbeweging zouden leiden die een opstand ontketende waardoor de slaven van Saint-Domingue hun vrijheid zouden verkrijgen. Er werd een varken geofferd en een eed afgelegd. Bloed van het dier, volgens sommigen vermengd met menselijk bloed, werd door de aanwezigen gedronken om hiermee deze afspraak te bezegelen.<ref>Asante, M.K., Mazama, A. (2008) ''Encyclopedia of African religion'', Vol. 1, p. 131. Thousand Oaks: SAGE Publications</ref> Boukman en de priesteres spoorden de aanwezigen aan om wraak te nemen op de Franse overheersers en hun God.<ref>Arthur, C., Dash, M.(eds.) (1999) ''Libète: A Haiti Anthology'', p. 36. Princeton: Markus Wiener Publishers</ref>
Een week later, op [[21 augustus]] 1791, leidde Boukman Dutty als ''hougan'' (priester) samen met de priesteres [[Cécile Fatiman]] de vodouceremonie in het Bois Caïman. Boukman voorspelde daar dat de slaven Jean-François, Biassou, en Jeannot een verzetsbeweging zouden leiden die een opstand ontketende waardoor de slaven van Saint-Domingue hun vrijheid zouden verkrijgen. Er werd een varken geofferd en een eed afgelegd. Bloed van het dier, volgens sommigen vermengd met menselijk bloed, werd door de aanwezigen gedronken om hiermee deze afspraak te bezegelen.<ref>Asante, M.K., Mazama, A. (2008) ''Encyclopedia of African religion'', Vol. 1, p. 131. Thousand Oaks: SAGE Publications</ref> Boukman en de priesteres spoorden de aanwezigen aan om wraak te nemen op de Franse overheersers en hun God.<ref>Arthur, C., Dash, M. (uitg.) (1999) ''Libète: A Haiti Anthology'', p. 36. Princeton: Markus Wiener Publishers</ref>


== Gevolgen==
== Gevolgen==
Een week na de bijeenkomst waren 1800 Franse plantages verwoest en 1.000 slavenhouders gedood.<ref>Mason, J. ''[http://www.scribd.com/doc/6210488/African-Religous-In-The-Caribbean-Continuity-Change-by-John-Mason African Religions in the Caribbean: Continuity and Change]''</ref> In november, een paar maanden na het begin van de opstand, werd Dutty door de Fransen gevangengenomen en gedood. Zijn hoofd werd publiekelijk tentoongesteld in een poging om het [[Aura (paranormaal)|aura]] van onoverwinnelijkheid dat hem en zijn volgers omgaf te ondergraven.
Een week na de bijeenkomst waren 1800 Franse plantages verwoest en 1.000 slavenhouders gedood.<ref>Mason, J. [http://www.scribd.com/doc/6210488/African-Religous-In-The-Caribbean-Continuity-Change-by-John-Mason ''African Religions in the Caribbean: Continuity and Change'']</ref> In november, een paar maanden na het begin van de opstand, werd Dutty door de Fransen gevangengenomen en gedood. Zijn hoofd werd publiekelijk tentoongesteld in een poging om het aura van onoverwinnelijkheid dat hem en zijn volgers omgaf te ondergraven.


Volgens Markel Thylefors, onderzoeker aan de [[Universiteit van Göteborg]], is de Bois Caïman-ceremonie belangrijk gebleken voor de vorming van de Haïtiaanse nationale identiteit en de voor het ontstaan van Haïti als land.<ref>Thylefors, M. (2009) "[http://www.lai.su.se/gallery/bilagor/SRoLAS_No4_6.%20%E2%80%9DOur%20Government%20is%20in.pdf 'Our Government is in Bwa Kayiman': a Vodou Ceremony in 1791 and its Contemporary Signifcations]" ''Stockholm Review Of Latin American Studies'', No. 4</ref> Door verschillende christelijke bronnen is de ceremonie door de jaren heen gekenmerkt als een 'verbond met de duivel' dat de aanleiding vormde tot de Haïtiaanse Revolutie.<ref>Ponte, L. (2004) ''[http://archive.frontpagemag.com/readArticle.aspx?ARTID=14079 Haiti: Victim of Clinton's Old Black Magic]''. FrontPage Magazine</ref>
Volgens Markel Thylefors, onderzoeker aan de [[Universiteit van Göteborg]], is de Bois Caïman-ceremonie belangrijk gebleken voor de vorming van de Haïtiaanse nationale identiteit en de voor het ontstaan van Haïti als land.<ref>Thylefors, M. (2009) [http://www.lai.su.se/gallery/bilagor/SRoLAS_No4_6.%20%E2%80%9DOur%20Government%20is%20in.pdf ’Our Government is in Bwa Kayiman’: a Vodou Ceremony in 1791 and its Contemporary Signifcations], ''Stockholm Review Of Latin American Studies'', No. 4</ref> Door verschillende christelijke bronnen is de ceremonie door de jaren heen gekenmerkt als een ‘verbond met de duivel’ dat de aanleiding vormde tot de Haïtiaanse Revolutie.<ref>Ponte, L. (2004) [http://archive.frontpagemag.com/readArticle.aspx?ARTID=14079 ’’Haiti: Victim of Clinton’s Old Black Magic'']. FrontPage Magazine</ref>


== Nagedachtenis ==
== Nagedachtenis ==
Regel 25: Regel 25:
Na de aardbeving van 2010 in Haïti beweerde de bekende Amerikaanse christelijke radio-en tv-persoonlijkheid [[Pat Robertson]] dat het land sinds het eind van de 18e eeuw de ene straf van God na de andere had moeten ondergaan. Als reden hiervoor verwees hij naar de Bois Caïman-ceremonie waarbij de Haïtianen volgens hem indertijd onder leiding van Boukman Dutty een 'verbond met de duivel' hadden gesloten.<ref>{{en}}''[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/story/2010/01/13/ST2010011304487.html?sid=ST2010011304487 Pat Robertson calls quake 'blessing in disguise']''. The Washington Post, 13 januari 2010</ref><ref>{{en}}''[http://www.cbn.com/about/pressrelease_patrobertson_haiti.aspx Statement Regarding Pat Robertson's Comments on Haiti]'', Christian Broadcasting Network</ref> Dit werd daarna bekritiseerd door onder meer Rich Buehler, een deskundige op het gebied van [[Broodjeaapverhaal|hedendaagse legendes]], die vond dat Robertsons verklaring op verschillende historische punten onjuist was en het vooroordeel in stand hield dat voodoo [[satan]]isch van aard is.<ref>Ireland, M. ''[http://www.assistnews.net/Stories/2010/s10010104.htm Urban Legend Expert Debunks Haitian 'Pact with the Devil']''. ASSIST News Service, 17 januari 2010.</ref> Ook verschillende [[Protestantisme|protestant]]se en [[Evangelisch christendom|evangelisch-christelijk]]e woordvoerders bestempelden Robertsons opmerkingen als misleidend, ontijdig en gevoelloos.<ref>Reynolds, J.M. ''[http://firstthings.com/blogs/evangel/2010/01/pat-robertson-on-disasters-consistently-wrong/ Pat Robertson on Disasters: Consistently Wrong]'', 14 januari 2010</ref><ref>Burk, D. ''[http://www.dennyburk.com/what-is-pat-robertson-talking-about/ What is Pat Robertson talking about?]'', 14 januari 2010</ref><ref>Mohler, A. [http://twitter.com/#!/albertmohler/status/7724222162 "Just talked on radio about Pat Robertson's embarrassing comments about Haiti. Theological arrogance matched to ignorance."] (bericht op Twitter)</ref><ref>Poling, J. ''[http://weblogs.baltimoresun.com/news/faith/2010/01/guest_post_a_message_for_pat_r.html A message for Pat Robertson]'', 14 januari 2010</ref><ref>Owens, C. ''[http://pastorchrisowens.wordpress.com/2010/01/14/my-two-words-for-pat-robertson-shut-up/ My Two Words for Pat Robertson: Shut Up!]'', 14 januari 2010</ref>
Na de aardbeving van 2010 in Haïti beweerde de bekende Amerikaanse christelijke radio-en tv-persoonlijkheid [[Pat Robertson]] dat het land sinds het eind van de 18e eeuw de ene straf van God na de andere had moeten ondergaan. Als reden hiervoor verwees hij naar de Bois Caïman-ceremonie waarbij de Haïtianen volgens hem indertijd onder leiding van Boukman Dutty een 'verbond met de duivel' hadden gesloten.<ref>{{en}}''[http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/story/2010/01/13/ST2010011304487.html?sid=ST2010011304487 Pat Robertson calls quake 'blessing in disguise']''. The Washington Post, 13 januari 2010</ref><ref>{{en}}''[http://www.cbn.com/about/pressrelease_patrobertson_haiti.aspx Statement Regarding Pat Robertson's Comments on Haiti]'', Christian Broadcasting Network</ref> Dit werd daarna bekritiseerd door onder meer Rich Buehler, een deskundige op het gebied van [[Broodjeaapverhaal|hedendaagse legendes]], die vond dat Robertsons verklaring op verschillende historische punten onjuist was en het vooroordeel in stand hield dat voodoo [[satan]]isch van aard is.<ref>Ireland, M. ''[http://www.assistnews.net/Stories/2010/s10010104.htm Urban Legend Expert Debunks Haitian 'Pact with the Devil']''. ASSIST News Service, 17 januari 2010.</ref> Ook verschillende [[Protestantisme|protestant]]se en [[Evangelisch christendom|evangelisch-christelijk]]e woordvoerders bestempelden Robertsons opmerkingen als misleidend, ontijdig en gevoelloos.<ref>Reynolds, J.M. ''[http://firstthings.com/blogs/evangel/2010/01/pat-robertson-on-disasters-consistently-wrong/ Pat Robertson on Disasters: Consistently Wrong]'', 14 januari 2010</ref><ref>Burk, D. ''[http://www.dennyburk.com/what-is-pat-robertson-talking-about/ What is Pat Robertson talking about?]'', 14 januari 2010</ref><ref>Mohler, A. [http://twitter.com/#!/albertmohler/status/7724222162 "Just talked on radio about Pat Robertson's embarrassing comments about Haiti. Theological arrogance matched to ignorance."] (bericht op Twitter)</ref><ref>Poling, J. ''[http://weblogs.baltimoresun.com/news/faith/2010/01/guest_post_a_message_for_pat_r.html A message for Pat Robertson]'', 14 januari 2010</ref><ref>Owens, C. ''[http://pastorchrisowens.wordpress.com/2010/01/14/my-two-words-for-pat-robertson-shut-up/ My Two Words for Pat Robertson: Shut Up!]'', 14 januari 2010</ref>


{{Wiki|taal=en|titel=Dutty_Boukman}}
{{Bron|bronvermelding=
{{Bron|bronvermelding=
<div class="plainlinks">
*{{en}}[http://thelouvertureproject.org/wiki/index.php?title=Boukman Boukman] op de pagina van The Louverture Project
*{{en}}[http://thelouvertureproject.org/wiki/index.php?title=Boukman Boukman] op de pagina van The Louverture Project
{{References|2}}</div> 
{{References|2}}
}}
}}
 
{{DEFAULTSORT:Dutty, Boukman}}
 
[[Categorie: Jamaicaans persoon]]
[[Categorie:Jamaicaans persoon]]
[[Categorie: Haïti]]
[[Categorie:Haïti]]
[[Categorie: Priester]]
[[Categorie:Priester]]
[[Categorie: Slavernij]]
[[Categorie:Slavernij]]
[[Categorie: Geschiedenis van de Dominicaanse Republiek]]
[[Categorie:Geschiedenis van de Dominicaanse Republiek]]
[[Categorie: Overleden in 1791]]

Huidige versie van 21 jan 2014 om 17:08

De vodouceremonie in het Bois Caïman

Boukman Dutty (overleden november 1791) was een Jamaicaanse slaaf en vodoupriester die een rol speelde bij het uitbreken van de Haïtiaanse Revolutie. Op 21 augustus 1791 leidde hij een vodoubijeenkomst in het woud Bois Caïman in de toenmalige Franse kolonie Saint-Domingue. Hierin riep hij de slaven op om in opstand te komen tegen hun overheersers. Deze gebeurtenis luidde de onafhankelijkheidsstrijd van Haïti in, waarvan Dutty zelf een van de vroege leiders was.

Afkomst

Boukman Dutty was een slaaf die zichzelf had leren lezen en schrijven. Volgens sommige wetenschappers betekent zijn voornaam ’man van het boek’, waarmee dan de koran zou zijn bedoeld.[1] Hij was op het eiland Jamaica werkzaam als commandeur (slavendrijver) en later als koetsier. Omdat hij had geprobeerd andere slaven te leren lezen was hij door zijn Britse eigenaar verkocht aan een plantage op het Franse Saint-Domingue. Hij wordt beschreven als iemand met een groot gestalte, een krijgerachtig uiterlijk en indrukwekkende emotionele uitbarstingen. Deze eigenschappen maakten hem tot een effectieve leidersfiguur.[2]

Vergadering in de Mezyplantage

Er waren al eerdere pogingen geweest om in Saint-Domingue een slavenopstand te ontketenen, bijvoorbeeld door Padre Jean in 1676 en door François Mackandal in 1757. Deze slaagden echter niet. Hierop werd op zondag 14 augustus 1791 een vergadering belegd op de Mezyplantage. Hier werd door 200 aanwezigen tot de opstand besloten. Volgens de Haïtiaanse historicus Celigny Ardouin was Toussaint Louverture de belangrijkste organisator van deze vergadering. Hij koos echter zijn naaste medewerkers Jean-François Papillon, Georges Biassou en Dutty als leiders van de eerste fase van de opstand.[3] Het belang van deze bijeenkomst is naderhand gebleken door verklaringen die gevangengenomen opstandelingen onder marteling hierover hebben afgelegd. De Fransman Antoine Dalmas, die bij sommige verhoren aanwezig was als 'medisch onderzoeker', heeft hiervan verslag gedaan.[4]

Vodouceremonie in het Bois Caïman

Een week later, op 21 augustus 1791, leidde Boukman Dutty als hougan (priester) samen met de priesteres Cécile Fatiman de vodouceremonie in het Bois Caïman. Boukman voorspelde daar dat de slaven Jean-François, Biassou, en Jeannot een verzetsbeweging zouden leiden die een opstand ontketende waardoor de slaven van Saint-Domingue hun vrijheid zouden verkrijgen. Er werd een varken geofferd en een eed afgelegd. Bloed van het dier, volgens sommigen vermengd met menselijk bloed, werd door de aanwezigen gedronken om hiermee deze afspraak te bezegelen.[5] Boukman en de priesteres spoorden de aanwezigen aan om wraak te nemen op de Franse overheersers en hun God.[6]

Gevolgen

Een week na de bijeenkomst waren 1800 Franse plantages verwoest en 1.000 slavenhouders gedood.[7] In november, een paar maanden na het begin van de opstand, werd Dutty door de Fransen gevangengenomen en gedood. Zijn hoofd werd publiekelijk tentoongesteld in een poging om het aura van onoverwinnelijkheid dat hem en zijn volgers omgaf te ondergraven.

Volgens Markel Thylefors, onderzoeker aan de Universiteit van Göteborg, is de Bois Caïman-ceremonie belangrijk gebleken voor de vorming van de Haïtiaanse nationale identiteit en de voor het ontstaan van Haïti als land.[8] Door verschillende christelijke bronnen is de ceremonie door de jaren heen gekenmerkt als een ‘verbond met de duivel’ dat de aanleiding vormde tot de Haïtiaanse Revolutie.[9]

Nagedachtenis

  • De Haïtianen eerden Boukman door hem in het pantheon van loa (gidsende geesten) op te nemen.
  • Het verhaal van Boukman wordt in de fictie onder meer verteld in de roman Babouk, een linkse en antikapitalistische parabel over de Haïtiaanse Revolutie van de Amerikaanse communistische schrijver Guy Endore.
  • Ook in Lance Horners boek The Black Sun ("De Zwarte Zon"), wordt de Boukman-opstand beschreven (zijn naam wordt hier als "Bouckmann" gespeld).
  • De muziekband Boukman Eksperyans is naar de slavenleider genoemd.

Robertson

Na de aardbeving van 2010 in Haïti beweerde de bekende Amerikaanse christelijke radio-en tv-persoonlijkheid Pat Robertson dat het land sinds het eind van de 18e eeuw de ene straf van God na de andere had moeten ondergaan. Als reden hiervoor verwees hij naar de Bois Caïman-ceremonie waarbij de Haïtianen volgens hem indertijd onder leiding van Boukman Dutty een 'verbond met de duivel' hadden gesloten.[10][11] Dit werd daarna bekritiseerd door onder meer Rich Buehler, een deskundige op het gebied van hedendaagse legendes, die vond dat Robertsons verklaring op verschillende historische punten onjuist was en het vooroordeel in stand hield dat voodoo satanisch van aard is.[12] Ook verschillende protestantse en evangelisch-christelijke woordvoerders bestempelden Robertsons opmerkingen als misleidend, ontijdig en gevoelloos.[13][14][15][16][17]

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  • (en) Boukman op de pagina van The Louverture Project
  1. º Diouf, S.A., Kamara, S. (1998) Servants of Allah: African Muslims Enslaved in the Americas. New York University Press, p. 153
  2. º Thornton, J.K. (1992) ’I Am the Subject of the King of Congo’: African Political Ideology and the Haitian Revolution, Journal of World History, Vol. 4, No. 2
  3. º Simidor, D. The Bois Caiman Ceremony: Fact or Myth
  4. º Dalmas, A. (1814) History of the Saint-Domingue Revolution
  5. º Asante, M.K., Mazama, A. (2008) Encyclopedia of African religion, Vol. 1, p. 131. Thousand Oaks: SAGE Publications
  6. º Arthur, C., Dash, M. (uitg.) (1999) Libète: A Haiti Anthology, p. 36. Princeton: Markus Wiener Publishers
  7. º Mason, J. African Religions in the Caribbean: Continuity and Change
  8. º Thylefors, M. (2009) ’Our Government is in Bwa Kayiman’: a Vodou Ceremony in 1791 and its Contemporary Signifcations, Stockholm Review Of Latin American Studies, No. 4
  9. º Ponte, L. (2004) ’’Haiti: Victim of Clinton’s Old Black Magic. FrontPage Magazine
  10. º (en) Pat Robertson calls quake 'blessing in disguise'. The Washington Post, 13 januari 2010
  11. º (en) Statement Regarding Pat Robertson's Comments on Haiti, Christian Broadcasting Network
  12. º Ireland, M. Urban Legend Expert Debunks Haitian 'Pact with the Devil'. ASSIST News Service, 17 januari 2010.
  13. º Reynolds, J.M. Pat Robertson on Disasters: Consistently Wrong, 14 januari 2010
  14. º Burk, D. What is Pat Robertson talking about?, 14 januari 2010
  15. º Mohler, A. "Just talked on radio about Pat Robertson's embarrassing comments about Haiti. Theological arrogance matched to ignorance." (bericht op Twitter)
  16. º Poling, J. A message for Pat Robertson, 14 januari 2010
  17. º Owens, C. My Two Words for Pat Robertson: Shut Up!, 14 januari 2010
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Boukman_Dutty&oldid=135670"