Brontekst bekijken van Nederlandse Taalunie

{| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" style="float:right; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; font-size: 95%; width: 250px;"
|+ style="font-size: larger; margin-left: inherit;"|<big>'''Nederlandse Taalunie'''</big>
|- style="text-align: center;"
|-
| '''[[Officiële taal]]'''
| [[Nederlands]]
|-
| '''Voorzitter'''
| [[Marja van Bijsterveldt]] (sinds 2010)
|-
| '''Bestuurscentrum'''
| [[Den Haag]]
|-
| '''Opgericht'''
| [[9 sptember]] [[1980]]
|-
| '''Leden'''
| {{BE}}<br />{{NL}}<br />{{SR}}
|-
| '''Kandidaatleden'''
| {{AW}}<br />{{CW}}<br />{{SX}}
|-
| '''Speciale partners'''
| {{ID}}<br />{{ZA}}<br/>(Via de [[Taalkommissie]] van de ''[[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|Akademie]]'')
|-
| '''Website'''
| [http://taalunieversum.org/ Officiële startpagina van NTU] <br />
|}
De '''Nederlandse Taalunie''' is een internationaal samenwerkingsverband op het gebied van de [[Nederlandse taal]], ten behoeve van een gemeenschappelijk beleid op het gebied van de [[Standaardnederlands|taal]], het onderwijs in het Nederlands en de taalgebonden cultuur. De Taalunie kwam tot stand als gevolg van het [[Taalunieverdrag]] dat op [[9 september]] [[1980]] werd gesloten tussen de overheid van [[Nederland]] en van [[Vlaanderen]] ([[België]]).

Op [[12 januari]] [[2005]] werd [[Suriname]] het derde lid van de Unie.
Als [[Intergouvernementele organisatie|intergouvernementeel orgaan]] is de Taalunie uniek. Er zijn elders in Europa geen direct vergelijkbare zusterinstellingen.

===Doelen===
Er wordt samengewerkt op het gebied van taal, taalonderwijs en letteren.

Besloten is tot:
* Invoering van een gezamenlijke spelling in de drie landen.
* Gezamenlijke ontwikkeling van (dure) hulpmiddelen, zoals naslagwerken.
* Verzameling van expertise en ervaring rond onderwijs Nederlands.
* Bijscholing van docenten Nederlands en van literaire vertalers.
* Taalbeleid in Europees verband.
[[Bestand:NedTaalunie.PNG|400px|thumb|right|'''Nederlandse Taalunie:'''
{{Legenda|#000080|Lidstaten}}
{{Legenda|#0000FF|Niet-Nederlands taalgebied in lidstaten}}
{{Legenda|#FF0000|Speciale banden met de Taalunie}}
{{Legenda|#FFFF00|Andere gebieden waar Nederlands (of Afrikaans) wordt gesproken.}}]]
Het Nederlandstalig onderwijs in West-Duitsland, Frans- en Duitstalig België en Noord-Frankrijk krijgt onder andere ook steun van de Nederlandse Taalunie. De Taalunie streeft naar nauwere banden met de sprekers van het [[Afrikaans]] via de [[Afrikaanse Taalraad]]. Ook onderhoudt de Taalunie speciale banden met [[Indonesië]], waar Nederlands nog een redelijk beheerste taal is. De Taalunie heeft geen observerende leden zoals andere taalorganisaties wel vaak hebben.

== Taalunieverdrag ==
Het Taalunieverdrag, dat op [[9 september]] [[1980]] in [[Brussel (stad)|Brussel]] werd ondertekend, heeft als officiële titel:

:''Verdrag tussen het [[België|Koninkrijk België]] en het [[Nederland|Koninkrijk der Nederlanden]] inzake de Nederlandse Taalunie''.<ref>[http://taalunieversum.org/taalunie/verdrag_inzake_de_nederlandse_taalunie ''Verdrag inzake de Nederlandse taalunie''], volledige tekst</ref>

In het verdrag wordt de doelstelling van de Taalunie als volgt omschreven:
:''De Taalunie heeft tot doel de integratie van Nederland en de Nederlandse gemeenschap in België op het gebied van de Nederlandse taal en letteren in de ruimste zin.''

==Groene Boekje==
De Nederlandse Taalunie houdt zich onder andere bezig met de [[spelling]] van de woorden en geeft daartoe het [[Groene Boekje]] uit. Een versie met gewijzigde spellingregels verscheen in 1995. In 2005 verscheen een geactualiseerde versie, waarin wat oneffenheden uit de vorige spellingsherziening werden verwerkt. Het is de bedoeling om de spelling om de tien jaar te actualiseren. Zoals de Taalunie begin juni 2008 al liet weten, bevatte de uitgave van 2015 een aantal nieuwe woorden, maar geen gewijzigde spellingsregels.

== Geassocieerde leden en samenwerking ==
Artikel 20 van het Taalunieverdrag bepaalt dat andere staten die aan activiteiten van de Taalunie wensen mee te werken, een associatieovereenkomst kunnen sluiten op voorwaarde dat de Hoge Verdragsluitende Partijen vooraf hun goedkeuring geven.

Op 12 december 2003 tekenden de Nederlandse staatssecretaris [[Medy van der Laan]] (Cultuur) als voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie, en de Surinaamse minister van Onderwijs Walter Sandriman te [[Brussel (stad)|Brussel]] een associatieovereenkomst.<ref>[https://taalunie.org/feeds/download/associatieovereenkomst-met-suriname-2003-5dc54.pdf/Associatieovereenkomst%20met%20Suriname%20(2003)/original <!---https://web.archive.org/web/20141015225342/http://taalunie.org/associatieovereenkomst-nederlandse-taalunie-en-republiek-suriname -->''Associatieovereenkomst tussen de Nederlanse Taalunie en Republiek Suriname''] op Taalunie.org, gearchiveerd op 15 oktober 2014 via archive.org</ref> De ratificatie door het parlement van Suriname vond in december 2004 plaats en op 12 januari 2005 werd Suriname officieel het derde lid van de Taalunie.

In 2007 werd er een associatieovereenkomst gesloten met de [[Nederlandse Antillen]]. [[Caribisch Nederland]] valt inmiddels onder verdragspartner Nederland. De Nederlandse Taalunie werkt op diverse terreinen ook nog steeds samen met [[Curaçao]]. In november 2013 hernieuwden [[Aruba]] en de Nederlandse Taalunie hun uit 2011 daterende raamovereenkomst voor samenwerking op het gebied van de Nederlandse taal.<ref>[https://taalunie.org/feeds/download/ntu-jaarverslag-2013-def-hr-5dc94.pdf/Jaarverslag%202013/original ''Jaarverslag 2013''] op taalunie.org</ref><ref>[https://taalunie.org/feeds/download/raamovereenkomst-aruba-tu-08-02-2019-5dced.pdf/Raamovereenkomst%20Aruba-TU_08-02_2019/original ''Raamwerkovereenkomst Aruba en Nederlandse Taalunie'']</ref><!---[http://taalunie.org/sites/taaluniecorp/files/downloads/Aruba-NTU_Raamwerkovereenkomst_nov2013.pdf ''Raamwerkovereenkomst Aruba en Nederlandse Taalunie'']{{dode link|datum=september 2017}}, november 2013--->

=== Toenadering tot Afrikaans ===
Een paar dagen voor de eerste niet-raciale verkiezingen in Zuid-Afrika in 1994, waarmee de economische en culturele boycot van Zuid-Afrika kwam te vervallen, nam de Nederlandse Taalunie het besluit om het Afrikaans indirect te ondersteunen door het uitreiken aan beurzen aan Zuid-Afrikaanse studenten die Nederlands willen studeren.<ref>{{af}} P. van Eeden, [http://www.afrikaans.nu/afrikaans_hoort_by_nederlands.pdf ''Afrikaans hoort by Nederlands: Ons Afrikaans taalverdriet''] blz. 209</ref> De Nederlandse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken [[Frans Timmermans (politicus)|Frans Timmermans]] en de Vlaamse minister van Cultuur [[Bert Anciaux]] pleitten in 2008 voor de toetreding van Zuid-Afrika tot de Nederlandse Taalunie.<ref name=toekoms>{{af}}[http://www.nuus24.com/Rubrieke/FlipBuys/Taal-se-toekoms-met-buitelandse-hulp-beslis-20100705 ''Só lyk Afrikaans se toekoms''], op: ''[[Nuus24]]'', 5 juli 2010</ref> De Zuid-Afrikaanse regering weigerde tot dan toe deel te nemen aan de onderhandelingen, die nodig zijn voor een toetreding van Zuid-Afrika tot de Taalunie. Desondanks nam de [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]], de taalorganisatie van het Afrikaans in Zuid-Afrika, sinds het pleidooi van de Nederlandse en Vlaamse bewindslieden deel aan de conferenties van de Nederlandse taalunie.

In 2010 hield de Nederlandse taalunie een conferentie over de toekomst van het Afrikaans.<ref name=toekoms /> In november van dat jaar hield de Nederlandse taalunie in Brugge de Conferentie ''Nederlands, Wereldtaal!'' In de slotverklaring op 20 november 2010 spraken de aanwezigen de intentie uit om concrete plannen voor sammenwerking uit te werken.<ref>[https://taalunie.org/feeds/download/slotverklaring-5ea82.pdf/slotverklaring-5ea82/original ''Slotverklaring'' Nederlands, wereldtaal], Brugge, 20 november 2010</ref>

In januari 2014 werd bekend dat de Zuid-Afrikaanse regering de in 2010 gesloten intentieverklaring betreurde en dat ze wilden afzien van verdere samenwerking.<ref>{{af}}[http://maroelamedia.co.za/afrikaans/sa-regering-betreur-ooreenkoms-oor-taalsamewerking/ ''SA-regering betreur ooreenkoms oor taalsamewerking''], ''Maroela Media'', 16 januari 2014, geraadpleegd op 6 januari 2017</ref> 

De Taalunie verklaarde op 17 januari 2014 „''Dat zij vaststelt dat de resultaten op sommige terreinen duidelijker vorm hebben aangenomen, zoals de samenwerking op het vlak van taal- en spraaktechnologie, dan op andere terreinen. De samenwerking op het terrein van de extramurale neerlandistiek verloopt al sinds 1994 naar ieders tevredenheid. Omdat het om een multilaterale overeenkomst gaat, is het goed rekening te houden met de wensen en verwachtingen van alle betrokken partijen. Als de samenwerking aan bijsturing toe is, nemen we ons voor dat in overleg met de Zuid-Afrikaanse overheid te doen.”<ref>[https://web.archive.org/web/20140411041357/http://taalunieversum.org/nieuws/5323/ nieuws] 17 januari 2014, op taaluniversum.org, gearchiveerd op archive.org</ref>

In september 2014 riep de [[Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren]] (DBNL) een zelfstandige afdeling [[Afrikaanse literatuur|Zuid-Afrikaanse literatuur]] in het leven. De opbouw van de DBNL is mogelijk gemaakt door financiële steun van onder andere [[Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek|NWO]] en de Nederlandse Taalunie.

Op 30 januari 2020 tekenden het Algemeen Secretariaat van de Taalunie en de Afrikaanse Taalraad (ATR) een overeenkomst om kennis en ervaring uit te wisselen en samen te werken om het Nederlands en het Afrikaans te bevorderen. Hans Bennis, algemeen secretaris van de Taalunie en Conrad Steenkamp, directeur van de Afrikaanse Taalraad, tekenden in aanwezigheid van Kris Van de Poel, de nieuwe algemeen secretaris van de Taalunie, de samenwerkingsovereenkomst.<ref>https://taalunie.org/actueel/108/taalunie-en-afrikaanse-taalraad-tekenen-overeenkomst-om-het-nederlands-en-het-afrikaans-te-bevorderen</ref>

== Prijsuitreikingen ==
Vanaf [[1986]] is de [[Prijs der Nederlandse Letteren]] bij de Taalunie ondergebracht. Deze prijs bestaat sinds [[1956]], en wordt eens in de drie jaar uitgereikt voor oorspronkelijk Nederlandstalig proza of poëzie. Het Comité van Ministers, dat aan het hoofd van de Taalunie staat, benoemt de onafhankelijke jury die de prijs toekent. De Taalunie reikt verder jaarlijks de [[Taalunie Toneelschrijfprijs]] uit aan een schrijver van een Nederlands [[toneelstuk]] dat in het theaterseizoen daarvoor in première is gegaan. Tenslotte kent de Taalunie de [[Inktaap]], een literaire prijs die jaarlijks door [[scholier]]en uit de bovenbouw van het [[voortgezet onderwijs|voortgezet]] en [[middelbaar onderwijs]] wordt toegekend aan een van de door de Taalunie genomineerde boeken.

== Literatuurgeschiedenis ==
Op [[23 februari]] [[2006]] werden het eerste deel (Middeleeuwen) en het laatste deel (1945-2005) van een nieuwe negendelige ''geschiedenis van de Nederlandstalige literatuur'', geschreven onder auspiciën van de Taalunie, in de Grote Kerk in [[Breda]] aangeboden aan kroonprinses [[Máxima Zorreguieta]] van Nederland en prinses [[Mathilde d'Udekem d'Acoz]] van België. Zie [[Literatuurgeschiedenis#Tweespalt|Literatuurgeschiedenis]].

== Steunpunt Nederlandstalige Terminologie ==
Op 1 april 2007 richtte de Nederlandse Taalunie het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie op. Dit is in de eerste plaats een informatie- en adviespunt voor alle aspecten rond terminologie voor het hele Nederlandse taalgebied. Het Steunpunt onderhoudt in opdracht van de Nederlandse Taalunie de website NedTerm die fungeert als primaire informatiebron op het gebied van Nederlandstalige terminologie. Het Steunpunt ondersteunt bovendien het terminologiebeleid van de Nederlandse Taalunie via haar Commissie Terminologie (CoTerm) en de activiteiten van de Vlaams-Nederlandse terminologievereniging NL-Term.

== Zie ook ==
* [[Nederlandse spelling]]
* [[OpenTaal]]

== Weblinks ==
* [http://taalunie.org/ Taalunie.org] Officiële website van de Nederlandse Taalunie
* [http://taaluniebericht.org Taalunie:Bericht] Officiële nieuwssite van de Taalunie
* [http://nedterm.org/ NedTerm] Officiële website van het Steunpunt Nederlandstalige Terminologie
<!----* [http://www.taaluniecentrum-nvt.org/ Officiële website van het Taaluniecentrum NVT (Nederlands als Vreemde Taal)]    niet meer actueel--->
* [https://taalunie.org/feeds/download/associatieovereenkomst-met-suriname-2003-5dc54.pdf/Associatieovereenkomst%20met%20Suriname%20(2003)/original Associatieovereenkomst Suriname]
* {{ts.|[http://taalschrift.org Taalschrift]}} Tijdschrift van de Nederlandse Taalunie
{{Commonscat|Nederlandse taalunie}}

{{Appendix}}
{{Navigatie taalunies}}
{{authority control|TYPE=o|Wikidata=Q152299}}
[[Categorie:Nederlands]]
[[Categorie:Taalorganisatie]]
{{groei}}