Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zondagsschool
De zondagsschool is een instelling in vele, gewoonlijk protestantse, kerken, bedoeld voor het christelijk godsdienstonderwijs en catechisatie aan kinderen, in mindere mate ook voor volwassenen.
Geschiedenis
In het Verenigd Koninkrijk was het voor dissenters, gelovigen die niet tot de Anglicaanse Kerk behoorden, niet toegelaten om scholen te sponsoren. In 1779 maakte de Enabling Act een einde aan dat verbod.
De eerste protestantse zondagsscholen ontstonden in het begin van de jaren 1780 in Engeland. Ze werden voorgesteld in een artikel door Robert Raikes, esq., redacteur van de Gloucester Journal. In 1777 was de rooms-katholieke priester Daniel Delany in Ierland al begonnen met zondagsscholen.
Gedurende de Industriële Revolutie werkten vele arme arbeiderskinderen zes dagen per week in de fabrieken. Op zondag hadden zij vrij en konden samen rondhangen, waardoor de niet-geschoolde kinderen een prooi konden worden van jeugdcriminaliteit. De zondagsscholen werden opgezet uit sociale bewogenheid om deze kinderen enig algemeen onderricht te geven. Hoewel Raikes de bedoeling had om de kinderen op te voeden in het christelijk geloof, werd op de scholen algemeen onderwijs gegeven, zoals lees- en schrijflessen. Met behulp van de plaatselijke geestelijke, Thomas Stock, waren weldra honderd kinderen ingeschreven in de school.
De succesvolle zakenman William Fox uit Londen, een diaken in de baptistenkerk in de Prescott Street, deed in mei 1785 op een bijeenkomst van baptisten hetzelfde voorstel, en regelde dat praktische plannen zouden worden uitgewerkt tegen een volgende bijeenkomst in augustus. Nog voor augustus kwam hij te weten dat Robert Raikes in Gloucester reeds met een zondagsschool begonnen was. Hij sloot zich bij dit initiatief aan, zorgde voor financiële steun, en richtte de Sunday School Society throughout the British Dominions op (kortweg de Sunday School Society).
De leerkrachten van de eerste zondagsscholen werden nog betaald. Hier kwam pas verandering in toen een zondagsschoolleraar, John Wesley, zijn salaris weigerde.
Het principe van de zondagsscholen bereikte al snel het Europese vasteland.
Hoewel religieus onderricht aan kinderen op zondag ook al eerder bestond, werd de eerste zondagsschool in Nederland opgericht in Rotterdam in 1803.
De protestantse opwekkingsbeweging van het Réveil zette zich onder andere in voor christelijke sociale arbeid in verband met de problemen die gepaard gingen met de industriële ontwikkeling. Hiertoe behoorde onder andere zondags onderwijs aan de arbeiderskinderen.[1]
De eerste zondagsschool in Nederland (toen gespeld als ’zondagschool’) werd gehouden in 's-Gravenhage in 1838 door Abraham Capadose, een bekend figuur uit het Réveil.[2]
In 1841 werd een ’Zondagsche Bijbelschool’ voor oudere jeugd opgericht in Amsterdam door Gregory Pierson, en nog meer protestantse zondagsscholen werden vanaf die periode opgericht.[3]
In 1865 was Capadose ook mee actief bij het opstarten van een koepelorganisatie voor zondagsscholen: de Nederlandsche Zondagsschoolvereeniging.[1]
In dezelfde periode begon men ook met katholieke zondagsscholen, die in de lijn lagen van de katholieke contrareformatie.[4]
Verwijzingen
- ↑ 1,0 1,1 Willem van der Meiden, [https://books.google.com/books?id=Xm0MZiw_b2kC&pg=PA90&dq=abraham+capadose+zondagsschool ’Zoo heerlijk eenvoudig’: geschiedenis van de kinderbijbel in Nederland
- º http://www.achterderug.nl/verenigingen.php
- º Ons Amsterdam, Winterspecial, november-december 2010, De zegetocht van de kerstboom
- º A. Pruvost, Ecoles dominicales en Belgique, Collection de précis historiques, VIII (1859)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Sunday school op Wikimedia Commons.
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)