Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Willem Verhulst
Willem Verhulst (Antwerpen 10 juli 1898 - 1975) was een collaborateur in de Tweede Wereldoorlog.[1]
Levensloop
Verhulst werd als kind blind aan één oog.
Hij volgde lagere school in Antwerpen en werd hier reeds anti-Belgisch en anti-Franstalig gezind. In zijn tienerjaren raakte hij meermaals betrokken in vechtpartijen met franskiljons.
Verhulst studeerde tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de tuinbouwschool van Gent en later aan de tuinbouwschool in Vilvoorde waar hij kennis maakte met de Groeningerwacht, een activistische jeugdgroepering. Via deze beweging raakte hij bevriend met Hendrik Elias, de latere leider van het extreem-rechtse VNV. Desondanks was Verhulst in die tijd nog politiek zoekende en was eerder anarchistisch ingesteld en betoonde bv. ook interesse in het communisme.
Op het einde van de Eerste Wereldoorlog kreeg hij een relatie met de veel oudere Joodse Elza Meissner, de echtgenote van de bakker waar Verhulst kotstudent was. Het paar trok naar Den Haag waar ze trouwden, Elza overleed echter reeds ergens in de jaren '20.
Verhulst hertrouwde in 1927 met de Nederlandse Hermina die hij had leren kennen, hoewel zijn eerdere geliefde Elza nog leefde. Met Hermina kreeg hij drie kinderen.[2] Verhulst droeg na dit huwelijk twee trouwringen. Hermina was een strenggelovige protestante vrouw die zelf geen enkele sympathie had voor het nazisme waar haar man zich toe zou bekeren. Desondanks bleef ze bij Verhulst ondanks zijn sympathieën, zelfs toen ze ontdekte dat Willem een minnares (Griet) had.
In de jaren 30 trok het paar naar België en ging Verhulst aan de slag als vertegenwoordig voor een elektriciteitsbedrijf.
Hij werd politiek actiever en sloot zich aan bij het VNV, een partij waarvan hij zich afkeerde toen deze toenadering zocht tot de Franstalige rechts-extremistische partij Rex.
Verhulst werd tijdens de Tweede Wereldoorlog lid van DeVlag.
In 1942 trok hij in een huis in het Gentse Patershol. Officieel was hij door de Duitsers aangesteld als directeur van de Gentse Radiodistributie, in werkelijkheid was hij een V-Mann, een verklikker. Hij werd officier bij de SS. Hij droeg een uniform en wilde een buste van Adolf Hitler in de voorkamer. Zijn echtgenote dwong hem het beeld naar de zolder te brengen en verbood hem thuis in uniform rond te lopen.
Verhulst was actief als administratief collaborateur: hij stelde de lijsten op van Vlamingen, Joden, communisten, ... die moesten worden gearresteerd en gedeporteerd naar de concentratiekampen.
Tegen het einde van de oorlog vluchtte hij naar Hannover, niet zonder eerst zijn archief te hebben verbrand. Verhulst werd na de oorlog gearresteerd en zat van 1945 tot 1947 opgesloten. In 1947 werd hij veroordeeld tot de doodstraf die bij genadebesluit van 22 mei 1950 werd omgezet in een levenslange gevangenisstraf. In 1953 kwam hij reeds vrij. Hij toonde nooit berouw, meer zelfs hij voelde zich een gestrafte idealist.
Hij viel zonder inkomen en moest leven tussen de haat van de Gentenaren. Hij pakte zijn baan van verkoper en handelsvertegenwoordiger weer op.
Na zijn dood (1975) wilde hij begraven worden met zijn eerste (Joodse) echtgenote Elsa.
Literatuur over Verhulst
- Adriaan Verhulst, Zoon van een ‘foute’ Vlaming. Pelckmans, Kapellen 2000
Willem's zoon Adriaan werd hoogleraar geschiedenis aan de Gentse universiteit en was van 1996 tot 2002 de tweede voorzitter van Liberas, het archief van de liberale beweging in Vlaanderen. Het archief herbergt stukken van vader en zoon.
Adriaan schreef het boek "Zoon van een ‘foute’ Vlaming" (2000)[3] Adriaan was in het boek mild voor zijn vader en schreef zonder veel dieper te graven dat hij niet wist wat zijn vader had gedreven, terwijl het boek wel vol stond met weinig relevante feitjes. Dit leverde Adriaan de kritiek op dat hij het boek teveel had geschreven als zoon van i.p.v. als geschiedkundige.[4]
- Stefan Hertmans, De Opgang, 2020
Auteur Stefan Hertmans woonde in de periode 1979 tot 1999 in het voormalige huis van Verhulst in het Gentse Drongenhof en schreef hierdoor de documentaire roman De Opgang. Verhulst ontdekte pas nadat hij het boek van Adriaan Verhulst las (een prof waar Hertmans zelf trouwens nog les van kreeg) dat hij in het huis woonde waar Willem Verhulst zelf had gewoond.[5]
Bronnen, noten en/of referenties
|