Lijst van incidenten in kerncentrale Borssele

De overheid brengt vanaf 1980 jaarlijkse overzichten uit van storingen en ongevallen in nucleaire installaties (waaronder de kerncentrales Borssele en Dodewaard). Gegevens van daarvoor zijn beperkt beschikbaar. Uit de overzichten blijkt dat zich tot eind 2009 in de kerncentrale Borssele 372 bedrijfsstoringen hebben voorgedaan. Daarbij vielen regelmatig een aantal belangrijke veiligheidsvoorzieningen uit. In 1981, 1984, 1986, 1987, 1989 en 2006 zijn er problemen geweest met de noodstroomvoorziening en de dieselaggregaten.

Onderstande tabel bevat een overzicht van bedrijfsstoringen Kerncentrale Borssele sinds 1980.

Jaar	Aantal		Jaar	Aantal		Jaar	Aantal		Jaar	Aantal
1980	17		1990	18		2000	12		2010	?
1981	16		1991	23		2001	9
1982	11		1992	20		2002	10
1983	7		1993	21		2003	6
1984	11		1994	17		2004	8
1985	7		1995	8		2005	13
1986	8		1996	14		2006	17
1987	17		1997	15		2007	5
1988	10		1998	10		2008	6
1989	25		1999	8		2009	3
Totaal sinds 1980										372

Storingen

Hieronder volgt een korte beschrijving van de belangrijkste "storingen" in de kerncentrale Borssele. De beschrijvingen hebben een technisch karakter. Het betreft hier INES-0 en INES-1 storingen. Aan een gescheiden overzicht wordt gewerkt.

1980-1990

• 1980 In dit jaar kwamen er een aantal lastige lekken voor in het primaire systeem - het watersysteem rond het hart van de reactor - (2 juni), bij ventilatiekleppen van het reactorinsluitsysteem (3 december) en bij het noodkoelsysteem (16 december).

• 1981 Op 2 maart startte de kerncentrale op na een splijtstofwisseling. Een klep in het secundaire systeem werd daarbij geopend en wilde niet meer dicht. Hierdoor kookte één van de stoomgeneratoren droog, waardoor de kerncentrale moest afschakelen. Daarbij ontstond tevens een lekkage bij de dichting van het mangat-deksel van de drukhouder. Op 7 maart raakte één van de drie noodvoedingwaterpompen defect en omdat een andere pomp in reparatie was, werd niet voldaan aan de eis dat twee pompen in bedrijf moeten zijn. Met de handbediening werd een noodstop uitgevoerd.

• 1982 Er werden op 26 februari werkzaamheden uitgevoerd op de plek waar koelwaterleidingen naar de turbinehal gaan. Daarbij raakte de coating op de buitenkant van een leiding in brand, hetgeen gepaard ging met een sterke rookontwikkeling. De rook drong ook door in aangrenzende ruimten. Na brandalarm en inschakeling van de bedrijfs- en gemeentebrandweer werd de brand geblust.

• 1983 Tijdens de inbedrijfstelling na een splijtstofwisseling op 6 maart werd een lekkage vastgesteld in de condensor. De condensor is het deel van de centrale waar de stoom die door de turbine is geblazen voor stroomopwekking wordt afgekoeld, condenseert, met koelwater uit de Westerschelde. Een los geraakte steun had enige condensorpijpen beschadigd. Door de lekkage kwam zout zeewater in het secondaire systeem. De reactor werd afgeschakeld. Later besloot men de condensor te vervangen.

• 1984 Door een extreem lage waterstand kon op 12 januari geen koelwater meer worden ingenomen uit de Westerschelde: het koelwater-inlaatgebouw kwam droog te staan. Daarop werd besloten de centrale af te schakelen en de noodkoeling die op diesel werkt in bedrijf te nemen. De neven- en noodkoelwaterpompen waren namelijk automatisch afgeslagen. Vervolgens trad een elektrische storing op, met als gevolg dat stoom moest worden afgeblazen. Eén afblaasklep bleek echter niet de bedienen te zijn als gevolg van de elektrische storing. De warmteafvoer vond toen plaats via een andere klep. Na drie kwartier kon door de opkomende vloed weer koelwater worden ingelaten. Bij de analyse van het ongeluk bleek dat de druk in het stoomsysteem zo hoog is geweest, dat de veiligheidskleppen open hadden moeten gaan. Maar dat is niet gebeurd. Uit onderzoek kwam naar voren dat de kleppen vastzaten door corrosie (roest).

• 1985 Bij het testen van een nieuw watertoevoersysteem bleek op 18 april dat een klep in het leidinggedeelte tussen de pomp en de hoofdkoelmiddelleiding in de open stand niet voldoende water doorliet. Men stelde vast dat het om fabricagefout ging.

• 1986 Tijdens een brandstofwisseling, waarbij een nieuwe transformator in bedrijf werd genomen viel de elektrische voeding uit. Door een menselijke fout kwam slechts één noodstroom-dieselaggregaat in werking. Geen van de drie noodkoelwaterpompen functioneerde, waardoor ook het noodstroom-dieselaggregaat zijn koelwatervoorziening verloor en uitviel. De kerncentrale werd gered door een elektrische verbinding met de naburige kolencentrale, die noodstroom kon leveren.

• 1987 In oktober moest de centrale voor haar eigen bedrijfsvoering overschakelen op stroom uit het elektriciteitsnet. Dat mislukte. Van de twee noodstroomaggregaten viel er één na zeven minuten uit. Daarna vielen ook de koelpompen, de noodkoelwaterpompen en de nevenkoelwaterpompen uit. Van de drie dieselaangedreven pompen werkte er één. Die voorkwam dat door onvoldoende koeling een kernsmelting had kunnen optreden.

• 1988 Op 9 april, tijdens het uitvoeren van de jaarlijkse noodstroombeproevingen viel één van de drie noodstroomdiesels uit. Een andere noodstroomdiesel kwam wel in bedrijf. Tevens viel één van de drie nood- en nevenkoelwaterpompen uit. De beide andere nood- en nevenkoelwaterpompen kwamen nu afwisselend in bedrijf. Voor de centrale had de storing geen veiligheidstechnische gevolgen, daar de storing zich voordeed aan het einde van de splijtstofwisselstop, met lage vervalwarmte van de reactorkern, meldt de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Op 4 oktober vielen door kortsluiting in een stekker twee regelstaven in de kern. Het ging hier om een montagefout tijdens de bouw van de centrale, die tot nu toe niet was ontdekt.

• 1989 Volgens de minister van Sociale Zaken en werkgelegenheid steeg het aantal meldingen ten opzichte van vorig jaar: "Door de invoering van de storingswerkgroep en het kwaliteitszorgsysteem worden er meer storingen in een verbeterde veiligheidscultuur binnen de organisatie gemeld". Het lijkt er dus op alsof tot nu toe wegens laksheid niet alles gemeld is. De minister merkt op dat er maar liefst zeven storingen plaats vonden aan de noodstroomdieselgeneratoren. Op 25 april werd het brandmeldsysteem getest. Daarbij trad een storing op, waardoor het ventilatiesysteem van een aantal gebouwen uitviel. De temperatuur in het containment steeg tot 48 graden Celcius. Daarop zette het personeel enkele luchtkoelers aan. De software van het brandmeldsysteem werd daarop door de leverancier aangepast. Op 31 augustus was het systeem weer geheel bedrijfsgereed.

• 1990 De kerncentrale werd in 1990 geplaagd door een verlengde stilstand van zo'n zes weken van de splijtstofwisselstop. Dit doordat er enkele bouten losgeraakt waren van een hulpconstructie van het reactorvat. Het ging om drie bevestigingsbouten van de kernopvangconstructie onder in het reactorvat. Na de ontdekking op 13 februari van een los stuk metaal ging men op zoek naar de drie bouten. Ze zijn gebroken door de zogeheten interkristallijne spanningscorrosie. In antwoord op vragen van het Kamerlid Kees Zijlstra schreef de minister van Sociale Zaken dat de betreffende constructie zich op 20 meter onder water bevindt. Alle handelingen zoals het verwijderen van de bouten, moesten daarom met op afstand bediende apparatuur worden uitgevoerd. Daarna werd de kernopvangconstructie uit het reactorvat gehesen voor inspectie.

1991-2000

• 1991 Borssele werd in 1992 twee keer uit bedrijf genomen voor reparaties. Bij de opstart na de splijtstofwisseling in maart bleek een afsluiter niet volledig lekdicht te zijn. Deze reparatie duurde drie weken. Op 6 september trad een lekkage op in één van de stoomgeneratoren. Omdat de lekkage toenam werd besloten de centrale uit bedrijf te nemen. Uit onderzoek kwam naar voren dat het om slijtage ging als gevolg van spanningscorrosie (roest). Bij inspectie bleek de tweede stoomgenerator hetzelfde verschijnsel te vertonen. De stoomgeneratorpijpjes die lek of aangetast waren, werden van een plug voorzien, waarna de centrale op 2 november weer in bedrijf kwam.

• 1992 Op 28, 29 en 30 mei raakten de zeven in de koelwaterinlaat overbelast door een grote hoeveelheid kwallen. De kerncentrale werd uit bedrijf genomen om de hoofdkoelwaterpompen te kunnen stoppen. De oorzaak van de kwallenplaag was een aanhoudende oostenwind in combinatie met eb in de Westerschelde en een snelle opwarming van het zeewater. Om herhaling te voorkomen werden er visnetten voor het inlaatkanaal gespannen. Tijdens deze gebeurtenissen trad een herhaalde storing aan de stoomafblaaskleppen van het secundaire systeem op. Na reparatie kwam de centrale op 2 juni weer in bedrijf.

• 1993 Op 21 april ontdekte men een defect in de condensor met aansluitend een lekkage in een ventiel van het voedingswatersysteem. De kerncentrale lag daardoor 8 dagen stil. Op 14 november werd de centrale stilgelegd wegens ernstige toename van gras in de koelwaterinlaat. Dat duurde drie dagen.

• 1994 Begin september werd de kerncentrale enkele dagen tot stilstand gedwongen wegens gebrek aan koelwater. Mosselen verhinderden de aanvoer van koelwater.

• 1995 Geen grote incidenten.

• 1996 Tijdens werkzaamheden binnen het containment constateerde een onderhoudsmonteur op 21 november dat er lucht naar binnen stroomde via een drukontlastleiding. Deze leiding behoort afgesloten te zijn door vier afsluiters die zich buiten het containment bevinden. Meters in de regelzaal gaven aan dat deze afsluiters dicht waren, zodat men dacht dat de sluiters dicht waren, terwijl ze in feite open stonden. De overheid geeft niet aan hoe lang de afsluiters open hebben gestaan en beperkt zich tot de mededeling dat er alleen buitenlucht naar binnen is gestroomd. Deze storing werd beoordeeld op niveau 2. In november was er een INES-2 incident in Borssele. De aanduiding van de stand van de afsluiters op het controlepaneel in de regelzaal was onjuist: als het leek dat ze dicht stonden, stonden de afsluiters feitelijk open, en omgekeerd. Er raakte niemand gewond en er kwam geen straling vrij.

• 1997 Bij een inspectie trof men op 30 juni stekkers aan in het reactorbeveiligingssysteem. Dit waren stekkers die vier dagen eerder bij een reparatie waren aangebracht en verwijderd hadden moeten worden. Als men deze stekkers niet had ontdekt, zouden een serie beveiligingssignalen niet automatisch in werking zijn gekomen. De beveiliging zou men dan met de hand hebben moeten inschakelen.

• 1998 Bij een test op 16 oktober werd vastgesteld dat meters van de noodkoeling twee keer zoveel koelwater aanwijzen als in werkelijkheid aanwezig is. Dit komt door een foute berekening bij vervanging van onderdelen in 1985, dus 13 jaar eerder. Sindsdien is deze afwijking ook bij de periodieke controles niet opgemerkt. Tussen januari en april deed zich vier keer een situatie voor waarbij de kerncentrale een noodstop moest maken.

• 1999 Op 21 september stelde men vast dat een beveiligingssignaal voor het automatisch starten van koeling van de kern het niet doet. Dit koelsysteem zou men met de hand in werking hebben moeten stellen, als beide nakoelsystemen uitgevallen zouden zijn.

• 2000 Het luchtafzuigsysteem werkte op 11 augustus onvoldoende. Men ging er van uit dat er voldoende tijd was voor reparatie, maar de volgende dag bleek dat de reparatie binnen een uur uitgevoerd had moeten worden of dat men de centrale stil had moeten leggen. Geen van beide is gebeurd.

2001-2009

• 2001 In de kerncentrale Borssele constateerde men op 29 september een verstopping van een aftapleiding van de ruimte rond het reactorvat. Daardoor bleef er in strijd met de voorschriften geboreerd water achter. Uit evaluatie bleek dat het reactorvat niet was aangetast. Er werden maatregelen genomen om zeker te stellen dat de ontwatering goed functioneert.

• 2002 Op 29 oktober viel de stroomaanvoer van buiten uit. Zo ontstond een noodstroomsituatie. De reactor stakelde daardoor af.

• 2003 Eind september werd duidelijk dat de kalibratie van de niveau-indicatie in de reactorput over het hoofd was gezien gedurende de jaarlijkse splijtstofwisseling. Volgens de technische specificaties had dit wel gemoeten. In overleg met de KFD is dit op 18 oktober alsnog gedaan. Daarvoor moest de reactor tijdelijk uit bedrijf worden genomen. Genoemde niveau-indicator speelt een belangrijke rol als er zich een ernstig ongeluk voor zou doen, waarbij koelmiddelverlies optreedt.

• 2004 In oktober werden er drie lekke splijtstofstaven gevonden . Bij één staaf trof men een gaatje aan, dat waarschijnlijk veroorzaakt is door een los metaaldeeltje dat bleef zweven en slijtage aan de omhulling van de staaf veroorzaakt heeft.

• 2005 Na de jaarlijkse splijtstofwisselstop in september kwam de centrale weer in bedrijf. Men besloot het opwarmen van de centrale te onderbreken vanwege een kleine reparatie. Daarbij vergat men een afsluiter van een nakoelpomp dicht te doen. Daardoor ontstonden trillingen in het leidingwerk waar niet tijdig op werd gereageerd. Daardoor brak een kleine leiding af en kwam 3 kubieke meter reactorwater in een ruimte die ontworpen is om lekkages op te vangen. De leiding werd gelast. Bij deze storing bleek dat toepasselijke bedrijfsprocedures ontbraken.

• 2006 Volgens het ministerie van VROM was in 2006 het aantal storingen in de kerncentrale Borssele hoger dan in de voorgaande tien jaren. Gemiddeld waren het er tien per jaar, tegen zeventien in 2006. Het ministerie noemt dit een “ongewenste trend” en wilde daarom “verbetermaatregelen”. Dertien van deze storingen waren terug te voeren op vier gemeenschappelijke oorzaken. Twee ongevallen hadden een externe oorzaak, namelijk storingen in het elektriciteitsnet. In vier gevallen ging het om een hoog waterniveau in een stoomgenerator. Vier gebeurtenissen waren reactorsnelafschakelingen en in drie gevallen trad een noodstroomsituatie op.

• 2007 15 september 2007 Wateroverlast in het koelwaterinlaatgebouw. Tijdens de inbedrijfname van de centrale wordt het hoofdkoelwatersysteem van KCB na een onderhoudsperiode weer bedrijfsgereed gezet. Tijdens het vullen van de hoofdkoelwaterleiding van de kerncentrale vanuit de in bedrijf zijnde kolencentrale blijkt een deel van het koelwaterinlaatgebouw onder water te lopen. Door de opgeroepen alarmstaf is besloten de hoofdkoelwaterpompen van de kolencentrale uit bedrijf te nemen en de assistentie van de regionale brandweer op te roepen voor het leeg pompen van de ondergelopen pompkelders. Parallel worden, overeenkomstig de instructies, preventieve maatregelen getroffen voor het geval beide strangen van nood- en nevenkoelwatersysteem niet beschikbaar zouden raken. Nadat de pompkelders zijn leeggepompt, wordt vastgesteld dat aftapafsluiters van de hoofdkoelwaterleiding nog in geopende stand staan waardoor de lekkage kon plaats vinden.

• 2008 Op 24 april 2008 bij de inbedrijfname van de centrale na de splijtstofwisselperiode is een geringe lekkage ontstaan onderaan een van de twee stoomgeneratoren. De installatie heeft op dat moment een temperatuur van 295 graden Celsius. De lekkage van het primaire water treedt op in een leiding uit de bodem van de stoomgenerator. De dampvorming in de installatieruimte leidt tot het aanspreken van diverse brandmelders en het automatisch afsluiten van de ventilatie van het containment. De installatie is daarop in een drukloze toestand gebracht. Voor het verwijderen en onderzoek van de leiding is de kern ontladen uit het reactorvat en is het primaire waterniveau in de stoomgenerator verlaagd. Uit het schadeonderzoek blijkt dat de lekkage is veroorzaakt door een los materiaaldeeltje. Door de wervelingen in het dode pijpstuk is lokaal slijtage ontstaan in de 5 mm dikke wand.

• 2009 Op 3 april 2009, een dag voordat de centrale zou worden afgeregeld voor de jaarlijkse splijtstofwisselperiode, treedt een geringe lekkage op in een olie-retourleiding van de regelkleppen van de turbine. Deze lekkage veroorzaakt een oliewalm die ter plaatse bewaakt wordt. Na enige uren ontstaat er een beginnende brand die snel wordt geblust door de bedrijfsbrandweer, waarbij wordt besloten dat de inzet van de gemeentelijke brandweer Borsele niet nodig is. De turbine wordt vanuit de regelzaal handmatig afgeschakeld, waardoor het reactorvermogen gereduceerd wordt tot 30% en de geproduceerde stoom via de turbineomloop kleppen rechtstreeks wordt afgevoerd naar de condensor. De centrale levert daarbij geen elektriciteit meer aan het externe net. Ook waren er in 2009 twee meldenswaardige storingen: een geringe lozing van vloeibare activiteit (ca. 1 MBq Co-60 en Cs-137) via het nood- en nevenkoelwatersysteem in de Westerschelde op 27 september 2009 en een kleine lekkage aan een stomp van een van de twee boorzuurvoorraadtanks op 8 december 2009.

• 2011 Op 18 april 2010 kwam rond kwart voor zes het eerste alarm voor een binnenbrand bij de centrale. Het bleek te gaan om een storing in één van de schakelkasten. Vervolgens kwam de schakelruimte vol rook te staan. EPZ onderzoekt de storing. Er hebben zich gelukkig geen persoonlijke ongelukken voorgedaan. De opgeroepen gemeente brandweer hoefde niet in actie te komen. De klus is geklaard door de bedrijfsbrandweer.

INES 1 storingen

Volgens EPZ hebben zich er gedurdende de looptijd tot 2003 veertien INEZ-1 storingen voorgedaan

1994

• Tijdens de splijtstofwisselperiode op 12 maart 1994 is bij de uitvoering van een periodieke beproeving een van de twee watergekoelde noodstroomdieselgeneratoren uitgevallen op de beveiliging voor te hoge koelwater temperatuur. De oorzaak was dat tijdens een reparatie aan het noodkoelwatersysteem twee dagen te voren de toevoerkleppen naar beide diesels waren dichtgezet en na deze reparatie niet geopend werden. De luchtgekoelde noodstroomdieselgenerator was wel beschikbaar. Alhoewel de centrale zich in de koudonderKritische toestand bevond is de storing op basis van de ernst ingedeeld op INES niveau 1.
• Op 25 maart 1994 bleken tijdens de uitvoering van de beproeving van de noodvoedingwaterpompen die aangedreven worden door een stoomturbine deze twee pompen niet te starten vanuit de regelzaal. Ter plaatse bleken de pompen wel gestart te kunnen worden. De oorzaak bleek een onjuiste instelling van de druk van de regelolie. Na instelling van de juiste regeling werd de beproeving met succes uitgevoerd. Naast deze twee turbine aangedreven pompen stond de elektrisch aangedreven pomp wel paraat. Op grond van het formele overschrijden van de voorwaarden in de Technische Specificaties is deze storing ingedeeld op INES niveau 1. Een indeling op niveau 0 zou echter gezien de omstandigheden ook mogelijk zijn geweest.
• Op 10 mei 1994 bleek tijdens de vierwekelijkse beproeving van het primair reservesuppletiesysteem een afsluiter ten onrechte in een gesloten stand te staan. Bij de beproeving dient deze afsluiter gesloten te worden en na de beproeving weer geopend te worden. Dit laatste was bij de vorige beproeving nagelaten. Hierdoor was maar één van de twee redundanties beschikbaar. Op grond van het overschrijden van de voorwaarden in de Technische Specificaties is deze storing ingedeeld op het INES niveau 1.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: