Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Gentse stadspoorten

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Dit artikel valt onder beheer van Dorp:Locatio.
rel=nofollow

De Gentse stadspoorten waren stadspoorten in de omwalling van de Belgische stad Gent. De stad kende in de loop der eeuwen verschillende omwallingen, waarin stadspoorten werden opgenomen. De poorten zijn nu verdwenen. De namen van de poorten zijn nog bewaard in straatnamen en de namen van kruispunten en buurten.

Geschiedenis

Eerste omwalling

De oudste omwalling werd gebouwd eind 9de-begin 10de eeuw. Deze omwalling liep rond een gebied bij de toenmalige Sint-Janskerk (nu Sint-Baafskathedraal) en de Schelde (waar nu de Reep ligt). Het traject liep van de Schelde aan de Jodenstraat, langs de Borreputsteeg, de Kalandeberg, de Lange Kruisstraat over het Sint-Baafsplein langs (nu de verdwenen) Regnessestraat tot aan de Schelde bij de Nederpolder/Bisdomkaai.[1]

In de 12de en 13de eeuw was het historisch centrum omsloten door een eerste verdedigingsgordel van natuurlijke en gegraven waterlopen, namelijk de Schelde, de Ottogracht, de Leie, de Houtlei en de Ketelvest. Het geheel werd door stadspoorten versterkt:

  • Brabantpoort of Braempoort: Dit was een zuidoostelijke toegangspoort vanuit Brabant. De poort lag op de huidige Brabantdam en verdween in 1779.
  • Ketelpoort: Dit was een zuidwestelijke toegangspoort, gelegen aan de Ketelvest. De poort werd gesloopt in 1777-1780.
  • Torenpoort of Turrepoort: Dit was een westelijke toegangspoort gelegen aan de Houtlei, nu de Oude Houtlei. De poort was een dubbele poort, met een brug over de Houtlei. De binnenpoort verdween al in 1563, de buitenpoort in 1841. In de buurt ligt nu nog de Turrepoortsteeg. De pport werd ook wel “Porta Trunchi”(Drongenpoort) of “Porta Turitana”(Torhoutpoort) genoemd.
  • Zandpoort of Zottepoort: Ook een poort langs de Houtlei
  • Posteernepoort of Bestormpoort: Ook een poort langs de Houtlei
  • Sint-Jorispoort: Nabij liggen nu de Sint-Joriskaai en de Sint-Jorisbrug. De poort werd in 1577 gesloopt.

Tweede omwalling

De stad groeide verder en nieuwe buitenwijken werden bij de stad gevoegd in de loop van de 13de eeuw. De volgende jaren werden dit nieuwe grondgebied door nieuwe vestingen beschermd. Deze vormden geen ononderbroken omheining, maar maakten soms ook gebruik van de drassige landen rond de stad. De plaats van deze vroegere omwalling wordt nu op veel plaatsen ingenomen door de Gentse stadsring R40. In die 13de-eeuwse omwalling werden op de toegangswegen nieuwe stadspoorten opgetrokken. Op de plaats van verschillende van die poorten bevinden zich nu kruispunten op de stadsring.

16de-eeuwse omwalling

Vanaf 1578 werd de grens van stad Gent bepaald door de Rietgracht. De volgende eeuwen waren grote aanpassingen aan de omwallingen niet nodig. In de 16de eeuw werden echter op verschillende plaatsen veranderingen doorgevoerd. De binnenpoorten verdwenen en de omwalling van het Sint-Baafsdorp verdween. Op die plaats werd het Spanjaardenkasteel opgericht. De vestingen werden op verschillende plaats versterkt en enkele nieuwe vesten werden gegraven. In het oosten kwam het geheel wat dichter bij de stad te liggen en werden de Heirnis en Muide van het centrum gescheiden.. Er kwamen ook nieuwe poorten in deze omwalling:

Ontmanteling

Onder keizer Jozef II werden de vestingen vanaf 1781 geleidelijk en gedeeltelijk ontmanteld en enkele poorten verdwenen. Sommige poorten werden onder Frans bewind nog vervangen door ijzeren hekken en fungeerden nog een tijd als tolpoort. Na de afschaffing van het octrooirecht in 1860 verdwenen uiteindelijk alle stadswallen en poorten.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow