Geeraard de Duivelsteen

Het Geeraard de Duivelsteen is een gebouw in de Belgische stad Gent. Het steen speelde een belangrijke rol bij de verdediging van de Portus Ganda, een handelsnederzetting die aan de wieg stond van het ontstaan van Gent.

Het is een voormalig gotisch steen (stenen huis van een edelman) uit de 13e eeuw, genoemd naar ridder Geeraard Vilain, bijgenaamd de Geeraard de Duivel. Hij was de tweede zoon van een burggraaf van Gent, Zeger III.

Het gebouw werd in de 14e eeuw eigendom van de stad. Het vervulde in de loop van de eeuwen diverse functies: ridderverblijf, wapenarsenaal, klooster, school, bisschoppelijk seminarie, krankzinnigengesticht en gevangenis tot het Rasphuis aan de Coupure die taak in 1775 overnam. In 1830 werd er een brandweerkazerne ingericht. Op het einde van de 19e eeuw werd het aangekocht door het rijk. Een nieuwe vleugel werd bijgebouwd, en sindsdien doet het gebouw dienst als rijksarchief tot 2015.

Het gebouw onderging sedert de middeleeuwen zoveel veranderingen dat het door de laatste restauratie in de 19e eeuw te veel verlaagd vierkant donjon (links op de foto) nog nauwelijks te herkennen is. Toch kan dit donjon wijzen op een functie die verwijst naar een ouder verleden. Het donjon, gelegen langs de gedeeltelijk gedempte Schelde en binnen de halfcirkelvormige gracht uit de 9e eeuw die het toenmalige Gent omsloot, kan toen een verdedigende functie hebben gehad.

Trivia

Het Geeraard de Duivelsteen komt in drie albums van Nero voor, telkens als het huis van de demon Geeraard de Duivel: De Hoed van Geeraard de Duivel (1950), De Terugkeer van Geeraard de Duivel (1983) en De Kolbak van How (1993-1994).
Het gebouw speelt ook een belangrijke rol in het album Gerard de Duivel van Jan Bucquoy (scenario) en Tito (tekeningen).