Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Elektrotherapie
 |
Werk in uitvoering | |
| Iemand is nog met dit artikel bezig. Kom later terug om het resultaat te bekijken. | ||
Elektrotherapie is het therapeutische gebruik van elektrische stroom in de geneeskunde en fysiotherapie. Voor sommige procedures worden ook de termen stimulatiestroomtherapie of fijnstroomtherapie als synoniem gebruikt.
Wat deze procedures gemeen hebben, is dat er tijdens de toepassing gelijkstroom of wisselstroom door het lichaam of lichaamsdelen stroomt. De overeenkomstige stromen worden geleverd via elektroden die geleidend verbonden zijn met het huidoppervlak of via elektroden in een waterbad. Bij toepassingen van implantaten voor functionele elektrostimulatie bevinden de elektroden die de stroom uitzenden zich daarentegen in het weefsel. Een speciale positie wordt ingenomen door procedures waarbij wisselende elektrische spanningen worden opgewekt door magnetische velden in het lichaam volgens de inductiewet (transcraniële magnetische stimulatie, pulserende signaaltherapie, enz.)
Iontoforese van geneeskrachtige stoffen via de huid is ook een speciale vorm. Door een bestaande elektrische lading van een geneesmiddel kan het via het elektrische veld in het weefsel worden getransporteerd. Dit effect kan ertoe leiden dat een veelvoud van de overeenkomstige geneesmiddelen in kortere tijd het weefsel bereikt dan wanneer ze op de huid worden aangebracht. De distributie van de actieve geneesmiddelsubstantie vindt plaats via de bloedvaten in de huid.
Wanneer zenuwen uitvallen in de periferie van het lichaam, d.w.z. vooral in de armen en benen, gaan cellen kapot in de spier die door de beschadigde zenuw wordt gevoed. Om dit te voorkomen worden tijdens een therapiesessie elektroden bevestigd en wordt de functie van de aangetaste zenuw gestimuleerd met lage stroompulsen (stimulatiestroom). Dit zorgt ervoor dat de bedreigde spier weer gaat bewegen en minder snel atrofie vertoont.
Spieren reageren verschillend op verschillende soorten stroom, afhankelijk van de duur van de denervatie. Over het algemeen worden de beste resultaten bereikt met exponentiële stromen met relatief lange driehoeksimpulsen voor langere denervaties, omdat de spieren alleen reageren op langere stroomimpulsen. Driehoeksimpulsen worden gebruikt omdat de gezonde spieren niet reageren op dit type puls vanwege hun nog bestaande aanpassingsvermogen. Maar faradisatie en blokgolfstroom worden ook gebruikt. Constante gelijkstroom (galvanisatie genoemd) kan geen contracties opwekken.
Geschiedenis
Al in 1744 vestigde Gottlob Krüger (1715-1759) de aandacht op genezende krachten in kunstmatig opgewekte elektriciteit. Wisselende elektromagnetische velden worden sinds 1764 gebruikt in de geneeskunde, voornamelijk om te verwarmen en de circulatie te verhogen (zie diathermie), geassocieerd met het verbeteren van wond- en botgenezing. Pogingen om elektriciteit te gebruiken om zweren te behandelen werden gedaan door Anton de Haen in de 18e eeuw.
Vervolgens werden elektrotherapeutische procedures in de moderne geneeskunde beschreven door Christoph Heinrich Ernst Bischoff (1781-1861), die later hoogleraar farmacologie werd aan de Universiteit van Bonn, in zijn proefschrift van Jena uit 1801 over de behandeling van neurologische aandoeningen bij mensen. Bischoff was hoogleraar farmacologie en staatsfarmacologie in Bonn van 1818 tot aan zijn dood. Bischoff gebruikte zilveren elektroden in zijn elektrotherapeutisch apparaat om het ’verlamde orgaan’ van zijn patiënten te genezen.
Rond 1854 pasten Guillaume Duchenne en Robert Remak elektrotherapie toe.
In 1903 gebruikte Fritz Kaufmann faradisatie (’faradisch borstelen’) (genoemd naar Michael Faraday) als assistent in de kliniek van Erb in Heidelberg om "hysterische verlamming" te behandelen. Ook paste hij als stafarts rond 1916 de "Kaufmann-kuur" toe (door Kaufmann beschreven als "overriding therapy"), een instelling van korte pijnprikkels door middel van de "Erlangen pantostat" (echter niet met "faradische stroom", maar de gevaarlijkere "sinusvormige wisselstroom"), die soldaten van de Eerste Wereldoorlog met oorlogstrauma's (vooral oorlogsneuroses) weer geschikt moest maken voor militaire dienst, maar "in bijna geen enkel geval" succesvol was. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zouden volgens Jellinek 20 soldaten in Duitse ziekenhuizen zijn gestorven als gevolg van elektrotherapie. Vanwege het gevaar van sinusvormige stromen werden ze in 1917 verboden.
Elektrotherapie vond ook zijn weg naar de anesthesiologie.