Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Dirk IV van Wisch

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Dirk IV van Wisch (circa 1360/70 - 7 december 1425) was bannerheer van de heerlijkheid Wisch

Familie

Dirk IV is de oudste zoon van Steven IV van Wisch en Agnes, dochter van Sweder III van Voorst en Keppel. Vanaf 25 februari 1386 trad Dirk IV op als heer van Wisch. In hetzelfde jaar trouwde Dirk IV met Jutte van Arkel (1360-1395), op haar beurt een dochter van Otto van Arkel, heer van Acqoy en Machteld van Valkenburg en zij kregen een dochter: Jutta. Na de dood van Jutte hertrouwde Dirk IV met Agnes van den Dodenweert. Agnes was een dochter van Robert van den Doodenweert en Jutte van Asperen-Polanen. Het paar kreeg ook een dochter, Stevina. Zij trouwde in 1409 met Henrick I van Homoet.

Heerlijkheid Wisch

Samen met zijn oom Hendrik III van Wisch bestuurde Dirk IV vanaf 1386 de heerlijkheid Wisch. Wisch is daarmee tweeherig geworden. Beide heren van Wisch hadden een eigen kasteel in Terborg. De oude tak van de familie resideerde op het nieuwere kasteel en de jonge tak op het oudere stamslot. Dirk IV was een bannerheer van het Graafschap Zutphen, samen met de bannerheren: Bergh, Baer, Bronckhorst.

Rijmpje

In 1650 noteerde geschiedschrijver Arend van Slichtenhorst (1616-1657) hierover een oude zegswijze:

Bergh de ryxte
Bronckhorst de adelyxte
Baer de oudste
Wisch de stoutste

Dat de heren van Wisch worden aangeduid als de stoutste, de dapperste, verwijst waarschijnlijk naar hun reputatie als roofridders.

Het Graafschap Zutphen vormde samen met de graafschappen (ook wel kwartieren) Opper-Gelre, Kwartier van Nijmegen, Kwartier van Veluwe (Arnhem) het hertogdom Gelre.

Hof van Gelre

Dirk IV van Wisch stond op goede voet met hertog Willem I van Gelre, want in 1397 mocht hij samen met Arnt van Boecop en de heer Van Heinsberg een potje met hem dobbelen. In die tijd was toegang tot de privévertrekken van de hertog een gunst. Daaruit bleek het vertrouwen van de hertog in Dirk IV. Wanneer Hendrik II in 1390 werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik III, regeerden Dirk IV en Hendrik III gezamenlijk over de heerlijkheid Wisch. Van 1394 tot 1397 traden ze samen op als ambtmannen in de Liemers voor de graaf van Kleef.

In 1402 werd Dirk IV in een oorkonde als erfmaarschalk van de hertog van Gelre genoemd. De draak en mispelbloemen in drakenbloed gedrenkt, bij uitstek Gelderse symbolen, sierden zijn maarschalkstaf. Dirk IV van Wisch bracht het tot rentmeester en landdrost van Zutphen en vervulde deze functie van 1402 tot 1412. Hij was ook lid van de Raad van Zestien. Dit waren ongebruikelijke banen voor iemand van hoge adel en zeker voor een bannerheer. Er bestond immers een gerede kans dat de bannerheer hierdoor machtiger werd dan de hertog zelf. Dit tekende het vertrouwen van de hertog in Dirk IV. Na Dirk IV zou geen bannerheer deze functies nog uitoefenen. In 1419 verleenden Hendrik III en Dirk IV Terborg stadsrechten. In 1423, als de minderjarige Arnold van Egmond tot hertog van Gelre werd verheven, behoorde Dirk IV tot de vier 'bewaarders' van de jonge hertog. Tevens maakte hij samen met Hendrik III deel uit van de Raad van Zestien. Deze raad oefende toezicht uit op de hertog.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Wagner, J.D. en Feith, W.G. (1924) De Heeren van de heerschap Wisch uit de Edele Heeren van dien naam, In: De Nederlandsche Leeuw, Jaargang XLIV, kolom 72-73.
  • Martens van Sevenhoven,A.H. (1930) Bijdrage tot de geschiedenis van de heeren en de heerlijkheid van Wisch, In: Bijdragen en Mededelingen Vereniging Gelre, deel XXXIII, S. Gouda Quint, Arnhem, p87, 91-92.
  • Winter, J.M. van (1962) Ministerialiteit en ridderschap in Gelre en Zutphen, S. Gouda Quint - D. Brouwer en zoon, Arnhem, p190, 355.
  • Eliëns, F.M. en Harenberg, J. (1984) Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk, p98, 101.
  • Moors, P. (1987) Het oude en het nieuwe huis van Wisch, Contactorgaan ADW, Oudheidkundige Werkgemeenschap A.D.W., april, 1987, p44.
  • B.D.J. (1987) De schijnwerpers op het huis Wisch op de Hoven, Contactorgaan ADW, Oudheidkundige Werkgemeenschap A.D.W., april, p48.
  • Harenberg, J. (1993) Kastelen in Oost-Gelderland, Walburg Pers, Zutphen, p45.
  • Homoet, C, van, [1], Middeleeuwen - generatie 5.
  • Stern, A,G, [2], De Graafschap in de middeleeuwen, Heren van Wisch op Wisch (1285-1425), 1 december 2015
  • Stern, A,G, [3], Dirk IV van Wisch, 1 december 2015
  • Stern, A,G, [4], Functies aan het hof, 11 april 2015
  • Amstel, A.R. van [5], Elisabeth van Amstel Vrouwe van Moyland
rel=nofollow
rel=nofollow