De aanpassing

De aanpassing is een roman van de Nederlandse auteur Eddy Lie die in 2009 werd uitgegeven door Free Musketeers. Het voornaamste onderwerp is Nederlands Indië.

De ik- figuur verlangt in de winter naar de zon en naar zijn land Indonesië waar de zon altijd schijnt. Hij herinnert zich zijn eerste winter in Holland. Alle sloten en meren zijn dicht gevroren. Hij vraagt zich af waar is de matahari, de zon gebleven? Hij wil weg uit de Hollandse storm, weg van de harde wind en de kou. Op de vlucht voor de gure dagen vliegt hij naar de Canarische eilanden die een vervanging zijn voor zijn geboorte-eiland Java. De roman is niet-chronologisch, de ik-figuur kijkt terug op zijn jeugd in het kindertehuis, hierbij komen heftige herinneringen naar boven. Er is een perioden in het kindertehuis en na het kindertehuis, zijn vlucht naar het huis van zijn moeder en stiefvader in Bandung. Daarna volgt de repatriëring naar Nederland en het nieuwe leven in Emmen waar hij zich moet aanpassen en integreren.

Titel

De titel “De aanpassing” geeft weer hoe de ik-figuur na een lange bootreis met de “Johan van Oldenbarnevelt” van Jakarta in Amsterdam aankomt. Hij moet zich aanpassen in Emmen waar de mensen Drents spreken, waar alles anders is dan in zijn geboortestad Bandung. Aanpassen zonder dat hij zijn eigen Indische cultuur verloochent is een probleem in het boek. Integreren en leven in twee culturen is een opgave, eveneens zijn leven met zijn moeder en stiefvader in één huis.

Karakters

De ik-figuur Dave heeft een moeilijke jeugd gehad vanwege zijn verblijf in het kindertehuis te Bandung en doordat zijn verhouding met zijn stiefvader slecht is. Hij heeft een onredelijke strenge opvoeding van zijn stiefvader gekregen, die hem drilt, haat en jaloers is als zijn moeder hem een nachtkus geeft. Het kussen wordt verboden, hij moet een man worden. Dave vlucht elke dag naar buiten, naar de vrije natuur en naar zijn vrienden. Dave is een overlever, hij wordt alleen maar sterker van alle tegenslagen die hij meemaakt. In Nederland is zijn vriend Ronnie een wegwijzer naar de nieuwe cultuur en naar de meisjes die dichter bij hem komen dan hij gewend was op Java. Hij wordt zich bewust van zijn Oosterse schaamtecultuur en van de Westerse schuldcultuur. Hij is opzoek naar de betekenissen in het leven. Door boeken te lezen en verschillende colleges te lopen op de universiteiten probeert hij zijn honger naar kennis, inzicht en wijsheid te verzadigen. Naarmate hij ouder wordt gaat de liefde een rol spelen. Hij ontmoet Eline, beiden worden verliefd en krijgen een spannende warme relatie. De relatie is echter niet blijvend en eindigt in een drama voor Dave. Hij voelt zich verlaten en in de steek gelaten. Door deze ervaring komen er herinneringen naar boven uit zijn jeugd in het kindertehuis. Om alles te vergeten zoekt hij troost in de schilderkunst en in de natuur. Kunst en schoonheid tegenover de pijn. Het gemis van een dierbare, een ouder of van zijn geboorteland loopt als een rode draad door het verhaal heen. Hoe langer Dave in Nederland verblijft hoe meer hij zijn vader mist die hij zonder afscheid te kunnen nemen in Indonesië heeft achtergelaten. Zijn vader leeft in Oosten en Dave in het Westen. Toch komen Oost en West op een ander manier in het slot van het boek bij elkaar. Twee werelden en toch één. Oost en West zijn in mij…voor eeuwig in mij.

Verhaal

De aanpassing is een roman met als hoofdrolspeler Dave die zijn jeugd in Indonesië (voormalig Nederlands-Indie) doorbracht. Zijn moeder en stiefvader moeten werken voor de kost. Dave moet tegen zijn zin in het kindertehuis verblijven. Hij mist zijn moeder elke dag en vlucht weg uit het kindertehuis. Na zijn vlucht uit het kindertehuis leeft hij elke dag buiten in vrijheid met zijn Indonesische vriendjes. Hij is weinig in het huis van zijn stiefvaderen moeder, slechts om te eten en te slapen. In het grasveld geniet Dave van de spannende vliegergevechten in de blauwe lucht. Hij helpt zijn Indonesische vrienden met het hoeden van de karbouwen en samen brengen ze de kudde langs de sawahvelden naar de stal in de dessa (dorp). Op een dag komt hij slenterend over straat zijn vader tegen, die hij niet meer herkent. Samen gaan ze naar een toko waar Dave allerlei lekkernijen mag uitzoeken. Ook krijgt hij geld mee voor zijn moeder. Slecht twee keer heeft hij zijn vader op straat ontmoet. Dan komt de tijd van repatriëring. Alle Indische Nederlanders moeten vluchten uit hun geboorteland Indonesië vanwege het nationaliseringproces van president Sukarno. Ook Dave en zijn ouders vertrekken met het passagiersschip "Johan van Oldenbarnevelt" van Jakarta naar Amsterdam. In Nederland wordt Dave geconfronteerd met de nieuwe cultuur, met de taal, de voeding en de typische Hollandse gebruiken. Hij moet zich aanpassen en integreren. Hij wordt geholpen door zijn Drentse vriend Ronnie die hem de wegwijs en een voorbeeld voor hem is. Hij leert hem over de Drentse cultuur en over de meisjes die allemaal Alie blijken te heten. In zijn aanpassingsproces moet hij kiezen wat hij van de Indische cultuur wil behouden en wat niet. Dave's integratie en zijn leven in twee culturen lopen als een rode draad door het verhaal. Herinneringen aan zijn geboortestad Bandung, het gemis van zijn vader en de ontmoeting in Utrecht met zijn grote liefde Eline vervolgen het verhaal. De liefde houdt geen stand en eindigt in een drama wanneer Eline voor een ander man kiest. Dave voelt zich in de steek gelaten en zoekt troost in de schilderkunst en in de schoonheid van de natuur. Kunst en schoonheid wanneer het leven ondragelijk wordt. Hij gezegd:"ik denk dat ik voortaan in het land voorbij de liefde de mooiste schilderijen zal maken".