Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Blauwdruk
Een blauwdruk is een met behulp van cyanotypie gemaakte directe fotografische kopie in witte lijnen op een blauwe achtergrond, waarbij de achtergrond blauw kleurt door het gebruik van cyanidezouten.
Daarnaast is blauwdruk in de loop van de tijd ook de term geworden waarmee een nog niet uitgevoerd ontwerp van iets wordt aangeduid. Blauwdruk betekent in figuurlijke zin plan van uitvoering.
Geschiedenis
Cyanotypie werd in 1842 uitgevonden door de Engelse astronoom en fotograaf John Herschel. Het is een manier om een fotogram te maken. Als lichtgevoelige laag gebruikte Herschel een mengsel van kaliumhexacyanoferraat en ammoniumijzercitraat, dat indien blootgesteld aan sterk licht verandert in Pruisisch blauw. Wanneer de chemische middelen zijn weggespoeld met water blijft er een stabiele blauwe kleur over, waarbij de niet belichte delen wit blijven.
Cyanotypie bleek ook erg geschikt om tekeningen in meervoud te maken. De tekeningen werden hiertoe met Oost-Indische inkt op lichtdoorlatend calqueerpapier getekend. Deze calque kon zo vaak als men wilde, worden belicht, waarbij de zwarte inktlijnen het licht tegenhielden en als witte lijnen op de blauwe afdruk terechtkwamen. Dit specifieke gebruik van cyanotypie werd bekend als blauwdruk.
Gedurende bijna een eeuw was cyanotypie de enige simpele en goedkope manier om tekeningen in meervoud te maken. De techniek werd dan ook meteen gebruikt in de industrie, speciaal voor bouwplannen op groot formaat voor machines, zoals locomotieven, en voor architectonische bouwwerken.
In de loop van de twintigste eeuw werden varianten op deze techniek geïntroduceerd, zoals de diazotypie, ook wel aangeduid met de merknaam ozalid.
Gebruik van blauwdrukken
Drukkerijen
In de drukkerswereld is een blauwdruk of ozalid een proefdruk die tot stand komt door het speciale, lichtgevoelige diazopapier (zoals men dat kent van planafdrukken) te belichten door een film van een opgemaakte bladzijde.
Blauwdrukken worden (in de reprografie) aangemaakt voor de technische controle maar ook voor de finale controle door de opdrachtgever of de vormgever.
Techniek en bouw
In de techniek werden blauwdrukken gebruikt om duplicaten te maken van technische tekeningen. Deze blauwdrukken werden gebruikt voor de bouw of productie van het getekende.
Het gebruik van blauwdrukken in de techniek en bouw is vervangen door enerzijds andere fotokopieertechnieken en anderzijds de opkomst van computergesteund ontwerpen (CAD) en het afdrukken van de computertekeningen met plotters en grote printers.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Blueprints op Wikimedia Commons.