Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Belo Monte Stuwdam
De Belo Monte Stuwdam is een voorgestelde waterkrachtcentrale aan de rivier Xingu in de staat Pará, in Brazilië, in het midden van het Amazoneregenwoud. Het dammencomplex heeft een geplande capaciteit van 11.233 megawatt (MW), waardoor hij de op één na grootste waterkrachtcentrale in Brazilië zal worden en en de op twee na grootste dam van de wereld. Alleen de Drieklovendam in China en de Braziliaanse Paraguayaanse Itaipudam zijn groter. Desondanks, de gegarandeerde productiecapaciteit van Belo Monte zal 4.571 MW zijn, wat maar 39% van zijn maximale capaciteit is. Hoogspanningsleidingen zullen de elektriciteit die door de turbines is opgewekt aan het Braziliaanse hoofdelektriciteitsnet verbinden en verspreiden over het hele land, zowel voor publieke consumptie (rond 70%) als voor industrieën, zoals de mijnbouw en mineraalwinning (rond 30%). Echter, er is verzet bij de internationale gemeenschap tegen de bouw van het project, vanwege de economische levensvatbaarheid, de inefficiëntie, en de gevolgen voor de mensen en milieu in de regio. Bovendien, critici vrezen dat de bouw van Belo Monte de bouw van andere dammen, die een grotere impact zouden hebben, levensvatbaar en mogelijk maken.
Geschiedenis
De plannen voor de bouw van de dam zijn in 1975 begonnen, maar ze werden al snel gestopt vanwege al die controverse. Pas later, in de late jaren 90, werd er weer over gesproken. Na de milleniumwisseling onderging de dam nieuwe ontwerpen, was er vernieuwde controverse en werden er nieuwe effectbeoordelingen gemaakt. Op 26 augustus 2010 werd een contract getekend met Norte Energia om de dam te bouwen, zodra het Braziliaanse Instituut voor Milieu en Hernieuwbare Natuurlijke Hulpbronnen (IBAMA) een installatielicentie had uitgegeven. Op 26 januari 2011 is een gedeeltelijke installatielicentie verleend, maar de bouw werd geblokkeerd door een federale rechter op 25 februari. Op 3 maart werd dit besluit vernietigd door een hogere rechtbank, waardoor de bouw voorlopig mag beginnen.
Design
Het Belo Monte Dam complex bestaat uit drie dammen, dijken en een reeks van kanalen om twee verschillende centrales te voorzien van water. De Pimental Dam op de Xingu zal 36m hoog en 6.248m lang zijn, met een structureel volume van 4.768.000 m³. Het reservoir Calha do Xingu zal een capaciteit van 2.069 miljard m³ hebben en een oppervlakte van 333 km².
De Belo Monte dam zal 90m hoog en 3.545m lang zijn, met een structureel volume van 25.356.000 m³, terwijl de Bella Vista zal 33m hoog en 351m lang zijn en een structureel volume van 239.500 m³ hebben. De Dos Canais Reservoir zal een normale capaciteit van 1.889 miljard m³ hebben, een oppervlakte van 108 k² en een zal 97m boven zeeniveau staan.
De Bela Vista Dam, die fungeert als secundaire dam van het complex, zal een maximale afvoercapaciteit hebben van 14.600 m³ per seconde,
Capaciteit
Walter Coronado Antunes, de voormalige secretaris van Milieu van de staat São Paulo, en ex-president van de water en sanitatie organisatie Sabesp, heeft beweerd dat de Belo Monte Dam een van de minst efficiënte projecten voor waterkrachtcentrales zal zijn in de geschiedenis van Brazilië. Belo Monte zal slechts 10% van haar 11.233 MW nominale capaciteit kunnen produceren tussen juli en oktober, ofwel 1.123 MW, en een gemiddeld van slechts 4419 MW gedurende het hele jaar, of 39% van zijn capaciteit. Normaal gesproken zit de capaciteit van waterkrachtcentrales tussen 30% en 80%. Volgens een studie van Eletrobras zou Belo Monte, zelfs bij een verminderde capaciteit, nog steeds genoeg elektriciteit produceren om de hele staat Pará te voorzien.
Beschikbaarheid
Critici beweren dat het project alleen financiële zin heeft als de Braziliaanse regering extra dam reservoirs bouwt om de waterstroming het hele jaar te garanderen, zodat de elektriciteitsproductie wordt verhoogd. Voorstanders van het project wijzen erop dat de seizoensgebonden minimum stroom van de Xingu rivier zich voordoet op een moment dat andere Braziliaanse waterkrachtcentrales goed worden voorzien, zodat geen extra dammen zouden moeten worden gebouwd.
Ontwikkelaar
Het project wordt ontwikkeld door het Norte Energia consortium. Het consortium wordt rechtstreeks gecontroleerd door het staatsenergiebedrijf Eletrobras (15%), dat via haar dochterondernemingen Eletronorte (19,98%) en CHESF (15%), 49,98% van het consortium bezit. In juli 2010 heeft Eletrobras verklaard dat 18 partners aandelen zouden hebben in het project:
- Eletronorte (dochteronderneming van Eletrobras) - 19,98%
- Eletrobras, staatsbedrijf - 15%
- CHESF (dochteronderneming van Eletrobras) - 15%
- Bolzano Participações - 10%
- Gaia Energia e Participações (Bertin Groep) - 9%
- Caixa Fi Cevics Investeringen - 5%
- Bouwbedrijf OAS - 2,51%
- Queiroz Galvão, bouwbedrijf - 2,51%
- Funcef pensioenfonds - 2,5%
- Galvão Engenharia, bouwbedrijf - 1,25%
- Contern Construções, bouwbedrijf - 1,25%
- Cetenco Engenharia, bouwbedrijf - 1,25%
- Mendes Junior, bouwbedrijf - 1,25%
- Serveng-Civilsan, bouwbedrijf - 1,25%
- J Malucelli, bouwbedrijf - 1%
- Sinobras - 1%
- J Malucelli Energia, bouwbedrijf - 0,25%
Economie
De dam complex zal naar verwachting meer van 16 miljard dollar kosten, en de transmissielijnen circa 2,5 miljard dollar. Het project wordt ontwikkeld door het staatsenergiebedrijf Eletronorte, en zal grotendeels worden gefinancieerd door de Braziliaanse Ontwikkelingsbank (BNDES).
Aanzienlijke bedragen voor het project zullen ook worden gefinancieerd door de Braziliaanse pensioenfondsen Petros, Previ en Funcef. Tussen de particuliere investeerders, staan de mijnbouwreuzen Alcoa en Vale, de bouwconglomeraten Andrade Gutierrez, Votorantim, Grupo OAS, Queiroz Galvão, Odebrecht en Camargo Correa, en de energiebedrijven GDF Suez en Neoenergia.
Alternatieven
In 2007 heeft de WWF-Brazilië een rapport uitgebracht waaruit blijkt dat Brazilië rond 2020 de verwachte vraag voor elektriciteit met 40% naar beneden zou kunnen halen, door te investeren in energie-efficiëntie. De opgeslagen energie zou gelijk zijn aan 14 Belo Monte waterkrachtcentrales en zou resulteren in de besparing van 33 miljard reais van de nationale elektriciteitsproductie. Ex-directeur van Aneel, Afonso Henriques Moreira Santos, verklaarde dat grote dammen, zoals Belo Monte, niet nodig waren om de regeringsdoelstelling van 6% groei per jaar te halen.
Milieueffecten
Het project wordt sterk bekritiseerd door de Inheemse bevolking en tal van milieu-organisaties in Brazilië, vermeerderd met organisaties en individuen over de hele wereld.
Het 668 km² reservoir van Belo Monte zal 400 km² bosgebied onder water zetten, ongeveer 0,01% van het Amazonewoud. Het milieu-effectrapport geschreven door Eletrobras, Odebrecht, Camargo Correa en Andrade Gutierrez vermeld de volgende mogelijke bijwerkingen:
- Het verlies van de vegetatie en de natuurlijke omgeving, met veranderingen in de flora en fauna;
- Veranderingen in de kwaliteit en van de watervoorziening, en vis trekroutes;
- Tijdelijke verstoring van de watervoorziening in de Xingu rivier voor 7 maanden.
Onvolledige milieubeoordeling
In februari 2010 heeft de Braziliaanse milieuorganisatie IBAMA een milieuvergunning verleend voor de bouw van de dam, ondanks rumoers vanuit het agentschap over onvolledige informatie in het milieueffectrapport (MER), die is geschreven door Eletrobras, Odebrecht, Camargo Correa en Andrade Gutierrez.
In oktober 2009 heeft een panel bestaand uit onafhankelijke deskundigen en specialisten uit Braziliaanse universiteiten en onderzoeksinstellingen een rapport uitgebracht over het MER, waarin ze "diverse omissies en methodologische inconsistenties in de MER ..." hebben aangewezen. Sommige van de gevonden problemen van de MER waren de onzekerheden wat betreft de kosten van het project, de ontbossing, de productiecapaciteit, de uitstoot van broeikasgassen en in het bijzonder het gebrek aan aandacht voor degene die zouden lijden onder de omleiding van de Xingu rivier langs het gebied van Volta Grande.
In 2009 hebben twee hoge functionarissen van IBAMA, Leozildo Tabajara da Silva Benjamin en Sebastião Custódio Pires, ontslag genomen vanwege de politieke drukte om het project goed te keuren. In januari 2011 heeft de president van IBAMA, Abelardo Azevedo, ook ontslag genomen. In 2010 hebben 140 organisaties en sociale bewegingen uit Brazilië en over de hele wereld de besluitvorming bij het verlenen van de milieuvergunning voor de dammen veroordeeld in een brief aan de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva.
Broeikasgassen
De Nationaal Amazon Research Institute (INPA) heeft berekend dat gedurende de eerste 10 jaar de Belo Monte dam complex 112 miljoen ton kooldioxide-equivalent zal uitstoten, en dat er nog extra 0.783 miljoen ton CO2-equivalent zal worden uigestoten tijdens de bouw en de aansluiting ervan op het nationale energienet.
Sociale gevolgen
Hoewel het project sterk wordt bekritiseerd door inheemse leiders, gelooft de president van de Braziliaanse EPE dat ze de steun van de Braziliaanse bevolking hebben. Op 20 april 2010 bleek uit een peiling van het Braziliaanse dagblad Folha de São Paulo dat 52% van de bevolking vóór de dam was.
De dam zal meer dan 20.000 mensen dwingen tot verplaatsing, voornamelijk vanuit de gemeenten van Altamira en Vitória do Xingu. De twee 500m brede en 12 km lange omleidingskanalen die worden afgegraven, zullen water vanuit de belangrijkste dam naar de energiecentrale afleiden. Dat zal de stroomsnelheid van de Xingu tot 80% verminderen rond het gebied dat bekend staat als Volta Grande, waar het grondgebied van de Inheemse bevolkingen Juruna en Arara zich bevindt. Hoewel deze stammen niet rechtstreeks beïnvloed zullen worden door de overstromingen, zouden ze last kunnen hebben van onvrijwillige verplaatsing, want de omleiding van de rivier heeft een negatieve invloed op de visserij, het grondwater en de vervoersmogelijkheid op de rivier. Dat zijn punten die vaak wordt bekritiseerd en die niet aan de orde kwamen in het milieueffectrapport.
Volgens de overheid zijn hervestigingsprogramma's nodig voor de 20.000 mensen die direct verplaatst moeten worden vanwege de bouw van het reservoir. Norte Energia heeft gefaald om vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming te verkrijgen van de Juruna en Arara inheemse stammen, die worden beïnvloed door Belo Monte. Het project zou naar schatting 100.000 migranten brengen naar het gebied, 18.700 directe banen en 25.000 indirecte banen creëren.
Het IBAMA rapport
Volgens de beoordeling van het milieu-impactrapport van IBAMA zijn de mogelijke effecten van het project:
- De generatie van de verwachtingen naar de toekomst op de lokale bevolking en inheemse volkeren;
- Een toename van de bevolking en de ongecontroleerde landbezetting;
- Een toename van de behoeften aan diensten, goederen en banen;
- Een verlies van huisvesting en economische activiteiten als gevolg van de verplaatsing van de bevolking;
- Verbetering van de bereikbaarheid van de regio;
- Veranderingen in het landschap, veroorzaakt door de installatie van steun en van de belangrijkste structuren voor de bouw van de dam;
- Schade aan de archeologische landgoederen in het gebied
Inheemse bevolkingen
De bouw van Belo Monte zal directe gevolgen hebben voor de inheemse bevolkingen die rond het Xingu rivier stromgebied leven, namelijk de volgende gemeenschappen: Kaiapo, Xavante, Juruna, Kaiabi, Suia, Kamaiura, Kuikuro, Ikpeng, Panara, Nafukua, Tapayuna, Yawalapiti, Waura, Mehinaku, Trumai, Macaw, Arareute and Apidereula (in totaal, ongeveer 13.000 mensen). 62 inheemse leiders van de stammen Bacajá, Mrotidjam, Kararaô, Terra-Wanga, Boa Vista Km 17, Tukamã, Kapoto, Moikarako, Aykre, Kiketrum, Potikro, Tukaia, Mentutire, Omekrankum, Cakamkubem en Pokaimone zijn ook tegen de bouw van de dam.
De dam zou het waterpeil van de rivier verlagen, wat gevolgen zou hebben voor de visbestanden waarvan de inheemse gemeenschappen afhankelijk zijn voor hun dagelijkse levensonderhoud. Verder, aangezien dat de rivier het enige middel van vervoer is voor de nabijgelegen gemeenschappen, wordt er verwacht dat de dam ook zou bijdragen aan het geografische isolement van de inheemse volkeren van het Xingu rivier stromgebied, waardoor hun toegang tot sociale diensten verminderd wordt. De verandering in het waterpeil zou ook aanzienlijke ecologische impact veroorzaken, aangezien hij een belangrijke ecologische regulator in de regio is. Ook wordt er verwacht dat de toename van de bevolking in het gebied, vanwege de bouw van de dam, conflicten over landen en natuurlijke hulpbronnen zou veroorzaken en de grondspeculatie in het gebied zou vergroten. De komst van een grote externe bevolking zou ook kunnen leiden tot een opleving van seksueel overdraagbare ziekten, alcoholisme en drugsgebruik.
FUNAI
Op 12 juli 2005 heeft het Braziliaanse congres toestemming gegeven voor de bouw van Belo Monte. Kort daarna heeft de overheidsverbonden Nationale Stichting voor de Inheemse Bevolking (FUNAI) een onderzoek gedaan naar de verwachte sociale en milieueffecten van het project. Terwijl hij een aantal ernstige impacten op de inheemse bevolking heeft kunnen identificeren, onderschatte die studie van FUNAI de sociale en milieueffecten op het gebied. Ze hebben ook geen rekening gehouden met alle inheemse gemeenschappen die getroffen zullen worden door de bouw van de dam. De studie heeft drie soorten zones geïdentificeerd die beïnvloed zullen worden door de dam: een direct getroffen zone en twee zones die direct en indirect worden beïnvloed. De manier waarop die zones werden bepaald en gedefinieerd is heel onduidelijk. Ook is er een gebrek aan duidelijkheid wat betreft de beperking- en compensatiemechanismen die worden voorgesteld bij de FUNAI studie.
Er zijn ook ernstige kwesties met betrekking tot de openbare informatie- en overlegprocedures die werden uitgevoerd door FUNAI, wat volgens de Braziliaanse wet verplicht is. In september 2009 organiseerde de Braziliaanse Instituut voor Milieu (IBAMA) vier openbare hoorzittingen in de stedelijke gebieden van de Xingu rivier regio, maar de mensen die in deze gebieden wonen zullen niet direct getroffen worden door de dam. Gezien de reiskosten en reismoeilijkheden hebben de getroffen inheemse groepen geen deel kunnen nemen aan de openbare hoorzittingen. De milieu-studie, die 20.000 bladzijden omvatte, werd pas twee dagen vóór de vergaderingen openbaar gemaakt, waardoor het onmogelijk werd om volledig vertrouwd te zijn met het complexe project. Ondanks deze tekortkomingen, heeft FUNAI met haar studie geconcludeerd dat de bouw van de Dam haalbaar was.
Protesten
Sinds 2005 zijn er veel protesten en manifestaties tegen de bouw van Belo Monte overal in het land geweest. In februari 2011 hebben honderden mensen geprotesteerd in Brasilia, de hoofdstad van Brazilië, tegen Belo Monte, onder anderen leiderschappen van 62 inheemse gemeenschappen en vertegenwoordigers van nationale en internationale ngo’s. Ze hebben ook een petitie gepresenteerd aan de Braziliaanse regering, die door meer dan 500 duizend mensen werd ondertekend, om Belo Monte te stoppen. Deze groepen willen internationale aandacht trekken voor de situatie, met de hoop dat de internationale druk hun kan helpen om de dam te stoppen. Filmregisseur James Cameron and actrice Sigourney Weaver zijn twee van de beroemdheden die tegenwoordig betrokken zijn bij de protesten tegen Belo Monte.
Externe links
- Officiële website van Belo Monte
- Beelden da Volta Grande, bij de Xingu Rivier, Pará, Brazilië
- Belo Monte in de pers - Survival International
- NGO Xingu Xivo
- Indigenous People Issues
- FUNAI
- Greenpeace
- O Eco Amazonia
- International Rivers
- Amazon Watch
- Video over Belo Monte - in het Portugees
- Video over Belo Monte - in het Engels