Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Sweda (concept): verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sweda_(concept)&diff=cur&oldid=11504919 Ave36 2 mrt 2008) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sweda_(concept)&oldid=27222152 17 sep 2011) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Sweda''' ([[Sanskriet]]: '''swe''' = ''lichaam''; ''' | {{Infobox Tibetaanse namen | ||
| afbeelding=Kum-nye-1.png | |||
| onderschrift=Kum nye in het [[Tibetaans]] | |||
| Tibetaans=སྐུ་མཉེ | |||
| TibPinyin= | |||
| Wylie=sku mnye | |||
| TChinees= | |||
| VChinees= | |||
| HanyuPinyin= | |||
| Mongools= | |||
| Anders= | |||
}} | |||
[[Bestand:Yutog Yontan Gonpo.jpg|thumb|Yutog Yontan Gonpo]] | |||
'''Sweda''' ([[Sanskriet]]: '''swe''' = ''lichaam''; '''da''' = ''loslaten'') is een non-religieus/filosofisch concept uit de [[kum nye]] dat wordt gebruikt met het oogmerk een mens te bevrijden van klachten die zich (voornamelijk) op het energetische lichaam voordoen en bevat technieken die ook voorkomen in de yoga, Tai Chi, Qi Gong en andere therapeutische massagevormen. Binnen de sweda ligt de nadruk op het loskomen van de bronnen van lijden middels lichaamsgerichte [[therapie]] zoals yoga en massage. Sweda wordt vaak vergeleken met [[tantra (geschrift)|tantra]] en [[ayurveda]] wat echter onjuist is. | |||
<!--Sweda is een van de [[esoterie|esoterische]] tradities die deel uitmaken van de [[Tibetaans boeddhisme|Tibetaans Boeddhistische]] [[Kum nye]]{{Bron?||2011|09|12}} en dan met name de sku mne. Sku mnye betekent letterlijk 'massage (mny) van het energetische lichaam (sku)' en bevat technieken die ook voorkomen in de yoga, --> | |||
==Geschiedenis van de sweda== | |||
Terwijl de herkomst van tantra en de ayurveda ligt in de inheemse spiritualiteit van de oorspronkelijke bevolking van [[India]], ligt de herkomst van sweda in de inheemse spiritualiteit van de bevolking in het [[Himalaya|Himalaya Kushgebergte]]. Hier zou [[bön]]leraar [[Shenrab]] in de [[5e eeuw v.Chr.]] de oorspronkelijke sweda hebben geïntroduceerd in west-[[Tibet (gebied)|Tibet]]. | |||
In de [[7e eeuw|7e eeuw n.Chr.]] werd zowel het boeddhisme als de ayurveda in Tibet geïntroduceerd door de Tibetaanse koning, [[Songtsen Gampo]]. Hij liet vanuit verschillende beschavingen zoals [[Perzische Rijk|Perzië]], [[India]], [[Chinees keizerrijk|China]], [[Bhutan]], [[Sikkim]] en [[Nepal]] verschillende leren en filosofieën toe in Tibet. Zo is de Tibetaanse taal afgeleid van het Sanskriet en deden [[filosofie]], [[Logica (wetenschap)|logica]], [[grammatica]], [[bestuurskunde]], [[rituele kunst]], [[natuurwetenschap]], [[alternatieve geneeswijze|oosterse geneeswijze]] en de ayurveda zijn intrede. | |||
In [[883]] schreef, verzamelde en verborg [[Vajrayana|tantra]]meester [[Padmasambhava]], abt van het eerste Tibetaanse [[klooster (gebouw)|klooster]] [[Samye]], medische- en andere religieuze teksten omdat hij vond dat de tijd nog niet rijp was om ze te kunnen begrijpen. | |||
In [[1038]] [[Drapan Gonshe]] vond de medische teksten terug in het klooster van [[Sail-lye]]. | |||
[[Yutog Yönten Gönpo]] ([[708]]-[[833]]) was een [[Tibet (gebied)|Tibetaanse]] [[lama (geestelijke)|lama]], geneesheer en onderzoeker. Gonpo schreef het werk ''Vier medicische tantra's'' (''[[Ghvü Shi]]'') dat een belangrijk werk werd in de Sweda. In het werk voegde hij verschillende elementen samen van de geneeswijzen uit [[Perzië]], de [[Ayurveda]] en de [[Traditionele Chinese geneeskunde]]. | |||
==De sweda ontwikkelt== | |||
{{Zijbalk boeddhisme}} | |||
De hedendaagse sweda heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn duidelijke invloeden te herkennen vanuit de tantra, ayurveda, [[qigong]], [[qing-bai]]. Hierdoor is de sweda veel meer een lichaamsgerichte therapeutische benadering geworden. | |||
Daarnaast wordt bij de sweda ook aandacht besteed aan de [[voedingsleer]], [[acupunctuur]], [[reflexologie]] en [[natuurgeneeswijze]]. Toch komt de grootste invloed vanuit het boeddhisme zoals dit in Tibet beleefd wordt. | |||
Het Boeddhisme gaat er van uit dat al het lijden veroorzaakt wordt door drie elementen (''de drie vergiften'' of ''de drie bronnen van lijden'') te weten: | |||
Het Boeddhisme gaat uit dat al het lijden veroorzaakt wordt door drie elementen (''de drie vergiften'' of ''de drie bronnen van lijden'') te weten: | |||
* Begeerte | * Begeerte | ||
* Aversie | * Aversie | ||
* Onwetendheid | * Onwetendheid | ||
De | De sweda gaat er van uit dat deze drie bronnen de veroorzaker zijn van elke pijn, ziekte, storende gedachte of ongemak de mens meemaakt. Deze bronnen worden bij de sweda opgezocht en vervolgens behandeld. Dit behandelen kan op meerdere manieren: | ||
* [[Massage]], dit zijn massages gericht op het energetische lichaam | * [[Massage]], dit zijn massages gericht op het energetische lichaam | ||
* [[Yoga]], een techniek waarbij het lichaam door de behandelaar in bepaalde posities wordt gebracht | * [[Yoga]], een techniek waarbij het lichaam door de behandelaar in bepaalde posities wordt gebracht | ||
* [[ | * [[swedana]], gesprektechnieken volgens een bepaalde opzet. | ||
==Andere vormen van | ==Andere vormen van sweda== | ||
De term | De term sweda komt niet alleen in het Tibetaans boeddhisme voor, maar ook in het [[Pali]], [[Sanskriet]], [[Nepalees]] en [[Tamil]]. Sweda heeft binnen elke cultuur een eigen betekenis. Binnen de ayurveda is bijvoorbeeld de "pinda sweda" een behandeling waarbij het lichaam wordt gemasseerd met rijstbundels waarin kruiden en speciale oliën zitten. | ||
<!--Hoewel de sweda al eeuwenlang bestaat is het pas in de jaren '70 in het westen geintroduceerd, voornamelijk door Keshe Tantrananda Lobsang en zijn leerlingen Breth Looying en John O'Connell. In Nederland werd het begin deze eeuw geintroduceerd door Ivar Mol, een directe leerling van O'Connell. | |||
== | --> | ||
* Franz Reichle: | ==Bibliografie== | ||
* Franz Reichle: Kennis van helen, Tibetaanse geneeskunde, 1997, ISBN 9071886107 | |||
* Asshauer E., Heilkunst voin Dach der Welt/Tibets sanfte Medizin. Herder, Freiburg, Duitsland, 1993. Herdruk 1997. | * Asshauer E., Heilkunst voin Dach der Welt/Tibets sanfte Medizin. Herder, Freiburg, Duitsland, 1993. Herdruk 1997. | ||
* Bhagwan Dash V., Tibetan Medicine. LTWA, Dharamsala, India, 1985 | * Bhagwan Dash V., Tibetan Medicine. LTWA, Dharamsala, India, 1985 | ||
* Bhagwan Dash V./Ven. Doboorn Iulku, Positive Health in Tibetan Medicine. Sri Satguru Publications. Delhi, India, 1991 | * Bhagwan Dash V./Ven. Doboorn Iulku, Positive Health in Tibetan Medicine. Sri Satguru Publications. Delhi, India, 1991 | ||
* Clark B., The Quintessence Tantras of | * Clark B., The Quintessence Tantras of Tibetan Medicine. Snow LionPublications, Ithaca (NY), VS, 1995 | ||
* Clifford, T., Tibetan Medicine and Psychiatry, The Diamond Healing. Weiser, York Beach, | * Clifford, T., Tibetan Medicine and Psychiatry, The Diamond Healing. Weiser, York Beach, VS, 1992 | ||
* Dr. Lobsang Dolma, Tibetaanse Geneeskunde. Karnak, Amsterdam, 1985 | * Dr. Lobsang Dolma, Tibetaanse Geneeskunde. Karnak, Amsterdam, 1985 | ||
* Dr. Ycshi Donden, Health through Balance. Snow Lion Publications, Ithaca (NY), | * Dr. Ycshi Donden, Health through Balance. Snow Lion Publications, Ithaca (NY), VS, 1986 | ||
* Dummer, Tom, Tibetan Medicine of Other Holistic Health Care Systems. Routledge, London, 1988 | * Dummer, Tom, Tibetan Medicine of Other Holistic Health Care Systems. Routledge, London, 1988 | ||
* Finckh, Dr. E., Studies in Tibetan Medicine. Snow Lion Publications, Ithaca, | * Finckh, Dr. E., Studies in Tibetan Medicine. Snow Lion Publications, Ithaca, VS, 1988 | ||
* Men Tsee Khang, Fundamentals of Tibetan Medicine. Men Tsee Khang, Dharamsala, India, 1995, | * Men Tsee Khang, Fundamentals of Tibetan Medicine. Men Tsee Khang, Dharamsala, India, 1995, | ||
* Rechung Rinpochee, Tibetan Medicine. Wellcome Institute, London, 1973 | * Rechung Rinpochee, Tibetan Medicine. Wellcome Institute, London, 1973 | ||
[[Categorie:Kum nye]] | |||
[[Categorie:Massage]] | |||
[[Categorie:Tibetaanse geneeskunde]] | |||
Versie van 4 okt 2015 23:20
| Sweda (concept) | ||
| Kum nye in het Tibetaans | ||
| Kum nye in het Tibetaans | ||
| Tibetaans | སྐུ་མཉེ | |
| Wylie | sku mnye | |
Sweda (Sanskriet: swe = lichaam; da = loslaten) is een non-religieus/filosofisch concept uit de kum nye dat wordt gebruikt met het oogmerk een mens te bevrijden van klachten die zich (voornamelijk) op het energetische lichaam voordoen en bevat technieken die ook voorkomen in de yoga, Tai Chi, Qi Gong en andere therapeutische massagevormen. Binnen de sweda ligt de nadruk op het loskomen van de bronnen van lijden middels lichaamsgerichte therapie zoals yoga en massage. Sweda wordt vaak vergeleken met tantra en ayurveda wat echter onjuist is.
Geschiedenis van de sweda
Terwijl de herkomst van tantra en de ayurveda ligt in de inheemse spiritualiteit van de oorspronkelijke bevolking van India, ligt de herkomst van sweda in de inheemse spiritualiteit van de bevolking in het Himalaya Kushgebergte. Hier zou bönleraar Shenrab in de 5e eeuw v.Chr. de oorspronkelijke sweda hebben geïntroduceerd in west-Tibet.
In de 7e eeuw n.Chr. werd zowel het boeddhisme als de ayurveda in Tibet geïntroduceerd door de Tibetaanse koning, Songtsen Gampo. Hij liet vanuit verschillende beschavingen zoals Perzië, India, China, Bhutan, Sikkim en Nepal verschillende leren en filosofieën toe in Tibet. Zo is de Tibetaanse taal afgeleid van het Sanskriet en deden filosofie, logica, grammatica, bestuurskunde, rituele kunst, natuurwetenschap, oosterse geneeswijze en de ayurveda zijn intrede.
In 883 schreef, verzamelde en verborg tantrameester Padmasambhava, abt van het eerste Tibetaanse klooster Samye, medische- en andere religieuze teksten omdat hij vond dat de tijd nog niet rijp was om ze te kunnen begrijpen.
In 1038 Drapan Gonshe vond de medische teksten terug in het klooster van Sail-lye.
Yutog Yönten Gönpo (708-833) was een Tibetaanse lama, geneesheer en onderzoeker. Gonpo schreef het werk Vier medicische tantra's (Ghvü Shi) dat een belangrijk werk werd in de Sweda. In het werk voegde hij verschillende elementen samen van de geneeswijzen uit Perzië, de Ayurveda en de Traditionele Chinese geneeskunde.
De sweda ontwikkelt
|
| Concepten |
| Geschiedenis |
| Stromingen |
| Geschriften |
| Personen |
| Tempels |
| Devotie |
| Per land |
| Termen |
| Van A tot Z |
|
|---|
De hedendaagse sweda heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn duidelijke invloeden te herkennen vanuit de tantra, ayurveda, qigong, qing-bai. Hierdoor is de sweda veel meer een lichaamsgerichte therapeutische benadering geworden.
Daarnaast wordt bij de sweda ook aandacht besteed aan de voedingsleer, acupunctuur, reflexologie en natuurgeneeswijze. Toch komt de grootste invloed vanuit het boeddhisme zoals dit in Tibet beleefd wordt.
Het Boeddhisme gaat er van uit dat al het lijden veroorzaakt wordt door drie elementen (de drie vergiften of de drie bronnen van lijden) te weten:
- Begeerte
- Aversie
- Onwetendheid
De sweda gaat er van uit dat deze drie bronnen de veroorzaker zijn van elke pijn, ziekte, storende gedachte of ongemak de mens meemaakt. Deze bronnen worden bij de sweda opgezocht en vervolgens behandeld. Dit behandelen kan op meerdere manieren:
- Massage, dit zijn massages gericht op het energetische lichaam
- Yoga, een techniek waarbij het lichaam door de behandelaar in bepaalde posities wordt gebracht
- swedana, gesprektechnieken volgens een bepaalde opzet.
Andere vormen van sweda
De term sweda komt niet alleen in het Tibetaans boeddhisme voor, maar ook in het Pali, Sanskriet, Nepalees en Tamil. Sweda heeft binnen elke cultuur een eigen betekenis. Binnen de ayurveda is bijvoorbeeld de "pinda sweda" een behandeling waarbij het lichaam wordt gemasseerd met rijstbundels waarin kruiden en speciale oliën zitten.
Bibliografie
- Franz Reichle: Kennis van helen, Tibetaanse geneeskunde, 1997, ISBN 9071886107
- Asshauer E., Heilkunst voin Dach der Welt/Tibets sanfte Medizin. Herder, Freiburg, Duitsland, 1993. Herdruk 1997.
- Bhagwan Dash V., Tibetan Medicine. LTWA, Dharamsala, India, 1985
- Bhagwan Dash V./Ven. Doboorn Iulku, Positive Health in Tibetan Medicine. Sri Satguru Publications. Delhi, India, 1991
- Clark B., The Quintessence Tantras of Tibetan Medicine. Snow LionPublications, Ithaca (NY), VS, 1995
- Clifford, T., Tibetan Medicine and Psychiatry, The Diamond Healing. Weiser, York Beach, VS, 1992
- Dr. Lobsang Dolma, Tibetaanse Geneeskunde. Karnak, Amsterdam, 1985
- Dr. Ycshi Donden, Health through Balance. Snow Lion Publications, Ithaca (NY), VS, 1986
- Dummer, Tom, Tibetan Medicine of Other Holistic Health Care Systems. Routledge, London, 1988
- Finckh, Dr. E., Studies in Tibetan Medicine. Snow Lion Publications, Ithaca, VS, 1988
- Men Tsee Khang, Fundamentals of Tibetan Medicine. Men Tsee Khang, Dharamsala, India, 1995,
- Rechung Rinpochee, Tibetan Medicine. Wellcome Institute, London, 1973