Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Rauwkostdieet: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(kopie van http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Raw-foodisme&oldid=28447842)
 
(invoeren van Nederlandse term rauwkost, en andere wijzigingen)
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Salat Rohkost Limetten Chili Gurken Paprika Kiwi Tomaten.JPG|thumb|300px|Voorbeeld van een rauwkostsalade; omdat het assortiment aan rauw eetbare voedingsmiddelen nogal groot is, zijn ook vele soorten salades mogelijk.]]
[[Bestand:Salat Rohkost Limetten Chili Gurken Paprika Kiwi Tomaten.JPG|thumb|300px|Voorbeeld van een rauwkostsalade; omdat het assortiment aan rauw eetbare voedingsmiddelen nogal groot is, zijn ook vele soorten salades mogelijk.]]


'''Raw-foodisme''' of '''Crudivorisme''' is het voedingsprincipe dat men in beginsel enkel voedsel in de natuurlijke samenstelling, oftewel rauw en dus niet gekookt of anderszins verhit, gebruikt.  
'''Crudivorisme''' (of '''raw-foodisme''') is het voedingsprincipe dat men enkel voedsel in de natuurlijke samenstelling, oftewel rauw en dus niet gekookt of anderszins verhit, gebruikt.  


Het woord ‘raw-foodisme’ is afgeleid van de [[Engels]]e woorden ‘raw food’, wat ‘rauw voedsel’ betekent.
Rauwkost wordt dan vaak aangeduid met de naam ’living food’, oftewel „levend voedsel”. Hiermee wordt dan bedoeld, dat de vele levende microben, die zich van nature in de gebezigde voedingsmiddelen bevinden, (onder andere [[vitamine]]s en [[enzyme]]n) niet bij de bereiding door verhitting gedood worden, maar blijven leven, zodat zij na de consumptie hun belangrijke natuurlijke functies bij onder andere de verwerking ([[digestie]]) van het voedsel ten volle kunnen uitoefenen.
Als Nederlandse benaming van dit principe wordt wel de term "Rauwisme" gebezigd, terwijl aanhangers van het principe zich wel "rauwariërs" noemen.
In het Engels heten ze "Raw fooders", of "Raw foodists".
De term "Crudivorisme" is meer de Franse (Romaanse) naam van het principe.


Overigens wordt de desbetreffende voeding ook vaak aangeduid met de naam 'living food', oftewel "levend voedsel". Hiermee wordt dan bedoeld, dat de vele levende microben, die zich van nature in de gebezigde voedingsmiddelen bevinden, (onder andere [[vitamine]]s en [[enzyme]]n) niet bij de bereiding door verhitting gedood worden, maar blijven leven, zodat zij na de consumptie hun belangrijke natuurlijke functies bij onder andere de verwerking ([[digestie]]) van het voedsel ten volle kunnen uitoefenen.
Als vermeden andere vormen van verhitting naast koken, kunnen onder andere genoemd worden: [[stomen|gestoomd]], [[bakken|gebakken]], [[roosteren (voedselbereiding)|gegrild]], [[frituren|gefrituurd]], [[roerbakken|gewokt]] en [[magnetron (oven)|magnetron]]nen. Verwarmen tot [[lichaamstemperatuur]] is echter wel toegestaan, voor de bereiding van voedsel maken raw-foodisten soms gebruik van een „''dehydrator''”, waarin met name fruit en groente tot een temperatuur tot maximaal 40 graden Celcius wordt verwarmd en gedroogd.


Als vermeden andere vormen van verhitting naast koken, kunnen onder andere genoemd worden: [[stomen|gestoomd]], [[bakken|gebakken]], [[roosteren (voedselbereiding)|gegrild]], [[frituren|gefrituurd]], [[roerbakken|gewokt]] en [[magnetron (oven)|magnetron]]nen. Verwarmen tot [[lichaamstemperatuur]] is echter wel toegestaan, voor de bereiding van voedsel maken raw-foodisten soms gebruik van een "''dehydrator''", waarin met name fruit en groente tot een temperatuur tot maximaal 40 graden Celcius wordt verwarmd en gedroogd.
Veelal wordt ook het vermijden van [[voedingsadditief|kunstmatige toevoegingen]] geacht begrepen te zijn in het nuttigen van enkel rauw voedsel.
 
Veelal wordt ook het vermijden van [[voedingsadditief|kunstmatige toevoegingen]] geacht begrepen te zijn in het nuttigen van enkel rauw voedsel.


==Diverse varianten==
==Diverse varianten==
Zoals zich ook voordoet bij andere alternatieve voedingsprincipes, kent het raw-foodisme meedere varianten.
Zoals het geval is bij alle voedingsprincipes, kent ook het crudivorisme meerdere varianten.


* Allereerst is er de basisvariant, die inhoudt dat men als omnivoor ('alleseter', dus) dat alles (inclusief dierlijke melk, eieren, vis, gevogelte, vlees en groenten) enkel onbewerkt, oftewel rauw tot zich neemt.
* Allereerst is er de basisvariant, die inhoudt dat men als omnivoor (’alleseter’, dus) dat alles (inclusief dierlijke melk, eieren, vis, gevogelte, vlees en groenten) enkel onbewerkt, oftewel rauw tot zich neemt.
* Vaak stelt men hierbij als extra eis dat deze producten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de [[Biologische landbouw en voeding|biologische landbouw]].
* Vaak stelt men hierbij als extra eis dat deze producten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de [[Biologische landbouw en voeding|biologische landbouw]].
* [[vegetarisme|Vegetariërs]], [[veganisme|veganisten]], [[fruitarisme|fruitariërs]] en aanhangers van nog andere alternatieve voedingsprincipes stellen zichzelf in menig geval als extra eis, dat hetgeen zij eten, zo veel mogelijk zijn natuurlijke vorm en/of samenstelling heeft en met name deze laatste derhalve niet door toedoen van verhitting veranderd is.
* [[vegetarisme|Vegetariërs]], [[veganisme|veganisten]], [[fruitarisme|fruitariërs]] en aanhangers van nog andere alternatieve voedingsprincipes stellen zichzelf in menig geval als extra eis, dat hetgeen zij eten, zo veel mogelijk zijn natuurlijke vorm en/of samenstelling heeft en met name deze laatste derhalve niet door toedoen van verhitting veranderd is.
   
   
Rauw eetbaar plantaardige voedsel omvat met name [[fruit]], [[bladgroente]]n, [[noot (botanisch)|noten]], [[zaad (plant)|zaden]], [[Pit (zaad)|pitten]], [[kiemgroente]], [[graan|granen]] en [[zeewier]].  
Rauw eetbaar plantaardige voedsel omvat met name [[fruit]], [[bladgroente]]n, [[noot (botanisch)|noten]], [[zaad (plant)|zaden]], [[Pit (zaad)|pitten]], [[kiemgroente]], [[graan|granen]] en [[zeewier]].  
(Voorbeelden van veelgebruikte kiemen zijn [[alfalfa]], [[taugé]], [[tuinkers]], [[broccolikiemen|broccoli]]- en [[radijs]]kiemen). Vaak worden hiervan [[smoothie (drank)|smoothie]]s gemaakt met behulp van een [[Blender (apparaat)|blender]], [[juicer]] of [[sapcentrifuge]].
(Voorbeelden van veelgebruikte kiemen zijn [[alfalfa]], [[taugé]], [[tuinkers]], [[broccolikiemen|broccoli]]- en [[radijs]]kiemen). Vaak worden hiervan [[smoothie (drank)|smoothie]]s gemaakt met behulp van een [[Blender (apparaat)|blender]], [[juicer]] of [[sapcentrifuge]].


Uiteraard komen ook combinaties van dit soort varianten voor; zo zullen "rauw vegetariërs enz." vaak tevens de eis stellen, dat hun voedsel zoveel mogelijk biologisch geteeld is.  
Uiteraard komen ook combinaties van dit soort varianten voor; zo zullen „rauw vegetariërs enz.” vaak tevens de eis stellen, dat hun voedsel zoveel mogelijk biologisch geteeld is.  


Ter bevordering van de eetbaarheid en de vertering worden bepaalde noten, pitten, zaden en granen in water geweekt en genuttigd in combinatie met waterrijke vruchten.
Ter bevordering van de eetbaarheid en de vertering worden bepaalde noten, pitten, zaden en granen in water geweekt en genuttigd in combinatie met waterrijke vruchten.


==Diëtaire en gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon==
==Diëtaire en gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon==
Over de gezondheidsaspecten van het het rauwvoedsel-patroon bestaat nogal wat discussie. De wetenschappelijke consensus is dat het strikt (oftewel 100%) naleven van het raw-foodisme kan leiden tot een tekort aan essentiële voedingstoffen, met name [[vitamine B12]] en [[calcium]], en verder tot ondergewicht, ontregeling van de [[menstruatiecyclus]] en [[cariës|tandbederf]].<ref name="PMID10436305">{{en}}Koebnick C, Strassner C, Hoffmann I, et al. Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey. (1999) Ann Nutr Metab 43:69-79. PMID 10436305.</ref><ref name="PMID9831783">{{en}}Ganss C, Schlechtriemen M, Klimek J. Dental erosions in subjects living on a raw food diet. (1999) Caries Res 33:74-80. PMID 9831783.</ref> Om deze redenen raadt het Voedingscentrum af om 100% rauw te eten<ref>[http://vc.3po.nl/nl/voedingscentrum/nieuws/eet-je-ook-alleen-raw-food.aspx Eet je ook Raw food?]</ref>. Er wordt geadviseerd tenminste 25% gekookt voedsel te eten.{{feit|Staat niet in Voedingcentrum-artikel, waar dan wel? Sjabloon geplaatst door Itsme|2010|09|22}}
Over de gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon bestaat nogal wat discussie. De wetenschappelijke consensus is dat het strikte (oftewel 100%) gebruik van rauw voedsel kan leiden tot een tekort aan essentiële voedingstoffen, met name [[vitamine B12]] en [[calcium]], en verder tot ondergewicht, ontregeling van de [[menstruatiecyclus]] en tanderosie.<ref name="PMID10436305">{{en}}Koebnick C., Strassner C., Hoffmann I., et al. Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey. (1999) Ann Nutr Metab 43:69-79. PMID 10436305.</ref><ref name="PMID9831783">{{en}}Ganss C., Schlechtriemen M., Klimek J. Dental erosions in subjects living on a raw food diet. (1999) Caries Res 33:74-80. PMID 9831783.</ref> Om deze redenen raadt het Voedingscentrum af om 100% rauw te eten<ref>[http://vc.3po.nl/nl/voedingscentrum/nieuws/eet-je-ook-alleen-raw-food.aspx Eet je ook Raw food?]</ref>. Er wordt geadviseerd tenminste 25% gekookt voedsel te eten.{{feit|Staat niet in Voedingcentrum-artikel, waar dan wel? Sjabloon geplaatst door Itsme|2010|09|22}}


===Geclaimde voordelen===
===Voordelen===
De theorie van rauw plantaardig eten is gebaseerd op onder andere de volgende uitgangspunten:
De theorie van rauw plantaardig eten is gebaseerd op onder andere de volgende uitgangspunten:
*Bij bakken, roosteren en frituren kunnen [[polycyclische aromatische koolwaterstoffen]] (PAK's) ontstaan, dit zou [[kanker]] veroorzaken.<ref name="chemi">[http://www.brain-food.nl/verhitting.htm Door het verhitten van voedsel ontstaan gevaarlijke verbindingen]</ref>.
*Bij bakken, roosteren en frituren kunnen [[polycyclische aromatische koolwaterstoffen]] (PAK’s) ontstaan, dit zou [[kanker]] veroorzaken.<ref name="chemi">[http://www.brain-food.nl/verhitting.htm Door het verhitten van voedsel ontstaan gevaarlijke verbindingen]</ref>.
* Bij verhitten van [[zetmeel]]rijke producten ontstaat [[acrylamide]], dit zou schadelijk zijn.
* Bij verhitten van [[zetmeel]]rijke producten ontstaat [[acrylamide]], dat schadelijk is.
* Ook ontstaan bij verhitten zogenoemde [[Maillardreactie]]s. [[Levensmiddelentechnologie|Levensmiddelentechnologen]] willen deze reacties graag laten optreden omdat de producten die bij deze reacties ontstaan verantwoordelijk zijn voor de bruinkleuring van bijvoorbeeld [[brood]] en [[gebak]], [[bier]], [[chocolade]] en [[koffie]]; en ook een aangename smaak tot gevolg hebben. In (en buiten) het lichaam worden deze stoffen (via [[Schiffse base]]n en [[Amadori product]]en) tenslotte omgezet in [[Advanced glycation end product]]s (AGE's)). AGE’s worden ervan verdacht belangrijke factoren te zijn bij cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
* Bij het verhitten komt een [[Maillardreactie]] tot stand. [[Levensmiddelentechnologie|Levensmiddelentechnologen]] wensen deze reactie omdat deze zorgt voor de specifieke bruinkleuring van bijvoorbeeld [[brood]] en [[gebak]], [[bier]], [[chocolade]] en [[koffie]]; en omdat deze een aangename smaak tot gevolg heeft. In (en buiten) het lichaam worden deze stoffen (via [[Schiffse base]]n en [[Amadori product]]en) tenslotte omgezet in [[Advanced glycation end product]]s (AGE’s)). AGE’s worden ervan verdacht belangrijke factoren te zijn bij cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
*Door het [[Harden (voeding)|harden van plantaardige oliën]] ontstaan [[transvet]]zuren. Een hoge inname van transvetzuren verhoogt het risico op [[hart- en vaatziekten]].
*Door het [[Harden (voeding)|harden van plantaardige oliën]] ontstaan [[transvet]]zuren. Een hoge inname van transvetzuren verhoogt het risico op [[hart- en vaatziekten]].
*De aanhangers van het rauwvoedseldieet veronderstellen dat tijdens de miljoenen jaren van de [[Evolutie (biologie)|evolutie]] het menselijk [[genoom]] volledig geschikt is geraakt aan het verwerken van het voedsel dat de [[paleolithicum|paleolithische]] mens at. Sinds de mens ongeveer 10.000 jaar geleden begon met het domesticeren van [[dier]]en en het verbouwen van voedsel is het voedingspatroon anders geworden: onder andere minder voedingsvezels en proteïnen, meer koolhydraten en een duidelijk andere verhouding tussen [[omega-3]] [[vetzuur|vetzuren]] en [[omega-6]] vetzuren.<ref name="Muskiet2005">Muskiet FA. Evolutionaire geneeskunde: U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at 2005. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 30:163-184.[http://www.nvkc.nl/publicaties/documents/2005-3-p163-184.pdf gratis volledige artikel]</ref> Volgens aanhangers van het raw-foodisme heeft het genoom van de mens zich onvoldoende kunnen aanpassen aan het veranderde dieet waardoor het lichaam niet goed in staat zou zijn om te gaan met de stoffen die bij verhitten van voedsel ontstaan. Dit zou aan de basis liggen van chronische [[degeneratieve ziekte|degeneratieve aandoeningen]].<ref name="Muskiet2005"/>
*Sommige aanhangers van het rauwvoedseldieet redeneren dat tijdens de miljoenen jaren van de [[Evolutie (biologie)|evolutie]] het menselijk [[genoom]] volledig geschikt is geraakt aan het verwerken van het voedsel dat de [[paleolithicum|paleolithische]] mens at. Sinds de mens ongeveer 10.000 jaar geleden begon met het domesticeren van [[dier]]en en het verbouwen van voedsel is het voedingspatroon anders geworden: onder andere minder voedingsvezels en proteïnen, meer koolhydraten en een duidelijk andere verhouding tussen [[omega-3]] [[vetzuur|vetzuren]] en [[omega-6]] vetzuren.<ref name="Muskiet2005">Muskiet FA. Evolutionaire geneeskunde: U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at. 2005. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 30:163-184.[http://www.nvkc.nl/publicaties/documents/2005-3-p163-184.pdf gratis volledige artikel]</ref> Volgens sommige aanhangers van de rauwkost heeft het genoom van de mens zich onvoldoende kunnen aanpassen aan het veranderde dieet waardoor het lichaam niet goed in staat zou zijn om te gaan met de stoffen die bij verhitten van voedsel ontstaan. Dit zou aan de basis liggen van chronische [[degeneratieve ziekte|degeneratieve aandoeningen]].<ref name="Muskiet2005"/>
* Bij verhitten van vetten van onverzadigde oliën ontstaan [[vetzuurperoxide]]s en [[transvet]]zuren, een gevolg van het kapotmaken van de onverzadigde (dubbele) bindingen door [[radicaal (scheikunde)|vrije radicalen]].<ref name="BF02873539">Ramachandra Prabhu H. [http://dx.doi.org/10.1007/BF02873539 Lipid peroxidation in culinary oils subjected to thermal stress]. Indian Journal Of Clinical Biochemistry 2000; 1-5.</ref>
* Bij verhitten van vetten van onverzadigde oliën ontstaan [[vetzuurperoxide]]s en [[transvet]]zuren, een gevolg van het kapotmaken van de onverzadigde (dubbele) bindingen door [[radicaal (scheikunde)|vrije radicalen]].<ref name="BF02873539">Ramachandra Prabhu H. [http://dx.doi.org/10.1007/BF02873539 Lipid peroxidation in culinary oils subjected to thermal stress]. Indian Journal Of Clinical Biochemistry 2000; 1-5.</ref>
*Bij verhitting boven de 40 graden [[Celsius]] worden sommige [[vitamine]]n en vooral [[enzym]]en vernietigd door de hitte van het kookproces. Dientengevolge dienen de functies, die zij hebben bij de verwerking van het voedsel overgenomen te worden door in het lichaam aanwezige vitaminen en enzymen, met als gevolg, dat deze niet langer hun taak in het afweersysteem kunnen uitoefenen, waardoor men meer vatbaar wordt voor ziektes, terwijl ook het verouderingsproces aanmerkelijk versnelt. <ref name="Natuurdietisten"> [http://www.natuurdietisten.nl/detail.php?cod=103&id=331&page=9] Natuurdietisten.nl. </ref>
*Bij verhitting boven de 40 graden [[Celsius]] worden sommige [[vitamine]]n en vooral [[enzym]]en vernietigd door de hitte van het kookproces. Dientengevolge dienen de functies, die zij hebben bij de verwerking van het voedsel overgenomen te worden door in het lichaam aanwezige vitaminen en enzymen, met als gevolg, dat deze niet langer hun taak in het afweersysteem kunnen uitoefenen, waardoor men meer vatbaar wordt voor ziektes, terwijl ook het verouderingsproces aanmerkelijk versnelt. <ref name="Natuurdietisten"> [http://www.natuurdietisten.nl/detail.php?cod=103&id=331&page=9] Natuurdietisten.nl. </ref>
Regel 43: Regel 38:
*Rauw voedsel is beter voor het [[ecologie|milieu]] omdat er geen energie nodig is voor de bereiding.
*Rauw voedsel is beter voor het [[ecologie|milieu]] omdat er geen energie nodig is voor de bereiding.


===Gezondheidsrisico's===
===Gezondheidsrisico’s===
Het naleven van een rauwvoedseldieet is ongezond en leidt na enige tijd tot tekorten en gezondheidsproblemen, en dan met name:
Het naleven van een rauwvoedseldieet is ongezond en leidt na enige tijd tot tekorten en gezondheidsproblemen, en dan met name:
*[[Vitamine B12]]-deficiëntie. Vitamine B12 wordt uitsluitend aangemaakt door [[micro-organisme]]n ([[bacteriën]] en [[archaea]]) en voor de mens werkzame vormen van deze vitamine komen uitsluitend voor in dierlijk voedsel. Aangezien het alleen eten van rauw voedsel in veel gevallen samengaat met veganisme, ligt het gevaar van B12-deficiëntie op de loer.
*[[Vitamine B12]]-deficiëntie. Vitamine B12 wordt uitsluitend aangemaakt door [[micro-organisme]]n ([[bacteriën]] en [[archaea]]) en voor de mens werkzame vormen van deze vitamine komen uitsluitend voor in dierlijk voedsel. Aangezien het alleen eten van rauw voedsel in veel gevallen samengaat met veganisme, ligt het gevaar van B12-deficiëntie op de loer.
* Bij het eten van rauw dierlijk voedsel bestaat bovendien een behoorlijk risico op [[voedselinfectie]].
* Bij het eten van rauw dierlijk voedsel bestaat bovendien een behoorlijk risico op [[voedselinfectie]].
*[[Hyperhomocysteïnemie]] ofwel een verhoogde homocysteine-spiegel. Dit ontstaat waarschijnlijk door de [[vitamine B12]]-deficiëntie bij 38% van de volgers van een rauw voedseldieet<ref name="Koebnick2005">Koebnick C, Garcia AL, Dagnelie PC, et al. "Long-term consumption of a raw food diet is associated with favorable serum LDL cholesterol and triglycerides but also with elevated plasma homocysteine and low serum HDL cholesterol in humans". 2005. J Nutr 135:2372-2378. PMID 16177198 [http://jn.nutrition.org/cgi/content/full/135/10/2372 Volledig artikel]</ref>. Hyperhomocysteinemie is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
*[[Hyperhomocysteïnemie]] ofwel een verhoogde homocysteine-spiegel. Dit ontstaat waarschijnlijk door de [[vitamine B12]]-deficiëntie bij 38% van de volgers van een rauw voedseldieet<ref name="Koebnick2005">Koebnick C, Garcia AL, Dagnelie PC, et al. “Long-term consumption of a raw food diet is associated with favorable serum LDL cholesterol and triglycerides but also with elevated plasma homocysteine and low serum HDL cholesterol in humans”. 2005. J Nutr 135:2372-2378. PMID 16177198 [http://jn.nutrition.org/cgi/content/full/135/10/2372 Volledig artikel]</ref>. Hyperhomocysteinemie is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
* [[Calcium]]deficiëntie. Een tekort aan calcium geeft op den duur:
* [[Calcium]]deficiëntie. Een tekort aan calcium geeft op den duur:
** [[tand]]problemen; door demineralisatie als gevolg van het calciumtekort zullen de tanden losser gaan zitten en uiteindelijk uitvallen.<ref name="Rawveg.info">[http://www.rawveg.info/fruitarian.html Fruitarians, Fruit Based Diets and Dental Disintegration] op http://www.rawveg.info</ref>
** [[tand]]problemen; door demineralisatie als gevolg van het calciumtekort zullen de tanden losser gaan zitten en uiteindelijk uitvallen.<ref name="Rawveg.info">[http://www.rawveg.info/fruitarian.html Fruitarians, Fruit Based Diets and Dental Disintegration] op http://www.rawveg.info</ref>
Regel 55: Regel 50:


== Aanhangers ==
== Aanhangers ==
Er is een beperkte aanhang van het raw-foodisme. Momenteel<ref>peildatum 13 februari 2008</ref> zijn er wereldwijd 71 raw-foodrestaurants. Omstreeks 1996 zouden dat er nog maar twee zijn geweest. Ook in Amsterdam zijn inmiddels <ref>peildatum 14 januari 2011</ref> vier raw-foodrestaurants geopend.
Er is een beperkte aanhang van het strikte rauwkostdieet. Momenteel<ref>peildatum 13 februari 2008</ref> zijn er wereldwijd 71 rauwkostrestaurants. Omstreeks 1996 zouden dat er nog maar twee zijn geweest. Ook in Amsterdam zijn inmiddels <ref>peildatum 14 januari 2011</ref> vier rauwkostrestaurants geopend.


==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
Regel 64: Regel 59:
Dr. [[Ann Wigmore]] (1909–1994) was de oprichtster van het Natural Health Institute in [[Puerto Rico]] en heeft diverse boeken over levend voedsel geschreven.
Dr. [[Ann Wigmore]] (1909–1994) was de oprichtster van het Natural Health Institute in [[Puerto Rico]] en heeft diverse boeken over levend voedsel geschreven.


Recenter zijn [[David Wolfe]] en [[Stephen Arlin]] progagisten van raw food.
Recenter propageren [[David Wolfe]] en [[Stephen Arlin]] de strikte rauwkost.


==Bronnen==
==Bronnen==
{{reflist}}
{{reflist}}


==Externe links==
==Weblinks==
*[http://www.rawfood-nederland.nl Rawfood Nederland]
* [http://www.rawfood-nederland.nl Rawfood Nederland]
*[http://www.levendvoedsel.nl/casa.htm Levend voedsel]
* [http://www.levendvoedsel.nl/casa.htm Levend voedsel]
*[http://www.naturawlifestyle.com/artikelen/gezondheidenvoeding.html Rauwe voeding]
* [http://www.naturawlifestyle.com/artikelen/gezondheidenvoeding.html Rauwe voeding]
* raw food [http://www.rawliving.be/nl_rawfood.htm]
* Raw food [http://www.rawliving.be/nl_rawfood.htm]


[[Categorie:Variant van (semi-)vegetarisme]]
[[Categorie:Dieet]]
[[Categorie:Vegetarisme]]
[[Categorie:Vegetarisme]]
[[ca:Crudivorisme]]
[[cs:Vitariánství]]
[[da:Raw food]]
[[de:Rohkost]]
[[en:Raw foodism]]
[[es:Crudívoro]]
[[fi:Elävä ravinto]]
[[fr:Crudivorisme]]
[[he:דיאטת המזון הנא]]
[[ja:ローフード]]
[[lt:Gyvasis maistas]]
[[pl:Witarianizm]]
[[pt:Crudivorismo]]
[[ru:Сыроедение]]
[[simple:Raw]]
[[sv:Råkost]]
[[uk:Сироїдство]]

Versie van 10 dec 2011 23:22

Bestand:Salat Rohkost Limetten Chili Gurken Paprika Kiwi Tomaten.JPG
Voorbeeld van een rauwkostsalade; omdat het assortiment aan rauw eetbare voedingsmiddelen nogal groot is, zijn ook vele soorten salades mogelijk.

Crudivorisme (of raw-foodisme) is het voedingsprincipe dat men enkel voedsel in de natuurlijke samenstelling, oftewel rauw en dus niet gekookt of anderszins verhit, gebruikt.

Rauwkost wordt dan vaak aangeduid met de naam ’living food’, oftewel „levend voedsel”. Hiermee wordt dan bedoeld, dat de vele levende microben, die zich van nature in de gebezigde voedingsmiddelen bevinden, (onder andere vitamines en enzymen) niet bij de bereiding door verhitting gedood worden, maar blijven leven, zodat zij na de consumptie hun belangrijke natuurlijke functies bij onder andere de verwerking (digestie) van het voedsel ten volle kunnen uitoefenen.

Als vermeden andere vormen van verhitting naast koken, kunnen onder andere genoemd worden: gestoomd, gebakken, gegrild, gefrituurd, gewokt en magnetronnen. Verwarmen tot lichaamstemperatuur is echter wel toegestaan, voor de bereiding van voedsel maken raw-foodisten soms gebruik van een „dehydrator”, waarin met name fruit en groente tot een temperatuur tot maximaal 40 graden Celcius wordt verwarmd en gedroogd.

Veelal wordt ook het vermijden van kunstmatige toevoegingen geacht begrepen te zijn in het nuttigen van enkel rauw voedsel.

Diverse varianten

Zoals het geval is bij alle voedingsprincipes, kent ook het crudivorisme meerdere varianten.

  • Allereerst is er de basisvariant, die inhoudt dat men als omnivoor (’alleseter’, dus) dat alles (inclusief dierlijke melk, eieren, vis, gevogelte, vlees en groenten) enkel onbewerkt, oftewel rauw tot zich neemt.
  • Vaak stelt men hierbij als extra eis dat deze producten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de biologische landbouw.
  • Vegetariërs, veganisten, fruitariërs en aanhangers van nog andere alternatieve voedingsprincipes stellen zichzelf in menig geval als extra eis, dat hetgeen zij eten, zo veel mogelijk zijn natuurlijke vorm en/of samenstelling heeft en met name deze laatste derhalve niet door toedoen van verhitting veranderd is.

Rauw eetbaar plantaardige voedsel omvat met name fruit, bladgroenten, noten, zaden, pitten, kiemgroente, granen en zeewier. (Voorbeelden van veelgebruikte kiemen zijn alfalfa, taugé, tuinkers, broccoli- en radijskiemen). Vaak worden hiervan smoothies gemaakt met behulp van een blender, juicer of sapcentrifuge.

Uiteraard komen ook combinaties van dit soort varianten voor; zo zullen „rauw vegetariërs enz.” vaak tevens de eis stellen, dat hun voedsel zoveel mogelijk biologisch geteeld is.

Ter bevordering van de eetbaarheid en de vertering worden bepaalde noten, pitten, zaden en granen in water geweekt en genuttigd in combinatie met waterrijke vruchten.

Diëtaire en gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon

Over de gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon bestaat nogal wat discussie. De wetenschappelijke consensus is dat het strikte (oftewel 100%) gebruik van rauw voedsel kan leiden tot een tekort aan essentiële voedingstoffen, met name vitamine B12 en calcium, en verder tot ondergewicht, ontregeling van de menstruatiecyclus en tanderosie.[1][2] Om deze redenen raadt het Voedingscentrum af om 100% rauw te eten[3]. Er wordt geadviseerd tenminste 25% gekookt voedsel te eten.[feit?]

Voordelen

De theorie van rauw plantaardig eten is gebaseerd op onder andere de volgende uitgangspunten:

  • Bij bakken, roosteren en frituren kunnen polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) ontstaan, dit zou kanker veroorzaken.[4].
  • Bij verhitten van zetmeelrijke producten ontstaat acrylamide, dat schadelijk is.
  • Bij het verhitten komt een Maillardreactie tot stand. Levensmiddelentechnologen wensen deze reactie omdat deze zorgt voor de specifieke bruinkleuring van bijvoorbeeld brood en gebak, bier, chocolade en koffie; en omdat deze een aangename smaak tot gevolg heeft. In (en buiten) het lichaam worden deze stoffen (via Schiffse basen en Amadori producten) tenslotte omgezet in Advanced glycation end products (AGE’s)). AGE’s worden ervan verdacht belangrijke factoren te zijn bij cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
  • Door het harden van plantaardige oliën ontstaan transvetzuren. Een hoge inname van transvetzuren verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
  • Sommige aanhangers van het rauwvoedseldieet redeneren dat tijdens de miljoenen jaren van de evolutie het menselijk genoom volledig geschikt is geraakt aan het verwerken van het voedsel dat de paleolithische mens at. Sinds de mens ongeveer 10.000 jaar geleden begon met het domesticeren van dieren en het verbouwen van voedsel is het voedingspatroon anders geworden: onder andere minder voedingsvezels en proteïnen, meer koolhydraten en een duidelijk andere verhouding tussen omega-3 vetzuren en omega-6 vetzuren.[5] Volgens sommige aanhangers van de rauwkost heeft het genoom van de mens zich onvoldoende kunnen aanpassen aan het veranderde dieet waardoor het lichaam niet goed in staat zou zijn om te gaan met de stoffen die bij verhitten van voedsel ontstaan. Dit zou aan de basis liggen van chronische degeneratieve aandoeningen.[5]
  • Bij verhitten van vetten van onverzadigde oliën ontstaan vetzuurperoxides en transvetzuren, een gevolg van het kapotmaken van de onverzadigde (dubbele) bindingen door vrije radicalen.[6]
  • Bij verhitting boven de 40 graden Celsius worden sommige vitaminen en vooral enzymen vernietigd door de hitte van het kookproces. Dientengevolge dienen de functies, die zij hebben bij de verwerking van het voedsel overgenomen te worden door in het lichaam aanwezige vitaminen en enzymen, met als gevolg, dat deze niet langer hun taak in het afweersysteem kunnen uitoefenen, waardoor men meer vatbaar wordt voor ziektes, terwijl ook het verouderingsproces aanmerkelijk versnelt. [7]
  • Cholesterolspiegels. Een onderzoek uit 2005 toonde aan dat mensen met een voedingspatroon dat voor 70–100% bestaat uit (gekiemde) groenten, fruit, zaden, pitten en noten, een lager totaalcholesterol en minder triglyceriden hebben dan mensen met een gemiddeld dieet.[8]
  • Rauw voedsel is beter voor het milieu omdat er geen energie nodig is voor de bereiding.

Gezondheidsrisico’s

Het naleven van een rauwvoedseldieet is ongezond en leidt na enige tijd tot tekorten en gezondheidsproblemen, en dan met name:

  • Vitamine B12-deficiëntie. Vitamine B12 wordt uitsluitend aangemaakt door micro-organismen (bacteriën en archaea) en voor de mens werkzame vormen van deze vitamine komen uitsluitend voor in dierlijk voedsel. Aangezien het alleen eten van rauw voedsel in veel gevallen samengaat met veganisme, ligt het gevaar van B12-deficiëntie op de loer.
  • Bij het eten van rauw dierlijk voedsel bestaat bovendien een behoorlijk risico op voedselinfectie.
  • Hyperhomocysteïnemie ofwel een verhoogde homocysteine-spiegel. Dit ontstaat waarschijnlijk door de vitamine B12-deficiëntie bij 38% van de volgers van een rauw voedseldieet[8]. Hyperhomocysteinemie is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
  • Calciumdeficiëntie. Een tekort aan calcium geeft op den duur:
    • tandproblemen; door demineralisatie als gevolg van het calciumtekort zullen de tanden losser gaan zitten en uiteindelijk uitvallen.[9]
    • osteoporose; vanwege het tekort aan calcium in de voeding[feit?] wordt dit gemobiliseerd uit de botten, wat leidt tot broze botten, die makkelijk kunnen breken.
  • Carotenoïden worden na verhitting beter opgenomen. Door verhitting worden de celwanden afgebroken waardoor de carotenoïden vrijkomen. Zo wordt lycopeen uit rauwe tomaten veel beter opgenomen in de vorm van tomatenpuree of gebakken tomaten. Bètacaroteen, ofwel provitamine A, wordt veel beter opgenomen uit gekookte wortelen dan uit rauwe wortelen.[10] Niettemin hebben mensen die langdurig strikt volgens de rawfoodregels hebben gegeten gunstige bètacarotenspiegels in hun serum[11]
  • Sommige rauwe voedingsmiddelen bevatten van nature giftige stoffen. Champignons bevatten agaritine, een stof waarvan men denkt dat hij kankerverwekkend is. Deze wordt door koken of bakken grotendeels afgebroken. Rauwe peulvruchten bevatten lectinen, ook deze worden bij koken afgebroken. Onbewerkte cassave bevat het giftige blauwzuur in de vorm van glycosiden.

Aanhangers

Er is een beperkte aanhang van het strikte rauwkostdieet. Momenteel[12] zijn er wereldwijd 71 rauwkostrestaurants. Omstreeks 1996 zouden dat er nog maar twee zijn geweest. Ook in Amsterdam zijn inmiddels [13] vier rauwkostrestaurants geopend.

Geschiedenis

Dr. Bircher Benner (1867–1939), oprichter van een rauwkostsanatorium in Zwitserland, hechtte veel belang aan rauwkost en beweerde dat levensenergie door de zon via de planten wordt geleverd.

De Deense arts Kirstine Nolfi (1881–1957) vertelt in haar boek Levende føde (1944, vertaling: Levend voedsel, 1950) haar ervaringen met rauw voedsel. Door te kiezen voor rauw voedsel genas zij zichzelf van borstkanker. Daarna richtte zij een sanatorium op, waarin zij mensen met ernstige ziekten behandelde met rauw voedsel en andere natuurlijke therapieën.

Dr. Ann Wigmore (1909–1994) was de oprichtster van het Natural Health Institute in Puerto Rico en heeft diverse boeken over levend voedsel geschreven.

Recenter propageren David Wolfe en Stephen Arlin de strikte rauwkost.

Bronnen

  1. º (en) Koebnick C., Strassner C., Hoffmann I., et al. Consequences of a long-term raw food diet on body weight and menstruation: results of a questionnaire survey. (1999) Ann Nutr Metab 43:69-79. PMID 10436305.
  2. º (en) Ganss C., Schlechtriemen M., Klimek J. Dental erosions in subjects living on a raw food diet. (1999) Caries Res 33:74-80. PMID 9831783.
  3. º Eet je ook Raw food?
  4. º Door het verhitten van voedsel ontstaan gevaarlijke verbindingen
  5. ↑ 5,0 5,1 Muskiet FA. Evolutionaire geneeskunde: U bent wat u eet, maar u moet weer worden wat u at. 2005. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 30:163-184.gratis volledige artikel
  6. º Ramachandra Prabhu H. Lipid peroxidation in culinary oils subjected to thermal stress. Indian Journal Of Clinical Biochemistry 2000; 1-5.
  7. º [1] Natuurdietisten.nl.
  8. ↑ 8,0 8,1 Koebnick C, Garcia AL, Dagnelie PC, et al. “Long-term consumption of a raw food diet is associated with favorable serum LDL cholesterol and triglycerides but also with elevated plasma homocysteine and low serum HDL cholesterol in humans”. 2005. J Nutr 135:2372-2378. PMID 16177198 Volledig artikel
  9. º Fruitarians, Fruit Based Diets and Dental Disintegration op http://www.rawveg.info
  10. º (en) van Het Hof KH, West CE, Weststrate JA, et al. (2000) "Dietary factors that affect the bioavailability of carotenoids.". J Nutr, jrg.130 (nr.3): pp. 503-506. PMID 10702576 gratis volledige artikel
  11. º (en) Garcia AL, Koebnick C, Dagnelie PC, et al. Long-term strict raw food diet is associated with favourable plasma beta-carotene and low plasma lycopene concentrations in Germans. (2008) Br J Nutr 99:1293-1300. PMID 18028575 gratis volledige artikel.
  12. º peildatum 13 februari 2008
  13. º peildatum 14 januari 2011
rel=nofollow

Weblinks

Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Rauwkostdieet&oldid=86974"