Kabbala

De Kabbala of Kabbalah is een joodse mystieke stroming . Kabbala (קבלה of QBLH) is een Hebreeuws woord dat ontvangst of openbaring betekent.

Oorsprong

„Kabbala” refereert aan een esoterische dogmatiek over God en het universum, die als openbaring aan uitverkoren heiligen uit een ver verleden zou zijn overgedragen, en die enkel door enkele bevoorrechte mensen zou worden overgeleverd.

Vroege vormen van joodse mystiek bevatten oorspronkelijk enkel empirische leer. Veel later kreeg het, onder invloed van neoplatonische en neopythagorische filosofie, een speculatief karakter. In de Middeleeuwen breidde het zich enorm uit met de uitgave van de mystieke tekst Sefer Yetzirah. Het werd het object van systematische studie van de uitverkorenen, die de „baale ha-kabbalah” (בעלי הקבלה) genoemd werden, oftewel de „bezitters of meesters van de kabbala”. Later raakten studenten van de kabbala bekend onder de naam „maskilim” (משכילים) „de verlichten”). Vanaf de dertiende eeuw ontwikkelde de kabbala een uitgebreide literatuur, naast en vaak in tegenstelling tot de Talmoed.

De meeste vormen van de kabbala leren, dat iedere letter, ieder woord, getal en accent van de tenach een verborgen betekenis bevat. Verder onderwijzen zij de methodes om achter de interpretatie van deze verborgen betekenissen te komen.

Volgens sommige godsdiensthistorici verwijst de term kabbala enkel naar mystieke religieuze systemen die na de 12e eeuw ontstonden; zij gebruiken andere begrippen voor esoterische joodse mystieke systemen van voor die tijd. Andere historici vinden dit onderscheid te willekeurig; zij zien de kabbala van na de 12e eeuw als voortzetting van de eerdere mystieke wortels en elementen. Om deze reden gebruiken zij de term kabbala ook voor joodse mystiek uit de eerste eeuw. Orthodoxe joden zijn het oneens met beide gedachtenstromingen, aangezien zij het idee verwerpen dat de kabbala belangrijke historische ontwikkelingen en veranderingen onderging.

Sinds het einde van de 19e eeuw, met de opkomst van de „joodse studies”, wordt de kabbala ook bestudeerd als een hoogst rationeel systeem voor het begrip van de wereld, in plaats van een mystieke benadering hiervan. Een pionier op dit gebied was Lazar Gulkowitsch.

Voornaamste joodse teksten

Een boek waarnaar dikwijls verwezen wordt in verband met de kabbala, is de Sefer Jetsira („boek van de schepping”). De eerste commentaren op dit kleine boek werden geschreven in de tiende eeuw n.Chr. en de tekst zelf werd zelfs al in de zesde eeuw geciteerd. De historische oorsprong ervan is onduidelijk. Vandaag de dag bestaat het uit diverse recensies, die tot 2500 woorden beslaan. Zoals vele joodse mystieke teksten, is de Sefer Jetsira zo geschreven dat deze zonder uitgebreide achtergrondkennis van de Tenach en de Midrasj onbegrijpelijk is. Het is een hardnekkige vergissing om de Sefer Jetsira een kabbalistisch werk te noemen. Een aantal belangrijke woorden, zoals de sefirot, vonden hun oorsprong in de Sefer Jetsira. De sefirot zijn er de tien oergetallen, en er is nog geen sprake van dat deze uit God geëmaneerd zouden zijn of in een dynamische verhouding tot elkaar staan.

Het eerste bekende kabbalistische werk is de Bahir („verlichting”), ook wel bekend als „De Midrasj van Rabbi Nehunia ben haKana”. Dit werk dat uit ongeveer 12.000 woorden bestaat, werd voor het eerst gepubliceerd in de Provence in 1176. Vele orthodoxe joden geloven dat de auteur ervan Rabbi Nehuniah ben haKana was, een Talmoedgeleerde uit de eerste eeuw. Maar volgens moderne historici werd het boek waarschijnlijk niet lang voor de publicatie ervan geschreven.

Het belangrijkste werk uit de kabbala is de Zohar (זהר) „Schitterendheid”. Het is een esoterisch mystiek commentaar op de Thora, geschreven in het Aramees. Volgens orthodox joodse overleveringen werd het in de tweede eeuw geschreven door rabbijn Shimon Bar Yochai. In de dertiende eeuw beweerde een Spaanse jood, Moshe de Leon genaamd, dat hij de tekst van de Zohar had ontdekt, die vervolgens in de joodse wereld werd gepubliceerd en verspreid. Volgens Gershom Scholem, een befaamd historicus en atheïstisch ’kabbalageleerde’, was de Leon zelf de auteur van de Zohar. De tekst zou namelijk twaalfde-eeuwse Spaanse grammatica en zinswendingen bevatten, en de auteur zou geen goede kennis van het land Israël hebben gehad. De Zohar gebruikt veel materiaal uit de Sefer Jetsira en de Sefer Bahir en breidt dit uit. Ongetwijfeld is de Zohar het ultieme werk van de kabbalistiek.

Kabbalah Center

De Kabbala kreeg recent een opstoot door het controversiële Kabbalah Center van Philip Berg in Los Angeles. Dit centrum trekt vele niet-joden aan, waaronder bekende artiesten als Madonna, Demi Moore, Ashton Kutcher, Mick Jagger, Britney Spears en Lindsay Lohan. Het centrum krijgt veel negatieve kritiek van joodse organisaties, en wordt gezien als een mengeling van Kabbalistische terminologie en new age-invloeden, die weinig te maken zou hebben met de echte Kabbala.

    Zie ook: Zie ook christelijke Kabbala en Hermetische Kabbala.

Weblinks

  (en) Cabala, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: )

Bronvermelding

Jodendom