Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Idealisme (Plato): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Idealisme (Plato) is een begrip met meerdere, aan elkaar soms zelfs tegenstrijdige betekenissen. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Idealisme&oldid=23017992]))
 
(beginnetje / zie ook)
 
(3 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
:''{{Zie ook|Zie ook : [[idealisme]] (doorverwijzing), voor andere betekenissen van "idealisme".}}''
:''{{Zie artikel|Zie [[idealisme]] voor het algemene artikel over "idealisme".}}''
-----
'''Idealisme''' bij Plato heeft betrekking op de algemene begrippen ([[idee]]ën) die hij als belangrijker en van een hogere orde beschouwt dan de bijzondere of particuliere dingen.
'''Idealisme''' is een [[begrip]] met meerdere, aan elkaar soms zelfs tegenstrijdige betekenissen. Het wordt door de een gebruikt als nauwkeurig afgebakende beschrijvende term in (bijvoorbeeld) de [[filosofie]], terwijl het elders slechts als [[ruzie|polemische]] term gebruikt wordt.


In de filosofie is het terug te voeren tot op Plato die de algemene begrippen ([[idee]]ën) als belangrijker en van een hogere orde beschouwt dan de bijzondere of particuliere dingen.
Als men de vraag stelt: "Wat is het zijn?", dan is [[Plato]]'s antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van universalia) kenmerkend voor het idealisme; het andere mogelijke antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van de dingen zelf) is het [[realisme (filosofie)|realisme]]. Of, om het met andere woorden te zeggen, Plato beschouwt de ideeën of begrippen als realistisch, zijn idealisme is dus in feite een [[begripsrealisme]]. Onder die naam staat het dan ook bekend.
Als men de vraag stelt: "Wat is het zijn?", dan is [[Plato]]'s antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van universalia) kenmerkend voor het idealisme; het andere mogelijke antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van de dingen zelf) is het [[realisme (filosofie)|realisme]]. Of, om het met andere woorden te zeggen, Plato beschouwt de ideeën of begrippen als realistisch, zijn idealisme is dus in feite een [[begripsrealisme]]. Onder die naam staat het dan ook bekend.


In de [[Angelsaksisch]]e filosofie wordt de term voornamelijk gebruikt voor het denken van [[George Berkeley]], die de werkelijkheid tot "ideas", bewustzijnsinhouden, herleidt (die bij hem een in wezen spirituele of zelfs goddelijke oorsprong hebben).
==Zie ook==
*[[Ideeënleer (Plato)|Ideeënleer]]


In het ([[kritisch idealisme|kritisch]] en [[transcendentaal idealisme|transcendentaal]]) idealisme van [[Immanuel Kant|Kant]] betekent het dat aan het verstand ([[bewustzijn]]) een ordenende en regulatieve functie wordt toegekend bij het verwerken van [[ervaring]]en. Hij gaat uit van "dingen" die buiten ons bestaan en de zintuigen kunnen prikkelen maar waarover -als ding- niets gezegd kan worden. (Voorbeeld: [[materie]] bestaat, maar dat het uit [[quark]]s en/of [[snaartheorie|strings]] etc. zou bestaan is iets dat louter en alleen aan de [[kennen]]de en [[creatief|creatieve]] [[activiteit]] van ons bewustzijn toegeschreven moet worden). Kant verwerpt dan ook met klem het "esse est percipi" (zijn/bestaan is waargenomen worden) van Berkeley. Kants idealisme betreft niet het bestaan van dingen maar betreft de (on)mogelijkheid om dingen weer te geven in ons bewustzijn zoals ze zelf zijn. In deze zin is idealisme tegengesteld aan het filosofisch [[realisme (filosofie)|realisme]] en is het niet tegengesteld aan het filosofisch [[Materialisme (filosofie)|materialisme]].
{{beginnetje|filosofie}}
 
In de filosofie van [[Georg Hegel|Hegel]] is het idealisme weer ''[[absoluut]]'' : het brengt het zijn terug tot de idee terwijl de ontwikkeling daarvan de verschillende vormen van waarneembare werkelijkheid veroorzaakt. Het "zijn" is tevens een "niet-zijn" (want het ontwikkelt zich en is in wording) en bovendien is het absoluut want daarbuiten bestaat er niets. Hegel zegt: "De idee als totaliteit is de natuur".
Een extreme vorm van idealisme is het [[solipsisme]], dat stelt, dat de ganse [[realiteit]] voortvloeit uit het eigen 'ik' zelf .
 
In de filosofie wordt verder nog een onderscheid gemaakt tussen het zgn. ''[[objectief]]'' en het ''[[subjectief]] idealisme''. Het verschil tussen deze twee (sub)richtingen is het makkelijkst te duiden aan de hand van de filosofie van [[George Berkeley|Berkeley]]. De man neemt voor een deel het idealisme van [[René Descartes|Descartes]] over en het is subjectief omdat de hele werkelijkheid teruggebracht wordt tot de idee die hij (als subject) er zich van vormt. Maar de man is ook religieus, hij erkent dus wel degelijk een buiten hem staande entiteit (het opperwezen zelf). In die zin dat deze absolute en universele geest (die dan niet meer van persoon tot persoon hoeft te verschillen) de ideeën bij de individuen tot stand brengt, wordt gesproken van een objectief idealisme. Onnodig te zeggen dat dit onderscheid op veel idealisten überhaupt niet van toepassing is (bij voorbeeld [[Immanuel Kant|Kant]], want die erkent zonder voorbehoud een buiten hem staande werkelijkheid) maar in het licht van het bovenstaande moet iemand als [[Hegel]] als objectief idealist geduid worden.
 
In tegenstelling tot zowel de klassieke als de moderne westerse filosofie waar idealisme tegengesteld is aan realisme, stelt het '''Marxisme''' dat tegenover het idealisme het materialisme geplaatst zou moeten worden. Aan deze opvatting is vooral vorm gegeven door Lenin in zijn ''Materialisme en empiriocriticisme (1909)'', dat als zijn belangrijkste kentheoretische bijdrage aan het marxisme beschouwd wordt.


[[Categorie:Filosofische stroming]]
[[Categorie:Filosofische stroming]]

Huidige versie van 29 mrt 2012 om 09:47

Zie idealisme voor het algemene artikel over "idealisme".

Idealisme bij Plato heeft betrekking op de algemene begrippen (ideeën) die hij als belangrijker en van een hogere orde beschouwt dan de bijzondere of particuliere dingen.

Als men de vraag stelt: "Wat is het zijn?", dan is Plato's antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van universalia) kenmerkend voor het idealisme; het andere mogelijke antwoord (het benadrukken van de werkelijkheid van de dingen zelf) is het realisme. Of, om het met andere woorden te zeggen, Plato beschouwt de ideeën of begrippen als realistisch, zijn idealisme is dus in feite een begripsrealisme. Onder die naam staat het dan ook bekend.

Zie ook

 
Hulpjes om informatie te verzamelen of teksten te verbeteren
Google • Duck Duck Go • free images Google • Flickr free images • Google zonder Wikipedia, blogs en Facebook • Google Wiki's • Google Scholar • Google Books • Vertaal de titel • Google Translated Search • Engels, Frans, Russisch, Grieks • Wikipedia • Toolserver • Wikidata (Reasonator) • Biografisch Portaal • Britannica • IMDb • RKD • ODIS • DNB • Catholic Encyclopedia • Jewish Encyclopedia • Archive.org • Medische studies op PubMed • Familysearch •
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Idealisme_(Plato)&oldid=105615"