Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Longkanker
| Longkanker | ||
| Bestand:Cancerous lung.jpg | ||
| ICD-10 | C33-C34 | |
| ICD-9-CM | 162 | |
| DiseasesDB | 7616 | |
| MedlinePlus | 007194 | |
| eMedicine | med/1333med/1336 emerg/335 radio/807 radio/405 radio/406 | |
| MeSH | D002283 | |
Longkanker oftewel carcinoma bronchialis is een verzamelnaam voor een aantal kwaadaardige tumoren uitgaande van de longen. De belangrijkste typen zijn:
- bronchuscarcinoom
- niet-kleincellig longcarcinoom, in het Engels: Non-Small Cell Lung Cancer (NSCLC)
- kleincellig carcinoom
- mesothelioom, een tumor uitgaande van het longvlies, deze ontstaat met name na blootstelling (tientallen jaren eerder) aan asbest.
Daarnaast vindt men in de longen vaak tumoren die zijn uitgezaaid van andere plaatsen, bijvoorbeeld prostaat- of borstkanker. Een pancoasttumor is een vorm van longkanker waarbij de tumor zich hoog in de longtop bevindt. De term pancoasttumor zegt niets over het type longkanker, maar alleen over de plaats waar de tumor zich bevindt.
Slechts een klein percentage (minder dan 25%) van de patiënten met longkanker komt in aanmerking voor een operatie. Hierbij wordt een deel van een long of een gehele long weggenomen. Vaak is operatie niet meer mogelijk omdat pas in een laat stadium klachten ontstaan. De ziekte is dan vaak al uitgezaaid naar de lymfklieren of naar andere organen. Een operatie heeft dan veelal geen zin meer.
Bij ongeveer de helft van de patiënten komt de ziekte na een operatie binnen 5 jaar terug. De vooruitzichten zijn in het algemeen slecht. Na het stellen van de diagnose overlijdt zo’n 60% van de patiënten binnen een jaar, 80% binnen 2 jaar en 90% binnen 4 jaar. De vijfjaars-overleving van alle soorten longkanker samen ligt op minder dan 10%.
In 2003 werd de diagnose longkanker in Nederland bij meer dan 6000 mannen en bijna 3000 vrouwen gesteld. De incidentie bij mannen is de afgelopen 20 jaar gedaald en bij vrouwen juist gestegen. Deze trends worden waarschijnlijk verklaard door trends in rookgewoonten.
Oorzaken
Actief roken
In de jaren vijftig werd door onderzoek van met name Sir Richard Doll aannemelijk gemaakt dat de belangrijkste oorzaak van longkanker roken is, vooral van sigaretten. In 87% van de gevallen van longkanker is roken de oorzaak. Roken werkt sterk risicoverhogend. Vrouwen die roken hebben ongeveer 12 keer zoveel kans op het krijgen van longkanker als vrouwen die nooit gerookt hebben (Shopland et al., 99 ). Voor mannen is die kans zelfs 22 keer hoger. De latentietijd tussen roken en longkanker is gemiddeld twintig tot dertig jaar. Zo is de huidige daling van de sterfte aan longkanker bij mannen vooral het gevolg van de daling in het roken die al enkele decennia geleden is ingezet. Ook de duur van de blootstelling is van belang. Zo lijkt de duur van het roken een groter risico op het krijgen van longkanker te hebben dan het aantal gerookte sigaretten (Peto, 1986). Het risico neemt weer af als de blootstelling wordt weggenomen (als men stopt met roken). [1]
Passief roken
Passief roken is meeroken door de rook van sigaretten (van de omgeving) in te ademen. Waarschijnlijk verhoogt het inademen van de rook van anderen ook het risico op longkanker. Mensen die zelf niet roken maar regelmatig blootgesteld worden aan passief roken hebben waarschijnlijk een 30 % hogere risico om longkanker te krijgen als mensen die niet roken en niet blootgesteld worden aan passief roken.
Kanker veroorzaakt door asbest
Ten gevolge van blootstelling aan asbest kan een kwaadaardige tumor van het borstvlies, mesothelioom, ontstaan. De kans op het ontstaan van deze vorm van kanker is afhankelijk van de duur van de blootstelling aan asbestvezels; naarmate de blootstelling aan asbestvezels groter is, neemt de kans om borstvlieskanker te krijgen, toe. De ernst van de ziekte is niet afhankelijk van de mate van blootstelling.
Bij longkanker als gevolg van asbestblootstelling kennen we latentietijden van 20 tot 30 jaar. Deze lange latentietijd maakt het moeilijk om uitspraken te doen over het aantal door asbest veroorzaakte gevallen van kanker. Geschat wordt dat asbestgerelateerde borstvlieskanker in Nederland ongeveer 350 keer per jaar voorkomt.
Symptomen
De symptomen verschillen per patiënt, klachten die veroorzaakt kunnen worden door longkanker zijn:
- benauwdheid
- hemoptoe (opgeven van bloed)
- hoesten
- afvallen, verminderde eetlust
- slikklachten
- heesheid
- pijn
- 'trommelstokvingers' verdikte uiteinden van de vingers en bolstaande nagels (ook wel druk op vingerriemen)
Behandeling
De meest toegepaste behandelingen bij longkanker zijn:
- operatie, waarbij een longkwab wordt verwijderd (lobectomie) of een gehele long wordt verwijderd (pneumonectomie) (chirurgie)
- bestraling (radiotherapie)
- chemotherapie (behandeling met celdelingremmende medicijnen)
Het is gebruikelijk dat mensen met longkanker een combinatie van de genoemde behandelmethoden krijgen. De keuze en de volgorde van de verschillende behandelingen is onder meer afhankelijk van de kenmerken van de tumor, het stadium van de ziekte en van de leeftijd waarop longkanker wordt geconstateerd.
Zie ook
- Long (doorverwijzing).
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Lung cancers op Wikimedia Commons.
Referenties