Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Arnold Rikli
Arnold Rikli (Wangen an der Aare, Kanton Bern (Zwitserland), 13 februari 1823 – Sankt Thomas, Karinthië (Oostenrijk-Hongarije), 30 april 1906) was een Zwitserse eigenaar van een tekstielververij en een natuurgenezer. Hij is de grondlegger van de ’atmosferische kuur’, waarbij licht- en luchtbaden een essentiële rol spelen. Hij stond bekend als de „zonnedokter”.
Leven
Rikli werd geboren in het gezin van een gerespecteerd politicus die ook eigenaar was van een lederverwerkende fabriek en lederververij. Hij werd streng opgevoed met het oog op zijn toekomstige taken in het bedrijf. Op twintigjarige leeftijd werkte hij in de ververij van zijn ouders, waar hij ook zijn leertijd als leerverver had voltooid. Samen met zijn broers Karl en Rudolf begon hij in 1845 een leerververij aan het Millstattmeer in Seebach Seeboden (Jezernica) in Karinthië. Door het contact met chemicaliën begon hij te lijden aan borstvliesontsteking en dysenterie. Als gevolg daarvan ging zijn aandacht vooral uit naar de natuurgeneeskunde, wat waarschijnlijk een van de redenen was waarom het ververijbedrijf in financiële problemen kwam. Op zoek naar een gunstige plaats om te kunnen herstellen, kwam hij in het klimatologisch gunstig gelegen Bled (Duits: Veldes) terecht, in Opper-Karniola („Oberkrain”, in het huidige Slovenië). Hij hield van de natuurlijke omgeving en ontwikkelde zijn eigen behandelmethode, gebaseerd op zwemmen in koud water, zonnebaden en ontspannen wandelen in de goede lucht. Hij bouwde in die tijd een bedstoomtoestel en verwierf een reputatie als waterdokter.
Nadat hij was genezen, verhuisde hij in 1845 met het gezin naar Veldes om er een sanatorium op te richten. In de zomermaanden behandelde hij, met enig succes, vooral lichte ziektegevallen, die hij zelf kon uitzoeken, en verzamelde hij een aanzienlijk aantal volgelingen om zich heen. In de wintermaanden behandelde hij ook ernstigere ziekten, eerst in Ljubljana, later in Triëst en Gries bij Bolzano (Bozen). De moeilijkere behandelingen mislukten soms, ook bij zijn eigen kinderen.
Omdat hij de plaatselijke bewoners laatdunkend bekeek, ontwikkelde zich nooit een goede verhouding tussen hen. Hij vond hen ongeschoold en eenvoudig, en zij vonden hem maar een rare kwiet. Hoewel hij 52 jaar in Bled wonde, leerde hij nooit de Sloveense taal en paste zich nooit aan aan de gewoonten van de plaatselijke bevolking. Ze noemden hem ’Schweizar’, omdat hij uit Zwitserland kwam, of ’de zonnedokter’. De bewegwijzering in de omgeving van het kuuroord was steeds in het Duits.
Conflicten met de gevestigde geneeskunde leidden vaak tot een rechtszaak, maar Rikli bleef zelfverzekerd trouw aan zijn theorieën tot aan zijn dood en was ervan overtuigd dat hij een belangrijke bijdrage had geleverd aan de geneeskunde.
Behandelwijze
Rikli behandelde zijn patiënten met water-lucht- en lichttherapieën, buitenactiviteiten, intensief zonnebaden (heliotherapie) en een vegetarische voedingswijze. Zijn kuurgasten brachten de nachten door in open hutten zoals die van Vincenz Prießnitz, en in de omgeving waren er ’luchtparken’ zoals het ’Riklikum’ of de ’Arnoldshöhe’, fitnessplaatsen, waar zijn patiënten blootsvoets en minimaal gekleed rondliepen. In de kuurgebouwen konden de gasten gebruik maken van zwembaden, douches en stoombaden; op de daken waren ruime zonneterrassen. Het essentiële principe van de kuur was de ’atmosferische afwisselende stimulans’ van water, lucht en licht, die bedoeld was om het lichamelijke en geestelijke evenwicht te herstellen.
Rikli stond sceptisch tegenover wetenschappelijke vernieuwingen van zijn tijd, waardoor hij zich verzette tegen medische behandelingen zoals inentingen of operaties en een bittere tegenstander werd van de medische wereld. Natuurgeneeskundigen daarentegen leggen nog steeds de nadruk op zijn verdiensten en bijdragen (b.v. aan de lichttherapie).
Niet in het minst dankzij Rikli werd Bled/Veldes een belangrijk kuuroord en beleefde het een aanzienlijke bloei in de jaren vóór de Eerste Wereldoorlog; ook vandaag nog worden aangepaste vormen van Rikli’s behandelingen toegepast in het huidige Bled. Tot zijn ’leerlingen’ behoorde de schilder en sociaal hervormer Karl Wilhelm Diefenbach (1851-1913), die in Wenen een plattelandsgemeenschap stichtte, die werkte volgens Rikli’s principes. Ook Henri Oedenkoven (zoon van een Belgische industrieel), de pianiste Ida Hofmann en de gebroeders Karl en Gusto Gräser ontmoetten elkaar in Rikli’s kuuroord in Veldes. Zij vestigden in de herfst van 1900 op de wijngaard boven Ascona en noemden hun onderneming, die ook een natuurgeneeskundig instituut omvatte, „Berg der Waarheid – Monte Verità”. Ook hier werden Rikli’s geneeskundige zienswijzen gevolgd, maar de plaats ontwikkelde zich verder tot een bakermat van de alternatieve cultuur. TYPE=p|Wikidata=Q124423