Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Adolf Lüderitz
Franz Adolf Eduard Lüderitz (16 juli 1834 – 30 oktober 1886) was een Duitse handelaar en de stichter van de eerste Duitse kolonie in Zuidwest-Afrika.
Hij werd geboren in Bremen, waar hij met zijn vader in de tabakshandel werkte. In 1854 reisde hij naar de Verenigde Staten. In Mexico pachtte hij een farm, die echter in de revolutie verwoest werd. Zonder financiële middelen zag hij zich genoodzaakt om in 1859 terug te keren naar Bremen en naar de firma van zijn vader. In 1866 trouwde hij met de welstellende Emmy von Lingen uit Bremen.
Toen de vader in 1878 overleed, volgde Adolf Lüderitz hem op als zaakvoerder.
In 1881 begon hij een fabriek in Lagos in het toenmalige Brits West-Afrika. Deze nederzetting kon niet standhouden tegen de buitenlandse concurrentie. Maar Lüderitz bleef bij zijn Afrika-plannen en vond ondersteuning bij de jonge koopman Heinrich Vogelsang uit Bremen. Ze besloten om grond te zoeken in Zuidwest-Afrika, dat nog door geen koloniale macht was bezet.
In 1882 stuurde Lüderitz Vogelsang naar Kaapstad, om van daaruit naar gunstige mogelijkheden te zoeken. De zoon van de in Zuidwest-Afrika werkende Duitse zendeling Carl Hugo Hahn wees hem op de baai rond Angra Pequena.
Nadat het oprichten van wat verblijfplaatsen voor de expeditie naar de baai van Angra Pequena in april 1883, tekende Vogelsang op 1 mei 1883 een contract met de plaatselijke Nama-hoofdman Joseph Frederics II uit Bethanië, waarin hij overeenkwam dat de baai van Angra Pequena en het land in een omtrek van vijf mijlen voor 100 gouden Pond en 200 geweren werd verkocht aan de firma Lüderitz. Vogelsang liet het open of het hierbij om Duitse mijlen of om de kortere Engelse mijlen ging. Toen Lüderitz later uitging van de Duitse maat, voelden de Nama zich bij de neus genomen, maar konden ondanks heftige protesten hun standpunt geen kracht meer bijzetten. op 25 augustus van hetzelfde jaar werd een tweede contract getekend, waarin het kustgebied tussen de Oranjerivier en de 26e breedtegraad en het land tot 20 mijlen landinwaarts vanaf de kust voor 500 Pond en 60 geweren werd verkocht. Lüderitz schreef aan zijn handelsagent Vogelsang: „Laat Joseph Fredericks voorlopig in het geloof, dat het 20 Engelse mijlen zijn.”[1]
Adolf Lüderitz vroeg aan het Duitse Ministerie van Buitenlandse Zaken om bescherming van zijn eigendom. Aangezien Rijkskanselier Otto von Bismarck sceptisch stond tegenover Duits kolonialistisch streven, kreeg Lüderitz enkel het vage antwoord dat hij de gebruikelijke bescherming zou krijgen die elke Duitser in het buitenland kreeg. Op 7 augustus 1884 werd het landstuk onder bescherming geplaatst van het Duitse Rijk.
Er werd hetzelfde jaar nog geprobeerd om het land verder uit te breiden, door via onderhandelaars, onder wie zijn broer August Lüderitz, grond te laten afkopen van de Herero’s, maar deze poging mislukte.
De plaats bij Angra Pequena kreeg de naam Lüderitz.
Adolf verdronk in de Oranjerivier in 1886.
- Tekst van het verkoopcontract
- Verkoop-Contract
- tüsschen Kapt. Joseph Frederics van Bethanie
- Groot-Namaqualand en F.A.E. Lüderitz te
- Bremen in Duitschland.
- Op den huidigen dag den 25 Augustus
- 1883 (vijf en twintigsten Augustus een duizend
- acht honderd drie en tachtig) heeft Kapt.
- Joseph Frederics van Bethanie een gedeelte
- zijns lands, namelijk de geheele kust van
- de Groot- of Orange-rivier af tot den zes en
- twintigsten graad zuider breedte met inbe-
- grip van alle havens in baaien, mitsgaders
- het land tot twintig geograph’sche mijlen
- landwaards, van elken punt der Kust uit-
- berekend – aan de Firma F.A.E. Lüderitz
- te Bremen in Duitschland, tegen 60 (zestig)
- Wesley-Richard geweren, en 500£ (vijf honderd
- honderd Pond in goud) verkocht en afgegeven.
- Door de onderteekening des Verkoopers, verklaart
- dezelve te gelyker tijd het boven bekustend lands-
- gedeelte afgegeven, als ook de 60 (zestig) Wesley-
- Richard geweren en 500£ (vijf honderd Pond in
- goud) ontvangen te hebben.
- De Kooper van zijne zijde, verklaart door zijne
- handteekening te gelijker tijd de inbezitneming
- van het gekoopte land, als ook de overlevering
- der 60 (zestig) Wesley-Richard geweren en 500£
- (vijf honderd pond in goud).
- Bethanie d. 25 Augustus 1883.
- [Handtekeningen]
Weblinks
- The man who bought a country op Orusovo.com
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Adolf Lüderitz op Wikimedia Commons.
- º Wilfried Westphal, Geschichte der deutschen Kolonien. Bindlach: Gondrom, 1991, ISBN 3-8112-0905-1, p. 21: „Lassen Sie Joseph Fredericks aber vorläufig in dem Glauben, daß es 20 englische Meilen sind.”