Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bier in poedervorm
Bier in de poedervorm wordt gebruikt om bier te maken door water aan een poeder toe te voegen. Alcohol is daarbij optioneel toevoegbaar, als er geen gistingsproces bij betrokken is.
Voor- en nadelen
Omdat er geen vloeistof en (glazen) flessen nodig zijn is het gemakkelijker te vervoeren, wat een voordeel heeft voor de ecologische voetafdruk van transport. Poeder is langer houdbaar. Bij de productie moet water worden onttrokken, wat wel veel energie kan kosten.
Productie
Het kan worden gemaakt uit concentraat van afgewerkte wort, waarvan het water door wordt vacuüm-techniek verwijderd. Het resultaat, een extract, kan dan worden verkocht als poeder (of pastavorm). Om opnieuw bier te maken, volstaat het om het te verdunnen in water van een bepaalde temperatuur en gist toe te voegen.
Bij recenter bierpoeder (zoals Neuzeller) is toevoeging van alleen water voldoende.
Toepassing
Het kan worden gebruikt door kleine (particuliere) brouwerijen, of restaurants die eigen tapbier willen maken. Het kan dan te duur zijn om speciale apparatuur te gebruiken. Of het nodig is dat de restaurants vermelden dat er sprake is van deze productie, is een onderwerp van discussie.
Voor mensen die lange tochten maken met een rugzak, gelijk ander gedroogd voedsel, om gewicht te besparen.
(Amerikaanse en Engelse) Legerautoriteiten hebben belangstelling getoond vanwege besparing van transportkosten.
Smaak
De smaak is afhankelijk van het concentraat. Goed uitgevoerd kan het poederbier qua smaak dicht bij normaal bier komen. Als bier in poedervorm niet is gepasteuriseerd, komt dat de smaak ten goede. Meerdere biersoorten, biersmaken zijn mogelijk.
Reinheitsgebot en andere wetgeving
Het Reinheitsgebot is een meer dan 500 jaar oude wetgeving in Duitsland die voorschrijft dat bier alleen mag bestaan uit water, gerst en hop en mout, zonder toevoegingen. In België is de wetgeving over de brouwingrediënten ruimer. Omdat de ingrediënten van het bier in poedervorm door de brouwerij van Neuzeller Klosterbräu geheim gehouden worden, is er in Duitsland discussie over, of dit het einde van de traditionele brouwtechniek en het Reinheitsgebot betekent.[1]
Heimelijke toevoeging
In een artikel van het Algemeen Handelsblad van 6 maart 1872 waarschuwt de schrijver voor ’Vervalschte levensmiddelen’, en daarbij wordt ook een bierpoeder genoemd.
„Behalve geheim gehouden middelen om het bier te vervalschen, worden door laaghartige bijzondere kooplieden van vervalschingsmiddelen allerlei poeders en mengsels aan eerlooze brouwers verkocht. Zoo wijst Opwyrda o.a. op het veel in gebruik zijnde zoogenaamde Bierpoeder, dat, volgens het voorgeven, de eigenschap heeft om het bier sterker en rijker aan alcohol te doen voorkomen dan het werkelijk is, en de goede, voedzame en gezonde stoffen te sparen, die bij eene gewone en degelijke bereiding van bier gebezigd moeten worden. Dit poeder nu bestaat uit kopervitriool, ijzervitriool, zetmeel en eene zeer bittere plantaardige extractiestof.”[2]
Hier gaat het niet over een bier in poedervorm, maar allerlei substanties die dat door brouwers worden gebruikt om de smaak en de eigenschappen van het bier te beïnvloeden. Dit liet ook de behoefte zien aan duidelijke wetgeving zoals het Reinheitsgebot, omdat sommige toevoegingen schadelijk zijn voor de gezondheid.
Bekende varianten
1952, Robert Mouton (Belgie)
Dr. Mouton (studie Harvard-universiteit, VS) bestudeerde manieren voor het drogen van bloedplasma, en ontving een opdracht van het Belgisch Brouwersinstituut voor een onderzoek van gerstproteïnen. Het apparaat dat was gemaakt om eiwit te drogen bleek geschikter om bier te drogen. Om het verkregen resultaat weer te ’verbieren’ moet water, alcohol en koolzuur met het poeder worden vermengd, omdat deze stoffen bij het drogen verdwijnen. Amerikaanse en Engelse legerautoriteiten hadden belangstelling voor de ontdekking om bierpoeder en biertabletten te maken, vanwege een belangrijke besparing van transportkosten.[3]
1994, Sladovna (Tjechie)
Een bedrijf uit Bruntal in Tsjechie, dat brouwerijen mout en gist levert, heeft een poeder gemaakt voor het maken van bier. Dit was geen kant-en-klaar oplosbier, maar een zelfbrouwpakket in poedervorm.[4][5] Het moet in water opgelost worden en aan de kook gebracht, gist en suiker toegevoegd, en in een fles gedaan. Na twee weken is het dan drinkbaar.[6]
2013, Pat’s Backcountry Beverages (Alaska, VS)
Bedenker Pat Tatera ontwikkelde een bierpoeder met de naam Pat’s Backcountry Beer voor met name buitensportgebruik.[7][8] Het voldoet aan het Duitse Reinheitsgebot, dat eist dat bier alleen uit water, gist, hop en gemout graan mag bestaan. Er is destijds een patent aangevraagd voor een brouw- en fermentatieproces waar een bijna waterloos bierconcentraat mee gemaakt wordt, inclusief alcohol. Door het waterarme resultaat hoeft minder energie gebruikt te worden om water te onttrekken.
2022, Neuzeller Klosterbräu (Duitsland)
Het bier is ontwikkeld met Duitse overheidsfinanciering (Bundesministerium für Wirtschaft und Energie, BMWi)[9] en de EU. Het is koolzuurhoudend – wat ook gunstig is voor een goede schuimkraag – en bevat desgewenst alcohol. Aan dit product hoeft alleen water te worden toegevoegd. Directeur Stefan Fritsche merkte op dat de inflatie, energiecrisis en het glastekort (onder andere door het stopzetten van leveringen uit Rusland en Oekraïne), redenen waren om poederbier te maken.[10][11][12][13][1]
Men berekende dat de Duitse CO₂-uitstoot met 3-5% kan verminderen wanneer alle Duitse producenten op deze manier bier maken en vervoeren. Wereldwijd gezien zou de uitstoot een half procent verminderen.[14]
Fopbier
Er bestaan ook poeders of kristallen die aan water toegevoegd kunnen worden met als resultaat iets dat er uit ziet als bier lijkt, maar met een hele slechte smaak, ter vermaak van omstanders. Deze vallen onder fop-artikelen.[15]
