Grooming (sociaal)

Grooming (Engels: social grooming) is een vorm van sociale verzorging bij dieren onderling die deel uit maakt van het bevorderen van het gevoel van gezelligheid en vertrouwen. Grooming op zich zelf betekend verzorgen en kan zowel lichamelijke verzorging als sociale verzorging betekenen. (Engels: social grooming) is een vorm van sociale verzorging bij dieren onderling die deel uit maakt van het bevorderen van het gevoel van gezelligheid en vertrouwen[2][3]. Aangenomen wordt dat dit gedrag bij de meeste sociale dieren een vorm van verzoening is en een rol speelt bij het verminderen van spanningen en conflicten binnen de groep[1]. De hieraan gerelateerde term “allogrooming” betekend 'elkaar verzorgen' een slaat doorgaans op verzorging van elkaar binnen hetzelfde ras of soort. Mutual grooming beschrijft de verzorging tussen twee individuelen, meestal onderdeel van het sociale groomen, ontwikkelen van onderlinge verhoudingen of parings-gedrag.

Er bestaat verschil van mening of grooming belangrijkers is voor de praktische gezondheid en hygiënische aspecten, of dat de sociale aspecten een grotere rol spelen. Algemeen wordt aangenomen dat grooming oorspronkelijk louter een verzorgende hygiënische functie had, gesterkt door het feit dat het vaak lichaamsdelen betreft die middels autogrooming slecht bereikbaar zijn. Met name bij sociale diersoorten heeft grooming zich echter tevens als een zeer belangrijk sociaal aspect ontwikkeld, wat mogelijk belangrijker is dan de verzorgende factor[4].

In het geval van huisdieren zoals een gedomesticeerde huishond ziet deze zijn gezin als zijn roedel waartoe alle levende huisgenoten behoren. Te meer omdat de roedelleider doorgaans een mens is zal de grooming behoefte in dat geval tussen dier en mens zijn. Dieren, in het bijzonder honden, likken hun baasje dientengevolge om drie reden:

• het algemene allogrooming ter bevordering van rust en gezelligheid.
• het schoonhouden van plaatsen waar men zelf niet bij kan, bovenzijde hoofd, nek en oren.
• het specifieke likken van de mondstreek, vaak bij het thuiskomen, is het verzoek om als thuisblijver in de buit mee te mogen delen. (Gebruikelijk is voor dieren dat er direct bij thuiskomst de prooi gegeten wordt)

Een belangrijk concept van allogrooming met sociale achtergrond is onderwerping aan het dominante groepslid. Het aanbieden van de meest kwetsbare onderbuik en geslachtsdelen (op de rug draaien) aan een vertrouwd groepslid om te snuffelen en te verzorgen is hiervan onderdeel.

Hormonen

social grooming zoals het likken en aaien van bijvoorbeeld een hond heeft ook een chemische reden. Het verzorgingsgedrag heeft een rustgevend effect en stimuleert de afgifte van hormonen in de hersenen. Er zijn drie belangrijke hormonen die worden geactiveerd:

• endorfine - blokkeert stress, pijn en irritaties
• dopamine - vrijkomt door het gevoel van anticipatie veroorzaakt door plezier en rustgevend contact
• serotonine - vrijkomt als een specifieke beloning die een feel-good factor geeft

Al deze hormonen zijn gekoppeld aan de hersenstam en hypothalamus[1][4].

References