Nicolaas Pieck

Nicolaas (’Claes’) Pieck (Gorcum, 29 augustus 1534 – Brielle, 9 juli 1572) was minderbroeder die samen met achttien andere katholieke geestelijken door de watergeuzen werd vermoord. De groep werd bekend als de Martelaren van Gorcum.

Leven

Nicolaas Pieck werd geboren in een welgestelde familie, als zoon van Jan Aertse Pieck en Hendrikje Calff (Henrica Calvia). Zijn ouders waren overtuigd katholiek. Zijn vader had ervoor gezorgd dat de van ketterij verdachte pastoor van een grote kerk in Gorcum (Gorinchem) uit zijn ambt werd gezet en vervangen werd door pastoor Leonard van Veghel.

Nicholas ging naar school bij de Broeders van het gewone leven in ’s-Hertogenbosch. Hij sloot zich daar aan bij een zijtak van de franciscaanse kloosterorde: de Ordo Fratrum Minorum Observantiae (O.F.M.Obs), die nu een deel uitmaakt van de hoofdtak van de franciscanen (O.F.M.). Hij studeerde filosofie en theologie aan het college van de orde aan de Katholieke Universiteit Leuven, waar hij onder andere les kreeg van de franciscaanse professor Adam Sasbout (ca. 1516-1553). In Leuven werd hij in of omstreeks 1558 tot priester gewijd.

Hij was, vooral in Leuven, Brussel en Antwerpen, actief als katholiek missionaris onder volgelingen van het protestantisme en andere „ketterijen”, in het bijzonder tegen het calvinisme. In 1568 werd hij op slechts 34-jarige leeftijd benoemd tot gardiaan (franciscaans kloosteroverste) te Gorcum.

Hij werd omschreven als een bleke, magere man met een voorbeeldig kloosterleven. Hoewel hij boetedoening van groot belang vond, zei hij vak dat men God moet dienen met vreugde.

Bij de bezetting van de citadel van Gorcum door de watergeuzen, namen de anti-Spaanse troepen en extremistische calvinisten onder leiding van admiraal Lumey alle priesters en religieuzen gevangen.

Claes Piecks twee protestantse broers onderhandelden met Lumey over een losgeld om hun broer vrij te laten. Maar Lumey wou aan de geuzenleiders laten zien dat hij de b was en stond niet open voor onderhandelingen.

Op 8 juni werd een debat georganiseerd tussen twee van de gevangengenomen geestelijken en twee protestantse predikanten. Claes Pieck was een spreker voor de katholieke geestelijken en slaagde erin de protestanten met eenvoudige vragen van hun stuk te brengen, waarop het debat werd afgebroken.

De geuzen hingen Nicolaas op en martelden hem door hem met een fakkel te branden om hem tot afval van zijn katholieke geloof te brengen, als voorbeeld voor de andere gevangenen. Nicolaas bleef echter bij zijn overtuiging als katholiek. Hij was de eerste van de negentien gevangenen die op 9 juli 1572 door ophanging werden vermoord door de watergeuzen.

Verering

Samen met de andere Martelaren van Gorcum werd hij heilig verklaard in 1867. Hun feestdag is 9 juli.
In Delft was een kerk vernoemd naar deze heilige. De Raamstraatkerk uit Delft had Nicolaas Pieck als patroonheilige en heeft het sobere franciscaanse model hoog in het vaandel staan. Tegenwoordig is de kerk gewijd aan de HH. Franciscus en Clara van Assisi. De parochie heeft een nauwe band met de franciscaanse communiteit, die naast de kerk een klooster heeft. De kerk is gevestigd in de Raamstraat, achter het Centraal Station van de stad.
In Gorinchem (Gorcum) draagt de rooms-katholieke parochie de naam H.H. Nicolaas Pieck en Gezellenparochie. In de parochiekerk worden relieken van de Martelaren van Gorcum bewaard.