Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Hofland (geslacht): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hofland_(geslacht)&oldid=56941227 18 aug 2020 ‎ Gen.hofland)
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hofland_(geslacht)&oldid=56950067 20 aug 2020 Gen.hofland)
Regel 4: Regel 4:
== Geschiedenis ==
== Geschiedenis ==
=== Oorsprong ===
=== Oorsprong ===
Het [[Familie (verwanten)|geslacht]] ontleent zijn naam aan het het [[Graafschap Holland|grafelijk]] domeinhof in [[Heemskerk]] en [[Beverwijk]]. De zogenoemde “Curtis Hofland” strekte van [[Velsen]] tot Heemskerk en [[Assum]]. Het grafelijke domeinhof heeft 3 hoofdgebouwen gehad, een van deze hoofdgebouwen lag vermoedelijk op de plek waar het latere [[Huis Hofland]] is gebouwd bij het huidige [[Noorddorp]] in Heemskerk. De andere hoofdgebouwen waren [[Huis Meresteyn]], op de grens van Heemskerk en [[Wijk aan Zee en Duin|Wijk aan Duin]], en het kasteel van [[Albert Banjaert]] te Beverwijk.
Het [[Familie (verwanten)|geslacht]] ontleent zijn naam aan het het [[Graafschap Holland|grafelijk]] domeinhof in [[Heemskerk]] en [[Beverwijk]]. De zogenoemde “Curtis Hofland” strekte van [[Velsen]] tot Heemskerk en [[Assum]]. Het grafelijke domeinhof heeft 3 hoofdgebouwen gehad, een van deze hoofdgebouwen lag vermoedelijk op de plek waar het latere [[Huis Hofland]] is gebouwd bij het huidige [[Noorddorp]] in Heemskerk. De andere hoofdgebouwen waren [[Huis Meresteyn]], op de grens van Heemskerk en [[Wijk aan Zee en Duin|Wijk aan Duin]], en het kasteel van [[Albert Banjaert]] te Beverwijk.<ref name=":0">{{Citeer boek|titel=Midden-Kennemerland in de Vroege en Hoge Middeleeuwen|auteurlink=|auteur=Bert Koene|medeauteurs=Fred Schweitzer, Jan Morren|taal=|url=|uitgever=Uitgeverij Verloren|datum=2003|pagina's=|ISBN=}}</ref>


[[Bestand:Hendrik de Leth (1703–1766), Afb OSM100244000001.jpg|miniatuur|Huis Hofland in 1703 (toen 'De Vlotter')]]
[[Bestand:Hendrik de Leth (1703–1766), Afb OSM100244000001.jpg|miniatuur|Huis Hofland in 1703 (toen 'De Vlotter')]]
Het Huis Hofland werd halverwege de [[13e eeuw]] gebouwd en wordt in [[1260]] voor het eerst vermeld. Het kasteel maakte deel uit van de deel uit van de serie kastelen ter verdediging tegen de west-friesen gedurende de [[West-Friese Oorlogen|West-friese oorlog]]. De eerste vermelding in de leenregister is wanneer [[Gerard van Hofland|Gerard II van Hofland]] het in [[1380]] opdraagt aan [[Wouter van Heemskerk]] als eigen bezit. Het is dus tot die tijd [[Allodiaal eigendom en erfelijk bezit|allodiaal]] bezit geweest waarna het in [[1390]] in leen wordt gegeven aan de deze eerder genoemde Gerard. Het huis is tot [[1444]] in het bezit geweest van het geslacht Hofland waarna deze wordt overgedragen aan de secretaris van de leenheer, Banjaart Saay. De bijbehorende [[hoge heerlijkheid]] van het [[Heerlijkheid hofland|Hofland]], strekkende van de grens van Heemskerk en Wijk aan Duin tot aan Beverwijk, gaat in 1455 over op [[Gerrit van Assendelft (15e eeuw)|Gerard van Assendelft]]. Het huis komt in de [[17e eeuw]] voor als [[Ridderhofstad|riddermatige hofstede]] “De Vlotter” en nog later als “Jagerlust” wat refereert naar de toenmalige functie als jachthuis. Van het kasteel is niet veel meer over, rond [[1854]] werd de huidige boerderij gebouwd aan de Rijksstraatweg.
Het Huis Hofland werd halverwege de [[13e eeuw]] gebouwd en wordt in [[1260]] voor het eerst vermeld. Het kasteel maakte deel uit van de deel uit van de serie kastelen ter verdediging tegen de west-friesen gedurende de [[West-Friese Oorlogen|West-friese oorlog]]. De eerste vermelding in de leenregister is wanneer [[Gerard van Hofland]] het in [[1380]] opdraagt aan [[Wouter van Heemskerk]] als eigen bezit. Het is dus tot die tijd [[Allodiaal eigendom en erfelijk bezit|allodiaal]] bezit geweest waarna het in [[1390]] in leen wordt gegeven aan de deze eerder genoemde Gerard. Het huis is tot [[1444]] in het bezit geweest van het geslacht Hofland waarna deze wordt overgedragen aan de secretaris van de leenheer, Banjaart Saay. De bijbehorende [[hoge heerlijkheid]] van het [[Heerlijkheid hofland|Hofland]], strekkende van de grens van Heemskerk en Wijk aan Duin tot aan Beverwijk, gaat in 1455 over op [[Gerrit van Assendelft (15e eeuw)|Gerard van Assendelft]]<ref name=":0" />. Het huis komt in de [[17e eeuw]] voor als [[Ridderhofstad|riddermatige hofstede]] “De Vlotter” en nog later als “Jagerlust” wat refereert naar de toenmalige functie als jachthuis.<ref>{{Citeer web|url=https://www.historischekringheemskerk.nl/publicaties/kastelen-in-heemskerk/vlotter/|titel=De Vlotter|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=Historische Kring Heemskerk|taal=}}</ref> Van het kasteel is niet veel meer over, rond [[1854]] werd de huidige boerderij gebouwd aan de Rijksstraatweg.<ref>{{Citeer web|url=http://www.awn-beverwijk-heemskerk.nl/pdf/vlotter.pdf|titel=De Vlotter of Jachtlust|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=Archeologische Werkgroep Beverwijk-Heemskerk|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=}}</ref>
 
=== Ontstaan ===
[[Bestand:21210 Kasteel Assumburg 2.jpg|miniatuur|Slot Assumburg]]
Het geslacht is ontstaan toen [[Hugo van Rietwijk|Hugo I van Rietwijk]], zoon van [[Dirk van Rietwijk|Dirk I van Rietwijk]] (veldheer in de [[Loonse Oorlog|Loonse oorlog]]), het goed Hofland verwierf na zijn verdienste in de west friese oorlog. Hij liet er een kasteel bouwen en wordt gezien als de stamhouder van het geslacht. Mogelijk was zijn vader, Dirk I van Rietwijk, ook al heer van Hofland maar het huis zelf is door Hugo gebouwd. Naast het Huis Hofland liet hij vermoedelijk ook het [[Slot Assumburg]] bouwen. Zijn zoon, [[Willem van Rietwijk|Willem I van Rietwijk]] genaamd van Velsen, wordt als eerste bekende eigenaar vermeld van het slot. Aangezien het feit dat hij in [[1248]] enkel voorkomt als Hugo van Rietwijk en zijn zonen wel voorkomen als Van Hofland en Hoflandsz kunnen we aannemen dat het na 1248 gebouwd moet zijn en dat het voor 1260 voltooid was. Toen Hugo overleed ging het Huis en de heerlijkheid Hofland naar zijn zoon Dirk. Het Slot Assumburg en de heerlijkheid Rietwijk ging naar zijn zoon Willem.


=== Verplaatsing naar Rijn- en Schieland ===
=== Verplaatsing naar Rijn- en Schieland ===
[[Bestand:SA 38217-Het Huis Kostverloren aan de Amstel2.jpg|miniatuur|Huis Kostverloren]]
[[Bestand:SA 38217-Het Huis Kostverloren aan de Amstel2.jpg|miniatuur|Huis Kostverloren]]
Gedurende de [[Hoekse en Kabeljauwse twisten]] worden steeds meer bezittingen ondergebracht in de Kerk. Het is duidelijk dat het geslacht het grafelijke gezag niet meer zeker vond. Al in [[1343]], 7 jaar voor de start van Hoekse en Kabeljauwse twisten, wordt een groot deel van het vermogen van de familie ondergebracht in verschillende [[Vicarie|vicariën]], zowel in de kerk te Velsen als in Beverwijk. Ook is het geslacht sinds [[1378]], wanneer Gerard van Hofland 6 verschillende hofstede’s en akkers koopt te Beverwijk, leenroerig aan de [[Sint-Adelbertabdij|abdij van Egmond]]. Enkele jaren later in [[1382]] wordt Gerard zelf [[geestelijke]] bij de abdij. Na [[1459]] komt het geslacht niet meer voor in Kennemerland en verplaatsten zich zuidelijker. [[Dirk Hofland|Dirk IV van Hofland]] wordt nog vermeld in de eerste helft van de [[15e eeuw]] met “4 morgen land in [[Ouder-Amstel|Ouderamstel]] met huizing en hofstede, die begraven is, gemeen in 9 [[Morgen (oppervlaktemaat)|morgen]], genaamd Ottenweer”, mogelijk het latere [[Het Huis Kostverloren aan de Amstel|Huis Kostverloren]], waar hij leenroerig is aan de hofstede Nijenrode.  
Gedurende de [[Hoekse en Kabeljauwse twisten]] worden steeds meer bezittingen ondergebracht in de Kerk. Het is duidelijk dat het geslacht het grafelijke gezag niet meer zeker vond. Al in [[1343]], 7 jaar voor de start van Hoekse en Kabeljauwse twisten, wordt een groot deel van het vermogen van de familie ondergebracht in verschillende [[Vicarie|vicariën]]<ref>{{Citeer web|url=https://noord-hollandsarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=236&mizig=210&miadt=236&miaet=1&micode=406&minr=799440&miview=inv2&milang=nl|titel=Inventaris Parochie Sint Engelmundus te Velsen|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=1343|uitgever=Noord-Hollands Archief|taal=}}</ref>, zowel in de kerk te Velsen als in Beverwijk. Ook is het geslacht sinds [[1378]], wanneer Gerard van Hofland 6 verschillende hofstede’s en akkers koopt te Beverwijk, leenroerig aan de [[Sint-Adelbertabdij|abdij van Egmond]]. Enkele jaren later in [[1382]] wordt Gerard zelf [[geestelijke]] bij de abdij.<ref>{{Citeer web|url=https://www.hogenda.nl/wp-content/plugins/hogenda-search/download_attachment.php?id=9687&type=loanroom|titel=Repertorium op de lenen van de abdij Egmond, 1174-1650|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=Kort, J.C|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=Hogenda|taal=}}</ref> Na [[1459]] komt het geslacht niet meer voor in Kennemerland en verplaatsten zich zuidelijker. [[Dirk Hofland|Dirk van Hofland]] wordt nog vermeld in de eerste helft van de [[15e eeuw]] met “4 morgen land in [[Ouder-Amstel|Ouderamstel]] met huizing en hofstede, die begraven is, gemeen in 9 [[Morgen (oppervlaktemaat)|morgen]], genaamd Ottenweer”, mogelijk het latere [[Het Huis Kostverloren aan de Amstel|Huis Kostverloren]]<ref>{{Citeer boek|titel=Noord-Hollands Arcadia; ruim 400 Noord-Hollandse buitenplaatsen in tekening|auteurlink=|auteur=Christian Bertram|medeauteurs=|taal=|url=|uitgever=Canaletto/Repro-Holland|datum=2005|pagina's=|ISBN=}}</ref>, waar hij leenroerig is aan de hofstede Nijenrode.<ref>{{Citeer web|url=https://www.hogenda.nl/wp-content/plugins/hogenda-search/download_attachment.php?id=9858&type=loanroom|titel=Repertorium op de lenen van de hofstede Nijenrode, 1352-1677|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=Kort, J.C|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=HoGenDa|taal=}}</ref>


Het eerste telg dat genoemd wordt in Rijn- en Schieland is Hugo van Hofland, zoon van Hugo van Rietwijk. Deze houd grond in [[Rijswijk (Zuid-Holland)|Rijswijk]] waar hij op woont. Hugo is ook als een van de eerste mensen begraven in de [[Oude Kerk (Delft)|Oude Kerk]] te [[Delft]]. De verbondenheid met het gebied was er dus zeker waardoor de schakel ernaar toe eenvoudiger was.
Het eerste telg dat genoemd wordt in Rijn- en Schieland is Hugo van Hofland. Deze houd grond in [[Rijswijk (Zuid-Holland)|Rijswijk]] waar hij op woont.<ref>{{Citeer web|url=https://www.hogenda.nl/wp-content/plugins/hogenda-search/download_attachment.php?id=9691&type=loanroom|titel=REPERTORIUM OP DE LENEN VAN DE BINCKHORST, 1322-1700|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=C. Hoek|achternaam=|voornaam=|datum=1999|uitgever=Ons Voorgeslacht|taal=}}</ref> Hugo is ook als een van de eerste mensen begraven in de [[Oude Kerk (Delft)|Oude Kerk]] te [[Delft]]<ref>{{Citeer boek|titel=DE GRAFBOEKEN VAN DE OUDE KERK TE DELFT|auteurlink=|auteur=Dr. P.C.J. van der Krogt|medeauteurs=|taal=|url=|uitgever=Ons Voorgeslacht|datum=1994|pagina's=|ISBN=}}</ref>. De verbondenheid met het gebied was er dus zeker waardoor de schakel ernaar toe eenvoudiger was.


De echte manifestering van het geslacht in Rijn- en Schieland gebeurd echter pas in de tweede helft van de 15e eeuw wanneer Claes Hofland vermeld wordt als bode van de dijkgraaf van Schieland in 1463. De verplaatsing heeft vermoedelijk vanuit [[Seghwaert|Zegwaard]] plaatsgevonden waar zij 55 morgen (ca. 47 hectare) land hadden. Zij resideerden voornamelijk in [[Leiden]] waar zij als [[welgeborenen]] deel waren van de [[vierschaar]]. Gerrit Aertsz Hofland wordt vermeld als woonende te Leiden met een huizing en hofstede en een “schoone en pleysante welgelegen wooning als huis, stalling, wagenhuis twee bargen met boomgaard” in de Cley te [[Teylingen (gemeente)|Teylingen]]. In het begin van de [[16e eeuw]] verplaatste de familie grotendeel naar [[Rotterdam]] en de omgelegen [[Ambachtsheerlijkheid|ambachten]]. Tot eind 16e eeuw is de familie ook in bezit van de hofstede van Foreest te [[Crooswijk|Crooswijck]] die dan wordt verkocht aan [[Gerrit van Assendelft (16e eeuw)|Gerrit van Assendelft]].
De echte manifestering van het geslacht in Rijn- en Schieland gebeurd echter pas in de tweede helft van de 15e eeuw wanneer Claes Hofland vermeld wordt als bode van de dijkgraaf van Schieland in 1463. De verplaatsing heeft vermoedelijk vanuit [[Seghwaert|Zegwaard]] plaatsgevonden waar zij 55 morgen (ca. 47 hectare) land hadden.<ref>{{Citeer web|url=https://www.oudsoetermeer.nl/website/bronnen/morgenboeken/index.html|titel=Morgenboek Zegwaart van 1531|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=Teun van der Vorm|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=Historisch Genootschap Oud Soetermeer|taal=}}</ref> Zij resideerden voornamelijk in [[Leiden]] waar zij als [[welgeborenen]] deel waren van de [[vierschaar]]. Gerrit Aertsz Hofland wordt vermeld als woonende te Leiden met een huizing en hofstede en een “schoone en pleysante welgelegen wooning als huis, stalling, wagenhuis twee bargen met boomgaard” in de Cley te [[Teylingen (gemeente)|Teylingen]]<ref>{{Citeer web|url=https://www.erfgoedleiden.nl/|titel=Rechterlijk Archief Noordwijk, inv.nr. 174|bezochtdatum=20-8-2020|auteur=H.J. van der Waag|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=Erfgoed Leiden en Omstreken|taal=}}</ref>. In het begin van de [[16e eeuw]] verplaatste de familie grotendeel naar [[Rotterdam]] en de omgelegen [[Ambachtsheerlijkheid|ambachten]]. Tot eind 16e eeuw is de familie ook in bezit van de hofstede van Foreest te [[Crooswijk|Crooswijck]] die dan wordt verkocht aan [[Gerrit van Assendelft (16e eeuw)|Gerrit van Assendelft]].


De [[welgeborenen]] (oud-adelijke) stand werden steeds meer ingeperkt in run privileges en gingen een steeds minder grote rol spelen in de bestuurlijke organen. Zo ook voor de Hoflanden, in het einde van de periode van de regenten en stadse elites verloor de familie steeds meer macht aan de gegoede burgerij (rengenten) waarna zij zich grotendeels terug trokken tot buiten de stad.
De [[welgeborenen]] (oud-adelijke) stand werden steeds meer ingeperkt in run privileges en gingen een steeds minder grote rol spelen in de bestuurlijke organen. Zo ook voor de Hoflanden, in het einde van de periode van de regenten en stadse elites verloor de familie steeds meer macht aan de gegoede burgerij (rengenten) waarna zij zich grotendeels terug trokken tot buiten de stad.


=== Vrouwelijke lijn ===
=== Vrouwelijke lijn ===
Regel 29: Regel 25:
De naam werd vroeger zowel met als zonder 'van' geschreven. Deze namen werden door elkaar gebruikt. Door de eeuwen heen is de schrijfwijze van de naam steeds veranderd. In de 14e eeuw werd de naam vaak aangeduid met 'Van Hofland', terwijl vanaf de 15e en 16e eeuw veelal gekozen wordt voor 'Hoflan(d)t' of 'Hofflan(d)t'. Tegenwoordig wordt de schrijfwijze 'Hofland' gehomologeerd.
De naam werd vroeger zowel met als zonder 'van' geschreven. Deze namen werden door elkaar gebruikt. Door de eeuwen heen is de schrijfwijze van de naam steeds veranderd. In de 14e eeuw werd de naam vaak aangeduid met 'Van Hofland', terwijl vanaf de 15e en 16e eeuw veelal gekozen wordt voor 'Hoflan(d)t' of 'Hofflan(d)t'. Tegenwoordig wordt de schrijfwijze 'Hofland' gehomologeerd.


== Heren van Hofland ==
== Genealogische Schets ==
 
[[Bestand:Familiewapen Hofland.jpg|miniatuur|Wapen van tak Hofland (Bijl), breking door kleurwisseling. Op basis van Pieter Goossens Hofland zijn wapen uit glas-in-lood werk 1602.]]Hieronder volgt de genealogische schets van het geslacht Hofland in Rijn- en Schieland.<ref>{{Citeer boek|titel=Een schielandse familie Hofland|auteurlink=|auteur=H.M. Kuypers|medeauteurs=|taal=|url=|uitgever=Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie|datum=2004|pagina's=|ISBN=}}</ref>
* [[Dirk I van Rietwijk|Dirk I]], 1e heer van Hofland (ca. 1205), ridder, veldheer aan de kant van [[Willem I van Holland]] gedurende de [[Loonse Oorlog|Loonse oorlog]], bouwheer [[Slot den Cruyt]] te [[Rinnegom|Rinneghem]].
*'''Claes Hofland''' (ca. 1463), bode van de dijkgraaf van Schieland
* [[Hugo I van Rietwijk|Hugo I]], 2e heer van Hofland (ca. 1248), ridder, vocht onder [[Willem II van Holland]] tegen de [[West-Friese Oorlogen|West-friesen]].
**'''Arend (Aert) Claesz. Hofland''' (ovl. 1507), heemraadsbode van Schieland, schout van Zegwaard.
* [[Dirk II van Hofland|Dirk II]], 3e heer van Hofland († 1339)
***'''Claes Aertsz Hofland''' (ovl. < 1528), bode en baljuw van Rijnland.
* [[Dirk III van Hofland|Dirk III]], 4e heer van Hofland († 1383)
* [[Gerard I van Hofland|Gerard I]], 5e heer van Hofland († 1394), geestelijke en pastoor
* [[Gerard II van Hofland|Gerard II]], 6e heer van Hofland († 1420), verm. bouwheer [[Het Huis Kostverloren aan de Amstel|Huis Kostverloren]].
* [[Dirk IV van Hofland|Dirk IV]], 7e heer van Hofland († 1455), geestelijke en Kannunik van de [[Premonstratenzers|Ordo Canonici Regularis Praemonstratensis]].
 
Door het kinderloos sterven van Dirk IV van Hofland verviel de heerlijkheid terug naar de [[Van Polanen|heer van Polanen]]. Waarna het overging naar het [[Van Assendelft|Huis Assendelft]]. Een jongere broer van Dirk, Arend (Arnoud) is de vermoedelijk stamvader van het geslacht in Rijn- en Schieland die hierna volgt.
 
== Genealogische Schets ==
[[Bestand:Familiewapen Hofland.jpg|miniatuur|Wapen van tak Hofland (Bijl), breking door kleurwisseling. Op basis van Pieter Goossens Hofland zijn wapen uit glas-in-lood werk 1602.]]Hieronder volgt de genealogische schets van het geslacht Hofland in Rijn- en Schieland.  
*'''Claes Hofland''' (geb. 1420), bode van de dijkgraaf van Schieland
**'''Arend (Aert) Claesz. Hofland''' (geb. 1463), heemraadsbode van Schieland, schout van Zegwaard.
***'''Claes Aertsz Hofland''' (geb. 1490), bode en baljuw van Rijnland.
****'''Arend (Aert) Claesz Hofland''' (geb. 1520), bode, baljuw en dijkgraaf van Schieland, schout van Hilligersberg, Rotteban en Schiebroek, ambachtsbewaarder van Hilligersberg,
****'''Arend (Aert) Claesz Hofland''' (geb. 1520), bode, baljuw en dijkgraaf van Schieland, schout van Hilligersberg, Rotteban en Schiebroek, ambachtsbewaarder van Hilligersberg,
****'''Meynsgen Claesdr. Hofland''' (ovl. 1593) x '''Pieter (N.N.)''', bezat Huis ten Hoeck in Hilligersberg
****'''Meynsgen Claesdr. Hofland''' (ovl. 1593) x '''Pieter (N.N.)''', bezat Huis ten Hoeck in Hilligersberg
Regel 70: Regel 54:
{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
* [https://books.google.nl/books/about/Een_Schielandse_familie_Hofland.html?id=rOldHAAACAAJ&redir_esc=y Een Schielandse familie Hofland]
* [https://books.google.nl/books/about/Een_Schielandse_familie_Hofland.html?id=rOldHAAACAAJ&redir_esc=y Een Schielandse familie Hofland]
* Glas-in-lood-werk van het wapen dat door Pieter Goossens Hoflant, schout en baljuw van Bleyswijck, gevoerd werd in het jaar 1602.
* Glas-in-lood-werk van het wapen dat door Pieter Goossens Hoflant, schout en baljuw van Bleyswijck, uit het jaar 1602.
* Zegel van Aert Claesz. Hoflant dat in 1507 gevoerd werd.
* Zegel van Aert Claesz. Hoflant uit 1507.
* Giftboeken van Rotterdam
;Noten
* Leenkamer van de graven Holland in Kennemerland
{{References}}
* Lenen van de hofstede Haarlem, Heemskerk en Velsen (Waterland)
* Lenen van de Abdij van Egmond
* Archieven Bleiswijk, Zevenhuizen, Zegwaard en Hillegersberg
}}
}}
 
{{authority control|TYPE=s|Wikidata=Q62522026}}
[[Categorie:Nederlandse familie]]
[[Categorie:Nederlandse familie]]
[[Categorie:Adellijk huis in de Nederlanden in de middeleeuwen]]
[[Categorie:Adellijk huis in de Nederlanden in de middeleeuwen]]

Versie van 2 sep 2020 09:22

Bestand:Wapen van Hofland.png
Wapen van Hofland

Hofland (ook: van Hofland) is de naam van een oud-adelijk geslacht uit Holland dat van oorsprong uit Kennemerland komt en later bestuurders Rijnland en Schieland voortbracht. Het geslacht is in de 13e eeuw ontstaan uit de heren van Rietwijk.

Geschiedenis

Oorsprong

Het geslacht ontleent zijn naam aan het het grafelijk domeinhof in Heemskerk en Beverwijk. De zogenoemde “Curtis Hofland” strekte van Velsen tot Heemskerk en Assum. Het grafelijke domeinhof heeft 3 hoofdgebouwen gehad, een van deze hoofdgebouwen lag vermoedelijk op de plek waar het latere Huis Hofland is gebouwd bij het huidige Noorddorp in Heemskerk. De andere hoofdgebouwen waren Huis Meresteyn, op de grens van Heemskerk en Wijk aan Duin, en het kasteel van Albert Banjaert te Beverwijk.[1]

Bestand:Hendrik de Leth (1703–1766), Afb OSM100244000001.jpg
Huis Hofland in 1703 (toen 'De Vlotter')

Het Huis Hofland werd halverwege de 13e eeuw gebouwd en wordt in 1260 voor het eerst vermeld. Het kasteel maakte deel uit van de deel uit van de serie kastelen ter verdediging tegen de west-friesen gedurende de West-friese oorlog. De eerste vermelding in de leenregister is wanneer Gerard van Hofland het in 1380 opdraagt aan Wouter van Heemskerk als eigen bezit. Het is dus tot die tijd allodiaal bezit geweest waarna het in 1390 in leen wordt gegeven aan de deze eerder genoemde Gerard. Het huis is tot 1444 in het bezit geweest van het geslacht Hofland waarna deze wordt overgedragen aan de secretaris van de leenheer, Banjaart Saay. De bijbehorende hoge heerlijkheid van het Hofland, strekkende van de grens van Heemskerk en Wijk aan Duin tot aan Beverwijk, gaat in 1455 over op Gerard van Assendelft[1]. Het huis komt in de 17e eeuw voor als riddermatige hofstede “De Vlotter” en nog later als “Jagerlust” wat refereert naar de toenmalige functie als jachthuis.[2] Van het kasteel is niet veel meer over, rond 1854 werd de huidige boerderij gebouwd aan de Rijksstraatweg.[3]

Verplaatsing naar Rijn- en Schieland

Bestand:SA 38217-Het Huis Kostverloren aan de Amstel2.jpg
Huis Kostverloren

Gedurende de Hoekse en Kabeljauwse twisten worden steeds meer bezittingen ondergebracht in de Kerk. Het is duidelijk dat het geslacht het grafelijke gezag niet meer zeker vond. Al in 1343, 7 jaar voor de start van Hoekse en Kabeljauwse twisten, wordt een groot deel van het vermogen van de familie ondergebracht in verschillende vicariën[4], zowel in de kerk te Velsen als in Beverwijk. Ook is het geslacht sinds 1378, wanneer Gerard van Hofland 6 verschillende hofstede’s en akkers koopt te Beverwijk, leenroerig aan de abdij van Egmond. Enkele jaren later in 1382 wordt Gerard zelf geestelijke bij de abdij.[5] Na 1459 komt het geslacht niet meer voor in Kennemerland en verplaatsten zich zuidelijker. Dirk van Hofland wordt nog vermeld in de eerste helft van de 15e eeuw met “4 morgen land in Ouderamstel met huizing en hofstede, die begraven is, gemeen in 9 morgen, genaamd Ottenweer”, mogelijk het latere Huis Kostverloren[6], waar hij leenroerig is aan de hofstede Nijenrode.[7]

Het eerste telg dat genoemd wordt in Rijn- en Schieland is Hugo van Hofland. Deze houd grond in Rijswijk waar hij op woont.[8] Hugo is ook als een van de eerste mensen begraven in de Oude Kerk te Delft[9]. De verbondenheid met het gebied was er dus zeker waardoor de schakel ernaar toe eenvoudiger was.

De echte manifestering van het geslacht in Rijn- en Schieland gebeurd echter pas in de tweede helft van de 15e eeuw wanneer Claes Hofland vermeld wordt als bode van de dijkgraaf van Schieland in 1463. De verplaatsing heeft vermoedelijk vanuit Zegwaard plaatsgevonden waar zij 55 morgen (ca. 47 hectare) land hadden.[10] Zij resideerden voornamelijk in Leiden waar zij als welgeborenen deel waren van de vierschaar. Gerrit Aertsz Hofland wordt vermeld als woonende te Leiden met een huizing en hofstede en een “schoone en pleysante welgelegen wooning als huis, stalling, wagenhuis twee bargen met boomgaard” in de Cley te Teylingen[11]. In het begin van de 16e eeuw verplaatste de familie grotendeel naar Rotterdam en de omgelegen ambachten. Tot eind 16e eeuw is de familie ook in bezit van de hofstede van Foreest te Crooswijck die dan wordt verkocht aan Gerrit van Assendelft.

De welgeborenen (oud-adelijke) stand werden steeds meer ingeperkt in run privileges en gingen een steeds minder grote rol spelen in de bestuurlijke organen. Zo ook voor de Hoflanden, in het einde van de periode van de regenten en stadse elites verloor de familie steeds meer macht aan de gegoede burgerij (rengenten) waarna zij zich grotendeels terug trokken tot buiten de stad.

Vrouwelijke lijn

Bijzonder is dat het meerdere malen voorkomt dat de naam wordt doorgegeven via de vrouwelijke lijn. Door het doorgeven van de naam Hofland via de vrouwelijke lijn (dit gebeurt maar liefst drie keer binnen één generatie) zijn er verschillende, niet-adelijke, takken van de familie ontstaan. Deze zijn hieronder aangegeven door het huwelijk met de man ook aan te geven.

Schrijfwijze

De naam werd vroeger zowel met als zonder 'van' geschreven. Deze namen werden door elkaar gebruikt. Door de eeuwen heen is de schrijfwijze van de naam steeds veranderd. In de 14e eeuw werd de naam vaak aangeduid met 'Van Hofland', terwijl vanaf de 15e en 16e eeuw veelal gekozen wordt voor 'Hoflan(d)t' of 'Hofflan(d)t'. Tegenwoordig wordt de schrijfwijze 'Hofland' gehomologeerd.

Genealogische Schets

Bestand:Familiewapen Hofland.jpg
Wapen van tak Hofland (Bijl), breking door kleurwisseling. Op basis van Pieter Goossens Hofland zijn wapen uit glas-in-lood werk 1602.

Hieronder volgt de genealogische schets van het geslacht Hofland in Rijn- en Schieland.[12]

  • Claes Hofland (ca. 1463), bode van de dijkgraaf van Schieland
    • Arend (Aert) Claesz. Hofland (ovl. 1507), heemraadsbode van Schieland, schout van Zegwaard.
      • Claes Aertsz Hofland (ovl. < 1528), bode en baljuw van Rijnland.
        • Arend (Aert) Claesz Hofland (geb. 1520), bode, baljuw en dijkgraaf van Schieland, schout van Hilligersberg, Rotteban en Schiebroek, ambachtsbewaarder van Hilligersberg,
        • Meynsgen Claesdr. Hofland (ovl. 1593) x Pieter (N.N.), bezat Huis ten Hoeck in Hilligersberg
          • Claes Pietersz. Hofland (ovl. 1614), bezat Huis ten Hoeck, ambachtsbewaarder van Hilligersberg
            • Aert Claesz. Hofland (geb. 1590), bezat Huis 'Wapen van Roomen', poorter van Rotterdam, procureur van Schieland
      • Gerrit Aertsz. Hofland (geb. 1496), schout van Zegwaard, heemraadsbode van Schieland, heemraadsbode van Rijnland, schout van Hillegersberg en Rotteban, schout van Schiebroek, schout en baljuw van Bleiswijk.
        • Claes Gerritzsz. Hofland (geb. 1526), bode van Schieland.
        • Meynsgen Gerritsdr. Hofland (ovl. 1578) x Goossen Pieterz. Bijl (geb. 1525), schout van Zevenhuizen.
          • Pieter Goossensz. Hofland (geb. 1562), schout en baljuw van Bleiswijk.
            • Gerrit Pietersz. Hofland (geb. 1589), schout, baljuw en ambachtsbewaarder van Bleiswijk
              • Abraham Gerritsz. Hofland (geb. 1621), schout en baljuw van Bleiswijk, procureur van Schieland
                • Adrianus Abrahamsz. Hofland (geb. 1657), schout van Wildevenen en Moerkapelle.
              • Cornelis Gerritsz. Hofland (geb. 1622), bode van Bleiswijk
            • Arend Pietersz. Hofland (geb. 1603), notaris te Rotterdam
              • Pieter Arentsz. Hofland (ovl. 1674), advocaat te Rotterdam
        • Maertgen Gerritsdr. Hofland (ovl. 1572) x Cornelis Cornelisz. Snijer (ovl. 1570)
          • Cornelis Cornelisz. Hofland (ovl. 1624)
            • Gerrit Cornelisz. Hofland (ovl. 1655), schepen van Bleiswijk (tot 1655)
            • Claes Cornelisz. Hofland (ovl. 1680), schepen van Bleiswijk (vanaf 1655)

Wapen

Een keper van sabel (zwart) op een velt van zilver met als helmteken twee afgekapte stokken. Waarvan de linker in zilver en de rechter in sabel. De wapenspruik luid "En attendant j'espère", of in het Nederlands "Al wachtende hoop ik".

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Een Schielandse familie Hofland
  • Glas-in-lood-werk van het wapen dat door Pieter Goossens Hoflant, schout en baljuw van Bleyswijck, uit het jaar 1602.
  • Zegel van Aert Claesz. Hoflant uit 1507.
Noten
  1. ↑ 1,0 1,1 Bert Koene; Fred Schweitzer, Jan Morren, Midden-Kennemerland in de Vroege en Hoge Middeleeuwen, Uitgeverij Verloren
  2. º De Vlotter. Historische Kring Heemskerk Geraadpleegd op 20-8-2020
  3. º Archeologische Werkgroep Beverwijk-Heemskerk. De Vlotter of Jachtlust Geraadpleegd op 20-8-2020
  4. º Inventaris Parochie Sint Engelmundus te Velsen. Noord-Hollands Archief (1343) Geraadpleegd op 20-8-2020
  5. º Kort, J.C. Repertorium op de lenen van de abdij Egmond, 1174-1650. Hogenda Geraadpleegd op 20-8-2020
  6. º Christian Bertram, Noord-Hollands Arcadia; ruim 400 Noord-Hollandse buitenplaatsen in tekening, Canaletto/Repro-Holland
  7. º Kort, J.C. Repertorium op de lenen van de hofstede Nijenrode, 1352-1677. HoGenDa Geraadpleegd op 20-8-2020
  8. º C. Hoek. REPERTORIUM OP DE LENEN VAN DE BINCKHORST, 1322-1700. Ons Voorgeslacht (1999) Geraadpleegd op 20-8-2020
  9. º Dr. P.C.J. van der Krogt, DE GRAFBOEKEN VAN DE OUDE KERK TE DELFT, Ons Voorgeslacht
  10. º Teun van der Vorm. Morgenboek Zegwaart van 1531. Historisch Genootschap Oud Soetermeer Geraadpleegd op 20-8-2020
  11. º H.J. van der Waag. Rechterlijk Archief Noordwijk, inv.nr. 174. Erfgoed Leiden en Omstreken Geraadpleegd op 20-8-2020
  12. º H.M. Kuypers, Een schielandse familie Hofland, Zuidhollandse Vereniging voor Genealogie
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Hofland_(geslacht)&oldid=314499"