Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Elżbieta Zawacka: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=El%C5%BCbieta_Zawacka&oldid=47225427)
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=El%C5%BCbieta_Zawacka&oldid=43319009 12 feb 2015 Februari 11 jan 2009)
Regel 1: Regel 1:
[[Bestand:Elżbieta Zawacka 01 - 20060613.jpg|thumb|Elżbieta Zawacka in 2006|275x275px]]
[[Bestand:Elżbieta Zawacka 01 - 20060613.jpg|thumb|Elżbieta Zawacka]]
'''Elżbieta Zawacka''' ([[Toruń]], [[19 maart]] [[1909]] - Toruń, [[10 januari]] [[2009]]) was een [[Polen|Poolse]] [[Verzet (Tweede Wereldoorlog)|verzetsstrijdster]], [[wiskundige]] en [[opvoedkundige]]. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] speelde ze een belangrijke rol bij het verzet in Polen, onder andere bij de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]]. Zij was ook de enige vrouwelijke parachutist in een geheime elite eenheid van de [[Vrije Polen|Vrije Poolse troepen]]. Vanwege haar grote bijdrage aan het Poolse verzet werd zij in 2006 alsnog benoemd tot [[brigadegeneraal]].
'''Elżbieta Zawacka''' ([[Toruń]], [[19 maart]] [[1909]] - aldaar, [[10 januari]] [[2009]]) was een [[Polen|Poolse]] [[Verzet (Tweede Wereldoorlog)|verzetsstrijdster]], [[wiskundige]] en [[opvoedkundige]]. Om haar verdiensten in de weerstand werd zij door de Poolse staatspresident [[Lech Kaczyński]] benoemd tot [[brigadegeneraal]].


== Jeugd en opleiding ==
Elżbieta Zawacka was de enige vrouw die als [[parachutist]]e tijdens de oorlog actief was in het Poolse  leger (''[[Armia Krajowa]]''). Haar deknamen waren ''Zo'', ''Sulica'' en ''Zelma''. In [[1944]] nam ze deel aan de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]]. Nadien ging ze naar [[Krakau]] om er haar verzetsactiviteiten voort te zetten. In de [[Volksrepubliek Polen]] werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis, nadat zij lid was geworden van de anti-communistische organisatie ''Vrijheid en Onafhankelijkheid''. Ze werd echter al in [[1955]] vrijgelaten.  
Elżbieta Zawacka was de dochter van Władysław Zawacki en Marianna Zawacka. Haar vader was een administratief medewerker bij de rechtbank. In haar jeugd sprak ze voornamelijk Duits, wat haar later tijdens haar verzetswerk goed van pas kwam. Ze studeerde wiskunde en onderwijskunde en had daarnaast een grote belangstelling voor geschiedenis. Toen in [[1939]] de oorlog uitbrak was ze lerares wiskunde.<ref name=":0">{{Citeer web|url=http://kw.pl.eu.org/ak/txt/zo-ang.htm|titel=Elżbieta Zawacka|bezochtdatum=2016-08-08|auteur=Katarzyna Minczykowska|datum=|uitgever=Solidarnosc Torun}}</ref>


== Tweede Wereldoorlog en periode daarna ==
Na haar rehabilitatie in [[1972]] werd ze [[hoogleraar]] [[opvoedkunde]] aan de [[Universiteit van Toruń]]. Ze was de medeoprichtster van het archief en museum ''Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu'' (Nederlands: ''Pommerense archief en museum van de legerdienst van de Poolsen'') in [[1990]].
Zawacka was tijdens de oorlog zowel betrokken bij de verzetsbeweging het Thuisleger (''[[Armia Krajowa]]'') in Polen zelf, als bij de [[Vrije Polen|Vrije Poolse troepen]] die meevochten aan de zijde van de [[Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]]. Zij was een van de beste internationale koeriers van het Thuisleger. Zij doorkruiste talloze keren bezet Europa om informatie, geld en personen over te brengen. Ze organiseerde verzetsgroepen in [[Silezië|Silezi]]<nowiki/>ë en maakte deel uit van de [[Opstand van Warschau (1944)|Opstand van Warschau]].  Zij was de enige vrouw bij de [[Luchtlandingstroepen|paratroepen]] van de C''ichociemni'' ('''de onzichtbaren en stillen''<nowiki/>'), een geheime elite eenheid van het Poolse leger in het buitenland. In het verzet was ze bekend onder de schuilnamen Zelma, Sulica en Zo''.''<ref name=":1">{{Citeer web|url=http://www2.polskieradio.pl/eo/print.aspx?iid=99916|titel=Independence fighter General Elzbieta Zawacka dies at 99|bezochtdatum=2016-08-08|auteur=Joanna Najfeld.|datum=|uitgever=Radio Polonia}}</ref><ref name=":0" />[[File:Elzbieta Zawacka pomnik park jordana krakow.JPG|thumb|Monument voor Elzbieta Zawacka in Krakau.|269x269px]]
 
Na de oorlog  was ze in de [[Volksrepubliek Polen]] betrokken bij  de anti-communistische organisatie ''Vrijheid en Onafhankelijkheid''; hiervoor werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis. Bij een amnestie in 1956 kwam ze weer vrij.
 
Zij was hoogleraar aan de [[Nicolaas Copernicus-universiteit|Nicolaus Copernicus-Universiteit]] in Toruń. Na haar pensionering in 1976 zette ze zich in voor de nagedachtenis van haar medestrijders en de geschiedschrijving van het verzet tegen de Nazi's. Zij was mede-oprichter van organisaties van oud-strijders en van het [[Stefan Rowecki|Generaal Grot-Rowecki]] Museum en Archief in [[Warschau]]. Na de val van het communistische regime richtte ze de Stichting ''Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu'' op (Nederlands: ''Pommerens archief en museum van het Thuisleger''). Dit archief speelt een belangrijke rol bij het bewaren van erfgoed dat te maken heeft met het Thuisleger en de rol van vrouwen in het Poolse verzet en heet tegenwoordig Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.<ref name=":1" />
 
In 2006 werd Elżbieta Zawacka door de Poolse president [[Lech Kaczyński]] vanwege haar rol in het verzet benoemd tot brigadegeneraal.  


== Onderscheidingen ==
== Onderscheidingen ==
Regel 21: Regel 13:
* Benoeming tot [[brigadegeneraal]] (2006)
* Benoeming tot [[brigadegeneraal]] (2006)


==Externe bronnen==
==Externe links==
*{{pl}} [https://www.youtube.com/watch?v=X73X4MksmcA Video: Elżbieta Zawacka vertelt over haar leven]
*{{pl}} [http://www.esnips.com/doc/d2f1450f-b3aa-4e48-9db4-cd8e2e2d7e70/film-Zo Video: Elżbieta Zawacka vertelt over haar leven]
*{{pl}} [http://www.zawacka.pl/ Elżbieta Zawacka Stichting]  
*{{pl}} [http://www.zawacka.pl/ Elżbieta Zawacka Stichting]
*Bernard O'Connell. [https://books.google.nl/books?id=OdHVBgAAQBAJ&pg=PA81&lpg=PA81&dq=El%C5%BCbieta+Zawacka&source=bl&ots=CmSPhDRJUB&sig=jbTm6I-K-mPY-753viIEoMgqKPQ&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwiYh-STtrLOAhWLVxQKHcslBIMQ6AEIUzAH#v=onepage&q=El%C5%BCbieta%20Zawacka&f=false General Elzbieta Zawacka: Polish soldier and courier during World War Two]. <nowiki>ISBN 9781291912241</nowiki>


{{Bron|bronvermelding= {{References}} }}
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q3038584}}
{{Commonscat|Elżbieta Zawacka}}
{{Commonscat|Elżbieta Zawacka}}
{{DEFAULTSORT:Zawacka, Elzbieta}}
{{DEFAULTSORT:Zawacka, Elzbieta}}

Versie van 20 aug 2016 01:39

Bestand:Elżbieta Zawacka 01 - 20060613.jpg
Elżbieta Zawacka

Elżbieta Zawacka (Toruń, 19 maart 1909 - aldaar, 10 januari 2009) was een Poolse verzetsstrijdster, wiskundige en opvoedkundige. Om haar verdiensten in de weerstand werd zij door de Poolse staatspresident Lech Kaczyński benoemd tot brigadegeneraal.

Elżbieta Zawacka was de enige vrouw die als parachutiste tijdens de oorlog actief was in het Poolse leger (Armia Krajowa). Haar deknamen waren Zo, Sulica en Zelma. In 1944 nam ze deel aan de Opstand van Warschau. Nadien ging ze naar Krakau om er haar verzetsactiviteiten voort te zetten. In de Volksrepubliek Polen werd ze in 1951 veroordeeld tot tien jaar gevangenis, nadat zij lid was geworden van de anti-communistische organisatie Vrijheid en Onafhankelijkheid. Ze werd echter al in 1955 vrijgelaten.

Na haar rehabilitatie in 1972 werd ze hoogleraar opvoedkunde aan de Universiteit van Toruń. Ze was de medeoprichtster van het archief en museum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek w Toruniu (Nederlands: Pommerense archief en museum van de legerdienst van de Poolsen) in 1990.

Onderscheidingen

Elżbieta Zawacka ontving de volgende onderscheidingen:

  • Orde Orła Białego/Orde van de Witte Adelaar
  • Krzyż Oficerski/Officierskruis, Onderscheiding (1990)
  • Orde Odrodzenia Polski – Krzyż Komandorski z Gwiazdą, Onderscheiding (1993)
  • Benoeming tot brigadegeneraal (2006)

Externe links

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Elżbieta Zawacka op Wikimedia Commons.

rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Elżbieta_Zawacka&oldid=201208"