Hamer (gereedschap)

Een hamer is een klop- of slagwerktuig. Een hamer bestaat uit een steel, het handvat, met aan het eind de zogenaamde hamerkop.

De vorm en grootte en het materiaal van de hamerkop en de lengte van de steel hangen sterk af van het type hamer. Bij hamers met een ijzeren hamerkop staat vaak het aantal grammen in het metaal geslagen. Voor speciale uitvoeringen, zoals voor percussie-instrumenten, wordt ook de term mallet (uit het Engels) gebruikt.

Typen hamers

De volgende tabel geeft een overzicht van typen van hamers:

gewone hamer	Een metalen hamerkop van 50-300 gram op een houten steel van ca. 30 cm lang die o.m. wordt gebruikt om spijkers (draadnagels) in houten voorwerpen te slaan. Met het kleine type kunnen het best de kleinere spijkertjes [[timmerman|getimmerd] worden.
klauwhamer	Zoals een gewone hamer, maar de achterkant van de hamer heeft een platte V-groef waarin spijkers geklemd kunnen worden. De bovenkant is afgerond zodat de geklemde spijker uit het object gerold kan worden.
vuist of moker	Een zware hamer met een vierkante hamerkop van 1000-1500 gram op een steel van 30 cm lang, voor zwaar werk. Met een rubberen opzetstuk wordt een vuisthamer gebruikt om tegels of straatstenen in het zand te leggen voor het maken van bestrating.
tegelhamer	Houten hamer met grote houten kop en een korte steel. Om tegels te leggen.
straathamer	Een hamer om te straten, met een kromme zijde om stenen door midden te slaan, en een rechte afgeplatte zijde om stenen aan te slaan (bestraten).
voorhamer	Een hamer om sloopwerkzaamheden uit te voeren. Een hamerkop van een paar kilo op een steel van een meter lang.
rubberen hamer	Een rubberen hamer wordt vooral gebruikt bij het leggen van tegels op grond. Een kleine hamer met een rubberen gewicht die kan worden gebruikt voor voorzichtig werk, zoals het aankloppen van kleine lijmverbindingen in de houtbewerking.
kunststof hamer	Door (para)medici wordt soms een kleine hamer gebruikt met een kunststof gedeelte. Deze heeft meestal tweekleurige uiteinden.
houten hamer	Een hamer met een houten hamerkop die kan worden gebruikt voor voorzichtig werk zoals het vooruithelpen van een guts of beitel in de houtbewerking. De hamerkop is gemaakt van een harde houtsoort, meestal beukenhout. De steel is gemaakt van een taaie houtsoort. Dit is nodig om de klappen goed op te kunnen vangen. De hamerkop kan rond (cilindervormig) zijn of een blokvorm hebben.
plethamer	Een plethamer is een houten hamer met houten kop, waarvan het raakvlak reliëf (gebobbeld) heeft. Deze hamer wordt gebruikt in de keuken om vlees te pletten.
smidshamer	Een hamer met een gevormd gewicht die kan worden gebruikt om (heet) ijzer op een aambeeld vorm te geven.
bikhamer	Een hamer om te bikken, bijvoorbeeld om slakken te verwijderen, ontstaan na het lassen.
sleg, slegge of slei	Een langstelige houten hamer, o.m. in gebruik om wiggen in boomstammen te drijven en palen in de grond te slaan.
zandhamer	een (kunststoffen) hamer met diverse hamerkoppen en grootte, waarvan de kop gevuld is met zand, teneinde de terugslag te verkleinen. Wordt toegepast wanneer het werkstuk met zo min mogelijke beschadiging vervormd moet worden of om lagers op assen te tikken.
bankhamer	Een bankhamer is een hamer, die aan een kant een rond vlak heeft en de andere kant een spitse punt. Bankhamers zijn er in verschillende grootten en worden vooral gebruikt door bank- en plaatwerkers.
haarhamer	Een haarhamer is een hamer, waarbij de beide kanten uitlopen in een dun plat vlak. Hiermee wordt een zeis gehaard (scherp gemaakt).
bolhamer	Een bolhamer is een hamer voor het bewerken van metaal.
bilhamer	Een bilhamer is een hamer voor het bewerken van molenstenen
pletsteenhamer	Een pletsteenhamer of bouchardhamer is een hamer voor het vlak maken van molenstenen en andere natuursteen
loodhamer	Een loodhamer is een hamer die in de beeldhouwkunst gebruikt wordt, bestaande uit een (veelal) koperen of messing band gevuld met lood. De boven- en onderkant van de band zijn open. Met die open – loden – kant wordt geslagen op een beitel. Het lood dempt de slagkracht door de relatieve zachtheid. De koperen band houdt het lood bijeen en is noodzakelijk om de kop aan een (houten) steel te bevestigen. Aldus kan zeer fijn scharreer- of bouchardeerwerk gedaan worden in natuursteen.

Trivia

• Een voorzittershamer is alleen bedoeld om geluid te produceren bij een vergadering. Zie ook hamerstuk.
• Een boorhamer is geen hamer, maar een pneumatische slagboormachine.
• Een veiligheidshamertje is bedoeld om in geval van nood, in de auto, de autoruit in te slaan.
• De hamerhaai dankt zijn naam aan de vorm van de kop die aan een hamer doet denken.

Externe link

• Website met collectie verschillende hamers