Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kunstbloed: verschil tussen versies
(stuk herschreven) |
(+bronvermeldingen +formulering wijzigen) |
||
| Regel 24: | Regel 24: | ||
Ook dit kunstbloed is echter nog niet volmaakt. Hoewel het een patiënt enkele weken in leven kan houden, wil je in feite een vorm van bloed die ook op langere termijn kan worden gebruikt. Deze vorm zal ook op langere termijn bloed kunnen vervangen. Toch kan deze vorm van kunstbloed al miljoenen mensenlevens redden, vooral in de vele landen waar de infrastructuur en de medische zorg zeer slecht is. | Ook dit kunstbloed is echter nog niet volmaakt. Hoewel het een patiënt enkele weken in leven kan houden, wil je in feite een vorm van bloed die ook op langere termijn kan worden gebruikt. Deze vorm zal ook op langere termijn bloed kunnen vervangen. Toch kan deze vorm van kunstbloed al miljoenen mensenlevens redden, vooral in de vele landen waar de infrastructuur en de medische zorg zeer slecht is. | ||
=== | === Mayo Clinic en Universiteit Illinois === | ||
Wetenschappers aan de Mayo Clinic in Rochester en de Universiteit van Illinois, Chicago, kweekten kunstmatig rode bloedcellen uit embryonale stamcellen.<ref>[http://www.goedgevoel.be/gg/nl/9/Gezondheid/article/detail/624722/2009/01/31/Medische-doorbraken-voor-2009-kunstbloed.dhtml Medische doorbraken voor 2009: Kunstbloed] op goedgevoel.be</ref> | |||
Op deze manier zou O-negatief, het ’universele donorbloed’ massaal kunnen worden geproduceerd in laboratoria. | |||
<!---- | |||
O-negatief is de enige bloedgroep die zonder immuunreacties aan iedereen kan worden gegeven, ook bijvoorbeeld aan slachtoffers van een ongeluk van wie de bloedgroep niet bekend is. | |||
Helaas hebben in het Westen maar ongeveer acht op de 100 mensen dergelijk neutraal bloed. En zelfs minder mensen zijn bereidwillig. In Azië liggen de cijfers nog lager: daar heeft amper drie op de 1000 inwoners bloedgroep O-negatief. Bloed uit stamcellen fabriceren in plaats van het bij donoren te verzamelen, heeft ook voordelen qua veiligheid: kunstbloed is in ieder geval vrij van pathogenen of ziekteverwekkers, zoals [[HIV]] of de virussen die [[hepatitis]] veroorzaken. | Helaas hebben in het Westen maar ongeveer acht op de 100 mensen dergelijk neutraal bloed. En zelfs minder mensen zijn bereidwillig. In Azië liggen de cijfers nog lager: daar heeft amper drie op de 1000 inwoners bloedgroep O-negatief. Bloed uit stamcellen fabriceren in plaats van het bij donoren te verzamelen, heeft ook voordelen qua veiligheid: kunstbloed is in ieder geval vrij van pathogenen of ziekteverwekkers, zoals [[HIV]] of de virussen die [[hepatitis]] veroorzaken.----> | ||
=== | === Universiteit van Sheffield === | ||
Onderzoekers aan de Universiteit van Sheffield hebben een nieuw soort kunstbloed ontwikkeld | Onderzoekers aan de Universiteit van Sheffield hebben een nieuw soort kunstbloed ontwikkeld. Dit bestaat uit kunststofmoleculen met in hun kern een op hemoglobine lijkend ijzeratoom dat zuurstof door het hele lichaam kan transporteren. Dit kunstbloed heeft als voordeel dat het erg licht is, gemakkelijk te vervoeren en langer houdbaar is. Wetenschappers verwachten hiermee vele levens te kunnen redden.<ref>{{Aut|Marjon Vinck}}, 11 mei 2007, [http://sync.nl/nieuw-soort-plastic-kunstbloed-kan-vele-levens-redden/ Nieuw soort plastic kunstbloed kan vele levens redden]</ref> | ||
=== Sanquin Bloedvoorziening === | === Sanquin Bloedvoorziening === | ||
In 2010 werd er bij de organisatie Sanquin Bloedvoorziening | In 2010 werd er bij de organisatie Sanquin Bloedvoorziening de onderzoeksafdeling ''Hematopiese Research'' opgestart. Deze wordt geleid door Marieke von Lindern. Het onderzoek wordt gericht op ’cellulaire therapie’, dat houdt in dat de verschillende soorten bloed- en afweercellen (Hematopiese) er worden geanalyseerd. Het voordien reeds bestaande Stamcellaboratorium werd in deze nieuwe afdeling opgenomen. Hier worden bijvoorbeeld cellen voor beenmergtransplantaties geïsoleerd en gekweekt. Er is nog heel wat onderzoek nodig om dit type van cellulaire therapie verder te op punt te stellen. Cellen moeten nog zo worden bewerkt dat ze de weg naar het beenmerg gemakkelijker terugvinden. Sanquin ontwikkelt ook gesloten kweeksystemen voor dit soort cellulaire therapieën. Naast beenmergtransplantaties wordt er ook veel research gedaan over de rode bloedcellen. Door te analyseren hoe deze zijn samengesteld en hoe ze worden gevormd, hoopt men kennis te vergaren over zeldzame vormen van aangeboren [[Anemie|bloedarmoede]] en de weg vrij te maken om kunstmatig bloed te kunnen. Andere onderzoekers werken er aan de immuuntherapie, waarbij afweercellen (bijvoorbeeld T-cellen) tegen kankercellen worden ingezet.<ref>http://jaarverslagsanquin.nl/Op-weg-naar-kunstbloed.html</ref> | ||
== | == Universiteit Pierre et Marie Curie, Parijs == | ||
Ook in Parijs werken onderzoekers aan het kunstmatig kweken van bloed. Ze gebruikten stamcellen om rode bloedcellen te kweken, die dan met succes weer ingebracht werden bij de stamceldonor. | |||
Rode bloedcellen worden regelmatig vervangen dus ook deze nieuwe cellen. Na vijf dagen was ongeveer 90% van de ingebrachte gekweekte rode bloedcellen in gebruik en na 26 dagen ongeveer de helft. De gekweekte | Rode bloedcellen worden regelmatig vervangen dus ook deze nieuwe cellen. Na vijf dagen was nog ongeveer 90% van de ingebrachte gekweekte rode bloedcellen in gebruik en na 26 dagen ongeveer de helft. Dit is vergelijkbaar met de levensloop van normale bloedcellen. Er ontstond geen kwaadaardige ontwikkeling in de gekweekte cellen.<ref name=Standaard>{{ts.|De Standaard}}, 14 november 2011, [http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=QV3I7ROB Kunstbloed stapje dichterbij — In lab gekweekte bloedcellen functioneren in lichaam]</ref> | ||
<!---- | |||
Kunstbloed is een goede oplossing bij operaties omdat daar nu standaard donorbloed of fracties daaruit wordt gebruikt, en er een tekort aan donoren bestaat. Echt bloed kan ook veel minder lang worden bewaard. Bij echt bloed is er een grondige controle nodig voor de veiligheid, maar ondanks de controles is de kans op besmettingsgevaar kleiner met kunstbloed. In oorlogsgebieden is het gebruik van kunstbloed ook een goede oplossing omdat men op het front niet even snel ergens een donor vandaan kan halen. In 2015 zouden de eerste gewonde militairen op het slagveld kunstmatig gekweekt bloed gaan krijgen. Maar bovendien is kunstbloed ook een stuk goedkoper, waardoor het ook in ontwikkelingslanden een verschil kan maken.--------------> | |||
Een team onder leiding van Luc Douay van de Universiteit ''[[Pierre Curie|Pierre]] et [[Marie Curie]]'' in Parijs nam ’hematopoëtische stamcellen’ uit het beenmerg van een vrijwilliger. Hieruit werden in het lab een groot aantal rode bloedcellen gekweekt. Deze werden gemerkt, waardoor ze weer kunnen opgespoord in het lichaam, en dan terug in het lichaam geplaatst. De onderzoekers hebben 10 miljard gekweekte cellen in het lichaam geplaatst, wat ongeveer overeen komt met twee milliliter bloed.<ref name=Standaard /> | |||
Deze manier om rode bloedcellen te kweken is nog niet geschikt om grote hoeveelheden bloed te maken. Voor één echte operatie heeft men al gauw tweehonderd keer zoveel bloed nodig dan wat in het experiment werd geproduceerd. Voor het massaal in gebruik kan worden genomen, moet het nog uitgebreid worden getest op werkzaamheid en veiligheid. | |||
Deze manier om rode bloedcellen te kweken is niet geschikt om grote hoeveelheden bloed te maken. Voor één echte operatie | |||
==Verwijzingen== | ==Verwijzingen== | ||
* <ref>[http://www.ergogenics.org/medisch13.html Derde type kunstbloed in de maak] op ergogenics.org | |||
<references /> | <references /> | ||
[[Categorie:Bloed]] | [[Categorie:Bloed]] | ||
Versie van 3 apr 2012 18:43
Kunstbloed is een verzamelbegrip voor bloedvervangende middelen, die in de plaats van bloedtransfusie kunnen worden toegediend. Dit kan voor vele mensen een uitkomst bieden, onder andere voor mensen met bloedgroep O-negatief die een groot bloedverlies lijden. Kunstbloed kan namelijk massaal worden geproduceerd. Op die manier kan er nooit een tekort ontstaan.
Ontstaan van kunstbloed
Kunstbloed werd ontwikkeld wegens het chronische tekort aan bloeddonoren, en dan vooral in bloedgroep O-negatief. Hierdoor kreeg men het idee een bloedvervanger te gaan produceren om het bloedtekort aan te vullen.
Chemische vervangingsmiddelen
Op langer termijn zou Fluosol gebruikt kunnen worden als volledig alternatief voor kunstbloed. Een mens kan hier 72 uur op kunnen leven. Het is nog sterk in ontwikkeling en kan de huidige bloedproducten nog niet vervangen.
Fluosol is een vervangende stof voor bloed. Het is ontwikkeld in Japan en in 1982 voor het eerst gebruikt in de Verenigde Staten, dit werd gedaan omdat een paar individuen een belangrijke operatie moesten ondergaan maar geen donorbloed wouden in verband met hun religie. Fluosol is de enige bloedvervanger die goedgekeurd is door de U.S. Food and Drug Administration (FDA).
Bloed kweken
’Kunstbloed’ volgens een geheel andere definitie, is ’echt’ bloed dat op een kunstmatige manier wordt gekweekt. Amerikaanse wetenschappers hebben ontdekt dat ze bloed kunnen kweken uit bloedstamcellen afkomstig van de navelstreng. Deze navelstreng knippen ze af en daaruit kunnen ze 20 eenheden O-negatief bloed halen. Een eenheid is ongeveer een halve liter. En elke oude navelstreng kan met deze recycling nog eens tien liter O-negatief bloed produceren. O-negatief is het universeel bruikbare bloedtype. De bedoeling is dat de eerste gebruiksexperimenten met mensen in 2013 zullen beginnen.
Wetenschappers
Leland Clark
In 1966[bron?] maakte Leland Clark kunstbloed. Clark was de uitvinder van Oxycyte, een perfluorocarbon (PFC) zuurstofdrager dat ontwikkeld werd om het zuurstof- en kooldioxidetransport naar beschadigd weefsel te verbeteren.[1]
Clark onderzocht dit door een muis anderhalf uur onder te dompelen in het geproduceerde kunstbloed. Hij veronderstelde dat een muis via zijn longblaasjes zuurstof uit het kunstbloed kon halen en weer koolstofdioxide kon afgeven. Na anderhalf uur werd de muis weer gezond uit het kunstbloed gehaald.
Marc Turner
In Edinburgh heeft er een team onder leiding van Marc Turner, een techniek ontwikkeld waarbij stamcellen uit het beenmerg van gezonde volwassenen worden genomen en vervolgens in een lab verder worden gekweekt. Deze stamcellen produceren iets dat erg lijkt op de rode bloedcellen die gewoonlijk in ons lichaam worden geproduceerd. Turner heeft voldoende vertrouwen in zijn techniek om een gedurfde voorspelling te doen: voor 2014 kunnen de eerste klinische tests met dit kunstbloed worden uitgevoerd.[2]
Ook dit kunstbloed is echter nog niet volmaakt. Hoewel het een patiënt enkele weken in leven kan houden, wil je in feite een vorm van bloed die ook op langere termijn kan worden gebruikt. Deze vorm zal ook op langere termijn bloed kunnen vervangen. Toch kan deze vorm van kunstbloed al miljoenen mensenlevens redden, vooral in de vele landen waar de infrastructuur en de medische zorg zeer slecht is.
Mayo Clinic en Universiteit Illinois
Wetenschappers aan de Mayo Clinic in Rochester en de Universiteit van Illinois, Chicago, kweekten kunstmatig rode bloedcellen uit embryonale stamcellen.[3]
Op deze manier zou O-negatief, het ’universele donorbloed’ massaal kunnen worden geproduceerd in laboratoria.
Universiteit van Sheffield
Onderzoekers aan de Universiteit van Sheffield hebben een nieuw soort kunstbloed ontwikkeld. Dit bestaat uit kunststofmoleculen met in hun kern een op hemoglobine lijkend ijzeratoom dat zuurstof door het hele lichaam kan transporteren. Dit kunstbloed heeft als voordeel dat het erg licht is, gemakkelijk te vervoeren en langer houdbaar is. Wetenschappers verwachten hiermee vele levens te kunnen redden.[4]
Sanquin Bloedvoorziening
In 2010 werd er bij de organisatie Sanquin Bloedvoorziening de onderzoeksafdeling Hematopiese Research opgestart. Deze wordt geleid door Marieke von Lindern. Het onderzoek wordt gericht op ’cellulaire therapie’, dat houdt in dat de verschillende soorten bloed- en afweercellen (Hematopiese) er worden geanalyseerd. Het voordien reeds bestaande Stamcellaboratorium werd in deze nieuwe afdeling opgenomen. Hier worden bijvoorbeeld cellen voor beenmergtransplantaties geïsoleerd en gekweekt. Er is nog heel wat onderzoek nodig om dit type van cellulaire therapie verder te op punt te stellen. Cellen moeten nog zo worden bewerkt dat ze de weg naar het beenmerg gemakkelijker terugvinden. Sanquin ontwikkelt ook gesloten kweeksystemen voor dit soort cellulaire therapieën. Naast beenmergtransplantaties wordt er ook veel research gedaan over de rode bloedcellen. Door te analyseren hoe deze zijn samengesteld en hoe ze worden gevormd, hoopt men kennis te vergaren over zeldzame vormen van aangeboren bloedarmoede en de weg vrij te maken om kunstmatig bloed te kunnen. Andere onderzoekers werken er aan de immuuntherapie, waarbij afweercellen (bijvoorbeeld T-cellen) tegen kankercellen worden ingezet.[5]
Universiteit Pierre et Marie Curie, Parijs
Ook in Parijs werken onderzoekers aan het kunstmatig kweken van bloed. Ze gebruikten stamcellen om rode bloedcellen te kweken, die dan met succes weer ingebracht werden bij de stamceldonor.
Rode bloedcellen worden regelmatig vervangen dus ook deze nieuwe cellen. Na vijf dagen was nog ongeveer 90% van de ingebrachte gekweekte rode bloedcellen in gebruik en na 26 dagen ongeveer de helft. Dit is vergelijkbaar met de levensloop van normale bloedcellen. Er ontstond geen kwaadaardige ontwikkeling in de gekweekte cellen.[6]
Een team onder leiding van Luc Douay van de Universiteit Pierre et Marie Curie in Parijs nam ’hematopoëtische stamcellen’ uit het beenmerg van een vrijwilliger. Hieruit werden in het lab een groot aantal rode bloedcellen gekweekt. Deze werden gemerkt, waardoor ze weer kunnen opgespoord in het lichaam, en dan terug in het lichaam geplaatst. De onderzoekers hebben 10 miljard gekweekte cellen in het lichaam geplaatst, wat ongeveer overeen komt met twee milliliter bloed.[6]
Deze manier om rode bloedcellen te kweken is nog niet geschikt om grote hoeveelheden bloed te maken. Voor één echte operatie heeft men al gauw tweehonderd keer zoveel bloed nodig dan wat in het experiment werd geproduceerd. Voor het massaal in gebruik kan worden genomen, moet het nog uitgebreid worden getest op werkzaamheid en veiligheid.
Verwijzingen
- <ref>Derde type kunstbloed in de maak op ergogenics.org
- º "Two New Patents Cover Fluorovent, Oxycyte; Dr. Leland Clark Honored by American Chemical Society" (press release). Business Wire. 2001-01-18.
- º University of Edinburgh, Scientists to create synthetic blood
- º Medische doorbraken voor 2009: Kunstbloed op goedgevoel.be
- º Marjon Vinck, 11 mei 2007, Nieuw soort plastic kunstbloed kan vele levens redden
- º http://jaarverslagsanquin.nl/Op-weg-naar-kunstbloed.html
- ↑ 6,0 6,1 De Standaard, 14 november 2011, Kunstbloed stapje dichterbij — In lab gekweekte bloedcellen functioneren in lichaam