Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Bern (stad): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bern_(stad)&oldid=51837531)
 
(Niet-bestaande bestanden verwijderd)
 
Regel 28: Regel 28:
| website =  
| website =  
}}
}}
[[Bestand:CH Bern Aare pano-4.jpg|{{largethumb}}|De Aare in Bern]]
[[Bestand:MerianBern.jpg|{{largethumb}}|Bern rond 1353]]
[[Bestand:Zytglogge 01.jpg|{{largethumb}}|[[Zytglogge]]]]
[[Bestand:AstroClockBern.ogg|{{Largethumb}}|[[Astronomisch uurwerk]], Zytglogge-toren in Bern]]
[[Bestand:Parlement of Bern.JPG|{{largethumb}}|Het [[Parlementsgebouw van Bern|Bundeshaus]], het regerings- en parlementsgebouw van Zwitserland]]
[[Bestand:Muenster_Bern.jpg|{{largethumb}}|Berner Münster]]
[[Bestand:Bern Ratshaus St Peter und Paul.jpg|{{largethumb}}|St. Peter en Paulkerk]]
[[Bestand:Kunsthalle Bern.JPG|{{largethumb}}|Kunsthalle Bern]]
'''Bern''' ([[Duits]]: ''Bern''; [[Zwitserduits|Bernduits]]: ''Bärn''; [[Frans]]: ''Berne''; [[Italiaans]]: ''Berna''; [[Reto-Romaans]]: ''Berna'') is de [[bondsstad]] van [[Zwitserland]] en bestuurlijk centrum van het [[Kantons van Zwitserland|kanton]] [[Bern (kanton)|Bern]]. Bern telt volgens de gemeentelijke website ca. 129.000 inwoners (dec. 2013) en is daarmee de vijfde stad van het land na [[Zürich (stad)|Zürich]], [[Genève (stad)|Genève]], [[Bazel (Zwitserland)|Bazel]] en [[Lausanne (stad)|Lausanne]]
'''Bern''' ([[Duits]]: ''Bern''; [[Zwitserduits|Bernduits]]: ''Bärn''; [[Frans]]: ''Berne''; [[Italiaans]]: ''Berna''; [[Reto-Romaans]]: ''Berna'') is de [[bondsstad]] van [[Zwitserland]] en bestuurlijk centrum van het [[Kantons van Zwitserland|kanton]] [[Bern (kanton)|Bern]]. Bern telt volgens de gemeentelijke website ca. 129.000 inwoners (dec. 2013) en is daarmee de vijfde stad van het land na [[Zürich (stad)|Zürich]], [[Genève (stad)|Genève]], [[Bazel (Zwitserland)|Bazel]] en [[Lausanne (stad)|Lausanne]]


Regel 55: Regel 47:


Om Bern liggen enkele gemeenten zoals [[Köniz]], [[Muri bei Bern|Muri]], [[Ostermundigen]], [[Ittigen]], [[Bolligen]] en [[Zollikofen]], die tot de agglomeratie van Bern worden gerekend. Deze agglomeratie heeft ongeveer 300.000 inwoners.
Om Bern liggen enkele gemeenten zoals [[Köniz]], [[Muri bei Bern|Muri]], [[Ostermundigen]], [[Ittigen]], [[Bolligen]] en [[Zollikofen]], die tot de agglomeratie van Bern worden gerekend. Deze agglomeratie heeft ongeveer 300.000 inwoners.
=== Klimaat ===
{{Tabel weergemiddelden
| locatie=Bern, Zwitserland
| bron=WeerOpReis.com<ref>https://www.weeropreis.com/Bern/per-maand/</ref>
| jan_gem_ns=60
| feb_gem_ns=55
| mrt_gem_ns=73
| apr_gem_ns=82
| mei_gem_ns=119
| jun_gem_ns=111
| jul_gem_ns=106
| aug_gem_ns=116
| sep_gem_ns=99
| okt_gem_ns=88
| nov_gem_ns=76
| dec_gem_ns=74
| jaar_gem_ns= 1059
| jan_gem_min=-3.6 | jan_gem_max=2.8
| feb_gem_min=-3.1 | feb_gem_max=4.7
| mrt_gem_min=0.2 | mrt_gem_max=9.5
| apr_gem_min=3.0 | apr_gem_max=13.4
| mei_gem_min=7.4 | mei_gem_max=18.2
| jun_gem_min=10.5 | jun_gem_max=21.6
| jul_gem_min=12.5 | jul_gem_max=24.3
| aug_gem_min=12.3 | aug_gem_max=23.7
| sep_gem_min=8.9 | sep_gem_max=19.1
| okt_gem_min=5.4 | okt_gem_max=13.8
| nov_gem_min=0.4 | nov_gem_max=7.3
| dec_gem_min=-2.3 | dec_gem_max=3.5
| jaar_gem_min= 4.3 | jaar_gem_max= 13.5
}}


== Religie ==
== Religie ==

Huidige versie van 26 jun 2018 om 14:52

Bern
Gemeente in Zwitserland Vlag van Zwitserland
Vlag van Bern Wapen van Bern
(Details)
Bern (stad)
Bern (stad)
Situering
Kanton Bern
District Bern-Mittelland
BFS/OFS/UST-code 0351
Soort gemeente Gemeente
Coördinaten 46°057′N 7°027′E
Algemeen
Oppervlakte 51,60 km²
Inwoners (31-12-2013) 128.848 (2465,44 inw/km²)
Hoogte 542 m
Overig
Postcode 3000-3050
Taal Duits
Detailkaart
Bestand:Karte Gemeinde Bern 2011.png
Portaal  Portaalicoon   Zwitserland
rel=nofollow
rel=nofollow

Bern (Duits: Bern; Bernduits: Bärn; Frans: Berne; Italiaans: Berna; Reto-Romaans: Berna) is de bondsstad van Zwitserland en bestuurlijk centrum van het kanton Bern. Bern telt volgens de gemeentelijke website ca. 129.000 inwoners (dec. 2013) en is daarmee de vijfde stad van het land na Zürich, Genève, Bazel en Lausanne

De oude binnenstad van Bern is opgenomen in de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Geschiedenis

Hoewel er weliswaar al nederzettingen waren, werd de huidige stad Bern gesticht door Hertog Berthold V van Zähringen in 1191. Volgens een sage heet de stad Bern omdat de hertog op deze plaats een beer heeft gedood; de beer is dan ook de mascotte van de stad. Berthold V bouwde de stad volgens een duidelijk plan, waarbij de stad aan drie zijden omringd werd door de Aare en daarom beter verdedigbaar was. Aan de vierde (westelijke) zijde werd een muur en een toren gebouwd. Aan die kant werd de stad relatief snel verder vergroot. De rand van de stad werd tot 1256 gemarkeerd door de Zytgloggetoren, daarna tot 1345 door de Käfigtoren en tot 1622 door de Christoffelturm. Deze toren stond op de plaats van het huidige centraal station en werd in 1865 afgebroken.

Na het uitsterven van het Zähringergeslacht in 1218 werd Bern een vrije stad. Ten slotte bereikte de stad zijn onafhankelijkheid na 2 oorlogen, de eerste in 1298 tegen Fribourg en de Habsburgers en daarna in 1339 tegen de Bourgondiërs. In de tweede oorlog werd Bern ondersteund door de Eedgenoten van Nidwalden, Uri en Schwyz, waarmee het zich in 1323 verbond.

In maart 1990 kwam het in Bern tot ernstige rellen toen ca. 20.000 mensen betoogden tegen Zwitserland als 'snuffelstaat', nadat eerder bekend was geworden dat de overheid van 900.000 burgers en 70 parlementariërs een omvangrijk dossier had aangelegd.

Hoofdstad?

Hoewel Bern de hoofdstad van Zwitserland genoemd wordt, heeft Zwitserland eigenlijk geen hoofdstad. Bern is officieel de Bondsstad. Toen in 1848 de Zwitserse statenbond werd omgevormd tot bondsstaat waren er drie kandidaat-steden om bondsstad te worden. Op 28 november werd Bern verkozen. Zürich, toen al de economisch sterkste stad van Zwitserland, werd, juist om die positie niet nog meer te versterken, niet gekozen. Luzern was de derde kandidaat, maar had als nadeel dat het bij de Sonderbundskrieg bij de afvallige kantons hoorde, iets wat de machthebbers niet wilden belonen. Voordat Bern de bondsstad werd, wisselde de bondsregering vanaf 1803 elk jaar, en later elke twee jaar, van de ene Zwitserse stad naar de andere stad.

Geografie

De stad ligt aan de rivier de Aare, oorspronkelijk gebouwd in een bocht van die rivier. De rivier omslingert dan ook een groot deel van de oude binnenstad. De oude binnenstad wordt omringd door de stadsdelen Breitenrain en Lorraine in het noorden, in het oosten Schosshalde en in het zuiden Kirchenfeld. Deze delen worden met de binnenstad van Bern met de bruggen Kornhausbrug, Nydeggbrug en Kirchenfeldbrug verbonden. In het westen grenzen de stadsdelen Bümpliz en Bethlehem aan de stad.

Om Bern liggen enkele gemeenten zoals Köniz, Muri, Ostermundigen, Ittigen, Bolligen en Zollikofen, die tot de agglomeratie van Bern worden gerekend. Deze agglomeratie heeft ongeveer 300.000 inwoners.

Religie

In 1999 was 52% van de bevolking gereformeerd en 27% rooms-katholiek; beide groeperingen hebben veel aanhangers verloren in de periode 1999-2009. In 2009 waren 57402 (of 44 % van de) inwoners nog gereformeerd (een afname met 8%) en het aantal katholieken was eind 2009 afgenomen naar 31077 (24 %), een afname van (slechts) 4 %. Het aantal niet-gelovigen (konfessionslosen) en aanhangers van andere niet erkende religies is toegenomen naar 31 %.[1]

Bezienswaardigheden

Kastelen

  • ilu Schloss Bümpliz
  • Neues Schloss Bümpliz
  • Schloss Holligen
  • Schloss Wittigkofen

Kerken

Begraafplaatsen

Cultuur

Theater

Musea

Sport

In het Wankdorf Stadion werd in 1954 de finale van het WK voetbal gespeeld.

Ook werden in het stadion ook wel Stade de Suisse genaamd wedstrijden gespeeld van het EK voetbal 2008 gespeeld. Het Nederlands Elftal speelde er alle drie de groepswedstrijden.

De voetbalclub BSC Young Boys en FC Bern komen uit Bern.

Bern is verder het regelmatig eindpunt van de Ronde van Zwitserland, een meerdaagse wielerwedstrijd die vlak voor de Ronde van Frankrijk wordt verreden. In 1936 en 1961 werden de wereldkampioenschappen wielrennen in Bern georganiseerd. De wereldtitels voor de heren beroepsrenners gingen respectievelijk naar de Fransman Antonin Magne en de Belg Rik van Looy.

De ijshockeyclub SC Bern speelt in de PostFinance-Arena. Bern was speelstad voor het WK ijshockey in 1971, 1990 en 2009.

In 2006 was Bern een van de vijf speelsteden tijdens het EK handbal (mannen).

Vervoer

Hoewel Bern de bondsstad van het land is, is de ontsluiting voor luchtverkeer eerder beperkt. De luchthaven Bern-Belp is een eerder kleine luchthaven met routes naar enkele Europese bestemmingen. Het gros van luchtverkeer van en naar Bern loopt via de luchthavens van Zürich en Genève. Langs de weg is er een uitstekende ontsluiting via de A1, A6 en A12. Voor de Schweizerische Bundesbahnen is het station van Bern een belangrijk knooppunt.

Stadsvervoerbedrijf Bernmobil exploiteert vijf tramlijnen, vijf trolleybuslijnen en meerdere dieselbuslijnen.

Bekende inwoners van Bern

Geboren

Bekende inwoner (elders geboren)

Overleden

Externe link

Noten

  1. º Die Wohnbevölkerung der Stadt Bern Ende 2009, Kurzbericht, März 2010, Statistikdienste Stad Bern
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Bern op Wikimedia Commons.

rel=nofollow
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Bern.

Sjabloon:Navigatie district Bern-Mittelland

Hoofdsteden in Europa
Onafhankelijke staten:Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Lissabon · Ljubljana · Londen · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Vaduz · Valletta · Vaticaanstad · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb
Afhankelijke gebieden:Douglas · Gibraltar · Longyearbyen · Mariehamn · Saint Helier · Saint Peter Port · Tórshavn
rel=nofollow
rel=nofollow
46°57′0″N, 7°26′45″E
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Bern_(stad)&oldid=247747"