Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Zweedse Kruiden: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
{{Disclaimer medisch lemma}}
'''Zweedse Kruiden''', die worden verwerkt in het '''Zweedse Kruidenbitter''', zijn een traditionele combinatie van kruiden die naar verluidt de [[spijsvertering]] bevorderen en een geneeskrachtige werking zouden hebben bij een groot aantal ziektes.
'''Zweedse Kruiden''', die worden verwerkt in het '''Zweedse Kruidenbitter''', zijn een traditionele combinatie van kruiden die naar verluidt de [[spijsvertering]] bevorderen en een geneeskrachtige werking zouden hebben bij een groot aantal ziektes.


==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
Het recept zou oorspronkelijk zijn samengesteld door [[Paracelsus]], die zich mogelijk op oudere bronnen baseerde. In de 17e eeuw zou naar verluidt de [[Zweden|Zweedse]] arts dr. [[Claus Samst]], soms vermeld als dr. Yernest, met dit kruidenmengsel, dat reeds geruime tijd in zijn familie werd gebruikt, soldaten van de dertigjarige oorlog hebben behandeld. Dr. Samst zou zijn overleden nadat hij op 104-jarige leeftijd van zijn paard viel. Dr. [[Urban Hjärne]] (1641–1721) zou na het overlijden van dr. Samst in diens papieren het geheim gehouden recept hebben ontdekt. Vanaf 1692 kreeg dr. Urban Hjӓrne toelating om medicijnen uit zijn eigen laboratorium te verkopen.<!--sv wiki-->
Als oorspronkelijke samensteller van het recept wordt vaak [[Paracelsus]] vermeldt, die zich mogelijk op oudere bronnen baseerde. [[Maria Treben]] vermeldt een [[Zweden|Zweedse]] arts dr. [[Claus Samst]] als iemand die oud werd door het gebruik van Zweedse Kruiden. Andere beschrijvingen vermelden een Zweedse dr. Ernst, dr. Yernest of dr. Gernert, die heel oud zou zijn geworden.<ref group="noot">Yernest, Ernst/Ernest, of Gernert zou een verbastering kunnen zijn van de familienaam Hjӓrne. (Noot door de auteur van dit artikel op Wikisage).</ref> Dr. Samst zou met dit kruidenmengsel, dat reeds geruime tijd in zijn familie werd gebruikt, soldaten van de [[Dertigjarige Oorlog]] hebben behandeld. Hij zou zijn overleden nadat hij op 104-jarige leeftijd van zijn paard viel.
 
Na het overlijden van dr. Samst zou [[Urban Hjärne]] (1641–1721) in diens papieren het geheim gehouden recept hebben ontdekt. Vanaf 1692 kreeg dr. Urban Hjӓrne toelating om medicijnen uit zijn eigen laboratorium te verkopen.<!--sv wiki-->


Een zoon van dr. Urban Hjӓrne, namelijk dr. [[Kristian Hendrik Hjärne]] (1709–1794) werd bekend door zijn ''Elixer amarum Hjärnei'', Hjӓrne’s bitterelixir. Dit komt overeen met de huidige receptuur van de Zweedse kruiden.<ref>http://www.midgaard.be/topics/Gezondheid/ZWbitter.htm</ref><ref name=groenelicht>http://users.telenet.be/tgroenelicht/artikels/kr16.html</ref> Men neemt momenteel aan dat dr. Hjärne het recept voor zijn kruidenelixer meebracht uit Frankrijk.<ref name=groenelicht/>
Een zoon van dr. Urban Hjӓrne, namelijk dr. [[Kristian Hendrik Hjärne]] (1709–1794) werd bekend door zijn ''Elixer amarum Hjaernei'', Hjӓrne’s bitterelixir. Dit komt overeen met de huidige receptuur van de Zweedse kruiden.<ref>http://www.midgaard.be/topics/Gezondheid/ZWbitter.htm</ref><ref name=groenelicht>http://users.telenet.be/tgroenelicht/artikels/kr16.html</ref> Men neemt momenteel aan dat dr. Hjärne het recept voor zijn kruidenelixer meebracht uit Frankrijk.<ref name=groenelicht/>


In moderne tijden werden de Zweedse Kruiden door [[Maria Treben]], een [[Oostenrijk]]se [[fytotherapie|fytotherapeute]] gepopulariseerd. Voor de werking van de Zweedse Kruiden wordt slechts weinig wetenschappelijk bewijs gepresenteerd.
In moderne tijden werden de Zweedse Kruiden door [[Maria Treben]], een [[Oostenrijk]]se [[fytotherapie|fytotherapeute]] gepopulariseerd. Voor de werking van de Zweedse Kruiden wordt slechts weinig wetenschappelijk bewijs gepresenteerd.


==Samenstelling==
==Samenstelling==
Er zijn variaties van het recept. De gebruikelijkste vorm van het recept is als volgt:<!---in kruidenwinkels bestaan er versies meestal met en soms zonder [[alchohol]].--->
Er zijn variaties van het recept, naargelang de fabrikant of de apotheek. Een gebruikelijke vorm van het recept is als volgt:<!---in kruidenwinkels bestaan er versies meestal met en soms zonder [[alchohol]].--->


::{|
::{|
Regel 43: Regel 44:
==Weblinks==
==Weblinks==
*{{nl}}[http://www.kruidjes.be/kruiden/kruiden.php?recipeid=130 Een van de Nederlandse websites over Zweedse kruiden]
*{{nl}}[http://www.kruidjes.be/kruiden/kruiden.php?recipeid=130 Een van de Nederlandse websites over Zweedse kruiden]
*{{de}}http://www.weiterbildung.uzh.ch/programme/ethnobot/Abschlussarbeiten/Schwedenkraeuter.pdf Duitstalig eindwerk aan de Universiteit van Zürich over Zweedse Kruiden, met vergelijking verschillende recepten, bespreking van de ingrediënten.
*{{en}}[http://www.swedish-bitters.net/ Volledige website over Zweedse Kruiden]
*{{en}}[http://www.swedish-bitters.net/ Volledige website over Zweedse Kruiden]
*{{de}}[http://www.schwedenbitter.de/zusammensetzung_schwedenbitter.php Volledige website over Zweedse Kruiden]
*{{de}}[http://www.schwedenbitter.de/zusammensetzung_schwedenbitter.php Volledige website over Zweedse Kruiden]
==Noten==
<references group="noot"/>
==Verwijzingen==
==Verwijzingen==
<references />
<references />
 
{{Disclaimer medisch lemma}}
[[Categorie: Kruidenbitter]]
[[Categorie: Kruidenbitter]]
[[Categorie: Fytotherapie]]
[[Categorie: Fytotherapie]]

Versie van 16 mrt 2015 20:35

Zweedse Kruiden, die worden verwerkt in het Zweedse Kruidenbitter, zijn een traditionele combinatie van kruiden die naar verluidt de spijsvertering bevorderen en een geneeskrachtige werking zouden hebben bij een groot aantal ziektes.

Geschiedenis

Als oorspronkelijke samensteller van het recept wordt vaak Paracelsus vermeldt, die zich mogelijk op oudere bronnen baseerde. Maria Treben vermeldt een Zweedse arts dr. Claus Samst als iemand die oud werd door het gebruik van Zweedse Kruiden. Andere beschrijvingen vermelden een Zweedse dr. Ernst, dr. Yernest of dr. Gernert, die heel oud zou zijn geworden.[noot 1] Dr. Samst zou met dit kruidenmengsel, dat reeds geruime tijd in zijn familie werd gebruikt, soldaten van de Dertigjarige Oorlog hebben behandeld. Hij zou zijn overleden nadat hij op 104-jarige leeftijd van zijn paard viel.

Na het overlijden van dr. Samst zou Urban Hjärne (1641–1721) in diens papieren het geheim gehouden recept hebben ontdekt. Vanaf 1692 kreeg dr. Urban Hjӓrne toelating om medicijnen uit zijn eigen laboratorium te verkopen.

Een zoon van dr. Urban Hjӓrne, namelijk dr. Kristian Hendrik Hjärne (1709–1794) werd bekend door zijn Elixer amarum Hjaernei, Hjӓrne’s bitterelixir. Dit komt overeen met de huidige receptuur van de Zweedse kruiden.[1][2] Men neemt momenteel aan dat dr. Hjärne het recept voor zijn kruidenelixer meebracht uit Frankrijk.[2]

In moderne tijden werden de Zweedse Kruiden door Maria Treben, een Oostenrijkse fytotherapeute gepopulariseerd. Voor de werking van de Zweedse Kruiden wordt slechts weinig wetenschappelijk bewijs gepresenteerd.

Samenstelling

Er zijn variaties van het recept, naargelang de fabrikant of de apotheek. Een gebruikelijke vorm van het recept is als volgt:

10 gr. Aloë barbadensis aloë, wordt soms vervangen door alsem (Artemisia absinthium).
5 gr. Commiphora abyssinica mirre (Myrrhe)
0,2 gr. Crocus sativus saffraan
10 gr. Cassia angustifolia seneblad
10 gr. Cinnamomum camphora kamfer
10 gr. Rheum officinale rabarberwortel (niet van de tuinrabarber!)
10 gr. Curcuma zedoaria bitterwortel, maagwortel of zedoarwortel, nauw verwant aan de geelwortel (Curcuma longa)'
10 gr. Fraxinus ornus ’manna’; het ingedroogde sap van de Pluimes
10 gr. Theriaca Veneta Venetiaanse theriak
5 gr. Carlina acaulis zilverdistelwortel
10 gr. Angelica archangelica engelwortel

Risico van kruidenmengsels

In een beschrijving van de nadelen van het mengen van verschillende kruiden, vermeldt de Vereniging tegen Kwakzalverij: ’Het meest dwaze mengsel in de Benelux is waarschijnlijk de 'Zweedse Kruiden'; maar liefst negen kruiden, maar dat is nog niets; ze worden gecombineerd met Theriak, een mengsel van 70 à 80 (of soms nog meer) kruiden.’ Toch stelt de vereniging: ’Indien de 9 kruiden in gelijke hoeveelheden aanwezig zijn dan zijn de Zweedse Kruiden waarschijnlijk ongevaarlijk en onwerkzaam, tenzij als laxeermiddel’.[3]

Als nadelen van kruidenmengsels wordt algemeen gesteld dat er mogelijk zo weinig van ieder kruid in de pil of capsule zit dat enige effectiviteit onwaarschijnlijk wordt, of het risico dat verschillende kruiden elkaar kunnen beïnvloeden.[3]

Weblinks

Noten

  1. º Yernest, Ernst/Ernest, of Gernert zou een verbastering kunnen zijn van de familienaam Hjӓrne. (Noot door de auteur van dit artikel op Wikisage).

Verwijzingen

Wikisage is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of toepassing van de in dit lemma gegeven medische informatie.    lees meer