Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Joodse mystiek: verschil tussen versies
(definitie anders) |
(Beginnetje. Helemaal anders. De stof uit het oorpronkelijke artikel kan (indien enigszins geverifieerd) ooit eens onder een volledig andere titel worden gerecupereerd.) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''joodse mystiek''' is [[mystiek]] die de termen van de joodse godsdienst en cultuur gebruikt.<!--- bestaat uit de mystieke tradities van het [[jodendom]], in de volksmond ook wel eens bekend als 'Kabbalah'. Dit omvat alle verhalen, legendes en bijgeloven die onder het joodse volk de ronde doen. Buiten de verhalen in de [[Talmoed]], die bekendstaan als ''haggada'' of ''aggada'', werd in de middeleeuwen veel over de mystieke aspecten van het joodse geloof geschreven.---> In de middeleeuwen werd veel over mystieke aspecten van de joodse godsdienst geschreven. | De '''joodse mystiek''' is [[mystiek]] die de termen van de joodse godsdienst en cultuur gebruikt.<!--- bestaat uit de mystieke tradities van het [[jodendom]], in de volksmond ook wel eens bekend als 'Kabbalah'. Dit omvat alle verhalen, legendes en bijgeloven die onder het joodse volk de ronde doen. Buiten de verhalen in de [[Talmoed]], die bekendstaan als ''haggada'' of ''aggada'', werd in de middeleeuwen veel over de mystieke aspecten van het joodse geloof geschreven.---> In de middeleeuwen werd veel over mystieke aspecten van de joodse godsdienst geschreven. | ||
==Historisch overzicht== | |||
===Antieke joodse mystiek=== | |||
Ten vroegste op het einde van de tweede eeuw n.Chr. bestond de ’troonwagenmystiek’ of ’mystiek van de goddelijke troon’. Volgens andere schattingen kwam deze vorm van mystiek op in de zesde eeuw. De troon van God wordt in het boek [[Ezechiël (boek)|Ezechiël]] voorgesteld als een hemelse wagen. Later werd hiervoor het [[Hebreeuws]]e woord ''merkava'' gebruikt. De hierop gebaseerde mystiek heet ''Merkava''-mystiek. In [[rabbijn]]se kringen werd er zorgvuldig over gewaakt dat deze vorm van mystiek niet bij het grote publiek bekend raakte. De mysticus maakte in deze mystiek een reis door de paleizen van de zeven hemelen, waarna hij God mocht aanschouwen, die in de zevende hemel op zijn glorierijke troonwagen zetelde. | |||
De literatuur die over dit thema ontstond, kwam bekend te staan onder de verzamelnaam ''Hechalot''-literatuur. Het woord ''hechalot'' is het meervoud van ''hechal'', dat onder andere ’paleis’ betekent. | |||
<!------- | |||
==In bijbelse tijden== | ==In bijbelse tijden== | ||
Sommige wetenschappers zijn van mening dat in de tijd van de [[Hebreeuwse bijbel]] de vroege Israëlieten - de voorlopers van het Joodse volk - net als andere volkeren in die streken, in meerdere goden geloofden. Dit is tevens de mening van verschillende middeleeuwse religieuze rationalisten, zoals de [[Maimonides|Rambam]] (Maimonides).{{bron?}} | Sommige wetenschappers zijn van mening dat in de tijd van de [[Hebreeuwse bijbel]] de vroege Israëlieten - de voorlopers van het Joodse volk - net als andere volkeren in die streken, in meerdere goden geloofden. Dit is tevens de mening van verschillende middeleeuwse religieuze rationalisten, zoals de [[Maimonides|Rambam]] (Maimonides).{{bron?}} | ||
| Regel 14: | Regel 21: | ||
Daarnaast werd door de Talmoedische geleerde rabbijn Shimon bar Yochai het oudste en belangrijkste kabbalistische boek, de Zohar, geschreven. | Daarnaast werd door de Talmoedische geleerde rabbijn Shimon bar Yochai het oudste en belangrijkste kabbalistische boek, de Zohar, geschreven. | ||
--------> | |||
===Klassieke kabbala=== | |||
Zie [[kabbala]]. | |||
<!------ | |||
==In post-Talmoedische tijden== | ==In post-Talmoedische tijden== | ||
--------> | |||
===Luriaanse kabbala=== | |||
In latere tijden was het rabbijn Yitzchak Luria (Isaac Luria), bekend als de 'Ari' of 'Arizal', die het [[Kabbala|kabbalisme]] nieuw leven gaf. Hij en zijn volgelingen leefden in Tzfat ([[Safed]]), thans in noordelijk [[Israël]] gelegen. | In latere tijden was het rabbijn Yitzchak Luria (Isaac Luria), bekend als de 'Ari' of 'Arizal', die het [[Kabbala|kabbalisme]] nieuw leven gaf. Hij en zijn volgelingen leefden in Tzfat ([[Safed]]), thans in noordelijk [[Israël]] gelegen. | ||
===De kabbala van Sjabtai Tzvi=== | |||
[[Sjabtai Tzvi]]’s rol in de joodse mystiek is nog steeds omstreden. Hoewel hij nu als ’schijnmessias’ wordt gezien, had hij vele volgelingen, waaronder vele rabbijnen. De biograaf Gershom Scholem shreef hem een belangrijke rol toe in de ontwikkeling van de hedendaagse joodse mystiek. Deze zienswijze heeft fervente tegenstanders. | |||
<!-------- | |||
==De spirituele wereld== | ==De spirituele wereld== | ||
Volgens het jodendom bestaan er meerdere werelden. De wereld waarin wij leven is slechts een van die werelden. Zaken die wij met onze zintuigen kunnen waarnemen behoren tot de fysieke wereld; zaken die wij niet kunnen waarnemen tot de spirituele wereld. Net zoals er in de fysieke wereld verschillende categorieën schepsels bestaan, is dit ook in de spirituele wereld het geval. | Volgens het jodendom bestaan er meerdere werelden. De wereld waarin wij leven is slechts een van die werelden. Zaken die wij met onze zintuigen kunnen waarnemen behoren tot de fysieke wereld; zaken die wij niet kunnen waarnemen tot de spirituele wereld. Net zoals er in de fysieke wereld verschillende categorieën schepsels bestaan, is dit ook in de spirituele wereld het geval. | ||
| Regel 29: | Regel 45: | ||
De spirituele, maar deels ook de fysieke wezens, kunnen door de sterren beïnvloed worden. Ieder wezen, spiritueel en fysiek, opereert binnen bepaalde grenzen. Deze kunnen onder normale omstandigheden niet overschreden worden door de spirituele wezens. De Heer bepaalde echter dat de spirituele wezens deze grenzen wel kunnen overschrijden wanneer de mens hen daartoe aanzet. Deze vorm van magie wordt uitgelegd in het boek ''[[Sefer Jetzirah]]''. | De spirituele, maar deels ook de fysieke wezens, kunnen door de sterren beïnvloed worden. Ieder wezen, spiritueel en fysiek, opereert binnen bepaalde grenzen. Deze kunnen onder normale omstandigheden niet overschreden worden door de spirituele wezens. De Heer bepaalde echter dat de spirituele wezens deze grenzen wel kunnen overschrijden wanneer de mens hen daartoe aanzet. Deze vorm van magie wordt uitgelegd in het boek ''[[Sefer Jetzirah]]''. | ||
-------> | |||
===Het chassidisme=== | |||
Het [[chassidisme]] is een recentere uiting van joodse mystiek. In het chassidisme wordt de Luriaanse kabbala opnieuw geïnterpreteerd. Een doel is het bereiken van een toestand van ''devequt'' (’extase’ of ’aankleving aan God’). Dit kan worden bereikt door middel met behulp van taalmystiek en door het extatische [[gebed]], dat ofwel een stil en geconcentreerd gebed kon zijn of gepaard kan gaan met hevig ritmische lichaamsbewegingen. | |||
{{Appendix|Bronvermelding|2= | {{Appendix|Bronvermelding|2= | ||
Versie van 31 jul 2012 18:20
De joodse mystiek is mystiek die de termen van de joodse godsdienst en cultuur gebruikt. In de middeleeuwen werd veel over mystieke aspecten van de joodse godsdienst geschreven.
Historisch overzicht
Antieke joodse mystiek
Ten vroegste op het einde van de tweede eeuw n.Chr. bestond de ’troonwagenmystiek’ of ’mystiek van de goddelijke troon’. Volgens andere schattingen kwam deze vorm van mystiek op in de zesde eeuw. De troon van God wordt in het boek Ezechiël voorgesteld als een hemelse wagen. Later werd hiervoor het Hebreeuwse woord merkava gebruikt. De hierop gebaseerde mystiek heet Merkava-mystiek. In rabbijnse kringen werd er zorgvuldig over gewaakt dat deze vorm van mystiek niet bij het grote publiek bekend raakte. De mysticus maakte in deze mystiek een reis door de paleizen van de zeven hemelen, waarna hij God mocht aanschouwen, die in de zevende hemel op zijn glorierijke troonwagen zetelde.
De literatuur die over dit thema ontstond, kwam bekend te staan onder de verzamelnaam Hechalot-literatuur. Het woord hechalot is het meervoud van hechal, dat onder andere ’paleis’ betekent.
Klassieke kabbala
Zie kabbala.
Luriaanse kabbala
In latere tijden was het rabbijn Yitzchak Luria (Isaac Luria), bekend als de 'Ari' of 'Arizal', die het kabbalisme nieuw leven gaf. Hij en zijn volgelingen leefden in Tzfat (Safed), thans in noordelijk Israël gelegen.
De kabbala van Sjabtai Tzvi
Sjabtai Tzvi’s rol in de joodse mystiek is nog steeds omstreden. Hoewel hij nu als ’schijnmessias’ wordt gezien, had hij vele volgelingen, waaronder vele rabbijnen. De biograaf Gershom Scholem shreef hem een belangrijke rol toe in de ontwikkeling van de hedendaagse joodse mystiek. Deze zienswijze heeft fervente tegenstanders.
Het chassidisme
Het chassidisme is een recentere uiting van joodse mystiek. In het chassidisme wordt de Luriaanse kabbala opnieuw geïnterpreteerd. Een doel is het bereiken van een toestand van devequt (’extase’ of ’aankleving aan God’). Dit kan worden bereikt door middel met behulp van taalmystiek en door het extatische gebed, dat ofwel een stil en geconcentreerd gebed kon zijn of gepaard kan gaan met hevig ritmische lichaamsbewegingen.
Bronvermelding
|
| Joodse mythologie |
|---|
|
Behemoth • Dibboek • Golem • Leviathan • Lilith • Ziz |