Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Wageningsche Studenten Schietvereniging 'Transvaal': verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wageningse_Studenten_Schietvereniging&oldid=57150574 18 sep 2020 Nl maclean) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wageningse_Studenten_Schietvereniging&oldid=57182471 23 sep 2020 Fons den Dekker Nl maclean) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox militaire eenheid | |||
De '''Wageningse Studenten Schietvereniging ‘Transvaal’''', opgericht in 1900, is een [[studentenweerbaarheid]] die onderdeel uitmaakt | | naam = Wageningsche Studenten Schietvereeniging Transvaal | ||
| afbeelding = WapenTransvaal .gif | |||
| afbeeldingbreedte = 150px | |||
| onderschrift = Wapen WSV Transvaal | |||
| begindatum = 30 januari 1900 | |||
| einddatum = | |||
| land = {{NL}} | |||
| krijgsmachtonderdeel = [[Koninklijke Landmacht]] | |||
| organisatie = | |||
| onderdeel van = | |||
| type = [[Infanterie]] | |||
| specialisatie = | |||
| commandostructuur = | |||
| aantal = | |||
| garnizoen = [[Wageningen (Nederland)|Wageningen]] | |||
| bijnaam = | |||
| mascotte = | |||
| motto = “[[Paul Kruger|Oom Paul]], dat hij leve!” | |||
| mars = | |||
| kleur = | |||
| uitrusting = | |||
| veldslagen = | |||
| onderscheidingen = | |||
| commandanten = | |||
}} | |||
De '''Wageningse Studenten Schietvereniging ‘Transvaal’''', opgericht in 1900, is een [[studentenweerbaarheid]] die als ondervereniging onderdeel uitmaakt van de [[W.S.V. Ceres|Wageningse Studenten Vereniging ‘Ceres’.]] Haar ‘moedereenheid’ bij defensie is de Alfa (‘''Boeaja''’{{#tag:ref|'''Boeaja''' is de [[Maleis]]e naam voor [[zeekrokodil|zee-]] of [[kamkrokodil]].<ref>Ensie, [https://www.ensie.nl/oosthoek/boeaja oosthoek Encyclopedie, Boeaja]</ref>|group=noot}}) [[Compagnie (krijgsmacht)|Compagnie]] van [[Regiment Infanterie Oranje Gelderland|45 Pantserinfanterie Bataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland]] (A-45 Painfbat RIOG). | |||
In 2015 had Transvaal 90 leden. waarvan 20% vrouw; de vrouwelijke leden konden geen bestuursfuncties bekleden.<ref name=":1" /> | |||
{{TOC limit|3}} | |||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
=== Oprichting === | === Oprichting === | ||
Waarschijnlijk waren het koloniale | Waarschijnlijk waren het [[student]]en van de [[studierichting]] koloniale bosbouw die op 30 januari 1900 de Schietvereniging Transvaal hebben opgericht in [[Wageningen (Nederland)|Wageningen]]. De [[Tweede Boerenoorlog]] die in 1899 begon met een Engelse invasie van [[Transvaal (provincie)|Transvaal]], bracht een gevoel van verwantschap met de [[Afrikaans|Afrikaanstalige]] [[Afrikaners|Boeren]]. Deze strijd, in combinatie met sterke verontwaardiging over de Engelse [[Concentratiekamp|concentratiekampen]] en een drang naar avontuur, was de aanleiding voor het oprichten van een studentenweerbaarheid. Op 14 oktober 1905 werd de Schietvereniging “Transvaal” erkend als ondervereniging van de Landbouw-Sociëteit “Ceres”.<ref name=":0">{{Citeer boek|titel=Inventaris van archieven van de Wageningse Studenten Vereniging Ceres deel I|auteurlink=|auteur=P. Kernkamp|medeauteurs=|taal=|url=http://docplayer.nl/38189250-Landbouw-societeit-ceres-en-wageningsch-studenten-corps.html|uitgever=Gemeentearchief Wageningen|datum=1991|pagina's=|ISBN=}}</ref> | ||
=== Eerste wereldoorlog === | === Eerste wereldoorlog === | ||
In juli 1914 brak de [[Eerste Wereldoorlog]] uit in Europa. Aanvankelijk werden slechts enkele leden van de Wageningse weerbaarheid voor de [[mobilisatie]] | In juli 1914 brak de [[Eerste Wereldoorlog]] uit in Europa. Aanvankelijk werden slechts enkele leden van de Wageningse weerbaarheid voor de [[mobilisatie]] opgeroepen, maar dit werd wel het begin van een achteruitgang van het verenigingsleven. Het tijdelijke einde van vereniging Transvaal kwam na een schrijven van de Territoriaal Bevelhebber van Overijssel in 1915. Hierin werd medegedeeld dat verstrekking van wapens en munitie van regeringswege niet meer mogelijk was, in verband met de [[mobilisatie]]. Door gebrek aan geweren kon er in die tijden niet meer worden geschoten door leden van Transvaal. De schietvereniging werd circa 1917 opgeheven.<ref name=":0" /> | ||
=== Na de tweede wereldoorlog === | === Na de tweede wereldoorlog === | ||
Op initiatief van [[ing.]]{{#tag:ref|Overeenkomstig een herziening van de wet op het wetenschappelijk onderwijs, waarbij de vier Nederlandse hogescholen (drie technische en de landbouwhogeschool) de status van universiteit kregen, heette de Landbouwhogeschool vanaf 1986 Landbouwuniversiteit. .In 1986 is titulatuur in het hele hoger beroepsonderwijs ingevoerd. Tot die tijd bestond alleen de titel ing., verbonden aan technische en landbouwkundige studierichtingen. Vanaf dat moment konden alle hbo-bachelors na 4 jaar baccalaureus de titel bc. voeren, eventueel gevolgd door het vakgebied. De titel ing. bleef de geldende titel voor de technische en landbouwkundige studierichtingen.<ref>Wageningen UR, [https://www.klv.nl/media/uploads/110304_richtlijnenvoorhetgebruikvantitulatuurx.pdf Richtlijnen voor het gebruik van titulatuur]</ref>|group=noot}} H.M.A. (Han) Los (<!--2 februari -->1919-<!-- 1 januari -->2011)<ref>Wageningen World, nr 1 2011, p51, [https://issuu.com/wageningenur/docs/wageningen_world_2011-01_nl/51 In Memoriam], “ir H.M.A. Los, WU-tropische bosbouw 1946, is overleden op 91 jarige leeftijd. 1 januari 2011”.</ref><ref>Familieberichten, [https://www.online-familieberichten.nl/pers/844738/Henri-Meine-Ary-Han-Los-1919-2011 Henri Meine Ary (Han) Los,] [[Bogor (stadsgemeente)|Buitenzorg]], 2 februari 1919 – [[Oegsgeest]], 1 januari 2011</ref> werd de WSS Transvaal op 30 januari 1946 heropgericht.<ref name=":0" /> De nieuwe vereniging rustte wat haar [[statuten]] en [[huishoudelijk reglement]] betrof nog voor een groot deel op de vooroorlogse schietvereniging Transvaal.[[Bestand:Nieuwe landbouwinstituten (5) Wageningen, gebouwencomplex officiele opening door, Bestanddeelnr 906-8108.jpg|miniatuur|Prins Bernhard inspecteert erewacht van WSV Transvaal bij de opening van een nieuw gebouwencomplex in Wageningen (1954)]]In de na-oorlogse periode was er een overvloed aan [[Verenigd Koninkrijk|Engels]] en [[Verenigde Staten|Amerikaans]] militair materiaal in Nederland, en daardoor kwam de vereniging in het bezit van [[Stengun]]s, [[Lee-Enfield]] geweren en verschillende [[Pistool|pistolen]] met [[munitie]]. Ook bezat men een vooroorlogse Nederlandse [[karabijn]]. | |||
Daarnaast verwierf de vereniging voldoende [[Kaki (kleur)|kaki]]-[[uniform]]en om een [[Peloton (krijgsmacht)|peloton]] te kleden. De [[politie]] in Wageningen beschikte toen slechts over één [[pistool]], maar had wel een schietbaan en al gauw vonden Transvaal en politie elkaar en gingen gezamenlijk schieten. Dit vormde de basis voor een nog immer goede verstandhouding. Op 8 november 1946 werd er een contract met het bestuur van de studentenvereniging Ceres gesloten, waarin Transvaal de status van [[Studentencorps|corps]]vereniging kreeg.<ref>{{Citeer boek|titel=Inventaris van het archief van het Wageningsch Studenten Corps 1945-1970|auteurlink=|auteur=G.J.M van der Vleuten|medeauteurs=|taal=|url=https://docplayer.nl/37722671-Wageningsch-studenten-corps.html|uitgever=Gemeentearchief Wageningen|datum=1994|pagina's=|ISBN=}}</ref> | |||
Transvaal verzocht [[Bernhard van Lippe-Biesterfeld|Prins Bernhard]] het beschermheerschap te aanvaarden. Prins Bernhard, ook beschermheer van de andere studentenweerbaarheden<ref>{{Citeer web|url=https://www.voxweb.nl/nieuws/studentenweerbaarheid-carolus-magnus|titel=Het mini-leger van Carolus Magnus|bezochtdatum=2020-09-19|datum=2017-04-20|werk=Vox magazine}}</ref>, reageerde positief en was vanaf 23 oktober 1947 aan Transvaal verbonden als beschermheer. In juni van datzelfde jaar werd Transvaal erkend als vereniging.<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=|voornaam=|werk=Nederlandsche staatscourant|datum=25 november 1947|titel=Mededelingen van verschillende aard|bezochtdatum=|taal=|url=http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000166984:mpeg21:p009}}</ref> | |||
In | In maart 1949{{Bron?|klopt dit? Foulkes is in mei 1948 benoemd tot ereburger. In Delpher geen enkel spoor van bezoek aan Wageningen in 1949.|2020|09|18}} vond een inspectie van de erewacht plaats door de [[Canada|Canadese]] [[generaal]] [[Charles Foulkes|Foulkes]]. De generaal werd toen tot [[ereburger]] van der gemeente Wageningen benoemd. Generaal Foulkes is in Wageningen vooral bekend voor zijn bijdrage aan de [[Capitulatiebespreking in Wageningen|onderhandelingen over de Duitse capitulatie]] aan het einde van de tweede wereldoorlog; deze onderhandelingen vonden plaats in [[Hotel De Wereld|Hotel de Wereld]] in Wageningen. De capitulatie werd op 5 mei 1945 in aanwezigheid van Prins Bernhard door Foulkes en de Duitse generaal [[Johannes Blaskowitz]] getekend. | ||
=== | === 16e Lustrum === | ||
[[ | Ter gelegenheid van het 16e [[lustrum]] van Transvaal, op 30 januari 1980, werd een feest georganiseerd. In de voortuin waren door de moedereenheid het [[Korps Rijdende Artillerie]], twee [[Houwitser|houwitsers]] opgesteld waardoor het zowel letterlijk als figuurlijk een knallend feest werd. Bij het gelijktijdig vuren van beide houwitsers sneuvelden veel ruiten op de [[Generaal Foulkesweg]]. Het bestuur van de studentenvereniging Ceres, op dat moment op [[wintersport]], kreeg de mededeling dat “''heel Wageningen op z’n kop stond''” en dat er op de Generaal Foulkesweg “''geen [[Vlakglas|ruit]] meer in de [[sponning]] zat''”. De volgende dag waren alle kapotte ruiten vervangen en hadden de getroffenen een attentie van de vereniging gekregen. Ceres kwam hierdoor echter negatief in de publiciteit, niet alleen in Wageningen, maar zelfs in de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]], toen het Wageningse [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]-kamerlid [[Kees van den Anker|C.A. van de Anker]] [[Kamervraag|kamervragen]] aan de Minister van Defensie stelde.<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=|voornaam=|werk=Trouw|datum=1 februari 1980|titel=Kamerlid wil inzicht in optreden soldaten bij feest studenten|bezochtdatum=18 september 2020|taal=|url=http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010821955:mpeg21:p013}}</ref> | ||
== | ==Moederregiment== | ||
[[Bestand:Studentenweerbaarheid Wageningen CT.png|thumb|Ceremoniëel tenue W.S.S. Transvaal|595x595px]] | |||
[[Bestand:Baretembleem SWB Wageningen.png|miniatuur|200px|W.S.S. Transvaal [[Baretembleem]] tot 2006]] | |||
[[Bestand:Baretembleem SWB rode achtergrond.png|miniatuur|200px|W.S.S. Transvaal [[Baretembleem]] sinds 2006]] | |||
Na de tweede wereldoorlog werden alle studentenweerbaarheden gekoppeld aan een eenheid van de [[Koninklijke Landmacht]], het ‘moederregiment’. De W.S.S. Transvaal werd verbonden aan de [[Korps Rijdende Artillerie|Gele Rijders]], de 11<sup>e</sup> [[Afdeling (leger)|Afdeling]] [[Korps Rijdende Artillerie|Rijdende Artillerie]] in [[Arnhem]]. | |||
Door veranderende omstandigheden binnen Defensie, onder andere de verhuizing van de Gele Rijders in 1999 van [[Arnhem]] naar [['t Harde]], wijzigde in 2006(?) de moedereenheid, en werd de W.S.S. Transvaal ondergebracht bij het 45<sup>e</sup> [[Gemechaniseerde infanterie|pantserinfanterie]] [[bataljon]] [[Regiment Infanterie Oranje Gelderland]] (45 Painfbat RIOG) in [[Ermelo (gemeente)|Ermelo]].{{#tag:ref|45<sup>e</sup> [[Gemechaniseerde infanterie|pantserinfanterie]] [[bataljon]] [[Regiment Infanterie Oranje Gelderland]] verhuisde in september 2014 naar [[Havelte]].<ref>45 Painfbat, [http://www.45painfbat.nl]</ref>|group=noot}}. Ook oefent Transvaal samen met 10 [[Natres]][[Bataljon|Bat]], dat evenals 45 Painfbat onder de 43<sup>e</sup> Gemechaniseerde Brigade (43 Mechbrig) valt.<ref>43 Mechbrig, 23 okt. 2017, [https://www.facebook.com/43Mechbrig/posts/meetrainen-met-het-korps-nationale-reserve-meedoen-aan-prinsjesdag-lezingen-volg/1520173594732425/ Meetrainen met het Korps Nationale Reserve]</ref> | |||
Om de banden tussen Transvaal en [[Defensie van Nederland|Defensie]] te onderhouden, worden er samen activiteiten georganiseerd, waaronder (schiet)oefeningen en integratieborrels. | |||
== | == Recente activiteiten == | ||
De contacten met het leger zijn zeer uitgebreid. Leden van Transvaal kunnen bij de Landmacht een schietopleiding volgen met de semi automatische wapens die het leger ook gebruikt.<ref>{{Citeer nieuws|achternaam=|voornaam=|werk=November Romeo: reservistenmagazine Koninklijke Landmacht|datum=januari 2018|titel=Schietopleiding Studentenweerbaarheid|bezochtdatum=18 september 2020|taal=|url=http://reservistenlandmacht.nl/novrom/NovRom-2018-jani.pdf}}</ref><ref name=":1">{{Citeer web|url=https://resource.wur.nl/nl/show/Als-ik-de-kruitdampen-ruik-word-ik-sentimenteel.htm|titel=‘Als ik de kruitdampen ruik, word ik sentimenteel’|bezochtdatum=2020-09-19|datum=2015-09-10|werk=resource.wageningenur.nl|taal=nl}}</ref> Ook heeft Transvaal deelgenomen aan verschillende [[Militaire oefening|militaire manoeuvres]] in [[Duitsland]] en aan een [[Militaire oefening|oefening]] van de Gele Rijders op de [[Lüneburger Heide]]. Transvaal neemt verder actief deel aan landelijke evenementen zoals [[Prinsjesdag]]<ref>{{Citeer web|url=https://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2098732/Studentenweerbaarheid-Wageningen-vormt-erewacht-voor-Willem-Alexander-en-Maxima|titel=Studentenweerbaarheid Wageningen vormt erewacht voor Willem-Alexander en Máxima|bezochtdatum=2020-09-18|werk=Omroep Gelderland|taal=nl}}</ref>, het [[Bevrijdingsdefilé|5-mei defilé]] en de [[Nijmeegse Vierdaagse|Vierdaagse van Nijmegen]]. Daarnaast heeft de vereniging een sociale functie voor leden en oud-leden. | |||
==Ceremonieel tenue== | |||
Het ceremoniële tenue van de vereniging is geïnspireerd op de kleding die de Zuid-Afrikaanse [[Afrikaners|boeren]] droegen tijdens de Boerenoorlogen. ([[Eerste Boerenoorlog]] (1880-1881); [[Tweede Boerenoorlog]] (1899-1902) .){{#tag:ref|De uniformen worden beheerd het Depot Ceremoniële Tenuen van Defensie, onderdeel van het KPU-bedrijf (Kleding- en Persoonsgebonden Uitrusting)<ref name="PERSMAP" />|group=noot}} | |||
===Samenstelling ceremonieel tenue=== | |||
;Hoofddeksel | |||
Het hoofddeksel is een typische breedgerande [[Zuid-Afrikaansche Republiek|Transvaalse]] [[Afrikaners|boeren]][[Militaire uniformhoed|hoed]]. De van oorsprong Nederlandse [[Afrikaners|boeren]] droegen dit hoofddeksel tijdens de gevechten met de [[British Army|Engelsen]] tijdens de [[Boerenoorlogen]]. De linkerzijde van de rand van de beige hoed is omhoog gevouwen en vastgezet en voorzien van het [[Baretembleem|embleem]] van de weerbaarheid. De rand wordt omhoog gevouwen zodat hij niet in de weg zit als een [[geweer]] aan of over de [[schouder]] gedragen wordt. Om de hoed zit een lichtbeige hoedband. De hoed is voorzien van een smalle bruine [[Leer (stof)|lederen]] kinband.<ref name="PERSMAP">Ministerie van Defensie, [https://web.archive.org/web/20181015233413/http://www.debakstafel.nl/uploads/1/4/1/3/14135904/persmap_tcm6-40608_1.pdf Specificaties militair ceremonieel bijzetting Prins Bernhard (p45, p55, p129-130)]</ref>{{rp|p129/130}} | |||
;Jas | |||
De donkergroene [[jas]] met liggende [[kraag]] en aflopende [[Revers (kleding)|revers]] is voorzien van twee opgestikte borst[[Zak (kleding)|zakken]] en twee opgestikte heupzakken. De zakken met een klep in de vorm van een [[Accolade (leesteken)|accolade]] worden gesloten met een kleine [[brons]]kleurige [[Accolade (leesteken)|knoop]]. De jas wordt gesloten met één rij van vijf [[brons]]kleurige knopen. Op de revers is het wapen van de weerbaarheid genaaid. Dit wapen bestaat uit een roos en de traditionele Transvaalse boerenhoed. Onder de jas wordt een beige (‘uni[[khaki]]’) [[overhemd]] met donkerbeige (‘[[khaki]]’) [[stropdas]] gedragen.<ref name="PERSMAP" />{{rp|p129/130}} Soms wordt in plaats van de [[khaki]] stropdas de donkergroene Ceres-[[Studentencorps|corps]]das gedragen. | |||
;Broek | |||
De ‘nassau blauwe’ [[Broek (kleding)|broek]] is voorzien van een 20mm brede donkergroene bies over de lengte. .<ref name="PERSMAP" />{{rp|p129/130}} | |||
;Lederwerk | |||
Over de linker[[schouder]] wordt een bruin [[Leer (stof)|lederen]] bandelier met aan de voorzijde vijf bruine lederen [[Patroon (munitie)|patroon]]tassen gedragen zoals de [[Afrikaners|Afrikaner boeren]] ook droegen.<ref name="PERSMAP" />{{rp|p129/130}} | |||
;Schoeisel | |||
De [[student]]en dragen zwarte [[schoen]]en.<ref name="PERSMAP" />{{rp|p129/130}} | |||
;Handschoenen | |||
Eenieder draagt wit [[Katoen|katoenen]] [[handschoenen]].<ref name="PERSMAP" />{{rp|p129/130}} | |||
====Detachementscommandant==== | |||
De detachementcommandant draagt bovendien een [[Sabel (wapen)|wandelsabel]] en een oranje [[Sjerp|bandsjerp]] met twee oranje [[Kwast (versiering)|kwasten]] van franje. De kwasten worden gedragen aan de linkerzijde, juist vóór de bies van de broek. Ook draagt de detachementscommandant een gouden schoudersnoer met drie gouden torsades{{#tag:ref|Een '''torsade''' is een kwast die bestaat uit dunne holle spiralen van [[Metaaldraad (textiel)|gouddraad]], meestal met een doorsnede van 1 à 2 mm).<ref name="Torsades&bouillons">[http://collectie.legermuseum.nl/sites/strategion/contents/i004553/arma19%20officiersdistinctieven%20in%20het%20nederlandse.pdf/], Officiersdistinctieven in het nederlandse leger na 1814</ref>|group=noot}}<ref name="RangaanduidingKwasten">[http://collectie.legermuseum.nl/sites/strategion/contents/i004636/jaarverslag1964%20ontwikkeling%20van%20halssnoer%20en%20pelsknoop.pdf/], Ontwikkeling van halssnoer en pelsknoop als officiersdistinctief, dr F.G. de Wilde</ref> | |||
==Baretembleem== | |||
Bij het militaire werktenue dragen de leden van Transvaal een baret (tot 2005 een bruine, en sindsdien een 'petrol' (soort blauwgroen)) met het [[baretembleem]] van de studentenweerbaarheden.{{#tag:ref|Het '''baretembleem van de studentenweerbaarheid''' is in de [[1960-1969|jaren ’60]]{{Bron?|Wanneer is het embleem precies ontworpen?|2020|09|21}} ontworpen, en werd evenals de officiële [[Baretembleem|emblemen]] van de [[Koninklijke landmacht|KL]] ontworpen door [[Frans Smits|F.J.H.Th. (Frans) Smits]] (1915-2006) van het Kabinet van de [[Ministerie van Oorlog|Minister van Oorlog]]/[[Ministerie van Defensie (Nederland)|Defensie]]. | |||
De basis van het embleem is de gestileerde 'W' die verwijst naar de toenmalige [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] (1880-1962) en die de basis is van al de baretemblemen van de KL. De vorm lijkt op een [[gesp]] en daarom worden de baretemblemen ook wel aangeduid als baretgesp. De gesp is van [[Goud|goudkleurig]] [[metaal]] en is 46 mm hoog en 58 mm breed. | |||
Het lag lang in de bedoeling de [[Studentenweerbaarheid|studentenweerbaarheden]] op te nemen in de [[Nationale Reserve]]. Dat is echter nooit gebeurd. Er werd wel een baretembleem ontworpen en buiten defensie om vervaardigd. Een aantal weerbaarheden nam het baretembleem in gebruik. De emblemen werden gedragen op een donkerblauwe ondergrond van laken van 4,8 cm x 7 cm, welke voor iedere weerbaarheid een andere kleur biezen van ±2 mm breed had: | |||
* [[Koninklijke Studenten Schietvereeniging Amsterdam|Amsterdam]] - donkerrood | |||
* Rotterdam - geel | |||
* [[Koninklijke Utrechtsche Studenten Vereeniging tot Vrijwillige Oefening in den Wapenhandel|Utrecht]] - groen | |||
* Delft - zwart | |||
* [[Pro Patria (studentenvereniging)|Leiden]] - lichtblauw | |||
* Wageningen - bruin | |||
* Groningen - wit | |||
Na verloop van tijd werden de emblemen wel met de ondergrondjes van de moedereenheden gedragen. Ook werden in de loop van de tijd wel de emblemen van de moedereenheid gebruikt, omdat de emblemen van de studentenweerbaarheid schaarser werden. Het kwam zelfs voor dat er geheel geen embleem op de baret gedragen werd.<ref>{{Citeer tijdschrift |achternaam= Coenders |voornaam= C. |datum= 1982|url= |titel= No. 3 Studentenweerbaarheid |tijdschrift= De Lansier |jaargang= 1|nummer= 2|pp= 7/8|taal= nl}}</ref> | |||
== | Rond 2005 (?) heeft het [[Haagsch Studenten Schutters Korps 'Pro Libertate']] nieuwe emblemen laten vervaardigen. Deze wijken enigszins af van de orginele, doordat ze ‘open’ zijn, en voorzien zijn van een NATO-sluiting, i.p.v. oogjes zoals de orginele hadden. Pro libertate draagt het embleem met het zwarte ondergrondje met oranje biezen van hun moedereenheid, het [[Regiment van Heutz]].<ref>Nederlandse Militaria, jun 2008, [https://www.nederlandsemilitaria.com/viewtopic.php?f=107&t=738 Baretembleem studentenweerbaarheid corps], bezocht 23 sep 2020</ref>|name="baretembl"|group=noot}} Het [[baretembleem]] van de studentenweerbaarheden is geen officieel{{#tag:ref|'''Officieel baretembleem''' wil zeggen: bij [[Koninklijk besluit]] vastgesteld|group=noot}} [[Koninklijke Landmacht|KL-]]embleem, maar het is wel geheel in de stijl van de naoorlogse baretemblemen van de KL. | ||
Op het embleem staan een [[Romeinse Rijk|romeins]] [[Zwaard (wapen)|zwaard]] en een [[ganzenveer]] gekruist afgebeeld. Het zwaard staat voor strijd en de weerbaarheid van Nederland, de ganzenveer staat voor de [[wetenschap]]. Beneden het zwaard en de veer staat op een [[Banderol (spreukband)|banderol]] de [[Motto#Wapenspreuk|zinspreuk]] van de studentenweerbaarheden vermeld: ''verbo factisque paratus''. Dit betekent "''in woord en daad paraat''".<ref name="PERSMAP" /> {{rp|p55}} | |||
Oorspronkelijk droegen alle studentenweerbaarheden het embleem op een donkerblauwe [[Laken (textiel)|laken]] ondergrond van 4,8 cm bij 7 cm met verschillend geleurde biezen van ±2 mm breed. De biezen van Transvaal waren bruin. Later{{Bron?|Sinds wanneer|2020|09|21}} werd het embleem gedragen op een ondergrond in de kleuren van het [[Regiment|moederregiment]]. Voor W.S.S. Transvaal was dat een donkerblauwe ondergrond met gele biezen; de kleuren van het [[Korps Rijdende Artillerie]]. Sinds 2006(?) wordt dezelfde rode achtergrond gedragen die de militairen van de huidige moedereenheid, 45 Painfbat RIOG, dragen.<ref group=noot name="baretembl" /> | |||
== Bronnen, referenties en voetnoten == | |||
{{Appendix|1=Bronnen|2= | |||
* [http://wsstransvaal.nl/ Eigen website WSV Transvaal] | * [http://wsstransvaal.nl/ Eigen website WSV Transvaal] | ||
* E.H.A. de Mol van Otterloo (red.) (1961) ''Weerbaar en Student'', Uitgeverij De Ram, Amsterdam | |||
* WUR, [https://resource.wur.nl/nl/show/Als-ik-de-kruitdampen-ruik-word-ik-sentimenteel.htm Als ik de kruitdampen ruik word ik sentimenteel] | |||
* Omroep Gelderland, [https://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2098732/Studentenweerbaarheid-Wageningen-vormt-erewacht-voor-Willem-Alexander-en-Maxima Studentenweerbaarheid Wageningen vormt erewacht voor Willem Alexander en Maxima] | |||
;Referenties | |||
{{References}} | |||
;Voetnoten | |||
{{References|group="noot"}} | |||
}} | |||
{{authority control|TYPE=o|Wikidata= }} | |||
{{Navigatie studentenweerbaarheid}} | |||
[[Categorie:Studentenweerbaarheid]] | |||
[[Categorie:Studentenvereniging in Wageningen]] | |||
[[Categorie:Studentenweerbaarheid]] [[Categorie:Studentenvereniging in Wageningen]] | |||
Huidige versie van 1 okt 2020 om 23:04
| Wageningsche Studenten Schietvereeniging Transvaal | ||
| ||
| Wapen WSV Transvaal | ||
| Oprichting | 30 januari 1900 | |
| Land |  Nederland
| |
| Krijgsmachtonderdeel | Koninklijke Landmacht | |
| Type | Infanterie | |
| Garnizoen/Hoofdkwartier | Wageningen | |
| Motto | “Oom Paul, dat hij leve!” | |
De Wageningse Studenten Schietvereniging ‘Transvaal’, opgericht in 1900, is een studentenweerbaarheid die als ondervereniging onderdeel uitmaakt van de Wageningse Studenten Vereniging ‘Ceres’. Haar ‘moedereenheid’ bij defensie is de Alfa (‘Boeaja’[noot 1]) Compagnie van 45 Pantserinfanterie Bataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland (A-45 Painfbat RIOG).
In 2015 had Transvaal 90 leden. waarvan 20% vrouw; de vrouwelijke leden konden geen bestuursfuncties bekleden.[2]
Geschiedenis
Oprichting
Waarschijnlijk waren het studenten van de studierichting koloniale bosbouw die op 30 januari 1900 de Schietvereniging Transvaal hebben opgericht in Wageningen. De Tweede Boerenoorlog die in 1899 begon met een Engelse invasie van Transvaal, bracht een gevoel van verwantschap met de Afrikaanstalige Boeren. Deze strijd, in combinatie met sterke verontwaardiging over de Engelse concentratiekampen en een drang naar avontuur, was de aanleiding voor het oprichten van een studentenweerbaarheid. Op 14 oktober 1905 werd de Schietvereniging “Transvaal” erkend als ondervereniging van de Landbouw-Sociëteit “Ceres”.[3]
Eerste wereldoorlog
In juli 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit in Europa. Aanvankelijk werden slechts enkele leden van de Wageningse weerbaarheid voor de mobilisatie opgeroepen, maar dit werd wel het begin van een achteruitgang van het verenigingsleven. Het tijdelijke einde van vereniging Transvaal kwam na een schrijven van de Territoriaal Bevelhebber van Overijssel in 1915. Hierin werd medegedeeld dat verstrekking van wapens en munitie van regeringswege niet meer mogelijk was, in verband met de mobilisatie. Door gebrek aan geweren kon er in die tijden niet meer worden geschoten door leden van Transvaal. De schietvereniging werd circa 1917 opgeheven.[3]
Na de tweede wereldoorlog
Op initiatief van ing.[noot 2] H.M.A. (Han) Los (1919-2011)[5][6] werd de WSS Transvaal op 30 januari 1946 heropgericht.[3] De nieuwe vereniging rustte wat haar statuten en huishoudelijk reglement betrof nog voor een groot deel op de vooroorlogse schietvereniging Transvaal.
In de na-oorlogse periode was er een overvloed aan Engels en Amerikaans militair materiaal in Nederland, en daardoor kwam de vereniging in het bezit van Stenguns, Lee-Enfield geweren en verschillende pistolen met munitie. Ook bezat men een vooroorlogse Nederlandse karabijn.
Daarnaast verwierf de vereniging voldoende kaki-uniformen om een peloton te kleden. De politie in Wageningen beschikte toen slechts over één pistool, maar had wel een schietbaan en al gauw vonden Transvaal en politie elkaar en gingen gezamenlijk schieten. Dit vormde de basis voor een nog immer goede verstandhouding. Op 8 november 1946 werd er een contract met het bestuur van de studentenvereniging Ceres gesloten, waarin Transvaal de status van corpsvereniging kreeg.[7]
Transvaal verzocht Prins Bernhard het beschermheerschap te aanvaarden. Prins Bernhard, ook beschermheer van de andere studentenweerbaarheden[8], reageerde positief en was vanaf 23 oktober 1947 aan Transvaal verbonden als beschermheer. In juni van datzelfde jaar werd Transvaal erkend als vereniging.[9]
In maart 1949[bron?] vond een inspectie van de erewacht plaats door de Canadese generaal Foulkes. De generaal werd toen tot ereburger van der gemeente Wageningen benoemd. Generaal Foulkes is in Wageningen vooral bekend voor zijn bijdrage aan de onderhandelingen over de Duitse capitulatie aan het einde van de tweede wereldoorlog; deze onderhandelingen vonden plaats in Hotel de Wereld in Wageningen. De capitulatie werd op 5 mei 1945 in aanwezigheid van Prins Bernhard door Foulkes en de Duitse generaal Johannes Blaskowitz getekend.
16e Lustrum
Ter gelegenheid van het 16e lustrum van Transvaal, op 30 januari 1980, werd een feest georganiseerd. In de voortuin waren door de moedereenheid het Korps Rijdende Artillerie, twee houwitsers opgesteld waardoor het zowel letterlijk als figuurlijk een knallend feest werd. Bij het gelijktijdig vuren van beide houwitsers sneuvelden veel ruiten op de Generaal Foulkesweg. Het bestuur van de studentenvereniging Ceres, op dat moment op wintersport, kreeg de mededeling dat “heel Wageningen op z’n kop stond” en dat er op de Generaal Foulkesweg “geen ruit meer in de sponning zat”. De volgende dag waren alle kapotte ruiten vervangen en hadden de getroffenen een attentie van de vereniging gekregen. Ceres kwam hierdoor echter negatief in de publiciteit, niet alleen in Wageningen, maar zelfs in de Tweede Kamer, toen het Wageningse PvdA-kamerlid C.A. van de Anker kamervragen aan de Minister van Defensie stelde.[10]
Moederregiment
Na de tweede wereldoorlog werden alle studentenweerbaarheden gekoppeld aan een eenheid van de Koninklijke Landmacht, het ‘moederregiment’. De W.S.S. Transvaal werd verbonden aan de Gele Rijders, de 11e Afdeling Rijdende Artillerie in Arnhem. Door veranderende omstandigheden binnen Defensie, onder andere de verhuizing van de Gele Rijders in 1999 van Arnhem naar 't Harde, wijzigde in 2006(?) de moedereenheid, en werd de W.S.S. Transvaal ondergebracht bij het 45e pantserinfanterie bataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland (45 Painfbat RIOG) in Ermelo.[noot 3]. Ook oefent Transvaal samen met 10 NatresBat, dat evenals 45 Painfbat onder de 43e Gemechaniseerde Brigade (43 Mechbrig) valt.[12] Om de banden tussen Transvaal en Defensie te onderhouden, worden er samen activiteiten georganiseerd, waaronder (schiet)oefeningen en integratieborrels.
Recente activiteiten
De contacten met het leger zijn zeer uitgebreid. Leden van Transvaal kunnen bij de Landmacht een schietopleiding volgen met de semi automatische wapens die het leger ook gebruikt.[13][2] Ook heeft Transvaal deelgenomen aan verschillende militaire manoeuvres in Duitsland en aan een oefening van de Gele Rijders op de Lüneburger Heide. Transvaal neemt verder actief deel aan landelijke evenementen zoals Prinsjesdag[14], het 5-mei defilé en de Vierdaagse van Nijmegen. Daarnaast heeft de vereniging een sociale functie voor leden en oud-leden.
Ceremonieel tenue
Het ceremoniële tenue van de vereniging is geïnspireerd op de kleding die de Zuid-Afrikaanse boeren droegen tijdens de Boerenoorlogen. (Eerste Boerenoorlog (1880-1881); Tweede Boerenoorlog (1899-1902) .)[noot 4]
Samenstelling ceremonieel tenue
- Hoofddeksel
Het hoofddeksel is een typische breedgerande Transvaalse boerenhoed. De van oorsprong Nederlandse boeren droegen dit hoofddeksel tijdens de gevechten met de Engelsen tijdens de Boerenoorlogen. De linkerzijde van de rand van de beige hoed is omhoog gevouwen en vastgezet en voorzien van het embleem van de weerbaarheid. De rand wordt omhoog gevouwen zodat hij niet in de weg zit als een geweer aan of over de schouder gedragen wordt. Om de hoed zit een lichtbeige hoedband. De hoed is voorzien van een smalle bruine lederen kinband.[15]:p129/130
- Jas
De donkergroene jas met liggende kraag en aflopende revers is voorzien van twee opgestikte borstzakken en twee opgestikte heupzakken. De zakken met een klep in de vorm van een accolade worden gesloten met een kleine bronskleurige knoop. De jas wordt gesloten met één rij van vijf bronskleurige knopen. Op de revers is het wapen van de weerbaarheid genaaid. Dit wapen bestaat uit een roos en de traditionele Transvaalse boerenhoed. Onder de jas wordt een beige (‘unikhaki’) overhemd met donkerbeige (‘khaki’) stropdas gedragen.[15]:p129/130 Soms wordt in plaats van de khaki stropdas de donkergroene Ceres-corpsdas gedragen.
- Broek
De ‘nassau blauwe’ broek is voorzien van een 20mm brede donkergroene bies over de lengte. .[15]:p129/130
- Lederwerk
Over de linkerschouder wordt een bruin lederen bandelier met aan de voorzijde vijf bruine lederen patroontassen gedragen zoals de Afrikaner boeren ook droegen.[15]:p129/130
- Schoeisel
De studenten dragen zwarte schoenen.[15]:p129/130
- Handschoenen
Eenieder draagt wit katoenen handschoenen.[15]:p129/130
Detachementscommandant
De detachementcommandant draagt bovendien een wandelsabel en een oranje bandsjerp met twee oranje kwasten van franje. De kwasten worden gedragen aan de linkerzijde, juist vóór de bies van de broek. Ook draagt de detachementscommandant een gouden schoudersnoer met drie gouden torsades[noot 5][17]
Baretembleem
Bij het militaire werktenue dragen de leden van Transvaal een baret (tot 2005 een bruine, en sindsdien een 'petrol' (soort blauwgroen)) met het baretembleem van de studentenweerbaarheden.[noot 6] Het baretembleem van de studentenweerbaarheden is geen officieel[noot 7] KL-embleem, maar het is wel geheel in de stijl van de naoorlogse baretemblemen van de KL. Op het embleem staan een romeins zwaard en een ganzenveer gekruist afgebeeld. Het zwaard staat voor strijd en de weerbaarheid van Nederland, de ganzenveer staat voor de wetenschap. Beneden het zwaard en de veer staat op een banderol de zinspreuk van de studentenweerbaarheden vermeld: verbo factisque paratus. Dit betekent "in woord en daad paraat".[15] :p55 Oorspronkelijk droegen alle studentenweerbaarheden het embleem op een donkerblauwe laken ondergrond van 4,8 cm bij 7 cm met verschillend geleurde biezen van ±2 mm breed. De biezen van Transvaal waren bruin. Later[bron?] werd het embleem gedragen op een ondergrond in de kleuren van het moederregiment. Voor W.S.S. Transvaal was dat een donkerblauwe ondergrond met gele biezen; de kleuren van het Korps Rijdende Artillerie. Sinds 2006(?) wordt dezelfde rode achtergrond gedragen die de militairen van de huidige moedereenheid, 45 Painfbat RIOG, dragen.[noot 6]
Bronnen, referenties en voetnoten
Bronnen
|
_Wageningen,_gebouwencomplex_officiele_opening_door,_Bestanddeelnr_906-8108.jpg){kind=link}
| Studentenweerbaarheden |
|---|
|
Studenten Weerbaarheden Convent:
K.U.S.V.t.v.O.i.d.W. (Utrecht) · Pro Patria (Leiden) · K.S.S. (Amsterdam) · Delftsche Studenten Weerbaarheid (Delft) · W.S.S. Transvaal (Wageningen) · R.S.S. De Schutterij (Rotterdam) · G.S.S. Tyr (Groningen) |
Citefout: Er bestaat een label <ref> voor de groep "noot", maar er is geen bijbehorend label <references group="noot"/> aangetroffen