Populieren

Populier
Witte abeel (Populus alba) met de kenmerkende 'witte' (alba) onderkanten van de bladeren en gedeelten van de stengels.
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen Clade: Fabiden Orde: Malpighiales Familie: Salicaceae (Wilgenfamilie)
Geslacht
Populus L., 1753

Populier is een geslacht van loofbomen uit de wilgenfamilie (Salicaceae).

De snelgroeiende bomen kunnen tot 40 m hoog worden. De maximale leeftijd van de populier ligt op ongeveer tweehonderd jaar. Voor een goede groei hebben de bomen veel licht nodig.

De bladeren zijn afwisselend geplaatst. Eindknoppen zijn groter dan de zijknoppen. In de herfst kleuren de bladeren goudgeel tot geel. Populieren uit de secties Populus en Aegiros hebben bladstengels die zijdelings afgeplat zijn, zodat ze gemakkelijk heen en weer wiegen in de wind. Evenals wilgen, hebben populieren een krachtige, oppervlakkige en verspreide wortelgroei. Daarom mogen ze niet dicht bij huizen, wegen en leidingen geplant worden. De wortels kunnen door zachte muren en gaatjes in muren groeien. Ook wegen en leidingen kunnen opgedrukt worden door de wortel van de populier. Moderne muren en wegen bieden genoeg weerstand.

Alle populieren (behalve Populus lasiocarpa) zijn tweehuizig (er zijn aparte mannelijke en vrouwelijke planten). De bloem is een hangend katje dat voor het uitlopen van het blad verschijnt. Mannelijke bloemkatten hebben vele (vijf tot veertig) meeldraden bijeen, de kleur is vaak rood. Ze vallen spoedig af als ze hun werk hebben gedaan (stuifmeel afgeven). Dit geschiedt door de wind (windbestuiving). De vrouwelijke katjes blijven na de bestuiving tot in mei en juni hangen. Dan springt de doosvrucht open en komt het 3 x 1 mm grote zaad vrij. Het is omgeven door donzig pluis en voert ver op de wind mee. Sommige bomen produceren zoveel pluis dat het lijkt of het sneeuwt. Mensen kunnen voor dit pluis allergisch zijn. Lang niet alle pluis bevat een zaadje. Om te ontkiemen heeft het zaad een vochtig kiembed nodig zoals rivieroevers. Een populier wordt vruchtdragend na circa vijftien jaar.

Populieren vormen een belangrijke voedselbron voor rupsen.

Hout

Het hout is wit tot grijsachtig van kleur. Het wordt voor veel doeleinden gebruikt. In Nederland worden er klompen van gemaakt. In Spanje wordt het hout gebruikt voor het maken van sinaasappelkistjes. Verder wordt populierenhout gebruikt voor kratten, pallets, papier, triplex, kasten en niet te vergeten lucifers. Leonardo da Vinci schilderde de Mona Lisa op een paneel van populierenhout.

Voorkomen in Nederland en Vlaanderen

Van nature voorkomend in de Benelux zijn de Ratelpopulier (Populus tremula) en de Zwarte populier (Populus nigra): deze laatste komt echter zeer weinig voor.

Er worden echter op grote schaal populieren aangeplant, in allerlei gekweekte vormen (zie populierenteelt).

Taxonomie

Het geslacht Populus is onder te verdelen in vijf secties. De sectie Turanga bevat bomen uit Noord-Afrika welke niet voor het West-Europese klimaat geschikt zijn.

• Sectie Populus (in circumpolaire, subarctische en koele gebieden; zuidelijker : slechts in bergstreken).
  • Subsectie Albidae - abelen
    • Populus alba - Witte abeel
      • Populus × canescens (P. alba × P. tremula) Grauwe abeel
  • Subsectie Trepidae - tril of ratelpopulieren
    • Populus adenopoda
    • Populus tremula - Ratelpopulier
    • Populus tremuloides - Americaanse ratelpopulier
    • Populus grandidentata - Grofgetande populier
    • Populus sieboldii

• Sectie Aegiros - zwarte populieren (gematigde gebieden in Europa, Noord-Amerika en Azië)
  • Populus nigra - Europese Zwarte populier
  • Populus ×canadensis (Populus nigra × Populus deltoides) Euramerikaanse populier
  • Populus deltoides - Amerikaanse zwarte populier
  • Populus fremontii

• Sectie Tacamahaca - balsem populieren (in koele en gematigde gebieden van Noord-Amerika en Azië)
  • Populus angustifolia - Smalbladige populier
  • Populus balsamifera
  • Populus candicans
  • Populus koreana
  • Populus laurifolia - Laurierpopulier
  • Populus maximowiczii
  • Populus simonii
  • Populus szechuanica
  • Populus trichocarpa - Haarvruchtige populier
  • Populus yunnanensis

• Sectie Leucoides - grootbladige populieren (in warme en gematigde gebieden van oostelijk Noord-Amerika en Oost-Azië)
  • Populus heterophylla - Hartbladige populier
  • Populus lasiocarpa - Ruwvruchtige populier
  • Populus wilsonii - Wilson-populier

Sectie Turanga (subtropische tot tropische gebieden in Zuidwest-Azië, Oost-Afrika)

• • Populus euphratica
  • Populus ilicifolia

• Balsemhybriden - zwarte balsempopulieren
  • Populus deltoides × Populus trichocarpa, Populus 'Barn' en Populus 'Donk'.
  • Populus trichocarpa × Populus deltoides, Populus 'Beaupré' en Populus 'Boelare'
  • Populus maximowiczii × Populus × berolinensis, Populus 'Geneva' en Populus 'Oxford'
  • Populus maximowiczii × Populus nigra, Populus 'Rochester'
  • Populus maximowiczii × Populus trichocarpa, Populus 'Androscoggin'

Externe links

• informatie over het hout (populieren) in het Houtvademecum

  Vrije mediabestanden over Populus op Wikimedia Commons

  Vrije mediabestanden over Populus canadensis op Wikimedia Commons