Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Zeilschip
Een zeilschip oftewel zeilboot is een schip dat wordt voortbewogen door windkracht. Met "zeilboot" worden over het algemeen de wat kleinere vaartuigen aangeduid die voor sport of recreatie gebruikt worden, een schip is groter en wordt doorgaans gebruikt voor vracht- of passagiersvaart. De grens tussen beide is echter niet eenduidig te trekken.
Bij een zeilschip worden de volgende onderdelen onderscheiden:
- een romp bestaande uit:
- de boeg aan het voorschip, met eventueel een boegspriet en/of een kluiverboom
- het middenschip met de opbouw en de gangboorden
- het achterschip met de achtersteven
- een zwaard: steekzwaard, midzwaard of zijzwaard of een vaste kiel
- een roer
- één of meer masten met
- één of meer zeilen
- het staand want, waaronder de stagen
- het lopend want, waaronder de schoten en vallen
Indien een zeilschip twee of drie rompen heeft wordt er gesproken over een catamaran respectievlijk een trimaran.
Het geheel waaruit de mast, het want, de zeilen, het touwwerk en de rondhouten die nodig zijn om een schip voort te bewegen en om een schip te laten ankeren, bestaat noemt men de tuigage. De aan boord aanwezige hijstoestellen voor het aan / van boord brengen van lading en de sloepen behoren ook tot de tuigage. Er zijn veel verschillende soorten tuigage.
Zeilklasse
Een zeilboot kan behoren tot een bepaalde klasse. Voor een klasse is vrij scherp omschreven wat de eisen zijn waaraan de boten van die klasse moeten voldoen. Voor de meeste van die klassen worden ook regatta's georganiseerd. Een aantal van de klassen is een olympische klasse, daar worden op de Olympische Spelen wedstrijden in gevaren. De eenheidsklassen hebben vaak een zeilteken in het zeil, waardoor ze van grotere afstand makkelijk te herkennen zijn.
Een opsomming van een aantal van de klassen:
| Klasse | Lengte | Gewicht | Zeiloppervlak |
|---|---|---|---|
| 16-kwadraat | 6,00 m | 450 kg | 16 m² |
| 420 | 4,20 m | 120 kg | 10,25 m² |
| 470 | 4,70 m | 118 kg | 13,65 m² |
| BM | 12 m² | ||
| Dart 18 | 3,90 m | 160 kg | 16 m² |
| Efsix | 6,00 m | 500 kg | zeil en fok 18.8m² spinnaker 22.3m² |
| Europe | 3,35 m | 63 kg | 7m² |
| Flying Dutchman | 6,05 m | 165 kg | 18,80 m² |
| Flying Junior | 4,03 m | 75 kg | zeil en genua 9,60 m² spinnaker 8,00 m² |
| J22 | 6,86 m | 857 kg | zeil en genua 22 m² spinnaker 34 m² |
| J24 | 7,32 m | 1270 kg | 24,25 m² |
| Laser | 4,23 m | 57 kg | 7,07 m² |
| Laser radiaal | 4,23 m | 57 kg | 5,7 m² |
| Optimist | 2,34 m | 42 kg | 3,50 m² |
| Pampus | 6,67 m | 725 kg | zeil en genua 20,55 m² |
| Randmeer | 6,50 m | 500 kg | zeil en genua 19,1 m² spinnaker 19,50 m² |
| Sailhorse | 6,13 m | 470 kg | 24,70 m² |
| Soling | 8,15 m | 1000 kg | 21,7 m² |
| Solo | 3,78 m | 70 kg | 8,4 m² |
| Star | 6,922 m | 671 kg | 26,5 m² |
| Stern | 4,25 | 130 kg | grootzeil 7,4 m², fok 3,8 m² spinnaker 8,0 m² |
| Vaurien | 4,08 m | 95 kg | 8,10 m² |
| Valk | 6,50 m | 530 kg | 16 m², genua 6 m² spinnaker 14,5 m² |
| Vrijheid | 5,40 m | 246 kg | 9,7 m², Genua 5,9 m² spinnaker 9,8 m² |
Met ongeklasseerde boten kunnen ook wedstrijden gezeild worden. Hiervoor wordt door middel van een meting een handicapfactor bepaald, zodat alle deelnemende schepen een eerlijke kans hebben om te winnen.
Traditionele zeilschepen
Onder deze term worden zeilschepen verstaan die vroeger bedrijfsmatig in de vrachtvaart gebruikt werden. Ook replica's van oude schepen vallen hieronder. Voor hun originele doel worden de schepen tegenwoordig niet meer gebruikt, maar ze varen wel, ofwel als varend woonschip, recreatievaartuig van een particulier ofwel (vaker) als vaartuig in de chartervaart. De Nederlandse vloot van charterschepen telt zo'n 500 schepen.
De andere naam voor deze laatste groep van klassieke schepen, gebaseerd met name op de oudere zeilende binnenvaart- en kustvaartschepen, is de bruine vloot, verwijzend naar de overwegende kleur van de zeilen die door de schepen gevoerd worden.
Als traditionele zeilschepen voldoen aan de voorwaarden, kunnen ze worden opgenomen in het Nationaal Register Varende Monumenten als Varend monument.
Jaarlijks wordt er nog steeds een zogenaamde strontrace gehouden tussen het Friese plaatsje Workum en Warmond (Zuid-Holland). De race is in principe een race tussen diverse categorieën van schepen, maar voornamelijk skûtsjes. De bedoeling is om zonder hulp van een motor van Workum naar Warmond te komen en met een vracht (stront in de originele races, maar aangezien dat nu niet meer kan wegens de stank is dit nu omgezet in gedroogde koemest in zakken). Verder wordt er in dezelfde periode gevist met originele vissersvaartuigen die oude technieken gebruiken om zo veel mogelijk vis te vangen. Te denken valt hierbij aan staand want, hoekwant en treilervissen. Schepen die hierbij worden gebruikt zijn onder andere lemsteraken en Staverse jollen, maar ook botters, hengsten, hoogaarzen, schokkers e.a. Deze schepen werden in verschillende delen van het land gebruikt voor de visvangst, ieder scheepstype geschikt voor het eigen water. Het schip dat op de traditionele veiling het meeste geld ontvangt voor de vangst is de winnaar. Een derde onderdeel van de week is de Beurtveer waarbij de grotere schepen (klippers, tjalken, aken) een route varen om vracht af te leveren en passagiers te wisselen.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
Zie ook
| Zeilboottypes |
|---|
Vrije mediabestanden over Sailing ship op Wikimedia Commons