Theorieën over het bestaan van Al Qaida

Er bestaat in sommige kringen twijfel over het bestaan van Al Qaida. In de complottheorieën over het bestaan van Al-Qaida had Osama bin Laden geen formele organisatie totdat de Amerikanen er één voor hem verzonnen. In dit artikel is ruim plaats voor deze visie.

De naam al-Qaida komt voor het eerst pas naar voren in het proces in 2001 tegen de organisatoren van de bomaanslag op de Amerikaanse ambassade in Nairobi in 1998. Om ook de ideoloog en financier van de aanslagen, Osama bin Laden, in de Verenigde Staten aan te kunnen klagen moest het dossier passen in de eisen die Amerikaanse wetgeving stelt aan het vervolgen van leiders van criminele organisaties. Daarvoor is het nodig dat de aanklager het bestaan van een organisatie aantoont. Die wetgeving is echter gebouwd voor de bestrijding van criminele groeperingen zoals de maffia- en drugsorganisaties, waarbinnen organisatorische hiërarchische verbanden wel zeker bestaan. Dit is bij islamitische extremisten niet per definitie het geval en al helemaal niet wereldwijd. De meeste strijders die in de kampen in Afghanistan werden getraind, kwamen daar voor een training voor de gewapende strijd in hun eigen land en niet voor een wereldwijde jihad. Echter in het FBI-dossier werd toch een beeld geschetst van een strak geleide organisatie rond Osama bin Laden en voornamelijk op basis van de verklaringen van de getuige Jamal al-Fadl die ook voor het eerst met de naam al-Qaida kwam. Achteraf bleken er verschillende gaten in zijn verklaring te zitten, terwijl hij zelf voor Osama bin Laden op de vlucht was nadat hij geld van hem had achterover gedrukt.

Er zijn meer redenen om te twijfelen aan het (hebben) bestaan van een strak geleide organisatie, waar Osama bin Laden aan het hoofd van staat. Een daarvan blijkt bijvoorbeeld uit de vruchteloze pogingen om de bunkers van al-Qaida hoofdkwartier in het gebied Tora Bora in de bergen van Afghanistan te ontmantelen. Na een wekenlange belegering en bombardementen van het gebied bleken de high-tech bunkers met hotelfaciliteiten, massale wapenopslagplaatsen en hydro-elektrische-energievoorziening, waarvan het bestaan door de Amerikanen in een James Bondachtig scenario werd gesuggereerd, helemaal niet te bestaan.

Degenen die het bestaan van al-Qaida als organisatie in twijfel trekken, beweren overigens geenszins dat geen islamitische extremisten bestaan die bereid zijn terreurdaden te plegen om hun idealen te verwezenlijken. Omdat angst een belangrijke factor is in terreur maken die extremisten graag gebruik van een vermeende link tussen hun groepering met een bestaand en krachtig angstsymbool: al-Qaida. Terreurdaden worden nooit opgeëist door al-Qaida maar altijd door groeperingen die dan later benoemd worden als banden hebbend met al-Qaida. Hierdoor lijkt het dan alsof al-Qaida ‘weer’ heeft toegeslagen. Het niet bestaan van al-Qaida als wereldwijd omvattend netwerk wil ook niet zeggen dat Osama bin Laden en de mensen om hem heen, zoals Ayman al-Zawahiri , niet als financier of ideoloog achter een aantal terreuraanslagen zitten. Maar bijvoorbeeld het idee voor de Terroristische aanslagen op 11 september 2001 kwam, zoals blijkt uit het rapport van de 9/11 Commissie, van Khalid Sheikh Mohammed, die weliswaar (financiële) steun aan Osama bin Laden had gevraagd, maar niet direct door hem, als hoofd van al-Qaida, werd aangestuurd.