Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Opstand
Een opstand, rebellie of oproer, is het in verzet komen tegen een autoriteit. Een opstand kan zich uiten in diverse vormen van gedrag, variërend van burgerlijke ongehoorzaamheid tot gewapend verzet. Een succesvolle opstand kan leiden tot een revolutie of een bevrijding.
Iemand die in opstand komt heet opstandeling oftewel rebel. Een lokale opstand wordt wel oproer genoemd. Een deelnemer aan een oproer is een oproerling, een aanstichter ervan een oproerkraaier.
Iemand die voortdurend / opvallend vaak in opstand komt noemt men opstandig, wat een karaktertrek kan zijn, of een uiting van een bepaalde aandoening. Iemand die weerspannig is en/of niets wil (onwillig), noemt men recalcitrant.
Opstand in de Lage Landen
De Nederlandse Opstand vormde de inleiding tot de Tachtigjarige Oorlog, waarbij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich bevrijdde van Spanje. Met het einde van de Tachtigjarige Oorlog scheidden de Nederlanden zich ook af van.het Heilig Roomse Rijk. De Zuidelijke Nederlanden bleven intussen bij Spanje.
De Belgische Opstand, in België bekend als de Belgische Revolutie (vroeger: de Omwenteling) leidde ertoe dat België, na een korte vereniging met Nederland, een onafhankelijk land werd.
Vormen van opstand
Opstand kan zich op verschillende niveaus van intensiteit en omvang voordoen, van lokaal oproer tot een burgeroorlog:
- Burgerlijke ongehoorzaamheid, geweldloos verzet, zoals in Brits India door Mahatma Gandhi en in Nederland bij de Februaristaking, en blokkadeacties tegen transporten van radioactief afval, waarbij actievoerders zich vastketenen aan rails, wegen of vervoermiddelen.
- Muiterij van lagere militairen of zeelieden tegen hun meerderen, bijvoorbeeld de muiterij op de Bounty, de Muiterij van Sepoy en de muiterij op de Potjomkin.
- Een verzetsbeweging tegen buitenlandse overheersers, zoals door het Fretilin in Oost-Timor en door de Vietcong in Zuid-Vietnam.
- Een revolutie of snelle omverwerping van het gezag, zoals de Oktoberrevolutie in Rusland en de Franse Revolutie.
- Een guerrilla-oorlog tegen de machthebbers, zoals in Cuba door Fidel Castro en Che Guevara en in Peru door de guerillabeweging Lichtend Pad.
- Een complete oorlog, zoals de Opstand van Warschau en de Opstand in de Vendée waarbij honderdduizenden omkwamen.
Een volledig sluitende indeling is uiteraard onmogelijk; vooral langdurige opstanden wisselen qua karakter en verspreiding.