Lydia Baneke Knap

Lydia Baneke Knap (Lydie), was een 63-jarige vrouw uit Amstelveen die in februari 1994 op klaarlichte dag werd vermoord^[1]. De moord behoort tot op heden tot de onopgeloste moorden in Nederland. Omdat de moord op deze vrouw plaatsvond in het toilet van haar eigen huis, wordt deze moordzaak ook wel 'de Amstelveense toiletmoord' genoemd.

De moord

Op 9 februari 1994 , rond 16:00 uur komt de echtgenoot van Lydia, Joop Baneke (1919-2001), thuis van het boodschappen doen. Hij ontdekt dat de achterdeur op slot zit. Omdat zijn vrouw dat weleens vaker doet, bijvoorbeeld bij het doen van de was, wordt hij niet meteen ongerust. Hij loopt om en gaat door de voordeur naar binnen. Dan hoort hij echter een reutelend geluid uit het toilet. Hij trekt de deurkruk omlaag en daar rolt zijn zwaargewonde vrouw uit de deuropening. Ze bloedt hevig, en het blijkt dat ze 37 keer met een mes is gestoken. Ook is zij gedeeltelijk ontkleed. Als de ambulance komt, vertoont Lydia nog enig teken van leven. Het blijkt echter te laat; hoe ambulance-medewerkers ook hun best doen, ze overlijdt aan haar vele verwondingen.

De zoektocht naar de dader

Het huis van Joop en Lydia verandert later in een plaats delict. Hoewel de politie-rechercheurs vanwege hun beroep uiteraard al veel gezien hebben, zijn ze ronduit geschokt van wat ze in de toilet waar de moord gepleegd werd, aantreffen. Politiefoto's laten zien dat Lydia letterlijk 'overhoop gestoken' is. Haar T-shirt zit om haar pols gedraaid en haar trui ligt in een plas bloed naast haar. Ook ligt er een pantoffel in een hoek geperst, die laat zien dat Lydia zich in haar doodsangst heeft schrap gezet. De bril van de vrouw ligt in de wasbak. Daarnaast vertoont haar lichaam enkele wonden, die laten zien dat de ze heeft gevochten voor haar leven en zich heeft verzet. Het lijkt erop dat ze ergens anders in het huis is belaagd en naar het toilet is gevlucht, maar daar geen kant meer op kon en is toegetakeld. Opvallend is dat al het geweld zich heeft beperkt tot het toilet; in de andere kamers lijkt niets gebeurd. Verder zit er alleen op de deurknop aan de binnenkant van de voordeur nog een bloedveeg. Maar die is hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door Joop Baneke zelf, aangezien hij zijn hevig bloedende vrouw heeft geprobeerd te helpen en heeft vastgepakt. Verder zijn er helemaal geen DNA-sporen gevonden, en de kans is groot dat Joop per ongeluk het cruciale, en misschien wel het enige, spoor heeft uitgewist, toen hij naar de buren rende. Hij is echter wel de eerste persoon geweest, die de politie als verdachte aanzag. Het komt immers wel vaker voor, dat de partner van het slachtoffer de dader blijkt te zijn. Ook hadden Joop en Lydia regelmatig verhitte discussies over het feit dat zij gul geld gaf aan mensen met problemen (zij was gepensioneerd maatschappelijk werker, maar is dit hulp verlenen na haar pensionering altijd blijven doen). Het is ook opvallend dat hij zich, een week na de moord, alweer opvallend opgewekt gedraagt, en een getuige meldt zelfs dat de man 'opgelucht' lijkt na de dood van zijn vrouw. Maar Joop spreekt zichzelf tijdens de verhoren nergens tegen, en als ten slotte ook zijn alibi blijkt te kloppen, wordt hij vrijgelaten. Ondanks dat er verder geen sporen zijn van de werkelijke dader, zijn er wel een een schilder en een glaszetter die iets heel opvallends vertellen: zij zien rond 16:00 uur (precies de tijd dat Joop thuiskwam van boodschappen doen), om de hoek van het huis een man met een staartje voorbij rennen. De man heeft een blauw jack en een blauwe spijkerbroek aan, en op zijn kleding zijn vlekken te zien die doen denken aan bloedvlekken. Tijdens het rennen heeft hij ook, vreemd genoeg, zijn handen in zijn zakken. Ook geeft een 13-jarige scholiere aan dat deze man in de tram tegenover haar heeft gezeten.Hij heeft zelf waarschijnlijk ook in de gaten gehad dat hij door iedereen gezien werd, want hij stapt bij de tramhalte meteen een kapperszaak binnen, en vraagt of men zijn, voor hen zo typerende, staartje af wil knippen. Ondanks dat zoveel mensen een duidelijk signalement van de verdachte hebben, kan deze niet opgespoord worden; in Amstelveen schijnen namelijk heel veel mannen met een staartje rond te lopen. Ook is de staart die de kapperszaak heeft afgeknipt, helaas niet bewaard en daar kan dus geen DNA uit gehaald worden. Ook heeft men geen idee over wat het motief zou kunnen zijn van de dader. De moord heeft alles weg van een wraakactie en pure haat. Maar Lydia Knap had, voor zover bekend, geen echte vijanden. Het is ook mogelijk dat het de moordenaar om geld ging, want Lydia Knap droeg persoonlijke bezittingen, zoals geld, altijd in een buideltje onder haar kleding. Zij maakte daar geen geheim van. Er zijn er echter geen aanwijzingen meer gevonden in deze moordzaak.