Herman Denkers

Ds. Herman Denkers (Den Haag, 16 juni 1922-11 november 2000) was een vooruitstrevende dominee. Tijdens WOII was hij dwangarbeider en door de Nederlandse Hervormde kerk aangesteld als geestelijk verzorger voor mede lotgenoten. In zijn ambt als predikant heeft hij zich in Nederland en Duitsland, in een pionierende rol, bijzonder verdienstelijk gemaakt op het gebied van interkerkelijke samenwerking.

Levensloop

Herman Albertus Denkers werd geboren in Den Haag op 16 juni 1922 en groeide op in een christelijk orthodox gezin. Na het behalen van zijn HBS-B diploma in 1941 deed hij staatsexamen en studeerde hij theologie aan de rijksuniversiteiten van Utrecht en Leiden. In december 1951 hield hij zijn proefpreek in de Marekerk in Leiden onder Prof. Van Ruler. In september 1952 werd hij vicaris in Bantega (Fr), waarna hij op 21 juni 1953 in het ambt van predikant werd bevestigd binnen de gemeente Oosterzee voor het gedeelte Bantega en Echten. In 1957 werd Denkers door de Provinciale Kerkvergadering van de Nederlandse Hervormde Kerk, als predikant voor buitengewone werkzaamheden, benoemd tot directeur van het jeugd- en vormingscentrum "De Oorsprong" van de Nederlandse Hervormde kerk te Sint Nicolaasga (Frl).
Denkers was van 1967-1973 NH predikant in Hantum/Hantumhuizen (Frl).
Van 1973-1974 (fulltime) en van 1975-1978 (parttime) was hij, verbonden aan het Hedwig Dransfeld Haus(HDH) in Duitsland bij Koblenz waar Joden, Christenen en Moslims elkaar in verbondenheid troffen.
Daarnaast was hij van 1974-1978 NH predikant in Metslawier/Niawier (Frl).
In 1978 nam hij afscheid in Metslawier en stopte hij o.a. vanwege gezondheidsredenen als predikant. Daarna gaf hij, in kleine kring, incidenteel nog wat lezingen over interkerkelijke samenwerking en over het Jodendom.

Tweede Wereldoorlog

In 1943 vertrok Denkers als dwangarbeider naar Duitsland. Hij werd daarbij door de Synode van de Nederlandse Hervormde Kerk aangesteld als geestelijk verzorger voor de mede-dwangarbeiders en krijgsgevangenen. In Stuttgart (D) werkte hij onder andere als technisch tekenaar bij Daimler AG. Denkers had daar, in Stuttgart en omgeving, nauwe contacten in Evangelische Kirche en de Reformierte Kirche en hij was actief in diverse bijbelgroepen. Na de postsperre in 1944 was hij hoofdredacteur van een illegaal gestencild blad "kerkpost" ter vervanging van de reguliere kerkpost van de protestantse kerken. Tijdens zijn verblijf in Stuttgart werd Denkers opgevangen en geholpen door de “goede” Duitsers. Dit heeft later grote invloed gehad op de invulling van activiteiten in het ambt van predikant en zijn werk als studiesecretaris in een vormingscentrum in Duitsland. Zijn handgeschreven ervaringen en belevenissen in en rondom WOII zijn bewaard gebleven en later uitgegeven in een boek getiteld "Verzoening".

Studie theologie

Na de oorlog en zijn terugkeer naar Nederland studeerde Denkers, na een succesvol staatsexamen, theologie in Utrecht, en later aan de Leidse Universiteit. In Leiden werd hij lid van Quisque Suis Viribus (QSV), het oudste nog actieve vakdispuut van de Universiteit Leiden en de oudste nog actieve theologische studentenvereniging in Nederland. Interessant daarbij was dat hij gevraagd werd om toe te treden vanwege zijn christelijk orthodoxe achtergrond waardoor hij in het vrijzinnige gezelschap in de discussies een kritische tegenpool kon zijn. In Leiden vond hij in Heiko Miskotte één van zijn grote leermeesters die hij tijdens zijn verdere loopbaan bleef volgen. In december 1951 hield hij, met succes, zijn proefpreek in de Marekerk in Leiden onder Prof. Van Ruler.

Vormingswerk en Interkerkelijke samenwerking

Na zijn benoeming als directeur zette Denkers zich in voor de opbouw van vormingscentrum "De Oorsprong" en volgden er tien jaar van opbouw en uitbouw van dit vormingscentrum. Hij initieerde daarbij vele interkerkelijke en internationale contacten. Zo was er een uitgebreide uitwisseling met de Luthers evangelische broedergemeenschap in Falkenburg (D), nabij Oldenburg, en was er een intensief samenwerkingsverband met het katholieke religieus-culturele vormingscentrum "Vinea Domini" in Witmarsum. Later, in 1984 fuseerden de beide vormingscentra. Denkers was tevens initiator van bijeenkomsten op De Oorsprong waar Nederlanders, Duitsers, Joden en Christenen op een verzoenende wijze samen kwamen. Hij werkte daar nauw samen met onder andere de Nederlandse rabbijn Yehuda Ashkenasy en Jaap Soetendorp. In 1965 was Denkers één van de mede oprichters van de rotondekerk in Terbant bij Heerenveen. In maart 1967 nam hij afscheid van "De Oorsprong".

Kritische gemeente in Friesland

Als dorpsdominee in Hantum/Hantumhuizen (1967-1973) wist Denkers zijn visie op interkerkelijke samenwerking en de kerk in de samenleving te vertalen naar een aantal bijzondere breed gedragen initiatieven in een regio die als gematigd confessioneel kon worden bestempeld. Zo startte Denkers in 1971 een kritische gemeente, een leerhuis met een blik op de "gemeente van morgen". In dat leerhuis kwamen gelovigen en critici met zeer diverse achtergrond -ook van ver buiten de eigen gemeente- bijeen waar zij samen spraken over overtuigingen en twijfel bij het geloof. Denkers gaf in die dorpsgemeente ook structureel vorm aan de samenwerking tussen de gereformeerde en de hervormde gemeente, en ging verder. Zo initieerde hij het "open avondmaal" waarbij ook christenen van andere gezindten werden uitgenodigd en huwde hij een paar uit een lokale hippiecommunie in de hervormde Nicolaaskerk in Hantum. Zij was Nederlandse en Joodse en hij was een Franse dienstweigeraar en katholiek.

Joden, Christenen en Moslims

Als studiesecretaris, verbonden aan het Hedwig Dransveld Haus in Bendorf (D), kreeg Denkers als opdracht het bevorderen van het wederzijds verstaan van christenen, joden en moslims. In die rol gaf hij diverse lezingen en was hij als gesprekleider. Hij was verder daar o.a. actief betrokken bij de organisatie van jaarlijkse Jüdisch-Christliche Bibelwoche.

Latere leven

In 1978 neemt hij afscheid in Metslawier/Niawier. Hij vindt dan weer rust voor lezen, studie en het schrijven van ervaringen en familieverhalen en zo nu en dan gaf hij voor kleine gezelschappen nog lezingen over Oecumene en joden en christenen in de synagoge in Schweig (D).
In 2000 overlijdt hij.

Bibliografie

"Geen Blad voor de mond", bijbels dagboek. ISBN 90 6084 350 9.
"Verzoening", herinneringen van Ds. Herman Denkers als dwangarbeider in WOII. ISBN 978-90-826825-0-2

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:
H.C. Touw, Het verzet der Hervormde Kerk (’s Gravenhage 1946), 2 delen.
Hervormd Nederland 18 december 1971 "Het begon met een brief." door Leen van Ginkel.
Hervormd Nederland 26 juni 1976 "Een zigeunerbestaan en het andere Duitsland." door Amerins de Jong.
Immer blijft de band, Quisque Suis Viribus (1841-2016). redactie H.J. van Beek en J.Florusse. ISBN 978-94-6301-060-3.
Het Vrije Volk, 14 maart 1957.
Het Vrije Volk, 11 september 1957.

Relevante krantartikelen uit archieven

Leeuwarder Courant 11 maart 1978.
Leeuwarder Courant 17 mei 1975.
Digibron 9 september 1972.
Leeuwarder Courant 5 september 1972.
Leeuwarder Courant 30 december 1971.
Leeuwarder Courant 16 december 1971.
Leeuwarder Courant 8 juni 1965.
Leeuwarder Courant 24 oktober 1964.
Leeuwarder Courant 14 november 1960.
Leeuwarder Courant 16 december 1957.
Leeuwarder Courant 2 december 1957.
Leeuwarder Courant 29 november 1957.
Leeuwarder Courant 11 september 1957.
Leeuwarder Courant 14 maart 1957.