Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Nachtzwaluw
| Nachtzwaluw IUCN-status: Veilig[1] (2009) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||
 Afbeeldingen Nachtzwaluw |
De nachtzwaluw oftewel dagslaper oftewel geitenmelker oftewel Caprimulgus europaeus is een vogel uit de familie van de nachtzwaluwen (Caprimulgidae), die overigens 'niet' met de zwaluwen of met de gierzwaluwen verwant is.
Kenmerken
Verenkleed
Het verenkleed van een volwassen nachtzwaluw is grijzig en kastanjebruin gestreept. De onderzijde. Witte vlekjes op de handpennen en witte uiteinden van de staartveren zijn kenmerkend voor het mannetje. Bij jonge mannetjes zijn deze vaalgeel. De snavel is zwart en de poten roodbruin.
Het enigszins bonte verenkleed vertoont overeenkomsten met dat van de draaihals. De grote bek en de lange vleugels doen denken aan een gierzwaluw. De nachtelijke gedragingen en het zachte donzige verenkleed lijken dan weer wat op uilen.
Zang en gedrag
De nachtzwaluw is een schemeractieve vogel. Zijn zang is een bevreemdend, trillend geluid. Het is dermate typisch dat het de makkelijkste manier is om een nachtzwaluw te ontdekken; je moet vooral goed luisteren. Het is een enigszins mechanisch getril, van variabele intensiteit, dat hij na zonsondergang zittend vanaf een uitkijkpost ten gehore brengt. In de vlucht heeft de nachtzwaluw een zachte maar scherpe roep, die regelmatig herhaald wordt om contact te leggen met soortgenoten.
De nachtzwaluw vliegt vooral in het donker, waarbij de vlucht geruisloos en mot-achtig is. Overdag ligt de vogel stil op de grond en vertrouwt hij op zijn verenkleed met schutkleuren als camouflage. Hierdoor is de soort moeilijk te zien en moet men geluk of de juiste kennis hebben om er een waar te nemen.
Habitat en verspreiding
De nachtzwaluw is een trekvogel die pas laat in het broedgebied aankomt, meestal niet voor het begin van mei. De soort komt in vrijwel geheel Europa als zomergast die broedt in heidevelden en halfopen bossen. Hij overwintert in Afrika, tot aan Zuid-Afrika toe (zie kaartje).
Status in Nederland en Vlaanderen
In België en Nederland is de nachtzwaluw een schaarse broedvogel van de hogere zandgronden. De vogel is in de jaren 1950 en 1960 hard achteruitgegaan. Dit kwam zowel door arealverlies (minder half open bosgebieden) als ook door achteruitgang in aantallen per oppervlakte-eenheid. Op de Utrechtse heuvelrug verdween de nachtzwaluw als broedvogel. Sinds de jaren 1990 is er vooral op de Veluwe sprake van een duidelijk herstel.[2] Dit herstel zet zich nog steeds voort en heeft ook effect op het landelijke beeld. Volgens SOVON gaat het aantal broedparen in de periode 1990-2007 geleidelijk vooruit en broedde er in 2007 ongeveer 950 - 1.150 paar in Nederland. [3] Ondanks dit verheugend herstel staat de vogel zowel op de Nederlandse als op de Vlaamse Rode Lijst als kwetsbaar.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º (en) Nachtzwaluw op de IUCN Red List of Threatened Species.
- º Bijlsma, R.G., F. Hustings & C.J. Camphuysen, 2001. Avifauna van Nederland 2. ISBN 9074345212
- º SOVON Verspreiding en aantalsontwikkeling van de nachtzwaluw in Nederland
Waarnemingen:
- Kaarten van op waarneming.nl ingevoerde recente waarnemingen van Nachtzwaluw in Nederland, België en de gehele wereld.