Uitklappen
Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
rel=nofollow

Chakassisch

Uit Wikisage
(Doorverwezen vanaf Chakas)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
rel=nofollow

Het Chakassisch (Хакас тілі, Chakas tili) is een Turkse taal die gesproken wordt door de Chakassen in Zuid-Siberische republiek Chakassië in Rusland. De Chakassen zijn met 78.500, waarvan er zo'n 60.000 het Chakassisch spreken. De meesten zijn tweetalig Russisch-Chakassisch.

Het Chakassisch wordt onderverdeeld in een aantal nauw verwante dialecten, die de naam dragen van de onderscheiden stammen: Sagajs, Kacha, Kojbaals, Beltiers en Kyzyls. Deze benamingen zijn echter eerder afkomstig van vroegere bestuurlijke omschrijvingen, dan van stammen of taalkundige groepen. De personen die deze dialecten spreken noemen zichzelf "Tadaren". Het Sjors, dat later erkend werd als een Chakassisch dialect, wordt gesproken door de personen die afkomstig zijn uit de Bergachtige Sjor, thans de oblast Kemerovo.

De Chakassische literatuur ontwikkelde zich pas na de Russische Revolutie van 1917 en is gebaseerd op de centrale dialecten Sagaj en Kacha; het Beltiers dialect ging grotendeels op in het Sagaj, en het Kojbals dialect in het Kacha.

In 1924 werd een cyrillisch alfabet ingevoerd, dat werd vervangen door het Latijns alfabet in 1929, en opnieuw vervangen door het cyrillisch alfabet in 1939.

Het Chakassisch maakt deel uit de noord-oostelijke Turkse talen, waartoe ook behoren het Sjors, Choelim, Toevaans, Tofaans, Jakoets en Dolgaans.

Ortografie

Latijns alfabet:

A a B b C c Ç ç D d Ә ә F f G g
Ƣ ƣ I i Į į J j K k L l M m N n
N̡ n̡ O o Ө ө P p R r S s Ş ş T t
U u V v X x Y y Z z Ƶ ƶ Ь ь

Cyrillisch alfabet:

А а Б б В в Г г Ғ ғ Д д Е е Ё ё
Ж ж З з И и Й й I i К к Л л М м
Н н Ң ң О о Ö ö П п Р р С с Т т
У у Ӱ ӱ Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ӌ ӌ Ш ш
Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я
rel=nofollow