Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Cornelia Middelkoop-Koning: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cornelia_Middelkoop-Koning&oldid=63705117 23 jan 2023) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cornelia_Middelkoop-Koning&oldid=63730074 28 jan 2023) |
||
| Regel 10: | Regel 10: | ||
| portaal = Mens en Maatschappij | | portaal = Mens en Maatschappij | ||
}} | }} | ||
'''Cornelia (Cor) Middelkoop-Koning''' ([[Echt (Limburg)|Echt]], [[30 juni]] [[1927]]) is een voormalig Nederlands maatschappelijk werker, wier berichtgeving over de hongersnood in [[Biafra]] leidde tot een hulpactie vanuit Nederland.<ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010814088:mpeg21:a0138 |titel=Vrouw van zendingsarts Middelkoop even terug: Biafranen dreigen te verhongeren’. |auteur=Harm Lamberts |datum=1968-06-04 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Trouw |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010956635:mpeg21:a0294 |titel=Comité Hulp aan Biafra |datum=1968-06-05 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Het Vrije Volk |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBNRC01:000034209:mpeg21:a0028 |titel=Actie overtreft hoop van de organisatoren. Voor BIAFRA f 6,5 miljoen contant binnengekomen |datum=1968-08-10 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Algemeen Handelsblad |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010814957:mpeg21:a0178 |titel=Televisiebeelden over Biafra: klare taal |datum=1968-08-10 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Trouw |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref name=":1" /> | |||
== Familie en opleiding == | |||
Cornelia Koning werd in 1927 geboren in een [[protestant]]s gezin. Haar vader, Dirk Koning (1896 – 1943) was directeur van een dakpannenfabriek, haar moeder, Elisabeth Hoogenkamp (1892–1975) tot haar huwelijk onderwijzeres, was actief in de verzetsgroep 'Trouw' in Echt.{{Bron?}} Het echtpaar had vijf kinderen. Door het ontbreken van protestants onderwijs in haar woonplaats Echt volgde Koning het grootste deel van haar lager en middelbaar onderwijs bij de [[Ursulinen|zusters Ursulinen]] in Echt. Hierna bezocht ze de Christelijke meisjesschool voor Voortgezet onderwijs Van Limburg Stirum met internaat te [[Arnhem]] waar ze in 1944 eindexamen deed.{{Bron?}} In december 1944 werd het gezin Koning samen met duizenden anderen op bevel van de Duitse bezetter vanuit [[Limburg (Nederlandse provincie)|Limburg]] geëvacueerd naar [[Friesland]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]].<ref>http://www.oorlogsbronnen.nl/thema/Evacuatie%20van%20Roermond</ref> In deze laatste provincie studeerde ze - na een opleiding voor huishoudkundige in Roermond - [[Maatschappelijk werk|Sociaal-maatschappelijk werk]] en werkte ze bij een opbouworgaan. Op 1 april 1954 trouwde Cornelia Koning met Herman J. Middelkoop, (1923–1998), arts en enig zoon van het [[Christelijke zending|zending]]sechtpaar Pieter Middelkoop (1895–1973) en Henriette Clasina Middelkoop-de Zwart (1896–1983).<ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010885956:mpeg21:a0088 |titel=Burgerlijke Stand van Groningen, Ondertrouwd |datum=1954-02-27 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Nieuwsblad van het Noorden |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref>{{Bron?}}<!-- | |||
[[Bestand:Cornelia Middelkoop foto door haar moeder.jpg|miniatuur|Cornelia Koning als jonge vrouw]]--> | |||
== | == Uitzending Nigeria == | ||
Nadat Herman Middelkoop van 1954 tot 1960 als arts verbonden was aan het regeringsziekenhuis op Timor <ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010761883:mpeg21:a0104 |titel=Zendingsarts uitgezonden |datum=1954-05-24 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Friese koerier : onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBNRC01:000042696:mpeg21:a0091 |titel=Algemeen Handelsblad, 26 mei 1954 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> en Cornelia Middelkoop-Koning daar gasten opving - vanwege het ontbreken van hotels, en onbezoldigd omdat ze niet geacht werd haar vak uit te oefenen- van de zending, de rijksoverheid en internationale hulporganisaties werd het gezin in 1962 door de [[Nederlandse Hervormde Kerk]] uitgezonden naar Nigeria. Het kergenootschap zocht, na de onafhankelijkheid van Indonesië, nieuw zendingsgebied en vroeg Herman Middelkoop in Afrika te gaan werken. Hij koos voor het relatief rustige Nigeria. De arts Sam Imoke, later Nigeriaans minister, wilde een ziekenhuis bouwen in [[Itigidi]] en zocht hiervoor een arts. Via de Hervormde Zending in [[Oegstgeest]] kwam dit verzoek bij Herman Middelkoop die toestemde.{{Bron?}} Cornelia Middelkoop-Koning nam – wederom onbezoldigd – niet-medische taken in dit ziekenhuis op zich. Zij zorgde er ook voor dat er, met financiële hulp uit Nederland, een [[kraamkliniek]] kwam.<ref>Ze kreeg hierbij hulp van onder andere van Simavi, St. Wilde Ganzen en Kerk in Actie.</ref> | |||
== | === Biafra-oorlog=== | ||
<!-- [[Bestand:Herman Middelkoop foto door Cornelia Middelkoop.jpg|miniatuur|Herman Middelkoop]] | |||
[[Bestand:Ondervoede kinderen, Bestanddeelnr 921-5788 (cropped).jpg|miniatuur|Ondervoede kinderen in Biafra, augustus 1968]] | |||
[[Bestand:Cornelia Middelkoop en stafmedewerkster met pasgeboren baby in Lesotho foto door Herman Middelkoop.jpg|miniatuur|Cornelia Middelkoop en stafmedewerkster met pasgeboren baby in Lesotho]]--> | |||
In 1966 belandde de familie Middelkoop-Koning die inmiddels met twee kinderen was uitgebreid, in de [[Biafraoorlog]]. Ze werkten in Oost-Nigeria, waar de [[Republiek Biafra]] werd uitgeroepen en de meeste oorlogsslachtoffers zouden vallen. De proclamatie van deze staat volgde na ernstige conflicten met de regering van Nigeria, die zowel [[etnisch]]e, [[religie|religieuze]], politieke als sociaal-economische achtergronden hadden. Het resulteerde in een bloedige [[burgeroorlog]]. | |||
Na het uitbreken van de oorlog riepen de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfsleven hun mensen terug. De medewerkers van de protestantse en katholieke zending en ontwikkelingsorganisaties besloten echter te blijven. Vanwege de toenemende hongersnood in het gebied vroegen de kerken in Biafra aan de zusterkerken in Europa en de VS om hulp te geven. Ze stuurden foto’s van de situatie in Biafra om hun hulpverzoek te ondersteunen.<ref>Zendingsarts K. Reijnierse: "Die mensen hadden allemaal Kwashiorkor; onderarmen en -benen zijn door hongeroedeem dikker dan de bovenbenen en -armen. De spieren worden minder, de huid verkleurt en schilfert af, het zwarte haar wordt rossig en grijs. https://www.anderetijden.nl/aflevering/410/JC-Airlines</ref> | Na het uitbreken van de oorlog riepen de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfsleven hun mensen terug. De medewerkers van de protestantse en katholieke zending en ontwikkelingsorganisaties besloten echter te blijven. Vanwege de toenemende hongersnood in het gebied vroegen de kerken in Biafra aan de zusterkerken in Europa en de VS om hulp te geven. Ze stuurden foto’s van de situatie in Biafra om hun hulpverzoek te ondersteunen.<ref>Zendingsarts K. Reijnierse: "Die mensen hadden allemaal Kwashiorkor; onderarmen en -benen zijn door hongeroedeem dikker dan de bovenbenen en -armen. De spieren worden minder, de huid verkleurt en schilfert af, het zwarte haar wordt rossig en grijs. https://www.anderetijden.nl/aflevering/410/JC-Airlines</ref> | ||
Het ziekenhuis waar de familie Middelkoop-Koning was gestationeerd, werd al snel door bombardementen onbruikbaar en het gezin vluchtte naar een meer oostelijk | Het ziekenhuis waar de familie Middelkoop-Koning was gestationeerd, werd al snel door bombardementen onbruikbaar en het gezin vluchtte naar een meer oostelijk gedeelte van het land, waar zij terecht kwamen in het Queen Elizabeth Hospital in [[Umuahia]]. Herman Middelkoop werd daar gevraagd het hulpverleningswerk aan de duizenden vluchtelingen te coördineren. Op dat moment was Biafra geheel van de buitenwereld afgegrendeld.<ref>'Voor mijn kleinkinderen en achterkleinkinderen' uitg. Sjoerd Litjens/Libertas Pascal febr. 2022, p 102</ref> | ||
Toen in het voorjaar van 1968 de situatie ernstig verslechterde besloot het de echtpaar hun kinderen naar Nederland te brengen. Zij gaven tegelijk uitvoering aan de gedane belofte in hun thuisland te vertellen wat er in Biafra gaande was om zo de wereld wakker te schudden. | |||
Toen in het voorjaar van 1968 de situatie ernstig verslechterde | |||
== | === Nederlandse hulpacties === | ||
[[ | In Nederland trof Middelkoop-Koning op een bijeenkomst met Biafraanse studenten programmamakers van de televisie actualiteitenrubriek [[Brandpunt (televisieprogramma)|Brandpunt]] die met haar een programma wilden maken over Biafra. Ook werd ze gevraagd te spreken voor een vergadering van secretarissen van de Hervormde Kerk. De toespraak, waarin ze een bevlogen opriep deed tot hulpverlening had effect. Herman Middelkoop werd naar Nederland geroepen en benoemd tot coördinator van een grote reddingsactie in Biafra. Intussen werd oud-burgemeester [[Gerard van Walsum|Van Walsum]] van [[Rotterdam]] voorzitter van de stichting Vluchtelingenhulp Biafra-conflict, die een geldinzameling zou organiseren door middel van een radio- en televisieavond. Deze inzameling bracht dertien miljoen gulden op. De [[Wereldraad van Kerken]] bracht de hiermee betaalde hulpgoederen naar het op dat moment nog steeds totaal afgegrendelde Biafra.<ref>'Jesus Christ Airlines', Andere tijden in de klas OVT https://www.anderetijden.nl/aflevering/410/JC-Airlines Op te vragen bij 'Beeld en Geluid' te Hilversum:</ref> In september 1968 keerde het echtpaar Middelkoop-Koning terug naar Biafra met in hun vliegtuig een grote hoeveelheid medicijnen en voedsel. Ze maakten gebruik van een van de landingsstrips waarop sinds kort hulpvliegtuigen konden landen. De oorlog bleef voortduren. Middelkoop-Koning zorgde er voor dat de wereld op de hoogte bleef van de gebeurtenissen en bleef middelen vergaren voor hulp in en om het Queen Elisabeth Hospital in Umuahia.<ref name=":0">{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010956635:mpeg21:a0290 |titel=Cor Middelkoop-Koning: 'Veertien miljoen mensen dreigen van honger te sterven' Waarom vergeet Europa Biafra? |auteur=Dick Schaap |datum=1968-06-05 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Het Vrije Volk |uitgever=Delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBPERS01:002831033:mpeg21:a00200 |titel=Biafra bloedt langzaam leeg |auteur=Louis Sinner |datum=1968-06-08 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Algemeen Dagblad |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=MMCC01:048149006:mpeg21:a00164 |titel=Nederlandse doktersvrouw maakte afschuwelijke oorlog mee IN BIAFRA DREIGT HONGERSNOOD Welvarend Nederland is er niet kapot van. |datum=1968-07-06 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=De Nieuwe Limburger |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:011015349:mpeg21:a0038 |titel=Giro 400 |datum=1968-07-31 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Nieuwsblad van het Noorden |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref name=":1">{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010956757:mpeg21:a0131 |titel=Voedseltransporten naar Biafra blijven doorgaan 'Piloten trekken zich niets aan van Nigeriaans afweergeschut'. |datum=1968-08-13 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Het Vrije Volk |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> Een kopie van een van haar rondzendbrieven aan collega's en vrienden werd in het [[Algemeen Handelsblad]] afgedrukt.<ref>'De bunker was gemaakt van zakken melkpoeder', Cornelia Middelkoop in: [https://resolver.kb.nl/resolve?urn=KBNRC01:000034784:mpeg21:a0165 Algemeen Handelsblad], supplement, 2 november 1968 (verzamelde privé stukken.)</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010838449:mpeg21:a0271 |titel=Brief uit Biafra |auteur=C. Middelkoop-Koning |datum=1969-06-21 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Het Parool |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010838696:mpeg21:a0281 |titel=’Mensen in Europa, doe iets’ BRIEVEN UIT BIAFRA. |auteur=C. Middelkoop-Koning |datum=1968-08-16 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Het Parool |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBPERS01:003310039:mpeg21:a00168 |titel=Mevrouw Middelkoop-Koning: "Getroffen door Moedig gedrag van Biafraanse Vrouw” |datum=1969-02-15 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Tubantia |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> Eind februari 1969 bracht ze een bezoek aan [[Paleis Het Loo]] om [[Juliana der Nederlanden|koningin Juliana]] en [[Margriet der Nederlanden|prinses Margriet]] te informeren.<ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=KBNRC01:000035199:mpeg21:a0094 |titel=Mevr. Middelkoop vertelde Koningin over Biafra |datum=1969-03-01 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=Algemeen Handelsblad |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010848210:mpeg21:a0298 |titel=Vorstin bespreekt hulp voor Biafra. Ontmoeting met vrouw zendingsarts |datum=1969-03-01 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=De Volkskrant |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> | ||
== | == Vrouwen in de kerk == | ||
<!--[[Bestand:Cornelia Middelkoop in haar werkkamer - foto door Herman Middelkoop.jpg|miniatuur|Cornelia Middelkoop in haar werkkamer]]--> | |||
Na afloop van de oorlog in Biafra keerde het gezin Middelkoop-Koning in 1970 terug naar Nederland.<ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010618740:mpeg21:a0252 |titel=Friezen maakten kennis met familie Imoke |datum=1971-06-08 |bezochtdatum=2023-01-21 |werk=Leeuwarder Courant |uitgever=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> Middelkoop-Koning kreeg een baan in het [[Diaconessenhuis (Leiden)|Diaconessenhuis in Leiden]] als [[maatschappelijk werker]], haar man werd medisch adviseur van de Hervormde en Gereformeerde kerken in Nederland.{{Bron?}} | |||
Middelkoop-Koning kreeg steeds meer interesse voor de positie van vrouwen en in het bijzonder [[feministische theologie]]. Ze startte met een aantal vrouwen onder de hoede van de werkgroep 'De Vrouw in Kerk en Samenleving' van de Nederlandse [[Raad van Kerken]], onderzoek naar ervaringen van vrouwen in de kerk. In 1982 leverde dit de brochure 'Vrouwen spreken zich uit over huwelijk, relaties en pastoraat. Een blikopener' op.<ref>'Vrouwen spreken zich uit over huwelijk, relaties en pastoraat. Een blikopener', uitgever: Protestantse Stichting tot Bevordering van het Bibliotheekwezen en de Lectuurvoorlichting in Nederland (Voorburg/Amersfoort 1982) {{ISBN|9061841194}}/{{ISBN|9064950245}}. Hoewel bedoeld voor de geestelijk leiders in de protestantse en katholieke kerk, werden de 5000 exemplaren vooral gebruikt door vrouwen en vrouwenorganisaties. Voor de bedoelde theologie, zie: 'Een onderbroken gedachtestroom … ' (1990) Sieth Delhaas, Haarlem, 1989 Lezing opgenomen in: Jurjen Beumer, “Bevrijdingstheologie in vormen en varianten” (Baarn 1990) en www.siethdelhaas.nl: https://siethdelhaas.nl/wp-content/uploads/2016/04/Een-onderbroken-gedachtenstroom.pdf</ref> | |||
Ook gedurende de 6-jarige uitzending naar [[Lesotho]] in 1981<ref>{{Citeer web |url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ABCDDD:010821918:mpeg21:a0151 |titel=Trouw,18 maart 1982 |bezochtdatum=2023-01-22 |werk=www.delpher.nl |taal=nl}}</ref> werkte ze naar eigen zeggen veel voor en met vrouwen. <ref>Aanvankelijk was het doel van de uitzending te werken aan het wijdverbreide [[Alcoholische drank|alcohol]]misbruik en het grote aantal gevallen van [[aids]] dat daarmee samenhing.De sleutel bleken vrouwen te kunnen zijn. Middelkoop-Koning kreeg de beschikking over zendtijd van de nationale radio-omroep, waarvoor ze hoorspelen schreef waarin de ervaringen van de vrouwen met het [[alcoholisme]] van hun naasten werden uitgebeeld.{{Bron?}} Haar medewerksters vertaalden deze in het [[Sesotho]], de lokale taal, en speelden ook de rollen in het hoorspel. Deze uitzendingen waren een enorm succes en hadden een groot bereik. Daarnaast richtte ze een vrouwenleesclub op in Lesotho. Ze kopieerde verhalen van Afrikaanse schrijfsters om de vrouwen het belang van lezen bij te brengen en om te stimuleren dat de vrouwen met elkaar spraken over de beschreven problemen.{{Bron?}}</ref> | |||
[[ | |||
Eenmaal terug in Nederland sloot Middelkoop-Koning zich aan bij een groep vrouwen die onder het motto ‘Overleven door vriendinnen’ een onderzoek organiseerde naar de positie van oudere vrouwen en naar manieren waarop deze ouder zouden willen worden. Dit onderzoek werd geleid door sociaal [[gerontologie|gerontologe]] Monique Rooijmans en gefinancierd door de Stichting Landelijk Gereformeerde Raad voor Samenlevingsaangelegenheden en het resultaat in 1999 in boekvorm gepresenteerd.<ref>[http://www.kinderdienst.nl/data/pdf/56.pdf 'Vrouwen van dagen. Verhalen en uitspraken over welzijn, relaties, materiële zaken, inspiratie en spiritualiteit'], uitg. theologische uitgeverij Narratio mei/oktober 1999</ref> | |||
Middelkoop-Koning | |||
== Nalatenschap== | |||
Middelkoop-Koning heeft er voor gezorgd dat de brieven van haar schoonouders gebundeld in het archief van de zendingsorganisatie zijn opgenomen.<ref><nowiki>'Als hunner een''</nowiki> brieven van fam. Piet Middelkoop vanuit Timor, bewerkt door ....., met een voorwoord van Cornelia Middelkoop. Uitg. Boekencentrum Zoetermeer, 2006</ref> Ook schreef ze haar levensverhaal, ‘De wereld ons thuis’.<ref>'Voor mijn kleinkinderen en achterkleinkinderen', uitg. Sjoerd Litjens/Libertas Pascal, februari 2022.</ref> | |||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
{{authority control|TYPE=p|Wikidata=Q116258719 }} | |||
{{DEFAULTSORT:Middelkoop-Koning, Cornelia}} | {{DEFAULTSORT:Middelkoop-Koning, Cornelia}} | ||
[[Categorie:Nederlands maatschappelijk werker]] | [[Categorie:Nederlands maatschappelijk werker]] | ||
Versie van 3 feb 2023 06:28
| Cornelia Middelkoop-Koning | ||
| ||
| Geboren | 30 juni 1927, Echt | |
| Nationaliteit |  Nederland
| |
| Bekend van | actie hongersnood Biafra | |
| Beroep | maatschappelijk werker | |
Cornelia (Cor) Middelkoop-Koning (Echt, 30 juni 1927) is een voormalig Nederlands maatschappelijk werker, wier berichtgeving over de hongersnood in Biafra leidde tot een hulpactie vanuit Nederland.[1][2][3][4][5][6]
Familie en opleiding
Cornelia Koning werd in 1927 geboren in een protestants gezin. Haar vader, Dirk Koning (1896 – 1943) was directeur van een dakpannenfabriek, haar moeder, Elisabeth Hoogenkamp (1892–1975) tot haar huwelijk onderwijzeres, was actief in de verzetsgroep 'Trouw' in Echt.[bron?] Het echtpaar had vijf kinderen. Door het ontbreken van protestants onderwijs in haar woonplaats Echt volgde Koning het grootste deel van haar lager en middelbaar onderwijs bij de zusters Ursulinen in Echt. Hierna bezocht ze de Christelijke meisjesschool voor Voortgezet onderwijs Van Limburg Stirum met internaat te Arnhem waar ze in 1944 eindexamen deed.[bron?] In december 1944 werd het gezin Koning samen met duizenden anderen op bevel van de Duitse bezetter vanuit Limburg geëvacueerd naar Friesland en Groningen.[7] In deze laatste provincie studeerde ze - na een opleiding voor huishoudkundige in Roermond - Sociaal-maatschappelijk werk en werkte ze bij een opbouworgaan. Op 1 april 1954 trouwde Cornelia Koning met Herman J. Middelkoop, (1923–1998), arts en enig zoon van het zendingsechtpaar Pieter Middelkoop (1895–1973) en Henriette Clasina Middelkoop-de Zwart (1896–1983).[8][bron?]
Uitzending Nigeria
Nadat Herman Middelkoop van 1954 tot 1960 als arts verbonden was aan het regeringsziekenhuis op Timor [9][10] en Cornelia Middelkoop-Koning daar gasten opving - vanwege het ontbreken van hotels, en onbezoldigd omdat ze niet geacht werd haar vak uit te oefenen- van de zending, de rijksoverheid en internationale hulporganisaties werd het gezin in 1962 door de Nederlandse Hervormde Kerk uitgezonden naar Nigeria. Het kergenootschap zocht, na de onafhankelijkheid van Indonesië, nieuw zendingsgebied en vroeg Herman Middelkoop in Afrika te gaan werken. Hij koos voor het relatief rustige Nigeria. De arts Sam Imoke, later Nigeriaans minister, wilde een ziekenhuis bouwen in Itigidi en zocht hiervoor een arts. Via de Hervormde Zending in Oegstgeest kwam dit verzoek bij Herman Middelkoop die toestemde.[bron?] Cornelia Middelkoop-Koning nam – wederom onbezoldigd – niet-medische taken in dit ziekenhuis op zich. Zij zorgde er ook voor dat er, met financiële hulp uit Nederland, een kraamkliniek kwam.[11]
Biafra-oorlog
In 1966 belandde de familie Middelkoop-Koning die inmiddels met twee kinderen was uitgebreid, in de Biafraoorlog. Ze werkten in Oost-Nigeria, waar de Republiek Biafra werd uitgeroepen en de meeste oorlogsslachtoffers zouden vallen. De proclamatie van deze staat volgde na ernstige conflicten met de regering van Nigeria, die zowel etnische, religieuze, politieke als sociaal-economische achtergronden hadden. Het resulteerde in een bloedige burgeroorlog.
Na het uitbreken van de oorlog riepen de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfsleven hun mensen terug. De medewerkers van de protestantse en katholieke zending en ontwikkelingsorganisaties besloten echter te blijven. Vanwege de toenemende hongersnood in het gebied vroegen de kerken in Biafra aan de zusterkerken in Europa en de VS om hulp te geven. Ze stuurden foto’s van de situatie in Biafra om hun hulpverzoek te ondersteunen.[12]
Het ziekenhuis waar de familie Middelkoop-Koning was gestationeerd, werd al snel door bombardementen onbruikbaar en het gezin vluchtte naar een meer oostelijk gedeelte van het land, waar zij terecht kwamen in het Queen Elizabeth Hospital in Umuahia. Herman Middelkoop werd daar gevraagd het hulpverleningswerk aan de duizenden vluchtelingen te coördineren. Op dat moment was Biafra geheel van de buitenwereld afgegrendeld.[13] Toen in het voorjaar van 1968 de situatie ernstig verslechterde besloot het de echtpaar hun kinderen naar Nederland te brengen. Zij gaven tegelijk uitvoering aan de gedane belofte in hun thuisland te vertellen wat er in Biafra gaande was om zo de wereld wakker te schudden.
Nederlandse hulpacties
In Nederland trof Middelkoop-Koning op een bijeenkomst met Biafraanse studenten programmamakers van de televisie actualiteitenrubriek Brandpunt die met haar een programma wilden maken over Biafra. Ook werd ze gevraagd te spreken voor een vergadering van secretarissen van de Hervormde Kerk. De toespraak, waarin ze een bevlogen opriep deed tot hulpverlening had effect. Herman Middelkoop werd naar Nederland geroepen en benoemd tot coördinator van een grote reddingsactie in Biafra. Intussen werd oud-burgemeester Van Walsum van Rotterdam voorzitter van de stichting Vluchtelingenhulp Biafra-conflict, die een geldinzameling zou organiseren door middel van een radio- en televisieavond. Deze inzameling bracht dertien miljoen gulden op. De Wereldraad van Kerken bracht de hiermee betaalde hulpgoederen naar het op dat moment nog steeds totaal afgegrendelde Biafra.[14] In september 1968 keerde het echtpaar Middelkoop-Koning terug naar Biafra met in hun vliegtuig een grote hoeveelheid medicijnen en voedsel. Ze maakten gebruik van een van de landingsstrips waarop sinds kort hulpvliegtuigen konden landen. De oorlog bleef voortduren. Middelkoop-Koning zorgde er voor dat de wereld op de hoogte bleef van de gebeurtenissen en bleef middelen vergaren voor hulp in en om het Queen Elisabeth Hospital in Umuahia.[2][15][16][17][6] Een kopie van een van haar rondzendbrieven aan collega's en vrienden werd in het Algemeen Handelsblad afgedrukt.[18][19][20][21] Eind februari 1969 bracht ze een bezoek aan Paleis Het Loo om koningin Juliana en prinses Margriet te informeren.[22][23]
Vrouwen in de kerk
Na afloop van de oorlog in Biafra keerde het gezin Middelkoop-Koning in 1970 terug naar Nederland.[24] Middelkoop-Koning kreeg een baan in het Diaconessenhuis in Leiden als maatschappelijk werker, haar man werd medisch adviseur van de Hervormde en Gereformeerde kerken in Nederland.[bron?]
Middelkoop-Koning kreeg steeds meer interesse voor de positie van vrouwen en in het bijzonder feministische theologie. Ze startte met een aantal vrouwen onder de hoede van de werkgroep 'De Vrouw in Kerk en Samenleving' van de Nederlandse Raad van Kerken, onderzoek naar ervaringen van vrouwen in de kerk. In 1982 leverde dit de brochure 'Vrouwen spreken zich uit over huwelijk, relaties en pastoraat. Een blikopener' op.[25]
Ook gedurende de 6-jarige uitzending naar Lesotho in 1981[26] werkte ze naar eigen zeggen veel voor en met vrouwen. [27]
Eenmaal terug in Nederland sloot Middelkoop-Koning zich aan bij een groep vrouwen die onder het motto ‘Overleven door vriendinnen’ een onderzoek organiseerde naar de positie van oudere vrouwen en naar manieren waarop deze ouder zouden willen worden. Dit onderzoek werd geleid door sociaal gerontologe Monique Rooijmans en gefinancierd door de Stichting Landelijk Gereformeerde Raad voor Samenlevingsaangelegenheden en het resultaat in 1999 in boekvorm gepresenteerd.[28]
Nalatenschap
Middelkoop-Koning heeft er voor gezorgd dat de brieven van haar schoonouders gebundeld in het archief van de zendingsorganisatie zijn opgenomen.[29] Ook schreef ze haar levensverhaal, ‘De wereld ons thuis’.[30]
Bronnen, noten en/of referenties
|
