Arnoldus Nicolaas van der Vegt

Arnold van der Vegt
Arnold in 1930
Arnold in 1930
Persoonsgegevens
Volledige naam	Arnoldus Nicolaas van der Vegt
Geboren	12 februari 1883 Rotterdam  Nederland
Overleden	28 december 1955 Amsterdam  Nederland
Beroep(en)	Los werkman, Rechercheur en Circus directeur

Arnoldus Nicolaas van der Vegt (Rotterdam, 12 februari 1883 - Amsterdam, 28 december 1955) was de oprichter samen met zijn tweede vrouw Johanna Nederveen (1899-1977) van het "Nederlandsch Circus Renz".

Jeugd

Arnold verloor zijn vader, die zeeman was, toen hij pas 13 jaar oud was. Omdat er toen geen inkomen meer was, moest Arnold al op zeer jonge leeftijd zorgen voor brood op de plank. Hij deed dat door allerlei hand- en spandiensten te verrichten voor winkeliers en op markten. Doordat hij ook de paarden van de groenteboeren mocht verzorgen, ontstond bij hem een liefde voor deze dieren.

Eigen gezin

Toen hij nog maar 17 was, werd hij vader, twee jaar later trouwde hij met de moeder van hun kind: Engelina Bierhuize. Vanaf dat moment moest hij met zijn inkomen vier monden voeden: Die van zijn moeder, zijn dochter, zijn vrouw en van hemzelf. In de jaren erna werden nog zes kinderen geboren uit dit huwelijk. Arnold kreeg allerlei baantjes, vooral in de Rotterdamse haven. Uit diverse getuigschriften uit deze tijd blijkt dat Arnold van der Vegt o.a werkte als gerechtelijk bewaarder, rechercheur, detective. Ook werkte hij vaak in de Rotterdamse haven als scheepsijker. In 1918 overleed zijn vrouw, en een jaar later hertrouwde hij met Johanna Nederveen (latere bijnaam: 'tante Anna'), tegen wie hij overigens had verzwegen dat hij al 7 kinderen had. Dat ontdekte ze pas toen ze al getrouwd was. In 1922 begon hij samen met zijn nieuwe schoonvader een heibedrijf, maar al snel verkocht hij zijn aandeel in die firma.

Cowboyshow

In datzelfde jaar startte hij samen met zijn vrouw en zijn zonen Arnold (12) en Herman (11) een eigen Cowboyshow, genaamd 'De Texas Mescal Cowboys'. Dit naar aanleiding van de toen erg populaire cowboyfilms van de acteur Tom Mix.

Van het geld dat de verkoop van het heibedrijf had opgeleverd kochten zij een oude woonwagen met een klein paard ervoor en gaven ze rondom Rotterdam openluchtshows.

Van show naar circus

Kort daarna kon Arnold een oud houten kermiskioskje van ca. 9 meter diameter (een 'van Bever kiosk') overnemen, dat door de vorige eigenaar gebruikt was om paarden in de winterperiodes te trainen. Het verhaal deed de ronde dat het zo'n 10 jaar eerder nog als circustent gebruikt was. Arnold en zijn gezin traden hiermee op tijdens kermissen. Met heel zuinig leven wist men een oud A-Ford vrachtautootje en een pakwagentje aan te schaffen. Heel langzaam werd het beginnende circusje uitgebreid, met een paar paardenacts, een hit aangevuld met clownerie, enkele geiten en wat zich toevallig als artiest bij Arnold en Tante Anna aanmeldde. Geld om de boel op te knappen en een ander dak te kopen was er nog niet, het waren armoedige tijden.

Als het kleine Circusje zich op kermissen vertoonde, werd hij door de kermisexploitanten vaak schertsend 'Directeur Renz' genoemd. Al snel raakte deze naam ingeburgerd en werd het Nederlandsch Circus Renz genoemd. Arnold voelde zich, zoals hij later vertelde, zeer vereerd als hij aangesproken werd als 'directeur Renz'.

In die jaren had Arnold overal het verhaal verteld dat hij avonturen in Amerika had beleefd en dat hij bevriend was met de cowboy-filmster Tom Mix. Toen deze in april 1925 Nederland aandeed voor een Europese promotietour, zag Arnold zijn kans schoon en wist, gekleed in cowboytenue en vergezeld van een filmploeg, Tom Mix op het station op te wachten en hem met veel gebaren te begroeten en omhelzen alsof het zijn beste vriend was. Dit werd breed uitgemeten in de media, en de ster van 'Directeur Renz' was vanaf die dag gestegen.

In de 'crisisjaren' (1929 t/m 1935) was er diepe armoede en was er voor het kleine circusje nauwelijks brood te verdienen. Pas in 1936 trok de economie weer wat aan en kon het circus weer op reis. Er werden wat extra mensen aangenomen en Circus Renz trok af en toe de provincie in.

Tweede wereldoorlog

In mei 1940 nam de Duitse Wehrmacht hun kleine Kiosk in beslag daar ze deze nodig hadden voor stalling van hun eigen paarden. Arnolds A Ford-truck werd door de gemeente Rotterdam ingezet om het puin uit de binnenstad naar de Kralingseplas te verrijden. Arnold kon toen een andere oude kiosk van ongeveer 20 meter op de kop tikken. In 1942 verhuurde Arnold zijn circus voor een langere periode aan Gravin Thurkow uit Driebergen. De kiosk werd opgebouwd in de oude Haagse Dierentuin alwaar dagelijks voorstellingen werden gegeven, onder directeurschap van de Paardrijder Henri van der Zijden.

In 1952, na een meerjarige tournee door Scandinavië, werd de kiosk geheel gerestaureerd op kosten van een Amsterdamse ondernemer en voorzitter van een paardensportvereniging, de heer Epstein, in ruil waarvoor hij deze kiosk daar 3 maanden mocht gebruiken voor voorstellingen van diverse Noord-Hollandse paardensportverenigingen.

In de jaren '50 moest Arnold het vanwege zijn hoge leeftijd wat rustiger aan gaan doen. Hij wilde trouwens zijn circus niet van de hand doen, daar was hij veel te trots voor.

Arnold's zoon Herman, die al die jaren Arnolds grootste steun was, was samen met vrouw en kinderen in 1959 de oprichter van het Circus Arena.

Het einde

In de winter van 1954 op 1955 werden de laatste drie paarden van Arnold verkocht, omdat er geen geld meer was voor hun onderhoud.

In 1955 werd Arnold getroffen door een beroerte en werd opgenomen in het toenmalige kleine Westeinde Ziekenhuis, vlakbij waar zij met het circus stonden. Later raakte Arnold in een coma en is er niet meer uitgekomen. Op 28 december 1955 overleed hij, op 72-jarige leeftijd; op 31 december werd hij onder zeer grote belangstelling begraven op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in de Watergraafsmeer te Amsterdam.

Tante Anna woonde tot ver in de zeventiger jaren in haar woonwagen op de Amsterdamse Veemarkt. Nadat zij op ongelukkige wijze was gevallen en haar heup brak, werd zij de laatste 3 jaren van haar leven verzorgd in het Luthers verzorgingstehuis in Amsterdam, waar zij in 1977, op 77-jarige leeftijd is overleden.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Archief: Familie van der Vegt.
• Geschiedenis Familie van der Vegt